SKKN Phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo

 tìm ra một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động làm quen văn 
học qua kể chuyện sáng tạo.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận 
 Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động học của trẻ rất phong phú, đa dạng 
với nhiều hoạt động học khác nhau và được tổ chức với nhiều hình thức ...một cách linh 
hoạt để giúp trẻ lĩnh hội tri thức, phát triển kỹ năng của hoạt động học theo nội dung của 
chủ đề. Trong đó hoạt động làm quen văn học chiếm một vị trí quan trọng trong chương 
trình chăm sóc giáo dục trẻ. Làm quen văn học nhằm tạo tiền đề cho việc phát triển ngôn 
ngữ, phát triển trí tưởng tượng, phát triển nhân cách, phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội, 
phát triển thẩm mỹ cho trẻ; chuẩn bị cho trẻ vào học ở lớp một. Trẻ được tiếp xúc với tác 
phẩm văn học từ rất sớm: Từ khi lọt lòng mẹ trẻ đã được nghe những câu ru thấm đợm tình 
người. Lớn hơn một chút trẻ được sống trong thế giới kỳ diệu của những câu chuyện thần 
thoại, truyền thuyết, cổ tích..., những ước mơ của trẻ cứ thế chắp cánh bay xa... Thông qua 
hoạt động cho trẻ làm quen văn học, giúp trẻ có được vốn hiểu biết, vốn từ nhất định và tạo 
cho trẻ tâm thế vững vàng khi bước vào lớp một.
 Mặt khác, để phù hợp với nhu cầu ngày càng đi lên của xã hội, hòa nhập với xu thế 
phát triển giáo dục trong khu vực và trên thế giới, đáp ứng với chương trình tiểu học thì 
giáo dục mầm non càng cần phải nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục theo hướng 
giáo dục mầm non, xóa bỏ phương thức dạy học cũ rập khuôn, thụ động, chú trọng phát 
huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ có cơ hội được tìm tòi, khám phá, trải nghiệm... trên 
khả năng và vốn hiểu biết của trẻ. Trên cơ sở đó Bộ Giáo dục và đào tạo - Vụ Giáo dục 
mầm non đã có chủ trương thực hiện chương giáo dục mầm non, đặc biệt là chỉ đạo 
thực hiện chuyên đề nâng cao chất lượng làm quen văn học ở trường mầm non.Sự phát 
triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với các giai đoạn mang những 
đặc trưng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ.
 Trẻ 5 – 6 tuổi sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc tích cực hóa 
vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có ý trật tự hơn, mặc dù cấu trúc còn 
chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã 
bắt đầu phát triển. Bằng các hình tượng văn học mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và thiên 
nhiên, cac mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó giúp trẻ nhận thức được 
tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong tác phẩm văn học.
 Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua cách đọc 
kể diễn cảm, cao hơn nữa là biết dùng ngôn ngữ của mình để kể chuyện sáng tạo, trẻ 
phải tự nghĩ ra một nội dung câu chuyện, tạo ra cấu trúc logic được thể hiện trong hình 
nói tương ứng (lời nói kết hợp sử dụng đồ dùng trực quan). - Khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo giáo viên cưa tích hợp được nhiều môn học khác và 
đàu tư sưu tầm các câu chuyện ngoài chương trình.
 Điều đó dẫn đến thực trang:
+ Chỉ có 20% trẻ biết kể chuyện sáng tạo do vốn từ của trẻ còn ít, ngôn ngữ nói chưa 
mạch lạc.
+ 40% trẻ nói được câu phức.
+ 20% trẻ hứng thú tham gia vào kể chuyện sáng tạo.
+ 55% trẻ phát âm rõ mạch lạc.
 Để khắc phục và giải quyết thực trạng trên tôi đã suy nghĩ và tìm ra biện một số biện 
pháp giúp trẻ hứng thú kể chuyện sáng tạo.
2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giả quyết vấn đề
2.3.1. Biện pháp 1: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo.
 Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết cho chương trình đổi mới.
 Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích thích trẻ phát 
triển ngôn ngữ, tham gia vào hoạt động tốt thì sẽ kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ, 
tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì thế ngay từ đầu năm học 
tôi đã đi sâu vào môi trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của câu chuyện nổi bật 
vào góc văn học và một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dậy, 
vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa góc văn học cho trẻ hoạt động thường 
ngày. Những câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong không gian to đã 
giúp trẻ dễ tri giác, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. Từ đó trẻ biết vận 
dụng những kiến thức đó vào kể chuyện sáng tạo một cách dễ dàng. Ngoài việc tạo 
những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh chữ to tôi còn đi sâu làm một 
số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động như: một số con rối dẹt có bánh xe, có có cử 
động tay chân và tận dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán 
bồi bìa cứng cho trẻ ghép tranh hể chuyện sáng tạo hoặc cắt rời các con vật cho trẻ tự 
chọn các con vật đó để kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình.
 Điều đặc biệt hơn nữa tôi đầu tưu suy nghĩ và làm ra các loại rối tay cho trẻ hoạt 
động. Thực tế tôi nhận thấy đồ dùng làm bằng rối tay hầu như ở các lớp không có cho 
trẻ hoạt động, qua nghiên cứu tìm tòi tôi đã vận dụng làm từu các quả bóng, chổi rơm, 
đĩa nhựa đồ chơi  để làm mặt con rối sau đó dùng vải học len móc làm váy, thân tay 
để khi trẻ sử dụng không bị thô và cứng. Các khuôn mặt có thể thay đổi tùy theo nội 
dung, nhận vật của câu chuyện trẻ kể. - Dạy trẻ sử dụng rối tay: dạy trẻ sủ dụng từng con một, kết hợp với lời nói, ngôn ngữ 
biểu cảm cùng với cách diễn rối qua cử động các con rối đi lại.
- Dạy trẻ ghép tranh kể chuyện: chọn những tranh mà trẻ thích ghép thành một dải câu 
chuyện sau đó kể từng tranh kết hợp với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong 
tranh.
- Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: chọn những nhân vật mà trẻ thích, sau đó ghép 
các nhân vật với nhau tạo thành một câu chuyện theo ý tưởng của trẻ.
- Dạy trẻ kể chuyện bằng sa bàn: chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển 
các nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đau đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân 
vật sử dụng.
 Qua cách dạy trẻ tôi đã tiến hành tổ chức một giờ hoạt động có chủ đích kể chuyện 
sáng tạo, chủ điêmt thế giới động vật như sau:
 * Bước 1: Hát bài “ Gà trống méo con và cún con”. Hỏi trẻ trong bài hát có những 
con vật gì.
 * Bước 2: Nghe cô kể mẫu chuyện sáng tạo của cô, cô sử dụng rối kể 1 lần. Đàm 
thoại với trẻ về câu chuyện của cô ( tên nhân vật, dặc điểm nhân vật, đặt tên câu 
chuyện).
 * Bước 3: Trẻ đi chọn đồ dùng trực quan mà trẻ thích. Cô gợi mở ý tưởng cho trẻ 
bằng cách mượn một con vật mà trẻ đã chọn và kể ngắn gọn vài câu để trẻ biết cách 
kể chuyện sáng tạo.
 * Bước 4: Trẻ kể chuyện sáng tạo theo nhóm,cá nhân. Cô cho trẻ dánh giá và nhận 
xét câu chuyện của bạn kể. Theo dõi cách sử dụng đồ dùng trực quan của trẻ để cô góp 
ý nhận xét.
 Qua cách làm này, bước đầu tôi đã thành công trong việc thực hiện dạy trẻ kể 
chuyện sáng tạo, giúp trẻ linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan kết hợp ngôn ngữ nói rõ 
ràng mạch lạc, có kỹ năng tổng hợp về “ mắt nhìn, miệng nói, tai nghe, tay sử dụng”.
 Sau đây là mootj số câu chuyện của trẻ khi thực hiện kể chuyện sáng tạo.
Câu chuyện “Con lợn nhựa của tôi” với đồ dùng là một con lợn nhựa được 1 trẻ thể 
hiện như sau:
+ Chủ nhật tớ được về thăm bà ngoại. Ở nhà bà tớ nuôi rất nhiều lợn, các con lợn rất 
to và ăn rất nhiều rau với cám. Thấy tớ thích con lợn đó,bà tớ liền mua cho tớ một con 
lợn, nhưng đó là con lợn nhựa. Con lợn nhựa của tớ nó chẳng ăn được gì mà nó chỉ 
giúp tớ cất tiền. Đến tết ai mừng tuổi là tớ cho vào con lợn nhựa này để gửi mẹ mau 
quần áo. Tớ rất yêu quý con lợn nhựa này của tớ. Trò chơi là hình thức chuyển tiếp giữa các lần kể hay thay cho phần củng cố câu 
 chuyện mà các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ chơi một số trò chơi ở trạng động 
 như trò chơi: Mèo và chim sẻ, gà gáy vịt kêu, trời nắng trời mưa, cáo và thỏ
 Việc tích hợp các môn học khác, các trò chơi vào cho trẻ kể chuyện sáng tạo là việc 
 cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu chuyện sinh động hơn. Ở lúa tuổi này 
 tâm lay của trẻ thường mau nhớ chóng quên. Vì vậy vào giờ đón trẻ tôi đưa trẻ vào 
 góc văn học để hướng dẫn trẻ kiến thức mới và củng cố kiến thức cũ. Đây lag hình 
 thức cho trẻ trải nghiệm những gì mình có sẵn và học tập ở cô và bạn, trẻ cảm thấy 
 thoải m,ái và tự tin hơn.
 Việc tích hợp các môn học khác cô giáo phải linh hoạt, lựa chọn nội dung câu 
 chuyện, giúp trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực nhất và ngôn ngữ của trẻ 
 được phát triển mạnh mẽ nhất.
2.3.4. Biện pháp 4: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh.
 Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà trường. 
 Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể 
 thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quyết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu của góc 
 văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
 Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của lĩnh vực phát triển 
 ngôn ngữ của trẻ, đặc biệt là thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo. hàng tháng tuyên 
 truyền với phụ huynh qua các biểu bảng nêu lên nội dung chủ điểm, về các câu chuyện 
 sáng tạo của cô và trẻ. Qua đó phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế 
 nào và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình.
 Ví dụ: Cô trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo trẻ đã kể, yêu cầu 
 phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc kích thích trẻ kể các câu chuyện 
 khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng.
 Huy động phụ huynh đóng góp tiền ủng hộ tạo góc văn học hoặc thu nhặt những 
 nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm như báo họa mi, vải vun, len vụn, các vỏ hộp, mút 
 xốpkết hợp trong và ngoài giờ đón trả trẻ để trao đổi với phụ huynh.
 Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan trọng trong 
 việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
2.4. Hiệu quả của vấn đề:
 Sau khi thực hiện các biện pháp tôi đã thu được một số kết quả sau:
 * Về bản thân: 3.Kết luận
 Giáo dục trẻ ở độ tuổi mầm non là một việc làm khó, giáo dục trẻ có chất lượng lại 
càng khó hơn. Là một giáo viên mầm non, tôi hết sức tâm huyết với công việc của mình 
và cố gắng tìm tòi những giải pháp hữu hiệu để cùng với chị em đồng nghiệp thực hiện 
tốt chuyên đề. Có thể những giải pháp trên chưa phải là giải pháp có hiệu quả tuyệt đối 
nhưng đối với bản thân tôi nó đã mang lại kết quả tương đối tốt, nó làm thay đổi chất 
lượng hoạt động làm quen văn học trong nhà trường. Chất lượng đội ngũ được nâng 
cao, phụ huynh quan tâm tới việc hết hợp giáo dục con trẻ. Trẻ hứng thú, hoạt bát, 
nhanh nhẹn, giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng vốn từ có biểu cảm, tinh tế hơn...
 Từ những biện pháp đã thực hiện tôi đã rút ra một số kinh nghiệm cho bản thân 
trong hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non, thông qua 
các hoạt động dậy trẻ kể chuyện sáng tạo, là một việc làm thiết thực nhất trong chương 
trình đổi mới hiện nay, nó đóng vai trò rất quan trọng và cần thiết. Hình thành vốn hiểu 
biết, tính tư duy hoàn thiện ngôn ngữ, cung cấp vốn từ cho trẻ phát huy tính tích cực . 
Để trẻ kể chuyện sáng tạo một cách linh hoạt nhất giáo viên cần:
Xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong trường mầm non ở mọi lúc mọi 
nơi và phải lựa chọn các bài câu chuyện phù hợp với nội dung chương trình và lứa tuổi 
trẻ.Tăng cường đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục nhằm phát huy tính 
tích cực, độc lập tự chủ của trẻ hình thành ở trẻ phẩm chất tự tin, khi tham gia hoạt 
động kể chuyện sáng tạo.
 Giáo viên phải có sự sáng tạo linh hoạt khi dậy trẻ,phải có sự kiên trì rèn luyện giữa cô 
và trẻ. Cô luôn phải tâm huyết với nghề từ đó say sưa nghiên cứu tìm tòi sáng tạo các biện 
pháp hay áp dụng vào hoạt động sao cho phù hợp với lứa tuổi mà đảm bảo về yêu cầu về 
nội dung văn học, Vì vậy, giáo viên cần nắm vững và linh hoạt trong việc thực hiện 
phương pháp giáo dục. Tạo môi trường an toàn hấp dẫn mang nội dung giáo dục văn học.
Học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn về hoạt động phát triển ngôn ngữ có kiến thức 
tổ chức hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo đạt hiệu quả Có như vậy mới phát huy 
được tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện
 Trên đây là một số giải pháp mà bản thân tôi đã áp dụng trong nhà trường và thu được một 
số thành công nhất định trong quá trình thực hiện chuyên đề. Tuy nhiên, trong quá trình thực 
hiện còn thiếu sót rất mong nhận được góp ý để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!