SKKN Một vài biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đúng và đẹp cho học sinh Lớp Một

 Lí do chọn đề tài:
 Chữ viết là một trong những phương tiện giao tiếp chủ yếu của con người. Chữ viết đúng, 
sạch, rõ ràng không những giúp dễ hiểu mà còn tạo sự thiện cảm với người đọc. Thực tế, đôi khi 
chỉ qua chữ viết của một người, ta có thể nhận ra một vài tính cách của người đó. Mặc khác, chữ 
viết còn thể hiện nền văn hóa, sự tinh hoa của dân tộc. Bởi vậy, việc hình thành và rèn kĩ năng 
viết chữ đúng, đẹp là một trong những nội dung giáo dục quan trọng. Dạy Tiếng việt ở lớp 1 là 
trao cho các em chiếc chìa khóa để vận dụng chữ viết trong suốt quá trình học tập và cả cuộc 
đời. Đối với HS lớp 1, yêu cầu cơ bản và quan trọng nhất trong học Tiếng Việt là đọc thông viết 
thạo mà cần thiết hơn cả là chất lượng chữ viết. Kĩ năng viết đúng là cơ sở để các em viết đẹp, 
rõ ràng. Đồng thời với việc rèn chữ các em sẽ có cơ hội rèn luyên tính cẩn thận, sự khoa học, óc 
thẩm mĩ và tình yêu tiếng mẹ đẻ.
 Trong những năm gần đây, việc rèn chữ viết được nhà trường và các bậc phụ huynh hết sức 
quan tâm, đặc biệt ở cấp Tiểu học. Nhờ vậy, chất lượng dạy và học chữ ngày càng có nhiều 
chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, thực trạng chữ viết của học sinh (HS) hiện nay còn xấu và thiếu 
chính xác. Các em còn viết sai, viết quá chậm hay có những HS viết tốt, nhanh, làm tính giỏi 
nhưng chữ viết quá xấu, trình bày không sạch sẽ, rõ ràng thì không thể trở thành một HS giỏi 
toàn diện được. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng Việt nói riêng và các 
môn học khác nói chung. Mặt khác, chữ viết của một số giáo viên (GV) chưa đúng quy định 
cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc rèn chữ viết của HS. Mỗi thầy, cô giáo được xem như một 
tấm gương sáng để HS noi theo. Hơn nữa, lứa tuổi của HS tiểu học là lứa tuổi hay “ bắt chước”, 
GV viết thế nào thì học sinh sẽ viết như thế đó, đặc biệt là học sinh lớp 1. Là một GV dạy lớp 1 
và trực tiếp tham gia rèn chữ viết cho HS tôi nhận thấy Tập viết là một trong những phân môn 
có tầm quan trọng đặc biệt. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ cho HS, nhất là HS lớp 1, sẽ đặt nền 
móng cơ bản “ khởi nguồn cho mọi khởi nguồn” cho toàn bộ quá trình học tập và quan trọng hơn 
còn giúp HS rèn luyện những phẩm chất tốt đẹp như: tinh thần kỉ luật, tính cẩn thận và óc thẩm 
mĩ. Chính vì thấy được tầm quan trọng của việc rèn chữ viết cho HS cùng với mong muốn các 
em trở thành những con người phát triển toàn diện, có ích cho đất nước, tôi đã đi sâu tìm hiểu, 
học hỏi và rút ra được một số kinh ngiệm và biện pháp giúp HS viết chữ đẹp hơn, sạch hơn và 
cẩn thận hơn qua sáng kiến kinh nghiệm “ Một vài biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đúng và đẹp 
cho học sinh lớp Một” nhằm nâng cao chất lượng dạy - học ở Tiểu học nói chung và dạy - học 
chữ viết nói riêng. sát với ngòi bút nên không thể định hướng được nét bút; các em không chú ý đến ngón chủ đạo 
là ngón trỏ và ngón giữa; ngón tay út không chạm vào mặt giấy nên nét chữ không đẹp. Còn khi 
viết bảng, các em để cả bàn tay chạm vào mặt bảng nên rất khó viết, nét không chắc chắn, chữ 
không đều.
 - Tư thế ngồi viết chưa đúng: các em thường nhìn vở quá gần nên không bao quát được 
trang viết và dễ bị cận thị; một số em ngồi xoay ngang người hay lệch sống lưng sang một bên. 
Như thế sẽ bị chóng mỏi dễ dẫn đến căn bệnh học đường (cong vẹo cột sống).
 - Kỹ thuật viết con chữ và chữ chưa đúng: việc làm quen với chữ viết đối với các em thật 
khó khăn, bởi đôi tay còn vụng về, lóng ngóng, học sinh thường căng thẳng, rụt rè và cảm thấy 
“sợ viết chữ”. Từ đó giờ học trở nên căng thẳng ảnh hưởng không ít đến kết quả học tập.
 Với một số nguyên nhân sau:
 - Các em còn quá nhỏ nên chưa có ý thức, hiếu động và thiếu kiên trì.
 - Một số thói quen đã được hình thành ngay từ khi còn ở lứa tuổi mẫu giáo.
 - Các em chưa thực sự say sưa hay nói một cách khác là chưa hứng thú đối với việc rèn 
chữ. Các em chưa tự giác trong học tập.
 - Việc thiết kế các hoạt động trên lớp của giáo viên chưa khoa học, chưa tạo được sự hứng 
thú trong HS.
 Như vậy, việc nắm bắt thực trạng của học sinh trong việc rèn chữ cũng như nguyên nhân 
gây ra thực trạng ấy là một đòi hỏi thực tiễn đặt ra cần có lời giải đáp.
 2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài:
 Đe rèn cho HS có chữ viết đúng và đẹp, trong quá trình giảng dạy và rèn luyện, tôi đã đề ra 
những kế hoạch thực hiện để chuẩn bị thật tốt cho quá trình dạy viết cho học sinh theo từng giai 
đoạn. Cụ thể như sau:
 a. Nắm tình hình đầu năm:
 Ngay từ đầu năm học, sau khi đã khảo sát và nắm tình hình lớp tôi đã lập danh sách những 
em chưa biết cầm bút, các em viết chậm, cầm bút chưa đúng cách (do thói quen cầm bút tuỳ tiện 
ở lứa tuổi mẫu giáo) để có những biện pháp rèn luyện, uốn nắn cho phù hợp với từng đối tượng 
HS.
 b. Xác định được mục tiêu cần đạt khi rèn chữ:
 Truyền thụ cho HS những kiến thức cơ bản về chữ viết và kỹ thuật viết chữ. HS nắm bắt 
được các tri thức cơ bản về bảng chữ cái La tinh ghi âm Tiếng Việt, thể hiện bộ chữ cái này trên 
bảng và trong vở.
 HS hiểu được những khái niệm cơ bản về đường kẻ, điểm xuất phát của con chữ, chữ, tên 
gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ và các liên kết nét chữ hoặc liên kết Ớ thời gian đầu, HS viết bằng bút chì, do các ngón tay còn yếu nên trẻ thường cầm bút rất 
thấp để điều khiển bút viết. Muốn cố định khoảng cách cầm bút của trẻ, GV hoặc phụ huynh cần 
trực tiếp gọt bút chì và yêu cầu trẻ không cầm trùm lên lát gọt ( độ dài lát gọt không nhỏ hơn 
2,2cm). Hơn nữa, việc viết bằng bút chì ngay từ đầu sẽ tạo cho HS thói quen viết nhẹ tay ( một 
yếu tố hết sức quan trọng trong kĩ thuật viết chữ), vì nếu HS tì bút mạnh tay thì phần đầu bút chì 
sẽ gãy. Vì vậy, để HS có thói quen cầm bút đúng khoảng cách, viết nhẹ nhàng, Gv tuyệt đối 
không cho HS sử dụng bút bi, bút mực để viết chữ ở giai đoạn đầu. Kinh nghiệm trong quá trình 
rèn luyện cho thấy, những HS không biết cách cầm bút, cầm bút thấp và tì mạnh tay khi viết thì 
không thể có chữ viết đều, mềm mại, trơn nét và nhanh được. Nếu GV và phụ huynh không quan 
tâm hướng dẫn HS cách cầm bút ngay từ buổi đầu thì các em sẽ có thói quen cầm bút sai và rất 
khó khắc phục khi học ở các lớp trên.
 e. Các biện pháp cụ thể giúp học sinh viết đúng từng nhóm chữ:
Biện pháp 1: Thực hiện các giai đoạn rèn chữ:
 > Rèn HS viết đúng, viết đẹp các nét cơ bản:
 - Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Với một số kinh nghiệm bản thân 
cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: Nếu HS viết các nét cơ bản không đúng, 
không đẹp thì việc viết xấu, viết sai là điều không tránh khỏi. Chẳng hạn với nét khuyến trên và 
nét khuyết dưới, HS không rèn viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được 
tạo bởi 2 nét đó như: h, k, g, y... cũng không được đẹp và đây cũng là 2 nét khó mà học sinh 
thường lúng túng khi viết. Vì vậy, tôi đã dành tất cả thời gian của 1 tuần đầu học sinh vào học 
ngoài việc ổn định lớp tôi kết hợp rèn luyện kĩ năng viết nét cho các em từ bảng con đến vở. Từ 
những nét cơ bản này, học sinh sẽ viết sang chữ rất dễ dàng vì đã định hướng được chữ cần viết 
gồm có những nét nào tạo thành. Theo tôi, viết đẹp được các nét cơ bản này coi như đã hoàn 
thành được một nửa quá trình luyện chữ. Sau giai đoạn rèn nét, tôi sắp xếp các em viết còn yếu 
và chưa đúng ngồi lên phía trên để dễ kèm cặp.
 > Rèn HS viết đúng, viết đẹp các con chữ:
 Đe thuận tiện cho công việc giảng dạy và cho học sinh dễ dàng hơn trong Tập viết, tôi đã 
phân loại chữ cái đồng dạng thành các nhóm giúp HS dễ dàng tập luyện. Khi hướng dẫn HS viết, 
tôi tiến hành như sau:
 + Đưa chữ mẫu và tập cho học sinh có thói quen đọc thầm, phân tích hình dáng cấu tạo, độ 
cao chữ sắp viết.
 + Viết mẫu trên bảng thật chậm đúng theo qui tắc với nét chữ chuẩn và chân phương, các 
em sẽ tận mắt nhìn thấy tay cô đang viết từng nét chữ. Lưu ý học sinh cách nối nét sao cho đẹp 
là yếu tố quan trọng góp phần rèn nên chữ viết đẹp của học sinh, khi viết nhắc nhở các em chú ý Tạo cơ hội thảo luận, đối đáp trong học sinh bằng hình thức nhóm nhỏ hoặc cả lớp.Từ đó 
rèn phản ứng nhanh nhạy, phản xạ tốt, mạnh dạn, chủ động trước đám đông. Ví dụ: Khi tôi đố 
các nhóm trong lớp chữ hoa B có bao nhiêu nét và gồm những nét gì? Học sinh thảo luận nhóm 
và trình bày. Tôi thể hiện sự chú ý lắng nghe ý kiến của học sinh để từ đó xây dựng điều gì cần 
chỉnh. Cần sửa sai cho học sinh. Nếu các em nêu đúng thì tôi không tiếc lời khen học sinh theo 
phương châm “phát huy ưu điểm để khắc phục nhược điểm” nếu học sinh nói chưa đúng tôi nhẹ 
nhàng chỉnh sửa với thái độ thân thiện. Ví dụ: bạn nêu rất là rõ ràng nhưng chưa chính xác...
 Trong giờ học rèn chữ nói riêng và trong tất cả các môn học nói chung tôi tránh gây căng 
thẳng với học sinh thay vào đó là nụ cười thân thiện. Điều đó sẽ tạo nên một không khí thoải 
mái, không bị ức chế, theo tôi như vậy học sinh sẽ tiếp thu tốt hơn.
 Nếu học sinh có sai sót, ngớ ngẩn tôi không tỏ ý bực dọc, mắng nhiếc, mà coi đó là cơ hội 
sư phạm để giải đáp, điều chỉnh, uốn nắn, nhằm tăng hiệu quả giáo dục của mình. Theo tôi sửa 
cái sai trong học sinh cũng cần thiết và quan trọng như dạy điều đúng cho học sinh.
 Tôi luôn thể hiện sự bao dung, tha thứ, sự hiểu biết về tâm lí lứa tuổi trước các lỗi lầm của 
học sinh “nhẹ nhàng mà nghiêm khắc” (như quên mang vở, lỡ tay làm lem mực vào vở, viết sai 
nét,..) với những trường hợp như vậy có thể cho học sinh viết tạm vào một quyển vở khác, hay 
nhắc nhở học sinh rút kinh nghiệm lần sau.
 Theo tôi nên chia sẻ, động viên, khuyên bảo, lắng nghe những ý kiến, những thắc mắc của 
các em để khoảng cách giữa thầy và trò gần lại. Từ đó, các em mới dám thể hiện những “điểm 
yếu” của mình trong môn học và mong muốn được cô giúp đỡ. Ví dụ: Cô ơi con viết chữ th 
không được hay chữ o con viết chưa tròn...
 Tạo hứng thú trong giờ học thông qua các thủ thuật suy luận của giáo viên, dẫn dắt học sinh 
tự tìm ra con đường giải quyết vấn đề, tạo cho học sinh có cảm giác là chính các em đã tìm ra 
giải pháp, rèn luyện, khuyến khích các em có thói quen tự học, giữ lâu bền độ tập trung chú ý để 
tạo hứng thú học tập lâu dài.
 > Ngoài việc giảng dạy theo phương pháp đặc trưng phân môn, trong quá trình rèn luyện 
tôi đặc biệt chú ý uốn nắn HS những điểm sau:
 - về tâm lí học sinh Tiểu học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, thiếu kiên trì nên 
nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh chóng cho hết bài để chơi. Để 
khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy, 
tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những 
em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi sẽ cho điểm động viên, tuyên dương trước lớp để các em 
khác nhìn vào noi theo.
 - Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi thường cho các