SKKN Một số kinh nghiệm ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi

 PHẦN II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1/ Cơ sở lý luận
 1.1.Đặc điểm tâm sinh lý trẻ mầm non.
 Trẻ em ở giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi, trẻ rất giàu xúc cảm tình cảm, trí tưởng 
tượng của trẻ phát triển mạnh và phần lớn thời gian của trẻ là chơi đùa. Trẻ chơi 
mà học và học mà chơi, học bằng các giác quan, bằng thử nghiệm, thực hành, 
tương tác, chia sẻ kinh nghiệm, bằng tư duy suy luận. Chúng tự nghĩ ra những 
trò chơi và chơi mãi không chán .Trẻ con ở lứa tuổi này không thích những trò 
chơi phức tạp, nhiều quy tắc. Những trò chơi ngắn sẽ thích hợp với trẻ ở lứa tuổi 
này vì khoảng thời gian chú ý, tập trung của trẻ không kéo dài.
 1.2. Đặc điểm phát triển ngôn ngữ.
 Nhìn chung đến cuối tuổi mẫu giáo(5-6t) trẻ đã có khả năng nắm được ý 
nghĩa của từ vựng thông dụng, phát âm gần đúng sự phát âm của người lớn, biết 
dùng ngữ điệu phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp và đặc biệt là nắm đựợc hệ 
thống ngữ pháp phức tạp bao gồm những quy luật ngôn ngữ tinh vi nhất về 
phương diện cú pháp và về phương diện tu từ, trẻ nói năng mạch lạc và thoải 
mái.
 1.3. Phương pháp Montessori.
 Đặc điểm nổi trội ở phương pháp Montessori là nhấn mạnh đến vai trò 
của tính tự lập, tự do (trong khuôn khổ cho phép) trong việc hình thành nhân 
cách trẻ. Ngoài ra, phương pháp này còn rất tôn trọng sự phát triển tâm sinh lý 
tự nhiên của trẻ, cũng như trang bị đầy đủ cho học sinh các kiến thức khoa học 
công nghệ tiến bộ và hiện đại. 
 Các hoạt động mang tính xây dựng, tự do, không bị gò bó, ép buộc.
 Lợi thế của phương pháp giáo dục Montessori: Sự phát triển của trẻ nhỏ 
được tối đa hóa thông qua quá trình chuẩn bị một cách khoa học. Giáo viên 
hướng dẫn cẩn thận cho trẻ các hoạt động đã được chuẩn bị để trẻ tự xây dựng 
kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Trẻ sẽ được phát triền cá tính bản thân trong 
môi trường này thông qua các hoạt động có tính thu hút trẻ, thông qua các giác 
quan cảm nhận và khuyến khích trẻ khám phá thế giới.
 2/ Thực trạng vấn đề
 Hiện nay, chương trình giáo dục Việt Nam là chương trình giáo dục hiện 
hành theo phương thức giáo dục truyền thống. Nhờ sự cập nhật những chương 
trình và phương pháp giáo dục kiểu mới, giáo dục Việt Nam cũng đã bước đầu 
có sự xuất hiện của phương thức dạy học “lấy trẻ làm trung tâm” và “giáo viên 
làm bạn với học sinh”; điều đó có nghĩa là cô và trò cùng nhau hoạt động, trao 
đổi kinh nghiệm cũng như việc học hỏi kiến thức ngay trong quá trình chơi, việc 
 2/10 Kĩ năng sử dụng ngôn 
 Sự hứng thú
 Hoạt động ngữ
 Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt
 Khả 
 năng 70% 30% 75% 25%
 Tổng số trẻ 
 nghe, hiểu
 trong lớp: 
 38 Vốn từ 70% 30% 75% 25%
 Diễn đạt 65% 35% 78% 22%
 Phối hợp 
 ngôn ngữ - 60% 40% 69% 31%
 hình thể
 Với kết quả trên đã thể hiện kĩ năng sử dụng ngôn ngữ và sự hứng thú của 
trẻ còn chưa cao. Qua đó cho thấy: Việc ứng dụng phương pháp Montessori vào 
phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 - 6 tuổi là việc làm vô cùng cần thiết.
 3.2 Biện pháp 2: Thực hiện các bài tập khảo sát khả năng trước khi 
thực nghiệm:
 a, Để thực nghiệm, trước tiên, chúng tôi tiến hành cho trẻ trò chuyện, giao 
lưu với cô, các bạn trong lớp
 Ví dụ: Tôi đưa cho trẻ các con thú: thỏ, hổ và 1 số cây. Tôi trò chuyện, 
đàm thoại, gợi hỏi trẻ quan sát đặc điểm nổi bật của đồ chơi, ý tưởng kể về câu 
chuyện liên quan đến đồ chơi, nội dung câu chuyện kể, mối quan hệ giữa các 
nhân vât.
 Lần đầu: Trẻ chưa quen, tôi kể mẫu cho trẻ và khơi gợi trí tưởng tượng 
của trẻ: Một ngày đẹp trời, chú thỏ trắng đi vào rừng chơi. Trong rừng có rất 
nhiều cây cối, thật là thích. Thỏ hát vang lên: Là lá la la, Là lá la la 
 Tôi khơi gợi trẻ: Theo các con, có chuyện gì sẽ sẽ đến với thỏ trong rừng 
sâu?.....
 Những bài tập như thế này tôi tổ chức vào các giờ hoạt động đón trẻ, hoạt 
động góc, hoạt động chiều để trẻ có thể giao lưu với cô và bạn 1 cách tự nhiên, 
thân thiết.
 b, Sau khi cho trẻ làm quen với môi trường giao tiếp, 1 số đồ vật xung 
quanh trẻ, tôi tiến hành cho trẻ cùng cô chuẩn bị 1 số đồ dùng giáo cụ Montesori 
tự tạo để dùng trong học tập, vui chơi giúp trẻ vừa phát triển kĩ năng thẩm mỹ, 
vừa có sự giao lưu giữ cô và trò, giao lưu giữa bạn với bạn.
 Ví dụ 1 số bộ đồ dùng giáo cụ Montesori tự tạo:
 4/10 và đặt về phía tay trái (theo cột dọc) hoặc phía trước (theo 
 hàng ngang)
 - Lần lượt làm với các chữ tiếp theo.
 5. Sử dụng câu hỏi 3 bước cho nhóm chữ cái O Ô Ơ
 - Con hãy chỉ cho cô chữ O nào? Chữ Ô ở đâu nhỉ?
 - Thế còn chữ Ơ ở đâu? 
 - Đây là chữ gì?- Chữ gì đây hả con?
 - Ai có thể nói cho cô tên chữ cái này?
 6. Cất chữ: Vừa cất, vừa đọc tên chữ.
 7. Cho trẻ thực hiện bài tập
 8. Sau khi trẻ thực hiện xong, bê khay đồ dùng cất lên kệ.
 9. Cuộn thảm và cất thảm vào đúng vị trí. 
 Ví dụ: Bài tập GHÉP ĐƯỢC BỨC TRANH VÀ TÊN
Giáo cụ - Bức tranh - Thẻ tên của tranh
 - Khay đựng đồ - Thảm 
Mục đích trực tiếp - Trẻ biết gọi tên bức tranh và đối chiếu thẻ chữ đúng với 
 bức tranh
 - Sự phối hợp giữa mắt và tay. 
Mục đích gián tiếp - Giúp trẻ phát triển trí tuệ thông qua việc chụp ảnh, chụp 
 chữ và khả năng ghi nhớ 
 - Phát triển sự tập trung chú ý 
 - Tiếp xúc với tranh ảnh đẹp màu sắc thẩm mỹ, trẻ được 
Điểm hấp dẫn
 làm quen với các chữ cái.
 1. Lấy thảm từ ống đựng thảm và trải thảm 
 2. Mang giáo cụ từ giá xuống thảm
Hướng dẫn thực 3.Giới thiệu cho trẻ tên bài tập. Lần lượt lấy các bức tranh 
hiện ra và gọi tên
 4. Đưa 3 tranh và hỏi câu hỏi 3 bước.
 + Đây là Cải Chip, đây là Súp lơ, đây là Cải Thảo..
 + Chỉ cho cô Cải Chip đâu? Đâu là Cải thảo? Súp lơ đâu 
 nhỉ?
 + Đây là rau gì?... Đây là rau gì?...Đây là rau gì?...
 5. Tiếp tục đưa hết tranh ra và đặt câu hỏi 3 bước ( Hỏi 
 những đồ vật vừa đưa ra trước - Câu hỏi 1 là cuối câu hỏi 
 2. Câu hỏi 2 là cuối câu hỏi 3)
 6. Lấy thẻ chữ, xếp ngẫu nhiên từ trái sang phải. Lấy từng 
 6/10 trẻ thao tác một cách dễ dàng để thiết lập các từ mới, câu mới, thậm chí sáng tạo 
ra các câu chuyện 
 Điểm khác biệt này kích thích tư duy tìm kiếm những điều mới lạ trong 
thế giới ngôn ngữ của trẻ. Điển hình ở lĩnh vực Giác quan, nhiều giáo cụ có kèm 
các thẻ tên tương ứng để tăng phản xạ nhận biết và gọi tên từng giáo cụ 
Montessori của trẻ. Các bài học Giác quan không chỉ đánh thức giác quan của 
trẻ hoạt động linh hoạt mà còn cung cấp các bài học giúp trẻ phát triển vốn từ 
vựng về so sánh hơn kém, so sánh nhất như to, nhỏ, to hơn, nhỏ hơn, to nhất, 
nhỏ nhất, giúp trẻ gọi tên và phân biệt các vị (ngọt, mặn, chua, không vị), gọi 
tên và cảm nhận về xúc giác. Trẻ được học ngôn ngữ thông qua bài thơ, câu 
chuyện, bài hát xoay quanh nhiều chủ đề khác nhau như con vật, lễ hội, trò chơi 
dân gian.Với sự hiện diện của ngôn ngữ ở mọi hoạt động học tập, trẻ có thể 
làm quen và phát triển ngôn ngữ trên cả 4 phương diện Nghe – Nói – Viết – 
Đọc. Đó chính là nền tảng để tăng cường phản xạ ngôn ngữ hiệu quả, sử dụng từ 
vựng linh hoạt và hình thành tư duy viết và đọc, giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng và 
thành công trong các bậc học tiếp theo. 
 3.5 Biện pháp 5: Phối hợp với phụ huynh để tạo môi trường cho trẻ 
phát triển ngôn ngữ ứng dụng phương pháp Montesori
 Gia đình là nơi trẻ được chăm sóc, yêu thương, gia đình còn là môi trường 
để trẻ "thực hành" những gì trẻ học được ở trường mầm non. Trong gia đình, với 
các bậc phụ huynh am hiểu về tâm lý trẻ, có thể tạo cho trẻ "môi trường" để thực 
hành tốt nhất. Hơn nữa, trong thời gian dịch bệnh, trẻ được nghỉ học thì cha mẹ 
chính là người thầy của con ở nhà tốt nhất.
 Để phụ huynh am hiểu và tạo môi trường thuận lợi ở gia đình cho trẻ phát 
triển ngôn ngữ 1 cách liên tục, tôi đã chủ đông thực hiện các công việc:
 Trao đổi với phụ huynh vào các buổi họp phụ huynh, giờ trả trẻ về tình 
hình của trẻ, khả năng phát triển ngôn ngữ, giao tiếp của trẻ tại lớp.
 Tư vấn cho phụ huynh có thể mua đồ chơi giáo dục Montessori hoặc cùng 
trẻ chuẩn bị những đồ dùng, giáo cụ Mon dễ làm và chơi cùng trẻ.
 Tuyên truyền với phụ huynh về trang thông tin điện tử của trường để 
thường cập nhật chương trình học mà giáo viên đã đăng tải, hướng dẫn trẻ học 
tập tại nhà.
 4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
 4.1 Đối với trẻ:
 Trẻ hứng thú, tập trung chú ý với giáo cụ trực quan, biết sử dụng giáo cụ 
trực quan phù hợp.
 Trẻ có kĩ năng giao tiếp, tự tin, chủ động giao lưu với cô và bạn bè.
 8/10 phản biện, tư duy giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo của trẻ. Trẻ sử dụng ngôn 
ngữ như một công cụ đắc lực kết nối, xâu chuỗi các vấn đề, tìm hiểu chi tiết, 
triển khai và tư duy để giải quyết hiệu quả.
 Quá trình thực hiện đề tài cũng là quá trình tôi được học hỏi, được rèn 
luyện, làm việc một cách nghiêm túc và mở rộng thêm hiểu biết của bản thân về 
lĩnh vực Montessori. 
 2. Bài học kinh nghiệm:
 * Với những kết quả đạt được, bản thân tôi chỉ muốn nêu 1 số kinh 
nghiệm của bản thân như sau:
 Giáo viên cần nắm vững phương pháp ứng dụng Montessori vào phát 
triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non.
 Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều 
hơn.
 Sự phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên giữa giáo viên – phụ huynh – 
nhà trường là cầu nối giúp trẻ phát triển toàn 1 cách toàn diện.
 Giáo viên hay cha mẹ trẻ hãy luôn là những người bạn của trẻ, thấu hiểu 
trẻ để trẻ luôn thoải mái, tự tin khi ở trường cũng như ở nhà và ngoài xã hội.
 3. Đề xuất, khuyến nghị:
 Kính mong Phòng giáo dục, nhà trường tổ chức các lớp bồi dưỡng, những 
buổi kiến tập thực tế nhiều hơn về vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ theo 
những phương pháp mới để giáo viên chúng tôi được học tập, nâng cao trình độ 
cũng như khả năng giảng dạy của mình.
 Trên đây là một số kinh nghiệm ứng dụng phương pháp Montessori vào 
phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 - 6 tuổi của tôi. Tôi rất mong nhận được sự đóng 
góp ý kiến của các đồng chí lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp bổ sung góp ý cho 
chuyên đề của tôi được hoàn chỉnh để góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng 
giáo dục trẻ của nhà trường.
Xin chân thành cảm ơn!
 10/10