SKKN Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

 Đề tài: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 
mẫu giáo 5 – 6 tuổi
bởi những trò chơi điện tử, những khoảng đất giờ cũng được thay vào đó là 
những nhà máy, những công trình lớn. Đó là sự thiệt thòi lớn với trẻ khi không 
được làm quen và chơi với những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước. 
Nhận thấy lợi ích của việc cho trẻ chơi các trò chơi dân gian, Bộ Giáo dục và 
Đào tạo đã khuyến khích việc phát triển và đưa các trò chơi dân gian vào trường 
học qua phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Nhiều 
trường đã thực hiện và có kết quả rất tốt. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các 
trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài 
toán khó với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. (Vì khả năng chú 
ý có chủ định của trẻ mầm non còn kém, trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi 
nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ cuộc). Chính vì vậy tôi trăn trở và tìm các 
biện pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Sau đây 
tôi xin trình bày sáng kiến kinh nghiệm của mình với đề tài: "Một số kinh 
nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho lứa tuổi mẫu giáo lớn". 
II. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP.
 Đề tài sáng kiến đã từng có nhiều người nghiên cứu song ở mỗi độ tuổi, mỗi
trường, mỗi vùng miền lại mang một đặc điểm riêng. Do vậy các giải pháp đưa ra áp
dụng cũng không thể giống nhau. Và thực tế ở trường mầm non n¬i t«i c«ng t¸c, trò 
chơi dân gian được tổ chức ở trường vào rất nhiều thời điểm trong ngày, thế nhưng 
giáo viên chưa thực sự chú trọng đến việc tổ chức các trò chơi dân gian sao cho phù 
hợp, hấp dẫn, lôi cuốn và đưa lại hiệu quả giáo dục cao. Chính vì thế các trò chơi 
dân gian vẫn còn thể hiện một cách hình thức, chưa đi vào tâm hồn và cuộc sống của 
trẻ. Vì lẽ đó tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này nhằm:
 Đánh giá thực trạng việc tổ chức tṛò chơi dân gian của trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi ở
trường mầm non n¬i t«i phô tr¸ch.
 Đề xuất một số biện pháp tổ chức hiệu quả tṛò chơi dân gian cho trẻ 5- 6 
tuổi.
SKKN tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện- Năm học : 2012-2013 2 Đề tài: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 
mẫu giáo 5 – 6 tuổi
gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn ra trong suốt 
cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích hợp vào các 
hoạt động mà thôi. Khi xây dựng đề tài này tôi đã tìm hiểu khả năng nhận biết 
của trẻ qua khảo sát một số tiêu chí của trẻ về các trò chơi dân gian như sau : 
 Tổng số học sinh trong lớp là: 35 cháu
 Các tiêu chí Số trẻ đạt Tỷ lệ đạt được
 Ham thích, hứng thú với trò chơi dân gian 13/35 37,1%
 Trẻ thuộc lời đồng dao, biết cách chơi đúng luật 15/35 42,9%
 Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động 14/35 40%
 Thể hiện tinh thần đoàn kết 18/35 51,4%
 Biết tự tổ chức trò chơi 12/35 34,3%%
 Sáng tạo trong khi chơi trò chơi 10/35 28,6%
* Một số nguyên nhân cơ bản dẫn đến thực trạng trên:
 Số trẻ trong lớp quá đông nên cô giáo chưa quan tâm được đầy đủ đến từng 
trẻ, chưa xây dựng được kế hoạch tổ chức cho trẻ vui chơi một cách khoa học và 
kỹ lưỡng 
 Do cơ sở vật chất c̣òn hạn chế, diện tích lớp học nhỏ. Các đồ dùng đồ chơi cũ, 
thiếu và không gây được hứng thú cho trẻ chơi.
 Cô giáo chưa chủ động t́ìm kiếm nguồn tṛò chơi, vẫn chỉ hạn chế ở những tṛò 
chơi có sẵn trong chương trình nên khi tổ chức các tṛò chơi dân gian bị lặp lại, 
thiếu sự đổi mới khiến trẻ không tập trung, thấy nhàm chán.
 Cách tổ chức của cô giáo chưa thực sự gây hứng thú, lôi cuốn trẻ.
II. CÁC GIẢI PHÁP:
 Giải pháp 1: Sưu tầm và chọn lọc các trò chơi phù hợp với học sinh lớp lớn 
 Như chúng ta đã biết trò chơi dân gian Việt Nam rất phong phú, đa dạng 
nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ . Vì thế, giáo viên nên có sự 
SKKN tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện- Năm học : 2012-2013 4 Đề tài: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 
mẫu giáo 5 – 6 tuổi
và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ 
chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt động.
* Hoạt động ngoài trời: 
 Tận dụng không gian rộng và thoáng, giáo viên nên tổ chức cho trẻ chơi các 
trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho trẻ như “Bịt mắt bắt 
dê”, “ kéo co”
* Hoạt động góc: 
 Nên tæ chức cho trẻ chơi các trò chơi theo nhóm nhỏ trong một không gian 
hẹp như: “Kéo cưa lừa xẻ”, “Lộn cầu vồng”, “Chi chi chành chành”
* Hoạt động học và hoạt động chiều (chủ yếu diễn ra trong phòng nhóm):
 Nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ như: 
“Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi cờ”, “Vấn 
đáp”, “Đếm sao”, “Đọc câu”.
 Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên cần 
lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng môn học.
 Ví dụ: Lĩnh vực thể chất: 
 Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, 
hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, 
nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại 
vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Chẳng hạn:
 + Với trò chơi “Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối: “Xin khúc đuôi 
– Tha hồ thầy đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi” (đứng sau cùng) phải chạy thật 
nhanh, nếu không sẽ bị “ thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác hoặc lại 
phải làm “thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
 + Trò “Nhảy dây”, “Trồng nụ trồng hoa”, “ Nhảy lò cò” có nhiều nấc chơi nho 
nhỏ: từ bàn một, bàn haiđến bàn mười ( Nhảy lò cò ); từ một nụ, một 
SKKN tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện- Năm học : 2012-2013 6 Đề tài: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 
mẫu giáo 5 – 6 tuổi
cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái trai, cái 
hến” sau đó là nhóm đôi và các nhóm cao hơn “đôi tôi, đôi chị”, “ba lá đa, 
ba lá đề”, “tám quả trám, hai lên chín”Bài tập đó có thể giúp trẻ đếm thành 
thạo trong phạm vi 10.
* Môn âm nhạc: 
 Nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các trò chơi: 
“Tập tầm vông” , “ Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều cần 
đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ điểm của 
bài dạy.
BiÖn ph¸p 3: Chuẩn bị tốt các điều kiện cho trẻ hoạt động
 * Chuẩn bị đồ dùng: 
 Đồ dùng đồ chơi của trò chơi dân gian cũng rất cần thiết, mỗi trò chơi có 
mỗi loại đồ dùng tương ứng mà khi thiếu nó thì chúng ta không thể thực hiện 
được. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó 
thì giáo viên phải tìm hiểu trước về các đồ dùng trong trò chơi cần đến. Để từ đó 
có thể chuẩn bị đầy đủ những thứ cần thiết cho một trò chơi và tổ chức trò chơi 
được tốt. 
 Ví dụ như trò chơi: “Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ vật 
có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi nonTrò chơi “ Ném còn” không thể 
diễn ra nếu thiếu quả còn – đồ chơi truyền thống của trò chơi đó. Hay đơn giản 
như trò chơi “Bịt mắt bắt dê” cũng không thể được tổ chức nếu không có dải vải 
hoặc dải khăn bịt mắtVµ ®Ó trß ch¬i sinh ®éng, l«i cuèn , hÊp dÉn trÎ h¬n th× 
®å dïng chuÈn bÞ cho trß ch¬i cßn cÇn cã sù ®Çu t­,chuÈn bÞ kü cµng h¬n nh­ 
trang phôc, ®¹o cô cÇn thiÕt.
 * Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao trong trò chơi
SKKN tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện- Năm học : 2012-2013 8 Đề tài: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 
mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Khi tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ, cô giáo cần đặt trẻ làm trung tâm và 
tuân thủ nghiêm túc một số yêu cầu cơ bản nhằm để trẻ được tham gia một cách 
tự nguyện, thoải mái và đạt được các yêu cầu giáo dục đặt ra.
* Không áp đặt trẻ.
 Trước hết tṛò chơi phải hấp dẫn, gây hứng thú cho trẻ. Vui là một thuộc tính 
cơ bản của chơi. Khác với học tập và lao động, chơi là một hoạt động không 
mang tính bắt buộc. Trẻ đến với tṛò chơi hoàn toàn tự nguyện, thích là chơi chứ 
không ai ép buộc được. Tổ chức cho trẻ chơi điều cần nhớ là không áp đặt, g̣ò 
bó, đặt ra nhiều quy định buộc trẻ phải tuân theo.
*Trẻ được chơi tự do.
Tổ chức cho trẻ chơi tức là gợi ý, hướng dẫn sao cho trẻ tự chơi. Phát huy tính tự 
lực, chủ động của trẻ, không làm thay làm hộ. Vì chơi là một hoạt động độc lập 
của trẻ nếu trẻ được độc lập trong khi chơi, trẻ sẽ dễ dàng phát huy nhiều sáng 
kiến nỗ lực vượt qua mọi khó khăn và biết khắc phục mọi trở ngại trong quá 
trình chơi, qua đó trưởng thành về mặt ý chí. Nhưng để trẻ chơi tự do không có 
nghĩa là không theo dõi trẻ, để trẻ thích chơi như thế nào cũng được mà giáo 
viên cần bao quát, hướng trẻ tự do trong một khuôn khổ cho phép.
* Thiết lập mối quan hệ giữa cô với trẻ và trẻ với các bạn
 Ở lứa tuổi mẫu giáo lớn “xã hội trẻ em” đang được h́ình thành, thì các mối 
quan hệ bạn bè cũng trở nên phức tạp hơn, nếu không tổ chức tốt thì có thể dẫn 
tới xung đột. Vì vậy cần giữ cho trẻ có được không khí ḥòa thuận, thân ái, bảo 
đảm cho cuộc chơi thành công.
*Động viên trẻ chơi
 Đặc điểm nổi bật của TCDG là không quy định số người chơi, càng nhiều 
người chơi càng tốt. Vì vậy, tôi luôn khuyến khích và động viên trẻ cùng chơi, 
bằng cách trao đổi, bàn bạc và thăm dò ý kiến với trẻ trước để tạo dựng tính tích 
cực chủ động của trẻ trong quá trình chơi, làm cho trò chơi mang tính tập thể cao 
SKKN tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện- Năm học : 2012-2013 10 Đề tài: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 
mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Hứng thú tham gia các trò chơi một cách tích cực.
 Kết quả được đánh giá cụ thể như sau :
 Các tiêu chí Số trẻ đạt Tỷ lệ đạt được
Ham thích trò chơi dân gian 35/35 100%
Trẻ thuộc lời đồng dao, biết cách chơi dúng luật 33/35 94,3%
Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động 34/35 97,1%
Thể hiện tinh thần đoàn kết 33/35 94,3%
Biết tự tổ chức trò chơi 31/35 88,6%
Sáng tạo trong khi chơi trò chơi 32/35 91,4%
 C. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa của đề tài, sáng kiến, giải pháp.
 Từ kết quả trên đã gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ 
®ång thêi tÝch cùc h­ëng øng phong trµo thi ®ua "X©y dùng tr­êng häc th©n 
thiÖn häc sinh tÝch cùc” trong nhà trường. Những tṛò chơi dân gian đă đến với trẻ 
thơ một cách nhẹ nhàng theo kiểu “vừa học, vừa chơi”, đồng dao đã làm tốt chức 
năng biểu đạt tư tưởng, giáo dục nhận thức, bồi dưỡng tình cảm cho trẻ. Chính vì 
ý nghĩa to lớn mà các trò chơi dân gian mang đến. Bản thân tôi đã rút ra được 
một số kết luận: Để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ được tốt trước hết giáo 
viên cần sưu tầm và chọn lọc các trò chơi phù hợp với học sinh lớp lớn mình 
phụ trách vì trẻ của chúng ta không chỉ ham thích các trò chơi mà còn thích 
những trò chơi mới lạ, hấp dẫn, do đó người giáo viên cần sưu tầm nhiều trò 
chơi dân gian song các trò chơi đó cần có sự chọn lọc cho phù hợp với trẻ lớp 
mình để trẻ không cảm thấy nhàm chán. Sau khi đã có các trò chơi cô giáo chọn 
và tổ chức trò chơi phù hợp với từng hoạt động vì mỗi hoạt động đều có một tính 
SKKN tham dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện- Năm học : 2012-2013 12