SKKN Một số kinh nghiệm hướng dẫn trẻ 5-6 tuổi kể chuyện sáng tạo

 NỘI DUNG Trang
I- ĐẶT VẤN ĐỀ 1
II - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 2
1.Những nội dung lý luận có liên qua trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu 
 2
tổng hợp kết kinh nghiệm.
1.1 Cơ sở lý luận: 2
1.2. Cơ sở thực tiễn 2
2. Thực trạng vấn đề 3
2.1. Thuận lợi 3
2.2 Khó khăn 4
3. Các biện pháp đã tiến hành: 4
3.1 Biện pháp 1: Nghiên cứu tài liệu 4
3.2. Biện pháp 2: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo
 6
3.3. Dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ lời kể’ sáng tạo
 7
3.4. Lồng nhép các môn khác khi dạy trẻ kể’ chuyện sáng tạo 8
3.5. Dạy trẻ kể’ chuyện ở mọi lúc mọi nơi 9
3.6. Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh 12
4. Hiệu quả của SKKN 13
III. Kết luận, kiến nghị 13
1. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm 13
2. Bài học kinh nghiệm 14
3. Ý kiến đề xuất 14
PHỤ LỤC
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc tích cực hoá vốn từ, ngôn ngữ cũa trẻ 
đã trở nên được mở rộng hơn, có trật tự hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng 
nói trình bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển.
 Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua cách đọc kể’ 
diễn cảm, cao hơn nữa là biết dùng ngôn ngữ của mình để’ kể chuyện sáng tạo. Đây là một 
nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi kể chuyện sáng tạo trẻ phải tự nghĩ ra một nội dung câu 
chuyện, tạo ra cấu trúc logic được thể hiện trong hình nói tương ứng (lời nói kết hợp với sử 
dụng đồ dung trực quan).
 Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng hợp, kỹ năng 
truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung chú ý và nói biểu cảm. Những kỹ 
năng này trẻ lĩnh hội được trong quá trình nhận thức có hệ thống bằng con đường luyện tập 
thường xuyên hàng ngày.
1.2Cơ sở thực tiễn.
 Đối với trẻ ở mầm non thì ngôn ngữ đóng vai trò hết sức quan trọng. Nhưng điều kiện 
để trẻ được thực hành, trải nghiệm và phát triển ngôn ngữ chưa phong phú chủ yếu là trên 
lớp, một năm chỉ có một buổi cho trẻ tham quan, dã ngoại, để thu thập thêm các thông tin, 
hình ảnh để trẻ hiểu, ghi nhớ và sáng tác ra các bài thơ, câu chuyện nên chưa phát triển hết 
khả năng của trẻ. Đặc biệt một số trẻ phát âm chưa rõ ràng còn nói lay, nói ngọng, vốn từ còn 
nghèo nàn chủ yếu là phát âm theo cô, sự sáng tạo ra các tác phẩm chưa có
 Do vậy để bồi dưỡng và phát triển ngôn ngữ của trẻ chúng ta cần tạo môi trường, cơ hội 
cho trẻ được tri giác tìm kiếm, khám phá thế giới xung quanh; rèn luyện phát âm chuẩn, chính 
xác, khả năng tư duy sáng tạo cho trẻ. Để tạo được sự linh hoạt trong quá trình đó cần tăng 
cường cho trẻ luyện tập các kỹ năng nói, phát âm, giọng đọc kể rõ ràng, cử chỉ, điệu bộ phù 
hợp. Tập cho trẻ biết tự điều chỉnh nhịp độ, cường độ, giọng đọc, kể phù hợp với nhân vật, 
hoàn cảnh.
 Trong những năm tháng dạy trẻ và được tiếp xúc với trẻ ở nhiều độ tuổi. Phạm vi tiếp 
xúc của trẻ còn hạn chế dẫn đến sự hiểu biết của trẻ còn nghèo nàn, cuộc sống của trẻ còn 
nhiều điều mới lạ mà việc giúp cho trẻ kể’ lại chuyện cung cấp cho trẻ những nội dung kiến 
thức đơn giản trong trường mầm non việc dạy trẻ đọc thơ, kể’ lại chuyện đã được thực hiện 
nhưng chưa sâu sắc. Vì trẻ mới đọc, kể’ lại như thuộc một bài thơ, câu truyện mà chưa có sự 
sáng tạo trong khi kể’. Vậy nó đòi hỏi sự nỗ lực hoạt động sáng tạo của cô giáo. Trước hết cô 
phải là người kể sáng tạo dựa trên những cơ sở khoa học, những biện pháp cụ thể để dạy trẻ 
kể lại truyện một cách sáng tạo.
 5 / 10 tuyển tập trò chơi và kể chuyện cho trẻ, các tạp chí, báo họa mi, sách bé cùng kể chuyện... 
hay các tập tranh thơ, truyện theo chủ đề cho trẻ ở lứa tuổi mầm non, tập tranh kể chuyện 
sáng tạo... của bộ giáo dục và đào tạo.
 Sở GD và ĐTtổ chức kiến tập hoạt động phát triển ngôn ngữtại
trường mẫu giáo Việt Triều. Các đồng chí được tham dự buổi kiến tập đã về trường tổ chức 
lại các hoạt động đã được kiến tập cho đồng nghiệp được học hỏi. Ban giám hiệu cùng tổ 
chuyên môn đã xây dựng kiến tập lại các hoạt động và tổ chức sinh hoạt chuyên môn để trao 
đổi những nội dung mới, sáng tạo. Đó là cơ hội để tôi được học hỏi, đúc rút kinh nghiệm sau 
các tiết dạy dự giờ của đồng nghiệp. Đặc biệt sau những đợt học hỏi xem các hoạt động dạy 
giáo viên giỏi cấp trường, cấp quận .........................cùng với giảng dạy thực tế
ở lớp học tôi đã lên kế hoạch từng chủ đề, kế hoạch tuần, ngày một cách phù hợp với tình 
hình thực tế của trường, lớp và đặc điểm của từng trẻ để áp dụng vào tình hình thực tế ở các 
chủ đề trong năm một cách phù hợp.. Ngoài ra tôi luôn học hỏi tìm các tài liệu liên quan đến 
giáo dục mầm non qua các sách báo, băng đĩa, ti vi và các thông tin đại chúng để áp dụng vào 
giáo dục trẻ.
 Đồng thời tôi cũng tìm hiểu về các đồ dùng đồ chơi giúp trẻ học mà chơi, chơi mà học 
và còn giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu giao tiếp. Hàng ngày trẻ được trò chuyện cùng búp bê, gấu 
bông, từ đó ngôn ngữ của trẻ được phát triển và kích thích sự hứng thú của trẻ giúp trẻ dễ 
nhớ, lâu quên và tạo không khí buổi học thoải mái, vui vẻ đạt kết quả cao nhưng với điều kiện 
cô giáo phải sử dụng đồ dùng đồ chơi đó sao cho đúng lúc đúng chỗ phù hợp với nội dung 
bài dạy, lứa tuổi trẻ. Vì thế hàng ngày hàng giờ tôi cùng các chị em trong trường, cùng phụ 
huynh sưu tầm các nguyên vật liệu thiên nhiên, tận dụng những nguyên vật liệu sẵn có như 
chai, lọ, vải vụn... sau đó dựa vào nội dung câu truyện làm sa bàn, làm các nhân vật, con rối 
bằng xốp, củ quả, chai lọ, que, giấy bóng.
3.2. Biện pháp 2 : Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kê chuyện sáng tạo.
 Hiện nay, nếu cô giáo tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích thích trẻ phát 
triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vẽ và sưu tầm một 
số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp 
truyện tranh đưa vào góc văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Ngoài ra tôi cùng với giáo 
viên trong lớp cũng thiết kế những tập truyện tranh chữ to tôi còn đi sâu làm một số đồ dung 
trực quan cho trẻ hoạt động như: một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận 
dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép 
tranh kể’ chuyện sáng tạo hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự chọn các con vật đó để kể chuyện 
sáng tạo theo ý tưởng của mình.
 7 / 10 chuyện sau đó kể từng tranh kết hợp với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong tranh ( 
Hình ảnh 6)
 -Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: chọn những nhân vật mà trẻ thích, sau đó ghép các 
nhân vật với nhau tạo thành một câu chuyện theo ý tưởng của trẻ.
 - Dạy trẻ kể chuyện bằng sa bàn: chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển các 
nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể’ đi theo nhân vật sử dụng 
( Hình ảnh 7)
 Trong quá trình nghiên cứu và tiến hành kể’ chuyện sáng tạo đến nay ở lớp tôi đa số trẻ 
đã kể’ chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình mà kgông cần sự gợi ý của cô. Thông qua các 
câu truyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ điệu, ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm 
của mình đối với tác phẩm. Trẻ bắt chước giọng kể diễn cảm của cô, trẻ có thể hiểu được một 
từ dung với đồ vật này lại có thể vào các đồ vật khác nữa. Từ đó ngôn ngữ của trẻ phát triển 
mạnh mẽ, vốn từ được làm giàu thêm.
3.4Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kê chuyện sáng tạo
 Với lời kể diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe, nhưng biết tích hợp các môn 
học khác thì còn hay hơn vì nó làm thay đổi không khí, làm thay đổi trạng thái khi kể chuyện. 
Bằng những lời ca, lời đối thoại,những câu đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò 
chơi xen lẫn.
 Ví dụ: Bài thơ “Thỏ bông bị ốm” “Ong và bướm”, “Cá vàng bơi”..hoặc cho trẻ đọc thuộc 
các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gà.hay một số bài đồng dao, ca dao “Vè chim”, “Đi cầu 
đi quán”..
 Âm nhạc là môn bổ trợ cho rẻ làm quen với tác phẩm văn học, dễ gây ấn tượng cho người 
xem, vì thế tôi cho trẻ hát thuộc các bài hát: “Thương con mèo”, “Một con vịt”, “đố biết con 
gì”, “Trời nắng trời mưa”. giúp trẻ khi kể chuyện về con vật nào trẻ có thể hát về các con vật 
đó phù hợp với nội dung câu chuyện.
 Trò chơi là hình thức chuyển tiếp giữa các lần kể hay thay cho phần củng cố câu chuyện 
mà các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ chơi một số trò chơi ở dạng động như trò chơi: 
Mèo và chim sẻ, gà gáy vịt kêu, trời nắng trời mưa, cáo và thỏ.
 Việc tích hợp các môn học khác, các trò chơi vào cho trẻ kể chuyện sáng tạo là việc cung 
cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu chuyện sinh động hơn. ơ lứa tuổi này tâm lý của trẻ 
thường mau nhớ chóng quên. Vì vậy vào giờ đón trả trẻ tôi đưa trẻ vào góc văn học để hướng 
dẫn trẻ kiến thức mới và củng cố kiến thức cũ. Đây là hình thức cho trẻ trải nghiệm những gì 
 9 / 10 Nhằm giúp trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được 
tính cách nhân vật. Để trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để’ 
đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai theo tổ 
hoặc nhóm ( Hình ảnh 8)
 Ví du: Trong truyện “Dê con nhanh trí” cho tổ 1 làm dê trắng, tổ 2 làm dê đen, tổ 3 
làm cho sói để’ trẻ tự thể’ hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành thạo. Sau 
đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho trẻ nhắc lại lời thoại 
của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này cô giáo là người dẫn truyện và trẻ tự diễn 
theo nội dung câu truyện. Khi trẻ diễn xong lên cho trẻ tự nhận xét về vai diễn của mình, của 
bạn, từ đó trẻ xác định được thái độ của trẻ đối với nhân vật trong truyện là yêu hay ghét.
 Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách sâu sắc và để 
đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hoá trang cho trẻ rất quan trọng, với câu truyện 
“3 chú Lợn nhỏ” tôi làm sân khấu có màn che, rồi trang trí cảnh phù hợp với câu truyện.
 Việc hoá trang và bố trí sân khấu phù hợp, trang phục đẹp sẽ giúp trẻ tự tin khi nhập vai 
tạo cho trẻ hứng thú hơn với từng vở diễn.
 Trong hoạt động chung trẻ có thể chưa cảm nhận hết được các giá trị về mặt ngôn ngữ, 
tình cảm của các tác phẩm thì đến giờ hoạt động góc cô giáo cho trẻ tham gia vào góc chơi 
“Bé yêu văn học”. Tại góc chơi này cô cho trẻ được xem, đọc hay lằng nghe các câu chuyện 
bài thơ trẻ vừa được học để trẻ có thể ghi nhớ sâu hơn, để trẻ một lần nữa lại tiếp tục được 
cảm nhận những cái hay cái đẹp trong tác phẩm.
3.6 Tuyên truyền kêt hợp với phụ huynh.
 Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà trường. Chính 
vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh 
chính là nhân tố quyết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu của góc văn học để phát triển ngôn 
ngữ cho trẻ. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của lĩnh vực phát 
triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thong qua hoạt động kể chuyện sáng tạo. Hàng tháng tuyên 
truyền với phụ huynh qua các biểu bảng nêu lên nội dung về chủ điểm, về các câu chuyện 
sáng tạo của cô và trẻ. Qua đó phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế nào 
và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình.
 Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan trọng trong 
việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
4. Hiệu quả của SKKN:
 - Tôi đã áp dụng SKKN ở lớp tôi trực tiếp giảng dạy là lớp Mẫu giáo Lớn A4 ( trẻ 5-6 
tuổi).
 11 / 10