SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

 xúc riêng mình, từ đó trí tuệ của trẻ sẽ hoạt động tích cực. Các âm thanh mạnh, nhẹ, 
dài, ngắn, cao, thấp giúp trẻ có những cảm nhận, phản ứng nhanh nhạySự lặp lại 
của phách, nhịp, trọng âm trong câu hát, sự vận động minh họa theo tính chất âm 
nhạc, lời ca giúp trẻ có tác phong nhanh nhẹn, hoạt bát hơn. Hát còn tạo tư thế đi, 
đứng, ngồi liên quan trực tiếp đến sự phát triển thể lực của trẻ.
 Khác với các loại hình nghệ thuật khác như hội họa, điện ảnh, văn học, âm 
nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng ngôn ngữ 
riêng là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp độ, hòa âm, tiết tấucùng với thời gian 
đã thu hút, hấp dẫn, làm thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. Tuy nhiên, lòng yêu 
thích âm nhạc của các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau, có cháu yêu đến độ say 
mê, có cháu lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Mức độ yêu âm nhạc phần lớn do tác 
động của hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. 
 Trong chương trình giáo dục mầm non thì giáo dục âm nhạc bao gồm: Ca hát, 
vận động theo nhạc, nghe hát, múa, trò chơi âm nhạc. Đối với trẻ 5-6 tuổi là giai 
đoạn trẻ cảm nhận âm nhạc tốt nhất, trẻ có khả năng tri giác toàn vẹn hình tượng 
âm nhạc, cùng với những kinh nghiệm được tích lũy từ trước, ở lứa tuổi này những 
năng khiếu âm nhạc đặc biệt xuất hiện nhiều hơn ở bất cứ lĩnh vực nào khác, giáo 
dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng những biểu tượng về âm nhạc, dần 
dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là 
bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu 
diễn ở mức độ đơn giản.
 Mặt khác, trẻ 5-6 tuổi đã biết phân biệt các phương tiện diễn tả âm thanh: Cao 
độ, trường độ, tiết tấu, giai điệu, hướng chuyển động của âm thanh và cả sự thay 
đổi sắc thái, tình cảm của giọng hát hoặc của nhạc cụ.Làm sao để trẻ 5-6 tuổi hát 
một cách tình cảm, thích thú, linh hoạt, biết lấy hơi giữa các đoạn, hát rõ lời, mạch 
lạc, kết thúc câu mềm mại, bắt vào giai điệu một cách chính xác là một vấn đề cần 
được quan tâm. Do đó, đòi hỏi giáo viên Mầm non phải biết linh hoạt vận dụng các 
phương pháp một cách có hệ thống nhằm khơi gợi cảm xúc, hứng thú và khả năng 
tích cực hoạt động ở trẻ.
 Chính vì những lý do trên mà bản thân tôi đã và đang cố gắng đi sâu tìm hiểu 
những biện pháp thích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho hoạt động 
làm quen với giáo dục âm nhạc. Nhưng đối với đặc điểm lứa tuổi mẫu giáo 5-6, 
giáo dục âm nhạc không chỉ dừng lại ở việc cô dạy trẻ hát và múa đơn giản mà phải 
tổ chức hát múa dưới nhiều hình thức và luôn đi cùng với đồ dùng, đồ chơi âm 
nhạc. Vì tất cả những lý do này, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để 
giúp trẻ học thật tốt bộ môn âm nhạc. Nhận thức được tầm quan trọng của âm nhạc 
đối với việc chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng, 
tôi đã nghiên cứu để tìm ra “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục 
âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non”.
*Điểm mới của đề tài, sáng kiến, giải pháp:
 Thực tế nội dung đề tài này lần đầu tiên tôi đưa vào nghiên cứu nhưng cũng có 
nhiều người lựa chọn để viết, song mỗi độ tuổi, mỗi vùng miền, mỗi trường sẽ có 
 - 2 - dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm, nhất là về việc bồi dưỡng phương 
pháp dạy bộ môn âm nhạc. 
 - Cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ: phòng học rộng rãi, thoáng mát có đủ ánh 
sáng, mát mẽ về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Có phòng chức năng với đồ dùng 
phục vụ hoạt động âm nhạc khá phong phú như: Đàn Organ casio, máy vi tính, ti 
vi, đầu đĩa, phách gõ, trống lắc, song loan, mũ âm nhạc, quạt múa và có đầy đủ 
trang phục múa cho cô và trẻ phù hợp theo từng chủ đề, từng nội dung giúp cho trẻ 
tham gia vào các hoạt động một cách dễ dàng, thoải mái và tự tin hơn. 
 - Điều may mắn nhất là tôi được sống trong tập thể chị em đoàn kết, luôn yêu 
thương, quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống cũng như trong công việc. 
Được dự giờ, thăm lớp và cùng nhau trao đổi kinh nghiệm. Từ đó, tôi học được 
điều hay lẽ phải và có nhiều kiến thức về phương pháp tổ chức giờ hoạt động âm 
nhạc cho trẻ. 
 - Bản thân cũng có những thế mạnh của mình là ham học hỏi và có ý thức phấn 
đấu vươn lên trong công tác, nhanh nhẹn, hoạt bát, có trình độ trên chuẩn, có năng 
khiếu và rất yêu thích bộ môn âm nhạc này.Với những chức năng cao cả của mình, 
vừa là người mẹ, vừa là người thầy tôi luôn có tấm lòng bao dung rộng mở, yêu 
thương, chăm sóc trẻ bằng tâm huyết của mình, say sưa nghiên cứu bài dạy, sáng 
tạo nhiều cái mới trong soạn giảng. 
 - Số lượng trẻ trong lớp cùng một độ tuổi, một số trẻ có năng khiếu về âm nhạc, 
có giọng hát khá tốt, cảm nhận về giai điệu bài hát khá nhanh. 
 - Một số phụ huynh quan tâm đến việc học của trẻ, đóng góp nguyên vật liệu để 
làm đồ dùng phục vụ hoạt động âm nhạc giúp trẻ hứng thú và có kế hoạch tập 
luyện thêm cho trẻ ở nhà.
* Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi tôi đã nêu ở trên, trong quá trình thực hiện, bản thân tôi 
gặp không ít những khó khăn nhất định như sau:
 - Trường Mầm non Thị trấn Lệ Ninh là một trường thuộc thị trấn miền núi phần 
lớn học sinh là con em của những gia đình công nhân và lao động tự do, kinh tế 
chật vật, thiếu thốn, cuộc sống còn nhiều vất vã và công việc lam lũ nên việc chăm 
sóc, nuôi dạy trẻ còn gặp khó khăn. Nhận thức của phụ huynh không đồng đều, một 
số phụ huynh còn xem nhẹ, cho rằng hoạt động âm nhạc không quan trọng đối với 
trẻ.
 - Đa số trẻ nói tiếng địa phương nhiều, một số trẻ chưa mạnh dạn, còn nhút nhát, 
thiếu tự tin, không hứng thú khi tham gia vào hoạt động âm nhạc, nhiều trẻ hát nhỏ, 
nói ngọng, hát chưa rỏ lời, trẻ có năng khiếu về hát múa ít. 
 - Mặt khác, ở độ tuổi này các chức năng của trẻ phát triển chưa mạnh, sự chú ý 
của tai nghe còn yếu, cảm giác của tai nghe chưa được hoàn thiện nên cảm thụ âm 
nhạc còn hạn chế, đa số trẻ hát còn sai nhạc, sai cường độ, âm điệu, vận động còn 
rời rạc, cứng cỏi, thiếu nhịp nhàng. Vì thế, trẻ hát chưa hoà quyện giọng hát của 
mình vào với tập thể, trẻ còn nhút nhát, chưa tiếp cận nhanh với các hoạt động nghe 
nhạc thiếu nhi, vận động theo nhạc hay biểu diễn văn nghệ...
 - 4 - hiện sự để tạo ra âm thanh, vận động, 43 % %
 3 sáng hát theo các bài hát, bản nhạc 
 tạo khi yêu thích.
 tham 3.2. Gõ đệm bằng dụng cụ 43 22 51,2 21 48,8
 gia các theo tiết tấu tự chọn % %
 hoạt 
 động
 Qua kết quả theo dõi đánh giá ở trên tôi nhận thấy khả năng ca hát và sự cảm thụ 
âm nhạc của trẻ là một vấn đề báo động mà hơn ai hết chính giáo viên cần phải 
quan tâm. Vì vậy, tôi luôn trăn trở, nghiên cứu để tìm ra và áp dụng thành công 
những giải pháp tối ưu nhất nhằm tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi 
đạt hiệu quả cao ở trong trường mầm non. 
2.2. Các giải pháp:
 Ngoài việc giáo viên có biệt tài trong hát múa ra, phải cần đến đức tính quan 
trọng nữa đó là có một thái độ tích cực, công nhận và trân trọng các biểu hiện của 
trẻ. Mỗi trẻ cần có một môi trường mang thông điệp:“Ở đây con làm gì cũng được, 
các sáng tạo của con thật tuyệt vời vì con đã tự nghĩ ra!”. Giáo viên phải biết động 
viên, khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi vào trẻ bầu không khí tin tưởng bằng những 
hành động sáng tạo và chơi trò chơi đóng kịch. Khi trẻ nhận ra rằng cô giáo tôn 
trọng và hoan nghênh các biểu hiện cá nhân của chính mình, thì trẻ sẽ tự tin hơn, 
nhiều chi tiết phong phú hơn. Khi có được sự tự tin, trẻ tự thấy hài lòng và hãnh 
diện với suy nghĩ:“Mình đã làm được điều gì đó một mình”. Đồng thời giúp trẻ say 
sưa, thích thú hơn trong nhiều giờ hoạt động khác. Từ đó, tôi đã vận dụng các giải 
pháp như sau:
2.2.1. Giải pháp tự học, tự bồi dưỡng để nắm vững kiến thức, năng lực tổ chức 
hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ đạt hiệu quả:
 Việc tự học, tự bồi dưỡng là một yêu cầu cần thiết và thường xuyên đối với mỗi 
giáo viên. Đối với giáo viên mầm non, việc tự học tập bồi dưỡng để nắm vững kiến 
thức về chuyên môn, bồi dưỡng về năng lực sư phạm để đáp ứng yêu cầu đổi mới 
chăm sóc giáo dục trẻ; đồng thời cập nhật những phương pháp mới thường xuyên 
trong chăm sóc giáo dục trẻ đạt hiệu quả. Để việc tự học đòi hỏi người giáo viên 
phải có ý thức tự giác và tích cực trong học tập. Tôi đã luôn tích cực và tự học tập 
bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ nói chung và học tập để nắm vững các yêu cầu 
về kiến thức kỹ năng, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 
trong mỗi độ tuổi mầm non đạt hiệu quả nói riêng. Tôi luôn đặt ra cho mình yêu 
cầu học tập bằng nhiều hình thức như: Tự học thông qua việc nghiên cứu chương 
trình giáo dục mầm non; qua các tài liệu liên quan đến hướng dẫn tổ chức hoạt 
động giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non; chuyên đề về giáo dục âm nhạc... Tìm 
hiểu các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc sáng tạo thông qua các 
kênh truyền hình về chương trình tổ chức hoạt động âm nhạc cho thiếu nhi...
 - 6 - mỗi độ tuổi, để từ đó vận dụng và có tác động giáo dục phù hợp, nhằm đạt được 
hiệu quả giáo dục âm nhạc tốt nhất.
2.2.2.Xây dựng kế hoạch và lựa chọn bài hát phù hợp với độ tuổi trong các 
hoạt động âm nhạc
 Như chúng ta đã biết! Muốn làm một việc gì đó thành công và đạt kết quả tốt 
thì chúng ta cần phải lập cho mình một kế hoạch đảm bảo khoa học được sắp xếp 
theo trình tự nhất định. Và muốn giờ hoạt động Âm nhạc đạt kết quả cao, trẻ hứng 
thú tham gia vào hoạt động thì phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Song yếu tố xây 
dựng kế hoạch hoạt động âm nhạc cho trẻ đóng vai trò rất quan trọng, nếu chúng ta 
chủ động lên kế hoạch trước một cách cụ thể, rõ ràng thì kết quả giờ hoạt động sẽ 
đạt được mục tiêu đã đề ra.
 Do vậy, để tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi có hiệu quả, trước hết 
bản thân tôi luôn bám sát kế hoạch của nhà trường để xây dựng chương trình kế 
hoạch năm, tháng, tuần, ngày phù hợp với tình hình thực tế của lớp và 
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, phù hợp với từng chủ đề. 
 Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” tôi xem ở kế hoạch hoạt động với chủ 
đề này với đề tài của bài là gì? Cần chuẩn bị những đồ dùng, đồ chơi gì? Và có 
những biện pháp sử dụng như thế nào? Dựa vào kế hoạch đó bản thân tôi tìm tòi, 
sưu tầm tranh, ảnh, làm đồ dùng, đồ chơi và đưa vào sử dụng cho phù hợp với chủ 
đề mình dạy. 
 Từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng trẻ cụ thể, đúng đối tượng của nhóm lớp, 
lồng ghép, tích hợp họat động âm nhạc vào các hoạt động khác trong ngày và mọi 
lúc mọi nơi. Vì thế mà khi tổ chức hoạt động Âm nhạc cho trẻ luôn luôn đạt hiệu 
quả cao.
 Mỗi một độ tuổi khác nhau thì đặc điểm tâm sinh lí cũng khác nhau. Do đó, 
việc lựa chọn bài hát để dạy, để nghe hát cũng đều khác nhau, kể cả trò chơi âm 
nhạc cũng vậy. Chính vì vậy, giáo viên cần hiểu biết về hướng lựa chọn bài hát phù 
hợp với độ tuổi, đi sâu vào thế giới của trẻ, phản ánh được những hứng thú của trẻ.
 Ngoài ra,việc lựa chọn bài hát rất quan trọng trong việc giúp trẻ cảm nhận được 
âm nhạc tốt hơn. Vậy nên giáo viên cần lựa chọn bài hát vừa sức với trẻ thì trẻ sẽ 
hứng thú và nhanh nhớ lời; còn lựa chọn không hợp lí có thể cao hơn hoặc thấp hơn 
so với độ tuổi sẽ làm giảm đi sự hứng thú của trẻ, trẻ sẽ chán và có khi còn phải 
gắng sức để hát, để thể hiện theo yêu cầu của cô nếu như bài hát quá cao đối với 
trẻ.
2.2.3. Tạo môi trường, chuẩn bị tốt điều kiện, phương tiện cho tiết dạy:
 Trẻ Mầm non nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng đến lớp trẻ được hoạt động 
dưới nhiều hình thức: “Học mà chơi, chơi mà học”, học ở mọi lúc mọi nơi. Vì vậy, 
muốn nâng cao chất lượng của việc tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ thì bản thân 
tôi không ngừng sưu tầm những nguyên vật liệu sẵn có để làm đồ dùng, đồ chơi 
đảm bảo tính thẩm mỹ, sáng tạo hấp dẫn, đảm bảo tính an toàn cho trẻ sử dụng hợp 
lí, phù hợp với nội dung, với độ tuổi. 
 - 8 -