SKKN Một số giải pháp giúp trẻ 5 tuổi phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua tác phẩm văn học

 xung quanh, với con người giúp trẻ nhận biết được cái hay cái đẹp, biết yêu cái 
tốt, ghét thói hư tật xấu, biết kể lại một số câu chuyện có nội dung gần gủi với 
cuộc sống đời thườngĐây cũng chính là phương tiện cần thiết để rèn luyện và 
phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Vậy làm thế nào để giúp trẻ phát triển ngôn 
ngữ mạch lạc. Điều đó làm tôi băn khoăn suy nghĩ để tìm ra những giải pháp, cách 
làm hay để giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất. Hoạt động cho trẻ làm quen văn 
học là một lĩnh vực mà qua đó tôi có thể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc 
một cách tốt nhất có hiệu quả nhất. Đó là lý do tôi chon đề tài "Một số giải phỏp 
giúp trẻ 5 tuổi phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua tác phẩm văn học".
 Điểm mới của đề tài này là: Trong thực tế đề tài này đó được nhiều người 
nghiờn cứu, song tụi nghĩ rằng mỗi trường, mỗi vựng miền cú những điều kiện 
chăm súc trẻ khỏc nhau. Trường mầm non chỳng tụi là một ngụi trường ở vựng 
nỳi, điều kiện kinh tế, văn húa của địa phương cũn gặp nhiều khú khăn, trẻ em ớt 
khi được tiếp xỳc với cỏc hoạt động văn húa dành cho thiếu nhi như cỏc vựng 
khỏc. Đặc biệt hơn cỏc loại đồ dựng đồ chơi của trẻ thường ngày chưa phỏt triển ở 
trẻ trớ thụng minh, trẻ cũn chịu nhiều thiệt thũi. Chớnh vỡ vấn đề đú nờn tụi đó 
mạnh dạn nghiờn cứu và thực hiện đề tài này nhằm nhằm khơi gợi cảm xỳc kớch 
thớch sự hứng thỳ và khả năng hoạt động tớch cực của trẻ vào hoạt động văn học 
chữ viết từ đú trẻ sẽ tiếp thu bài nhanh hơn và chủ động hơn trong mọi hoạt động.
1.2. Phạm vi ỏp dụng của đề tài:
 - Để giúp trẻ 5 tuổi phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua tác phẩm văn học 
là hết sức cần thiết.
 Đề tài “Một số giải phỏp giúp trẻ 5 tuổi phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông 
qua tác phẩm văn học” được ỏp dụng cho cỏc lớp thực hiện chương trỡnh 5 - 6 tuổi 
trong nhà trường, sau đú ỏp dụng rộng rói cho cỏc đơn vị cú điều kiện, đặc điểm 
tỡnh hỡnh giống trường mầm non chỳng tụi.
 2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng:
 2 hoạt, sỏng tạo cú những đổi mới trong giảng dạy để phỏt triển ngụn ngữ cho trẻ 
một cỏch tốt nhất.
 * Đặc điểm tỡnh hỡnh lớp:
 Năm học 2014 -2015, bản thõn tụi được Ban giỏm hiệu nhà trường phõn cụng 
dạy lớp mẫu giỏo 5 - 6 tuổi, với sĩ số 17 chỏu. Lớp được đúng trờn địa bàn của 
bản xa nhất của xó. Đõy là trường miền nỳi điều kiện cơ sở vật chất cũn nhiều khú 
khăn, phần lớn là sự trong chờ đầu tư hỗ trợ của cấp trờn, ở đõy đời sống phụ 
huynh phần đa là khú khăn, nờn cú phần ảnh hưởng khụng nhỏ đến quỏ trỡnh phấn 
đấu của bản thõn và của lớp mà tụi trực tiếp giảng dạy. Song nhờ sự cố gắng nổ 
lực của bản thõn và sự giỳp đỡ của chị em đồng nghiệp trong trường đó giỳp cho 
tụi từng bước khắc phục khú khăn để phỏt triển cựng với cỏc lớp trong trường ở 
cỏc cụm khỏc nhau. 
 Trong thời gian nghiờn cứu đề tài bản thõn tụi nhận thấy trong lớp mỡnh đang 
đảm nhận cũn gặp một số thuận lợi và khú khăn sau:
 1.Thuận lợi:
 Bản thân tôi luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu 
nhà trường về bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kỷ năng sư phạm và cung cấp các 
trang thiết bị phục vụ cho việc làm quen văn học như tranh ảnh, máy vi tính, băng 
đĩa kể chuyện đọc thơ , sân khấu rối và nhiều đồ dùng khác đảm bảo cho hoạt 
động dạy và học của cô và trẻ.
 Bản thân cũng được Nhà trường tạo điều kiện cho đi dự các lớp tập huấn, bồi 
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. Nên từ đó đã tích lũy một số kinh nghiệm trong 
giảng dạy.
 Điều may mắn nhất là tôi được sống trong tập thể chị em đoàn kết, yêu thương 
quan tâm giúp đỡ nhau trong cuộc sống hằng ngày cũng như trong công việc, cùng 
nhau học hỏi trao đổi, chia sẽ kinh nghiệm, bản thân tôi cũng có những thế 
mạnh của mình là ham tìm tòi học hỏi thích khám phá những cái hay cái lạ, say 
sưa nghiên cứu bài soạn, sáng tạo nhiều cái mới trong giảng dạy, có ý thức phấn 
đấu vươn lên, nhanh nhẹn hoạt bát trong mọi lỉnh vực, có năng khiếu kể chuyện, 
 4 - Một khó khăn nữa là tuy cùng một độ tuổi nhưng có cháu sinh đầu năm có cháu 
sinh cuối năm nên trình độ nhận thức của các cháu không đồng đều. Nhiều trẻ còn 
nhút nhát, chưa tự tin, phát âm tiếng việt chưa chuẩn. Trong các giờ học văn học 
chưa hứng thú tham gia vào hoạt động cùng cô.
 - Với tình hình thực tế của lớp tôi phụ trách như vậy nên tôi rất băn khoăn lo lắng 
suy nghĩ, tìm tòi các biện pháp “Một số giải phỏp giúp trẻ 5 tuổi phát triển ngôn 
ngữ mạch lạc thông qua tác phẩm văn học”
 Dựa vào vốn kiến thức đó học và được bồi dưỡng chuyờn mụn, tụi đó tỡm ra 
một số giải phỏp sau:
2.2. Cỏc giải phỏp:
2.2.1. Tìm hiểu đặc điểm tình hình, nhận thức của trẻ.
 Để cho trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc thì trước hết giáo viên phải nắm 
vững đặc điểm tâm sinh lý và hoàn cảnh của trẻ. Vào đầu năm học tôi đã tổ chức 
nhiều cuộc trò chuyện với trẻ, kể cho trẻ một vài câu chuyện ngắn, tương đối dễ 
sau đó đặt ra các câu hỏi như: Cô vừa kể cho các con nghe câu chuyện gì? Trong 
câu chuyện có ai? Hoặc cho trẻ kể chuyện về gia đình trẻ  Trong qua trình đó 
tôi luôn chú ý quan sát đàm thoại với trẻ và tiến hành khảo sát khả năng cảm thụ 
văn học của trẻ. 
 Gia đình là một yếu tố rất quan trọng để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ của 
mình, những trẻ được sống với ông bà nội, ngoại thường có điều kiện để phát triển 
ngôn ngữ hơn những trẻ khác. Những trẻ có hoàn cảnh khó khăn thường ít được 
quan tâm, chăm sóc nên khả năng cảm thụ tác phẩm văn học cung như sự phát 
triển ngôn ngữ của các cháu còn nhiều hạn chế
 Từ đặc điểm hoàn cảnh và tình hình nhận thức đó, để phát triển ngôn ngữ mạch 
lạc cho trẻ bản thân tôi phải lên kế hoạch dạy và bồi dưỡng cho trẻ.
 2.2.2. Xây dung kế hoạch.
 Dựa vào tình hình của lớp , trên cơ sở kê hoạch chuyên đề của nhà trường, tôi 
đã xây dưng kế hoạch cho cả năm. Được sự đồng ý của ban giám hiệu, tôi phân 
 6 ngữ, cử chỉ hành động của trẻ. Nhắc trẻ nói trọn câu, nói mạch lạc không ngắt 
quãng, không nói lắp. Đặc biệt tôi luôn nhắc nhở trẻ phải sử dụng tiếng việt để 
nói. Tôi cho trẻ nói theo trí nhớ của trẻ, sau đó tôi sửa sai cho trẻ. Trẻ ở lớp tôi dạy 
có nhiều trẻ nói tiếng việt còn chậm do vậy đối với những từ khó tôi cho trẻ nhắc 
lại từng từ sau đó mới nhắc lại cả câu. Đối với thơ, cần chú ý tập cho trẻ đọc 
thuộc thơ, luyện giọng đọc, tập ngắt nhịp, ngữ điệu sao cho truyền cảm.
 Bên cạnh đó tôi giải thích cho các cháu: Nói trọn câu thì nó mới có ý nghĩa 
trọn vẹn, còn nếu mình nói không trọn câu, lời nói bị ngắt quãng thì lời nói không 
có ý nghĩa và không còn hay nữa.
 Trong khi chơi đóng kịch hay chơi đóng vai theo chủ đề cũng vậy, ngôn ngữ 
rất cần thiêt, giúp các trẻ giao tiếp với nhau thông qua nhân vật. Trẻ thể hiện được 
ngôn ngữ, cử chỉ, hành động của các nhân vật. Trẻ phân biệt được giọng kể của 
các nhân vật.
 Ví dụ: Khi tập cho trẻ kể lại một câu chuyện hay đọc thuộc một bài thơ tôi 
không chỉ bắt trẻ kể cả câu chuyện mà tôi có thể cho trẻ kể theo từng đoạn, kể 
theo lời của các nhân vật để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và trẻ cảm nhận được ý 
nghĩa của từng đoạn chuyện hay cả câu chuyện. đối với những trẻ còn nói ngọng, 
nói lắp tôi kịp thời sửa sai cho trẻ để trẻ phát âm mạch lạc hơn.
 2.2. 5. Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi
 Vào các buổi sinh hoạt chiều, hoạt động ngoài trời tôi kể chuyện hoặc đọc 
thơ cho trẻ nghe 1-2 lần. Sau đó, tôi cùng trẻ đàm thoại về nội dung của bài thơ, 
câu chuyện: Cô vừa kể cho con nghe câu chuyện có tên là gì? Trong câu chuyện 
có những nhân vật nào?... Tôi chú ý đến câu trả lời của trẻ để nhắc nhở trẻ trả lời 
trọn câu. Đa số trẻ thường trả lời cộc lốc: Quả bầu tiên, có cậu bé, chim én, lảo 
địa chủ Vì vậy tôi cần phải chú ý để nhắc trẻ nói đúng ngữ pháp, nói trọn câu . 
 Ví dụ: Tôi tập cho trẻ trả lời “ Câu chuyện cô vừa kể có tên là “Quả bầu 
tiên”. Trong câu chuyện cô kể có các nhân vật: cậu bé, chim én, lảo địa chủ
 Những lúc ra chơi, tôi thường mở băng cho trẻ nghe để giúp trẻ nắm bắt 
được các giọng kể, cách diễn đạt câu chuyện, trẻ ghi nhớ và kể lại câu chuyện 
được tốt hơn.
 8 * Chất lượng cho trẻ làm quen văn học nâng lên rõ rệt.
 Trẻ hiểu được chuyện cô kể lần 1: 60% từ TB trở lên
 Trẻ hiểu được nội dung câu chuyện cô kể lần 2: 70%
 Trẻ kể lại được câu chuyện rõ ràng, mạch lạc đạt tỷ lệ 60%
 Trẻ đọc thơ diễn cảm, đúng chính tả đạt tỷ lệ 90%.
 Tỷ lệ khá giỏi chiếm 45-50%, trẻ tra lời rõ ràng, mạch lạc, trẻ trả lời trọn 
 câu. Nhiều trẻ kể lại chuyện rất diễn cảm, biết thể hiện điệu bộ cử chỉ khi 
 kể chuyện, đọc thơ. 35%trẻ biết kể chuyện sáng tạo.
 85% trẻ biết kể chuyện, thích chơi đóng kịch, đóng vai theo chủ đề, trẻ nhập 
vai các nhân vật trong câu chuyện rất tốt.
 * Đối với giáo viên
 Giáo viên đã nắm chắc phương pháp, tự tin, linh hoạt hơn trong các tiết dạy. 
Bản thân cũng đã biết lập kế hoạch thực hiện phù hợp với nhóm tuổi mình phụ 
trách, nắm vững được đặc điểm tâm lý, tình hình của từng trẻ để từ đó đưa ra 
những biện pháp có hướng giáo dục trẻ tốt hơn.
 * Đối với phụ huynh
 Từ những kết quả đạt được trên, bản thân tôi đã tạo được lòng tin với phụ 
huynh, làm cho phụ huynh càng tin tưởng, yên tâm đưa con đến trường. Qua đó, 
bản thân cũng đã nâng cao nhận thức cho phụ huynh về việc phát triển ngôn ngữ 
mạch lạc cho trẻ là rất cần thiết. Phụ huynh rất quan tâm, phấn khởi, thường xuyên 
chăm lo, trao đổi hỏi thăm học lực của con mình. Thành công lớn nhất là phụ 
huynh đã thường xuyên giáo tiếp nói chuyện với nhau, trò chuyện với cô giáo 
nhiều hơn bằng tiếng việt. Ngay những ngày đầu mới lên hàng ngày tôi rất vất vả 
phải đi chở trẻ đến trường. Nhưng qua thời gian tôi thử nghiệm các phương pháp 
đã làm nhử trên thì bây giờ hằng ngày trẻ đã tự đến trường và rất có hứng thú học 
vào các giờ kể chuyện và các tiết học thơ.
 3. PHẦN KẾT LUẬN
 3.1. í nghĩa của đề tài, sỏng kiến, giải phỏp:
 10 * Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh để giúp phụ huynh nhận thức được tầm quan 
trọng của môn học. Từ đó, phụ huynh tạo mọi điều kiện tốt nhất để giúp trẻ phát 
triển ngôn ngữ của mình.
 * Giáo viên cần phải nắm chắc phương pháp, khả năng nhận thức của trẻ. 
Nghiên cứu tìm tòi, vận dụng các phương pháp hữu hiệu vào hoạt động phát tiển 
ngôn ngữ để đạt kết quả cao trong dạy trẻ.
 * Giáo viên phải thực sự thương yêu và tôn trọng trẻ, phải biết kiềm chế, kiên 
trì, nhẫn nại, lấy tình cảm làm yếu tố quan trọng nhất để giáo dục trẻ. Có làm 
được những điều trên thì việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ mới đạt hiệu 
quả cao.
 Từ thực tế lớp tôi phụ trách với những khó khăn mà bản thân tôi gặp phải, 
tôi đưa ra biện pháp tháo gỡ những vướng mắc trong việc phát triển ngôn ngữ 
mạch lạc cho trẻ. Mong rằng những biện pháp này sẽ áp dụng hiệu quả hơn khi 
được các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp góp ý, bổ sung thêm và tích cực đổi 
mới trong quá trình vận dụng để dưa chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ vùng cao 
phát triển, đáp ứng với nhu cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay./.
 Tụi xin chõn thành cảm ơn! 
 Lõm Thủy, thỏng 05 năm 2015 
XÁC NHẬN CỦA HĐKH NHÀ TRƯỜNG Người viết
 Lờ Thị Lộc
 12