SKKN Một số giải nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen môi trường xung quanh

 viên trong gia đình trẻ, một số nghề phổ biến trong xã hội và những danh lam 
thắng cảnh, di tích lịch sữ, các ngày lễ hội sự kiện văn hóa của quê hương đất 
nước, hay các hiện tượng tự nhiên, các hiện tượng thời tiết mà trẻ cần nhớ để giúp 
trẻ chính xác hóa các biểu tượng mà trẻ thu nhận, lĩnh hội được. Khi trẻ được 
làm quen với thế giới xung quanh sẽ giúp trẻ tích lũy được kiến thức, kĩ 
năng về tự nhiên và xã hội, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về Đức - Trí - 
Thể - Mĩ - Lao động.
 Với tầm quan trong trong việc tổ chức cho trẻ làm quen với Môi trường 
xung qanh (LQMTXQ) và xuất phát từ trách nhiệm và lòng nhiệt huyết với nghề, 
từ mục tiêu giáo dục con người mới phát triển toàn diện đáp ứng nhu cầu của toàn 
xã hội. Đối với trẻ việc LQMTXQ đóng một vai trò quan trọng trong quá trình 
hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ nên tôi chọn đề tài "Một số giải nâng 
cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen môi trường xung quanh” làm đề tài 
nghiên cứu cho năm học này.
 1.2. Điểm mới và phạm vi áp dụng của đề tài: 
 * Điểm mới của đề tài.
 Trên thực tế có rất nhiều đồng nghiệp đã viết về đề tài này, tuy nhiên mỗi đề 
tài đề cập đến những khía cạnh khác nhau của việc nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 
tuổi làm quen môi trường xung quanh, phù hợp với tình hình thức tế của từng 
trường. Đối với sáng kiến kỹ thuật của Tôi, điểm mới của đề tài là đã sử dụng một 
số biện pháp mới có tính khả thi cao, phù hợp với tình hình của nhà trường, tác 
động và có hiệu quả rất lớn giải nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen môi 
trường xung quanh đối trẻ trong toàn trường.
 Đề tài tập trung vào những mặt đã làm được, đề xuất những quan điểm phù 
hợp cho quá trình hoạt động ở trường mầm non có hiệu quả.
 * Phạm vi áp dụng đề tài.
 Nội dung đề tài viết trên tinh thần tập hợp những kinh nghiệm đúc kết được 
của bản thân, chủ yếu là những giải pháp trong việc dạy trẻ khắc phục tật nói lắp, 
nói ngọng, tại trường mầm non nơi tôi đang công tác. Đề tài này có thể áp dụng 
rộng rãi, có hiệu quả đối với các trường mầm non trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh 
Quảng Bình nói riêng và có thể áp dụng rộng rãi đối với các trường mầm non trong 
tỉnh và trên toàn quốc nói chung.
 2. PHẦN NỘI DUNG:
 2.1. Thực trạng:
 Thực tế trong quá trình chăm sóc các cháu hằng ngày với độ tuổi 5 - 6 tuổi 
bản thân tôi ngoài việc nắm vững những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, xác 
định những mục tiêu và nội dung chương trình về chương trình giáo dục mầm non - Bản thân được tham dự lớp tập huấn, các tiết thao giảng của cụm, của trường 
tổ chức nên nắm chắc phương pháp về MTXQ khá vững vàng, luôn trau dồi kiến 
thức học hỏi kinh nghiệm của chị em trong trường để nâng cao trình độ chuyên 
môn, có ý thức phấn đấu và rèn luyện tác phong sư phạm của một người giáo viên.
 - Các cháu ở lớp khoẻ mạnh, nhanh nhẹn có tính tìm tòi khám phá .
 - Phụ huynh ở đây luôn quan tâm đến con em mình đưa đón trẻ thường xuyên 
tạo điều kiện cho việc tuyên truyền phối kết hợp với gia đình-nhà trường trong việc 
chăm sóc giáo dục trẻ tốt hơn. Luôn ủng hộ nhiệt tình các hoạt động, phong trào 
của trường, lớp. Kết hợp với giáo viên để giúp trẻ học tập tốt.
 * Khó khăn: 
 - Do trường thuộc xã có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn nên cơ sở vật 
chất còn hạn chế.
 - Con em trong độ tuổi đến trường thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo cao. 
Cụ thể ở lớp học 3/30 hộ nghèo. 3/30 hộ cận nghèo.
 - Trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ chưa hứng thú vào 
giờ học. 
 - Một số trẻ còn rụt rè, nhút nhát, khả năng diễn đạt về ngôn ngữ và giao tiếp 
còn hạn chế.
 - Một số cháu thuộc diện con đông, kinh tế khó khăn, phòng học còn thiếu ... 
nên đa số các cháu chưa qua đào tạo 3-4 tuổi.
 - Đồ dùng tự tạo để trẻ khám phá còn nghèo nàn, trường chưa xây dựng khu 
vui chơi để trẻ khám phá, trải nghiệm, quan sát...
 - Một số cháu có bố mẹ đi làm ăn xa, sống với ông bà nên việc đến lớp còn 
gặp nhiều trở ngại.
 Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã khảo sát thực trạng của lớp mình như 
sau:
* Khảo sát thực trạng của lớp trước khi thực hiện sáng kiến:
 Tổng XL Tốt XL Khá XL TB XL Yếu
 số trẻ SL % SL % SL % SL %
 30 6 20 7 23,33 10 33,33 7 23,33
 Qua khảo sát ban đầu như trên tôi thấy kết quả trên trẻ chưa cao là điều tôi 
cần phải suy nghĩ để tìm ra những giải pháp tốt nhất giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt tiết 
môi trường xung quanh. Chính vì vậy mà tôi đã tìm tòi nghiên cứu đưa ra "Một số 
giải pháp cho trẻ 5-6 tuổi học tốt tiết môi trường xung quanh" như sau:
 2.2. Các giải pháp thực hiện:
 2.2 1: Tìm hiểu đặc điểm, điều kiện của trẻ. Ví dụ: Trong tiết dạy cho trẻ "Trò chuyện về ngày 20/11", cô sưu tầm các 
loại tranh ảnh về ngày 20/11,....Ngoài ra cô còn sử dụng các hình ảnh về ngày 
20/11 trình chiếu trên máy tính cho trẻ được trực tiếp trò chuyện về nội dung của 
các hình ảnh đó. Qua đó trẻ được khắc sâu về ý nghĩa của ngày nhà giáo Việt Nam 
nhằm giáo dục ở trẻ sự biết ơn, lòng kính trọng đối với các cô giáo thầy giáo. 
 Hoặc tiết “Trò chuyện về nghề nghiệp của bố mẹ” tôi giao nhiệm vụ cho trẻ 
về nhà hỏi bố mẹ mình làm nghề gì, làm việc ở đâu? nghề đó tạo ra sản phẩm 
gì?...Trong tiết học tôi cho trẻ được trải nghiệm những gì mà trẻ biết, trẻ thấy để trẻ 
tự nói lên được nghề nghiệp của bố mẹ mình, để trẻ khắc sâu kiến thức hơn tôi lựa 
chọn một số hình ảnh các nghề mà bố mẹ trẻ làm cho trẻ xem nhằm kích thích sự 
hứng thú của trẻ vào tiết học hơn
 Tổ chức ngày hội ngày lễ như" Tết trung thu” tôi cho trẻ biết ý nghĩa của 
ngày tết trung thu là ngày rằm tháng tám, ngày tết trung thu của thiếu nhi , tập các 
tiết mục văn nghệ có nội dung về tết trung thu như bài “ Chú cuội chơi trăng, 
Vầng trăng cổ tích, Rước đèn dưới trăng... Chuẩn bị sân khấu, hóa trang, mâm cổ 
...Tạo điều kiện cho trẻ cùng cô trang trí, sắp xếp trong buổi lễ như tự mặc trang 
phục, bày mâm quả, sắp xếp nghế ngồi...Tất cả thể hiện một niềm thích thú dâng 
trào ở trẻ thơ khi hòa mình vào các ngày lễ hội lớn. Qua đó trẻ hiểu được ý nghĩa, 
tầm quan trọng của các ngày lễ hội và luôn biết trân trọng nó.
 Ví dụ: “Tìm hiểu về trường mầm non “ tôi cho trẻ thường xuyên quan sát 
các hoạt động của trường như Trong trường có những ai? Công việc của từng 
người trong trường làm gì?... trong khi tổ chức trên tiết học tôi cho trẻ cùng nhau 
khám phá những gì mà trẻ biết trẻ nhìn thấy ở trường mầm non như vậy kích thích 
trẻ tìm tòi, khám phá và trải nghiệm, trẻ hứng thú kể cho cô và các bạn biết về 
những gì mà trẻ biết về trường mầm non nơi trẻ đang học, trẻ tự hào về trường và 
yêu trường, yêu lớp... 
 Hoặc trong khi tổ chức cho trẻ chơi ở góc phân vai tôi tổ chức cho trẻ đóng 
vai cô giáo- học sinh, gia đình, bác sĩ - bệnh nhân, cô bán hàng...tôi dẩn dắt trẻ về 
nội dung của chủ đề chơi nhằm giúp trẻ tái tạo và nhập vai chơi phù hợp, từ đó 
phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ thể hiện vai chơi của mình như cách ứng xử, giao 
tiếp đúng mực. 
 Các buổi sinh hoạt chiều tôi thường tổ chức cho trẻ cũng cố hóa kiến thức 
vừa trích được ở trên tiết học hoặc mở rộng kiền thức cho trẻ về những nội dung 
sắp cho trẻ được làm quen nhằn tích lũy kiến thức, khơi gợi tính tò mò ham hiểu 
biết của trẻ bằng cách trò chuyện, cho trẻ xem hình ảnh, tổ chức các trò chơi, tổ 
chức các hoạt động tạo hình như vẽ, nặn, làm alun về các đề tài khám phá xã hội. nói ngọt) từ đó tôi giải thích “Qủa cam chưa chín có vị chua, còn quả cam chín có 
vị ngọt” khi được trải nghiệm thực tế thì trẻ đã nắm vững những kiến thức tôi 
muốn truyền đạt. Qua bài về quả cam tôi không những đã cho trẻ tìm hiểu một 
cách tổng quát về quả cam mà còn dạy trẻ kĩ năng bổ cam và vứt rác đúng nơi.
 Việc sử dụng màn hình, máy chiếu cũng là một hình thức sử dụng trực quan 
vì vậy tôi thường xuyên sử dụng tạo điều kiện để cho trẻ nắm kiến thức.Thông qua 
những cảnh quay, đoạn băng được đưa lên màn hình sẽ tạo ra sự thay đổi, sự mới 
lạ cho trẻ vì tất cả những sự vật hiện tượng đều có thể chụp lại, quay lại để đưa lên 
màn hình cơ hội để trẻ khám phá những sự vật- hiện tượng, con vật mà trẻ khó 
có cơ hội tiếp xúc như: tìm hiểu động vật sống trong rừng, động vật sống dưới 
biển
 Việc sử dụng đồ dùng trực quan phải được sử dụng một cách linh hoạt và 
sáng tạo. Trong tiết dạy tôi không sử dụng một loại đồ dùng từ đầu đến cuối cũng 
không sử dụng quá nhiều loại ôm đồm để trẻ khó hiều mà tôi phối hợp các loại đồ 
dùng trực quan sao cho phù hợp, linh hoạt từng phần sao cho trẻ không nhàm chán.
 Ví dụ: Trong tiết dạy cho trẻ làm quen với một số loại rau tôi có thể sử dụng 
một số loại đồ dùng như: Tranh lô tô, vật thật, đồ chơi, màn hình, mô hình kết hợp 
với nhau sao cho linh hoạt và phù hợp như phần đầu giới thiệu bài cho trẻ đi thăm 
mô hình vườn rau với nhiều loại rau, phần cung cấp kiến thức cho trẻ quan sát các 
loại rau thật, phần mở rộng cho trẻ xem trên màn hình một số loại rau khác và các 
món ăn từ rau, phần luyện tập cho trẻ đi chơi trò chơi qua những đồ rau nhựa, tranh 
lô tô.
 Việc kết hợp sử dụng linh hoạt các loại đồ dùng trực quan trong tiết học tôi 
thấy trẻ hứng thú hơn mỗi khi học khám phá khoa học, kiến thức tôi truyền đạt vì 
thế mà dễ dàng và trẻ ghi nhớ hơn
 2.2. 4 Tổ chức quan sát trước tiết học.
 Trẻ Mẫu giáo với đặc điểm "Chơi bằng học, học bằng chơi" qua quá trình 
dạo chơi tham quan hoặc tham gia vào các hoạt động như đọc thơ, kể chuyện, các 
trò chơi, trẻ được quan sát đối tượng ở môi trường sống nhằm kích thích sự ham 
hiểu biết, sự thích thú của trẻ, từ đó trẻ hiểu, khắc sâu vào trí nhớ những đặc điểm 
của đối tượng đó. Cô giáo có thể tổ chức ngoài tiết học, vào buổi sáng, sau khi đón 
trẻ hoặc buổi chiều sau khi trả trẻ. Những buổi ngoại khoá cô có thể cho trẻ đi 
tham quan một số nơi liên quan đến bài học trên tiết dạy. Mục đích của việc quan 
sát đối tượng đang ở môi trường sống nhằm kích thích sự ham hiểu biết, sự thích 
thú của trẻ.
 Ví dụ: Trước khi tổ chức tiết học "Một số con vật sống trong rừng" Trẻ 
được đi tham quan vườn bách thú bằng mô hình, cô cho trẻ được nhìn và nghe thấy với trẻ giỏi cô cho trẻ trả lời những câu hỏi khó hơn. Câu hỏi có tính chất trừu 
tượng đòi hỏi trẻ phải tư duy, suy nghĩ. Sau khi trẻ nêu ý kiến nhận xét các loại hoa 
xong tôi khái quát lại. sau đó mỡ rộng ra các màu sắc của loại hoa đó. Như tôi cho 
trẻ quan sát hoa hồng màu đỏ bằng hoa thật thì sau đó tôi mỡ rộng thêm màu sắc 
của hoa hồng bằng cách cho trẻ xem hình ảnh trên tivi hoa hồng vàng , hoa hồng 
màu hồng, hoa hồng tím. Để kích thích tính nhanh nhẹn, sáng tạo của trẻ, đồng 
thời tạo cho trẻ thể hiện tình cảm của mình với một số loài hoa , tôi tổ chức cho trẻ 
chơi trò chơi, hát, múa về các loại hoa
 2.2.6. Làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh:
 Việc nhận thức của các bậc phụ huynh về bộ môn này là một vấn đề. Tôi 
luôn gặp gỡ và trao đổi với các bậc phụ huynh để họ hiểu rõ về bộ môn Làm quen 
môi trường xung quanh. Vì trẻ Mầm non là lứa tuổi đang học ăn, học nói. Vì vậy 
việc cho trẻ làm quen môi trường xung quanh có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ, nó là 
phương tiện phát triển lời nói của trẻ, giúp trẻ nói mạch lạc, rõ ràng, nó góp phần 
giáo dục nhân cách làm người cho trẻ. Chính vì vậy các bậc phụ huynh nên tạo 
điều kiện cho con mình đi tham quan ở các nơi trẻ sẽ lĩnh hội được những gì trẻ đã 
được quan sát và trẻ ghi nhớ có chủ định và khi trẻ đến lớp cô cho trẻ quan sát mô 
hình hoặc tranh ảnh trẻ sẽ nhớ lại và nói được rõ ràng mạch lạc hơn.
 Thường xuyên theo dỏi nắm bắt về tình hình học tập của trẻ, đặc điểm tâm 
sinh lý và nhận thức của từng trẻ để trao đổi với phụ huynh, đề nghị phụ huynh kết 
hợp với lớp để sưu tầm tranh, ảnh, truyện, các thông tin, tài kiệu liên quan đến chủ 
đề đang và sẽ thực hiện, hướng dẩn phụ huynh cách thức tích lũy kiến thức, kinh 
nghiệm để cung cấp cho trẻ học ở nhà.
 Luôn nhắc nhỡ phụ huynh luôn là tấm gương sáng cho trẻ noi theo về cách 
ứng xử, giao tiếp, các mối quan hệ, tình yêu thương...trong gia đình, 
 Kết hợp với phụ huynh tổ chức các ngày lễ hội ở trường như ngày Khai 
giảng, ngày Tết trung thu, ngày tết thiếu nhi, hội thi bé với vận động. Tạo mọi 
điều kiện để tất cả các phụ huynh cùng tham gia, được tham gia phụ huynh nhận 
thức sâu sắc hơn, hiểu biết ý nghĩa của ngày lế hội ở trường hơn, nhờ vậy mà phụ 
huynh chuyển tải được một số kiến thức cho trẻ, trẻ hiểu rỏ hơn về các ngày lễ hội.
 Bằng cách làm như vậy phụ huynh biết được tầm quan trọng của việc khám 
phá môi trường xung quanh đối với trẻ, phụ huynh tạo mọi điều kiện cho trẻ 
thường xuyên giao tiếp với mọi người xung quanh, phát huy được tính mạnh dạn, 
tự tin của mình trong giao tiếp làm tăng nhận thức của trẻ một cách hiệu quả.
 Nhờ có sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường và có sự nỗ lực của bản thân 
tôi, tôi nhận thấy sự phát triển nhận thức của trẻ ngày càng đạt kết quả cao.