SKKN Một số biện pháp vận dụng phương pháp giáo dục STEAM cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

 1|15
 “Một số biện pháp vân dụng phương pháp giáo dục STEM cho trẻ 5- 6 tuổi 
 ở trường mầm non”
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Tính cấp thiết của sáng kiến
 STEM là chủ yếu dựa trên thực hành và các hoạt động trải nghiệm sáng 
tạo. Giáo dục STEM tập trung vào những yếu tố quan trọng như: Science (Khoa 
học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Math (Toán học). Theo 
đó, Mô hình giáo dục STEM là quá trình tích hợp kiến thức giữa các môn khoa 
học, kỹ thuật, toán học, công nghệ, qua đó xây dựng cho học sinh các kỹ năng 
được kết hợp hài hòa từ kiến thức của các bộ môn nói trên để sử dụng khi làm 
việc trong thế giới công nghệ ngày nay. Các kiến thức và kỹ năng này phải được 
tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho nhau giúp học sinh không chỉ hiểu biết về 
nguyên lý mà còn có thể thực hành và tạo ra được những sản phẩm trong cuộc 
sống hằng ngày.
 Giáo dục STEM là một phương pháp giáo dục mới, rất được chú ý trong 
các chương trình giáo dục ở các nước phát triển (Mỹ, Đức, Anh, ...) và đang là 
sự lựa chọn của nhiều nước có nền giáo dục hiện đại vì thông qua quá trình học 
giúp các em tự lĩnh hội được kiến thức, kĩ năng và có khả năng vận dụng kiến 
thức, kĩ năng đã học để giải quyết các vấn đề thực tế. Tại Việt Nam, phương 
pháp này cũng chính là định hướng của Bộ giáo dục và đào tạo trong những năm 
gần đây. Giáo dục STEM được hiểu là sự tích hợp, lồng ghép hài hòa từ bốn kỹ 
năng: kỹ năng Khoa học, kỹ năng Công nghệ, kỹ năng Kỹ thuật và kỹ năng 
Toán học. Không phải là những cách đào tạo, những bí quyết học cao siêu để 
dạy học sinh thành tài, thành những nhà toán học, khoa học vĩ đại mà phương 
pháp này sẽ phát triển các kỹ năng cho trẻ để trẻ có thể sử dụng trong cuộc sống 
tương lai, đặc biệt với môi trường công nghiệp hóa, hiện đại hóa như hiện nay. 
Nhưng làm thế nào để vận dụng phương pháp dạy học STEM vào trường Mầm 
non để mang lại hiệu quả? 
 STEM không phải là phương pháp có thể áp dụng một cách dễ dàng, nhưng 
hiệu quả giáo dục mà nó mang lại cho trường học nói chung và trẻ mầm non nói 
riêng là vô cùng lớn. Trường học sẽ không còn là nơi chỉ giảng dạy cho trẻ những lý 
thuyết mơ hồ mà nó còn trở thành nơi cho chúng những trải nghiệm thú vị nhất, 
được khôn lớn, trưởng thành qua kiến thức trong đời thực, theo đúng tiêu chí chơi 
thông minh và học tập cũng vui vẻ. Con đường trải nghiệm STEM là con đường vô 
cùng lý thú. Khi được học tập theo phương pháp này, bạn sẽ thấy trẻ rất tập trung, 
say sưa khám phá, qua đó trí tò mò được thỏa mãn và trên hết là giúp khơi gợi niềm 
đam mê, tình yêu mãnh liệt đối với khoa học và công nghệ. 3|15
 “Một số biện pháp vân dụng phương pháp giáo dục STEM cho trẻ 5- 6 tuổi 
 ở trường mầm non”
 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
 1. Hiện trạng vấn đề
 1.1. Thuận lợi:
 a. Về cơ sở vật chất
 Đối với lớp 5 tuổi A3 được nhà trường trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị 
dạy học đủ theo Thông tư 01. Nhà trường luôn quan tâm và tạo điều kiện về cơ 
sở vật chất, tài liệu tham khảo, tài liệu hướng dẫn, trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi 
để tổ chức các hoạt động cơ bản. 
 b. Về giáo viên lớp A3
 Tổng số có 03 giáo viên (Trong đó trình độ chuyên môn Cao đẳng 01 và 2 
Đại học)
 Năm 2020-2021, tôi được phân công phụ trách chăm sóc, giảng dạy lớp 5-
6 tuổi A3, tôi luôn yêu nghề, yêu trẻ, tìm hiểu những kiến thức mới, bổ ích, luôn 
sáng tạo trong công tác giảng dạy, làm đồ dùng đồ chơi ở các góc theo chương 
trình chăm sóc giáo dục trẻ. 
 Bản thân tôi được đi học lớp STEM do Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã 
Sơn Tây tổ chức và cũng được đi kiến tập các tiết dạy STEM do cấp trên và nhà 
trường tổ chức, tôi đã nhận thức được sự quan trọng và tính cấp thiết về việc đổi 
mới phương pháp giáo dục STEM nên tôi cũng mạnh dạn vận dụng phương 
pháp giáo dục STEM vào quá trình giảng dạy trên lớp.
 c. Về học sinh
 Tổng số trẻ là: 40 trẻ. 100% trẻ được học đúng độ tuổi. Đa số trẻ đến lớp 
đều khoẻ mạnh, có nề nếp học tập. 
 d. Về phụ huynh
 Rất tin tưởng cho con em mình đến học tại lớp A3. Các bậc phụ huynh 
luôn có sự quan tâm hỗ trợ hưởng ứng tham gia các phong trào của lớp, nhiệt 
tình, thường xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học và vui 
chơi cho các cháu.
 1.2. Khó khăn
 a. Về cơ sở vật chất
 Đồ dùng đồ chơi phục vụ môi trường dạy học STEM còn hạn chế 5|15
 “Một số biện pháp vân dụng phương pháp giáo dục STEM cho trẻ 5- 6 tuổi 
 ở trường mầm non”
 2. Giải pháp thực hiện sáng kiến:
 Giải pháp 1: Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cá nhân về phương 
pháp giáo dục STEM
 Tháng 9 năm 2020 tôi cùng một số đồng chí giáo viên trong nhà 
trường được cử đi tham gia lớp bồi dưỡng “Dạy học theo phương pháp giáo 
dục STEM” do Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Sơn Tây phối hợp cùng 
Trường Cao đẳng mẫu giáo Trung ương tổ chức. Sau khóa học, tôi cũng đã 
phần nào hiểu rõ được những đặc điểm nổi trội của phương pháp. Đó chính 
là phát triển tư duy, phát huy tính tự do sáng tạo của trẻ, cũng như trang bị 
đầy đủ cho trẻ kiến thức, kỹ năng của con người thế kỷ 21. Qua đó tôi nhận 
thấy việc dạy học vận dụng phương pháp giáo dục STEM là cực kỳ cần thiết 
cho giáo dục mầm non.
 ( Hình ảnh: Chứng nhận và thực tập tại lớp học STEM)
 Ngoài việc tham gia lớp bồi dưỡng, tôi còn tìm hiểu thêm các tài liệu trên 
các kênh thông tin, báo mạng và các tài liệu, qua trang face book của trường, 
thực hành Hoa Thủy Tiên để tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về phương pháp giáo dục 
này. Tham khảo lời khuyên từ các chuyên gia và giáo viên giảng dạy bằng cách 
vào các nhóm ứng dụng Phương pháp giáo dục STEM mầm non. Nhóm thường 
xuyên có những trao đổi về những hoạt động vận dụng phương pháp giáo dục 
STEM trong giảng dạy ở những cơ sở mầm non khác nhau, qua đó tôi có thể cập 
nhật và nắm bắt thông tin, kiến thức. Giúp tôi được hỗ trợ rất nhiều về các kỹ 
năng lưu loát trong lời nói, logic khi truyền tải kiến thức cho trẻ. Tôi luôn luôn 
học hỏi, tiếp cận với các tài liệu giáo dục chất lượng cao vừa cung cấp đủ kiến 
thức, vừa “thân thiện” và dễ hiểu đối với cả giáo viên và đối với cả trẻ.
 Giải pháp 2: Xác định những nội dung phù hợp với trẻ của lớp và xây 
dựng kế hoạch vận dụng các bài học 5E.
 Là năm học đầu tiên tiếp cận với phương pháp giáo dục STEM và với 
thực tế tình hình của nhà trường, của lớp tôi nhận thấy việc triển khai các dự án 
trải dài trong nhiều tuần, theo tháng là chưa khả thi vì các kỹ năng của trẻ như 
kỹ năng Khoa học, kỹ năng Công nghệ, kỹ năng Kỹ thuật và kỹ năng Toán học 
còn rất hạn chế. Công tác bồi dưỡng chuyên môn của giáo viên cũng chưa đi sâu 
vào việc dạy học dự án trong giáo dục STEM. Do vậy, tôi lựa chọn thực hiện 
các bài học 5E vào các tháng. Mỗi tháng áp dụng 1 đến 2 bài học 5E. Sau khi 7|15
 “Một số biện pháp vân dụng phương pháp giáo dục STEM cho trẻ 5- 6 tuổi 
 ở trường mầm non”
 Môi trường hoạt động STEM phải được xây dựng gắn liền với sự kiện để 
trẻ khám phá về sự kiện, có nội dung cho giáo viên đưa ra thử thách cho trẻ và 
có phần cho giáo viên trưng bày dự án đang làm dở hay đã hoàn thành.
 Tương tự như xây dựng môi trường Giáo dục trẻ được học qua chơi, góc 
chơi hoạt động STEM phải chú ý đảm bảo 2 yếu tố: không gian và đồ dùng. 
Trong góc chơi cách sắp xếp bày đồ chơi phải đảm bảo khi trẻ chơi xong trẻ 
cũng biết tự cất đi và lúc lấy ra dễ dàng. Trẻ được lựa chọn góc chơi. Đồ dùng 
cho góc STEM mầm non bao gồm các vật liệu rời, đồ xây dựng, blocks, đất nặn 
giấy, bút chì, giấy màu, đồ tái chế, đồ dùng toán, dụng cụ đo lường, kính lúp,đồ 
khoa học.
 Đồ dùng STEM cũng có thể là các đồ hiện đại như: Robotics , Robot 
Dash, Lego Wedo . . .nhưng áp dụng thực tế điều kiện địa phương, trong trường 
mầm non hoàn toàn có thể sử dụng các nguyên vật liệu đơn giản và gần gũi hơn 
như: Các đoạn gỗ, bìa cattong, ống hút, các loại giấy màu, lá cây, túi bóng, que 
kem, dây vải.... mà các nguyên vật liệu này có thể sưu tầm không mất tiền mua.
 ( Hình ảnh: Môi trường lớp STEM)
 Ngoài việc sưu tầm các đồ dùng, dụng cụ nguyên vật liệu thiên nhiên thì 
cũng cần có những dụng cụ mang tính kỹ thuật như: Bộ dụng cụ kỹ thuật, bảng 
Bush board, máy tính tiền, bánh sinh nhật gỗ, chuông lò xo, keo nến nhỏ, súng 
bắn keo...
 Vì vậy tôi mạnh dạn đề xuất với tổ chuyên môn và ban giám hiệu nhà 
trường bổ sung thêm đồ dùng dụng cụ phục vụ STEM và đã được sự đồng tình 
của tổ chuyên môn, sự ủng hộ của ban giám hiệu và đồng chí hiệu trưởng đã 
nhất trí trang bị cho lớp một số đồ dùng dụng cụ STEM 
 ( Hình ảnh: Các đồ dùng dụng cụ nhà trường đầu tư cho lớp)
 Giải pháp 4: Vận dụng các bài học 5E STEM vào dạy trẻ thông qua 
các bài học cụ thể như hoạt động học và hoạt động khác.
 a. Hoạt động học:
 Với giáo dục Stem, phương pháp này có thể áp dụng cho rất nhiều các 
môn học như Tạo hình, Khám phá, Toán, Âm nhạc... mục đích chính là trẻ được 
tiếp thu kiến thức thông qua các hoạt động chơi mà học, học mà chơi, từ đó phát 
huy tối đa những khả năng tư duy, sáng tạo và những kỹ năng của con người thế 
thế kỷ 21. 9|15
 “Một số biện pháp vân dụng phương pháp giáo dục STEM cho trẻ 5- 6 tuổi 
 ở trường mầm non”
 VD: “ Thiết kế nhà nổi ”
 Mục đích: Trẻ được khám phá nguyên vật liệu và được vẽ thiết kế
 Trẻ biết nhà nổi được trở được người do nguyên liệu mình lựa chọn phải 
nổi được trên nước, không tan trong nước và do cách thiết kế kỹ thuật ngôi nhà 
phải chắc chắn và do cách để người lên phải cân đối không được để lệch sẽ bị 
nghiêng sang một bên sẽ bị lật nhà. 
 Trẻ tạo nhóm, thiết kế, cho nhà vào nước và cho thêm người vào xem 
chứa được bao nhiêu người trong ngôi nhà. 
 Trẻ giải thích được nhà nổi, nổi được trên nước là do nguyên vật liệu tạo 
ra nhà có thể nổi được trên nước. Cách làm ra ngôi nhà càng chắc chắn và càng 
to thì có thể chịu đựng được nước lâu hơn và chứa được nhiều người hơn.
 - Trẻ còn được tự mình phát huy tính sáng tạo.
 + Hoạt động tạo hình :
 Đây là bước cuối cùng trong bài học STEM (5E). Hoàn thiện sản phẩm 
theo bản thiết kế của bài học trước, sản phẩm tạo ra trong tiết học tạo hình có 
tính ứng dụng trong thực tế.
 Ví dụ: “Thiết kế nhà nổi vùng lũ” cô giao nhiệm vụ cho từng nhóm trẻ 
bằng cách cho trẻ được xem những video về các ngôi nhà ở các vùng miền quê 
thường xuyên có bão lũ. Song nếu các con ở trong những ngôi nhà như này ở 
các miền quê có bão lũ, các con cảm thấy như nào? các sẽ mong muốn điều gì 
khi ở trong ngôi nhà đó? 
 Hoạt động tạo hình là qua trình trẻ chơi sáng tạo với các màu nước và 
vô vàn nguyên liệu, điều này tạo cơ hội cho trẻ biết sử dụng phối hợp với 
các nguyên liệu khi tạo ra sản phẩm, đây là tiền đề của trẻ biết cách kết hợp 
các nguyên liệu bất kỳ mà trẻ thu lượm được khi tham gia các hoạt động của 
tiết trước. 
 + Hoạt động làm quen với văn học: 
 Tất cả những câu chuyện trong chương trình giáo dục cho trẻ 5 tuổi đều 
được chọn lọc và mang ý nghĩa giáo dục cho trẻ.
 Ở mỗi câu chuyện đều có thể giáo dục cho trẻ tình yêu thiên nhiên, yêu gia 
đình và đây là cơ hội để cô khơi gợi lên cảm xúc của trẻ, cho trẻ mong muốn