SKKN Một số biện pháp trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC
TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ MẪU GIÁO 6-5 TUỔI”
 Họ và tên: Võ Thị Bé
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường mầm non An Thủy
 Quảng Bình, tháng 12 năm 2016
 2 mai một và quên lãng, không chỉ có ở các thành phố mà còn ở cả những vùng quê. Vì 
thế, giúp các em hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một việc làm rất 
cần thiết”. 
 Trẻ mầm non “Học bằng chơi, chơi mà học”, cuộc sống của trẻ không thể thiếu 
những trò chơi, chính nhờ các trò chơi mà cuộc sống của trẻ phong phú hơn, trẻ học 
được nhiều điều thông qua các trò chơi. Trong xã hội hiện nay, một xã hội công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa, có rất nhiều trò chơi hiện đại đến với trẻ thơ, chúng ta 
không thể phủ định rằng, các trò chơi ấy không kích thích trí tuệ của trẻ phát triển, 
nhưng chính sự hiện đại ấy đã làm cho xã hội phức tạp của người lớn lên lõi trong 
tâm trí của trẻ. Trẻ thiếu đi sự hồn nhiên, trong sáng của trẻ thơ. Chính vì vậy, việc 
đưa trẻ em về với sự hồn nhiên, trong sáng của mình, đưa trẻ về nguồn với các trò 
chơi dân gian là một việc làm cần thiết. trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho 
tâm hồn trẻ, giúp trẻ sáng tạo, mà còn giúp trẻ hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê 
hương, đất nước. Không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả 
nền văn hóa dân tộc Việt nam độc đáo và giàu bản sắc.
 Là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở làm thế nào để các trò chơi dân 
gian thực sự đến với trẻ thơ, làm thế nào để trẻ có thể chơi các trò chơi một cách hứng 
thú và hiệu quả nhất. Từ những băn khoăn, trăn trở ấy, tôi đã suy nghĩ, tìm hiểu và đã 
tìm ra các biện pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách tốt nhất, để trò chơi 
dân gian thực sự đáp ứng các nhu cầu vui chơi của trẻ. Chính vì lẽ đó mà tôi chọn đề 
tài: “Một số biện pháp trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5- 6 
tuổi”.
 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài:
 Bản thân tôi sinh ra và lớn lên trên chính mảnh đất mà tôi đang công tác. Chính 
vì vậy, những trò chơi dân gian của trẻ con đã gắn bó với tôi trong suốt một thời gian 
dài. Tôi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều trò chơi 
dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ mầm non. Được trải qua nhiều năm công 
tác, tôi thấy rằng giáo viên cần phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các 
trò chơi dân gian thì mới có thể tổ chức được các trò chơi một cách hiệu quả, mang 
lại hứng thú cho trẻ.
 Từ những cơ sở nêu trên, bản thân là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 5- 6 
tuổi, tôi thấy sự cần thiết phải tìm ra những giải pháp tốt nhất để có thể tổ chức trò 
chơi dân gian cho trẻ trong lớp mình đạt hiệu quả. Chính vì vậy, tôi xin trình bày sáng 
kiến kinh nghiệm của mình với đề tài: “Một số biện pháp trong việc tổ chức các trò 
chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi”. Phạm vi tiến hành thực hiện đề tài này là 
trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi. 
 2. Phần nội dung
 2.1.Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu:
 Xuất phát từ thực tế, trẻ em nào cũng cần được vui chơi. Thời gian chơi của trẻ 
chiếm hầu hết thời gian hoạt động trong một ngày của trẻ. Đặc biệt trong những năm 
qua thục hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, trong 
đó có nội dung đưa trò chơi dân gian vào trường học, tôi luôn bám sát các công văn 
chỉ đạo:
 4 vận dụng vào quá trình hướng dẫn trẻ phù hợp từng buổi chơi, từng trò chơi, luôn có 
ý thức sưu tầm, tìm kiếm những trò chơi dân gian vui thích, mới lạ và bổ ích.
 - Bên cạnh đó, được sự giúp đỡ và ủng hộ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh và 
tập thể hội đồng sư phạm nhà trường trong việc sưu tầm tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi, 
các trò chơi dân gian, mua săm thêm trang thiết bị.
 Tuy nhiên, cùng với thuân lợi, bản thân tôi còn gặp một số khó khăn sau:
 * Khó khăn:
 - Trường tôi đang công tác thuộc vùng nông thôn chiêm trũng, qua hàng năm 
thiên tai lũ lụt kéo dài, trường thường xuyên ngập sâu trong nước. Cơ sở vật chất mặc 
dù có sự đầu tư của nhà nước, chính quyền địa phương và phụ huynh nhưng so với 
nhu cầu thì vẫn còn nhiều thiếu thốn về các phương tiện, đồ dùng đồ chơi để giúp trẻ 
chơi các trò chơi dân gian.
 - Đối với giáo viên, các tài liệu và vốn kiến thức về các trò chơi dân gian còn 
hạn chế, giáo viên chưa thực sự tự chủ trong việc tự học, tự nghiên cứu về chuyên 
môn nghiệp vụ. Tổ chức các hoạt động của trẻ còn theo kiểu “lối mòn”, chưa phát 
huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Do vậy, việc tổ chức các trò chơi thường lặp 
đi lặp lại dẫn đến sự nhàm chán ở trẻ.
 - Khả năng chú ý có chủ định của một số trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc 
chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi khi trẻ không còn hứng thú.
 - Trong lớp còn có một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham 
gia vào hoạt động tập thể.
 - Trong quá trình chơi, tính sáng tạo, linh hoạt của trẻ còn nhiều hạn chế.
 - Việc giáo viên lồng ghép trò chơi dân gian vào trong các hoạt động còn lúng 
túng.
 Từ thực trạng trên mà việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo ở 
trường mầm non nói chung và lớp của tôi nói riêng chưa thực sự mang lại kết quả như 
mong muốn.
 * Khảo sát thực trạng:
 Vào đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ lớp mình để nắm bắt tình hình 
và có kế hoạch, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng trong việc sử dụng trò chơi dân 
gian vào các hoạt động cho trẻ mẫu giáo. Cụ thể kết quả như sau:
TT Nội dung khảo sát Lớp Tỉ lệ % đạt
1 Trẻ chú ý vào nội dung cô 5- 6 tuổi 60
 hướng dẫn.
2 Trẻ hứng thú và tích cực tham 5- 6 tuổi 65
 gia vào các trò chơi.
3 Trẻ thuộc lời các bài đồng dao, 5- 6 tuổi 60
 lời ca của các trò chơi.
4 Trẻ nắm được các kỹ năng chơi 5- 6 tuổi 60
 các trò chơi dân gian.
 6 Có cây núc nắc
 Có nhà hiển binh
 Thầy thuốc có nhà hay không?
 Đến câu cuối cùng thì dừng lại trước mặt thay thuốc". "Rồng rắn" và "thầy 
thuốc" đối thoại nhau:
 Thầy thuốc: Có, mẹ con rồng rắn đi đâu?
 Rồng rắn: rồng rắn đi lấy thuốc cho con
 Thầy thuốc: con lên mấy?
 Rồng rắn: con lên một
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên hai
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên ba
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên bốn
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên năm
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên sáu
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên bảy
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên tám
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên chín
 Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
 Rồng rắn: con lên mười
 Thầy thuốc: thuốc ngon vậy, xin khúc đầu
 Rồng rắn: cùng xương cùng xẩu.
 Thầy thuốc: xin khúc giữa.
 Rồng rắn: cùng máu cùng me.
 Thầy thuốc: xin khúc đuôi
 Rồng rắn: tha hồ mà đuổi.
 "Thầy thuốc" đuổi bắt "rồng rắn", trẻ đứng đầu dang tay cản "thầy thuốc", " 
Thầy thuốc" tìm mọi cách để bắt được " khúc đuôi" (trẻ cuối cùng). Nếu thầy thuốc 
bắt được khúc đuôi thì bạn khúc đuôi bị loại khỏi cuộc chơi. Trò chơi lại bắt đầu từ 
đầu nhưng lúc này rồng rắn chỉ còn 7 bạn chơi, cứ chơi như thế đến khi rồng rắn ngắn 
dần vì mất bạn chơi. Nếu " rồng rắn" bị đứt khuc hoặc bị ngã thì cũng bị thua. 
 8 
 Đồ chơi cần có của trò chơi “Ném còn”
 Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó, giáo 
viên cần tìm hiểu kỹ về cách chơi, luật chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng 
đồ chơi phục vụ cho trò chơi, để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho 
trò chơi.
 *Dạy trẻ đọc thuộc lời ca:
 Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi trẻ chơi không bao giời 
chỉ thực hiện nguyên tắc vận động chơi của mình mà trẻ thường vừa chơi vừa hát hoặc 
đọc lời đồng dao nào đó.Các bài đồng dao đó khiến cho không khí chơi vui vẻ, nhộn 
nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng 
phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
 Ví dụ: “Chi chi chành chành”, trẻ hát: 
 “Chi chi cành chành
 Cái đanh thổi lửa
 Con ngựa đứt cương
 Ba vương ngũ đế
 Chấp dế đi tìm 
 Ù à ù ập”
 Câu hát dường như chẳng có ý nghĩa nào rõ ràng nhưng thiếu nó thì trò chơi 
không thể tiến hành được.
 10 Trò chơi: “Thả đỉa ba ba”
Trò chơi chỉ có thể tổ chức khi trẻ đã học thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi thường 
cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ 
chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: Sinh hoạt chiều, hoạt động ngoài trời, 
mọi lúc mọi nơiKhi trẻ đã thuộc đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi 
tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia.
 * Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi:
 Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi, luật chơi khác nhau. Có những trò chơi 
vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia chơi lớn và 
đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như: “Kéo co”, “Rồng rắn lên mây”, 
“Mèo đuổi chuột”, “Thả đĩa ba ba”
 Trò chơi: “Mèo đuổi chuột” 
 Nhưng cũng có trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như: “Chi chi 
chành chành”, “Tập tầm vông”, “Chuyền thẻ”, “Ô ăn quan” 
 12 * Với hoạt động chung và sinh hoạt chiều (Chủ yếu diễn ra ở trong lớp học): 
nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh, nhẹ nhàng để tránh sự mệt mỏi cho trẻ như: “Ô 
ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Chuyền thẻ”, “Đếm sao”, “Kéo cưa lừa xẻ” 
 Đặc biệt, khi tích hợp các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên 
cần lựa chọn các trò chơi phù hợp với đặc điểm từng lĩnh vực hoạt động.
 * Với lĩnh vực phát triển thể chất: nên lựa chọn các trò chơi dân gian nhằm rèn 
luyện thân thể khỏe mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh 
mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi 
và ngược lại giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh, năng động.
 Ví dụ: Với trò chơi “Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối “tha hồ thầy 
đuổi”, lập tức trẻ làm đuôi phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy. hay 
với trò chơi “Chi chi chành chành” buộc trẻ phải nhanh tay, nhanh miệng vì nếu câu 
cuối bài là “Ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay ra, ngón tay của trẻ đó 
sẽ bị giữ lại, như thế là thua. 
 Trò chơi “Chi chi chành chành” 
 - Với lĩnh vực phát triển nhận thức, ngôn ngữ: khi lựa chọn trò chơi cần chú ý 
các tiêu chí sau:
 + Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
 + Phát triển ngôn ngữ.
 + Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
 14