SKKN Một số biện pháp tổ chức cho trẻ 5-6 tuổi hoạt động góc theo hướng lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non

 *Điểm mới của đề tài: 
 Nếu áp dụng tốt một số biện pháp này sẽ mang lại hiệu quả cao trong việc tổ 
chức hoạt động góc cho trẻ và là một hoạt động hấp dẫn, bổ ích, thiết thực đối với 
trẻ, đó là một hoạt động phản ánh sự sáng tạo, độc đáo, sự tác động qua lại giữa trẻ 
và môi trường xung quanh. Đặc biệt, thông qua hoạt động góc trẻ tái hiện nhập vai 
giống như người lớn, trẻ được tái hiện công việc mà trẻ từng biết. Vì vậy, không 
chỉ giúp trẻ trưởng thành hơn mà còn tạo cho trẻ những phản xạ tự nhiên và tính 
sáng tạo trong khi đóng vai. 
 Mặt khác, cách tổ chức các hoạt động chơi ở các góc như thế nào cho khoa 
học để phát huy tối đa tính độc lập sáng tạo của trẻ cũng là một trong những điểm 
mới của đề tài.
 1.2. Phạm vi áp dụng của đề tài.
 Đề tài sáng kiến “Một số biện pháp tổ chức cho trẻ 5-6 tuổi hoạt động góc 
theo hướng lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non”,với đề tài này tôi đã áp dụng 
tại trường mầm non nơi tôi đang công tác, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động góc 
lấy trẻ làm trung tâm trong năm học 2021-2022. Đề tài này có thể áp dụng rộng rãi, 
có hiệu quả đối với các trường mầm non trên địa bàn huyện, tỉnh.
 Nội dung đề tài được viết trên tin thần tổng hợp những kinh nghiệm của bản 
thân, chủ yếu là những biện pháp tích cực qua công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
 2. Nội dung: 
 2.1.Thực trạng:
 Việc áp dụng chuyên đề lấy trẻ làm trung tâm đã được thực hiện nhiều năm 
nay, nhưng trong quá trình thực hiện bản thân vẫn còn gặp nhiều bất cập nên chưa 
tận dụng và phát huy tối đa sự sáng tạo, trí tưởng tượng mà ở đó trẻ là trung tâm, 
giáo viên chỉ là người hướng dẫn. Nên việc lồng ghép đan xen hoạt động học trong 
quá trình chơi là một trong những mục tiêu hàng đầu mà các nhà giáo dục quan 
tâm tới, bởi kiến thức và kỹ năng sẽ được hình thành ở trẻ một cách tự nhiên nhất 
thông qua hoạt động chơi. Đặc biệt là hoạt động chơi ở các góc.
 Đối với bản thân, qua hàng năm bản thân đã bám sát các văn bản hướng dẫn 
của nhà trường, của các cấp nên đã xây dựng kế hoạch lồng ghép các hoạt động lấy 
trẻ làm trung tâm khối lớp mình phụ trách. Nhưng làm thế nào để tổ chức hoạt 
động góc có hiệu quả nhằm giúp trẻ ngày càng tích cực tham gia và phát huy hết 
khả năng của mình vào các góc chơi, tạo ra một hoạt động thật bổ ích đó là điều 
không đơn giản và trong quá trình thực hiện đề tài, bản thân đã gặp một số thuận 
lợi, khó khăn như sau:
 * Thuận lợi:
 Năm học 2021-2022 tôi được ban giám hiệu nhà trường phân công dạy lớp 
mẫu giáo lớn 5-6 tuổi, với diện tích phòng học thoáng mát, trang thiết bị đồ dùng, 
đồ chơi tương đối đầy đủ. Lớp tôi có 23 cháu, đa số trẻ đều rất ngoan ngoãn, thích 
hoạt động, vui chơi, nhanh nhẹn, vâng lời cô giáo, đặc biệt đa phần số trẻ thích tìm 
tòi, khám phá, trải ngiệm, môi trường xung quanh lớp học.
 Lớp tôi được ban giám hiệu nhà trường lựa chọn xây dựng một số tiết dạy, 
một số hoạt động “Lấy trẻ làm trung tâm” của trường nên đã trang bị khá đầy đủ 
 2 trung tâm được tốt, giúp trẻ phát huy tính tò mó, khám phá, kích thích tính tò mò, 
khám phá kiến thức của trẻ, qua đó giúp trẻ tự tin hơn, phát triển vốn từ của trẻ một 
cách khoa học đưa chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường 
đạt kết quả cao và tôi đã sử dụng một số biện pháp và cách làm sau:
 2.2. Các biện pháp.
 Biện pháp 1: Tạo môi trường đẹp, hấp dẫn, lôi cuốn trẻ.
 Để có một môi trường tốt cho trẻ hoạt động thì bản thân mỗi giáo viên 
chúng tôi cần xây dựng cho trẻ một môi trường đầy đủ về vật chất. Ở đó có những 
đồ chơi, những hình ảnh, những vật dụng với những màu sắc sinh động và ngộ 
nghĩnh và được sắp xếp khoa học, hợp lý. Tạo được cho trẻ thấy được lớp học như 
một thế giới khác: thế giới của trẻ thơ với những gam màu đầy màu sắc, từ những 
nhân vật cổ tích, cỏ, cây, hoa, lá đến những nhân vật hoạt hình ngộ nghĩnh... được 
trang trí bắt mắt. Trẻ lứa tuổi mầm non “Học bằng chơi chơi bằng học”. Việc bố trí 
các góc hoạt động hợp lí phải mang tính mở. Sắp xếp các góc để giáo viên có thể 
dễ dàng quan sát được toàn bộ hoạt động của trẻ, nhằm thu hút sự chú ý của trẻ 
cùng với không khí lớp học vui tươi, chan hòa gần gũi giữa cô và trẻ. Các đồ dùng 
đồ chơi được thay đổi và làm mới theo từng chủ đề, các mảng tường được trang trí 
bằng những hình ảnh ngộ nghĩnh màu sắc hấp dẫn lôi cuối trẻ.
 Tạo môi trường đẹp ở lớp, ở các góc chơi là nguyên tắc quan trọng để khi trẻ 
đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bày trí, sắp xếp, trang trí 
lớp học của trẻ. Chính môi trường đó sẽ tạo ấn tượng với trẻ, tác động cần thiết để 
trẻ tích cực hoạt động chơi ở các góc.
 Ví dụ: Tôi luôn sắp xếp đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu, học liệu có giá 
đựng ngăn nắp, gọn gàng, để ở nơi trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng, dễ cất, để theo từng 
thể loại, chất liệu và từng bộ phận với nhau.
 - Luôn đổi mới và sắp xếp các loại đồ dùng đồ chơi trong các góc thật linh 
hoạt, hấp dẫn, vừa phải, phù hợp với các góc.
 Ví dụ: Đối với chủ đề gia đình, ở góc xây dựng tôi chuẩn bị các nguyên vật 
liệu như các kiểu nhà, cỏ, cây, hoa, hàng rào, xích đu, ghế đá.... để trẻ chơi xây nhà 
chung cư, nhà tầng, ở góc phân vai tôi chuẩn bị một số nguyên vật liệu giúp trẻ có 
thể chơi đi siêu thị các loại đồ dùng trong gia đình như soong nồi, bàn ghế, áo 
quần, mủ dép, hay chuẩn bị bữa ăn gia đình thì chuẩn bị các món ăn như nem
 cuốn, bánh rán các loại, các loại kem, tôi làm thêm một số hình ảnh rối tay 
những người thân trong gia đình, làm thêm một số quyển album về các kiểu nhà, 
các món ăn trong gia đình, quần áo, đồ dùng trong gia đình tôi cũng có thể tạo môi 
trường lớp học ở các góc trong lớp như chủ đề động vật cô trang trí lớp bằng các 
con vật gần gủi đáng yêu, làm thêm các con vật bằng rối tay cho trẻ chơi ở góc thư 
viện, chuẩn bị một số con vật bằng nhựa khi cho trẻ chơi ở góc xây dựng, còn chủ 
đề thực vật cô trang trí lớp và các góc bằng các loại hoa, rau
 Có thể cho trẻ cùng làm một số rau hoa để trẻ chơi ở góc xây dựng, góc 
phân vai và cô gieo lúa, các loại đậu để cho trẻ quan sát khám phá quá trình nảy 
mầm của hạt giúp trẻ học và chơi được tốt hơn. Ở chủ đề giao thông tôi làm một số 
phương tiện giao thông như làm xe ô tô, máy bay, tàu thuyền để ở các kệ góc, các 
 4 làm bổ sung thêm đồ dùng đồ chơi. Tôi đã tìm kiếm một số nguyên vật liệu có sắn, 
rẻ tiền, đẽ kiếm ở địa phương như: Xốp phế thải, đĩa video, giấy báo, chai nhựa, vỏ 
sữ chua, hột hạtTất cả những nguyên vật liệu trên mang về, tôi cọ rửa bằng xà 
bong dưới vòi nước sạch. Những nguyên vật liệu này tôi thấy đảm bảo an toàn, 
không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên, tôi đã 
làm được nhiều đồ chơi phục vụ các góc cho trẻ hoạt động.
 Ví dụ: Góc xây dựng tôi đã làm cỏ bằng xốp bitip, hoa cây thông, rồi gắn 
vào hộp sữa chua, phomai.
 + Tạo cây: Cây dừa được làm bằng xốp bitit, bằng vỏ hộp rau câu, làm thân 
cây và lá cây bằng vỏ chai nhựa, còn chậu cây tôi đẫ tận dụng chai nước lọc, hộp 
sữa chua.
 + Làm hàng rào: Dùng miếng format làm hàng rào.
 + Làm ngôi nhà bằng các hộp sữa chua, bìa tát tông, giấy màu, thìa rau câu, 
ống hút, các vỏ sò, cắt gộp lại thành ngôi nhà.
 Góc sách truyện, tôi đó tận dụng các tranh ảnh về các chủ đề như thực vật, 
trang phục, đồ dùng trong gia đình, giao thông... để làm nên những quyển album 
đẹp cho trẻ chơi ở góc sách truyện.
 Góc học tập chúng tôi cũng đã tận dụng những miếng vải nỉ, giấy màu mĩ 
thuật, đề can, lịch để cắt số để tạo nên bộ đồ dùng đồ chơi cho trẻ khi chơi làm 
quen với toán. Khi trẻ chơi sẽ dưới sự hướng dẫn của cô.
 Còn ở góc cổ tích, thư viện tôi cũng làm một số con vật bằng rối tay khi tận 
dụng những miếng vải nỉ may lại và sử dụng que đè lưỡi, tôi còn làm thêm một số 
rối tay những người thân trong gia đình.
 Ở góc âm nhạc tôi cũng làm một số mũ múa, hoa tay cho trẻ tham gia ở góc 
âm nhạc.
 Còn góc nội trợ hay là góc phân vai, tôi tận dụng các đồ dùng đồ chơi có sẵn 
giúp trẻ chơi được tốt hơn và hứng thú trong khi chơi.
 Để gây được hứng thú cũng như giúp trẻ có thêm nhiều kỷ năng trong cuộc 
sống như kỷ năng làm đồ dùng, đồ chơi, kỹ năng biết hổ trợ, giúp đỡ người khác, 
tôi đã tạo cơ hội để trẻ cùng cô làm và tạo ra những sản phẩm, những đồ chơi qua 
đó biết quý trọng và bảo vệ chúng hơn khi chơi.
 Biện pháp 4: Cách hướng dẫn trẻ chơi ở các góc chơi.
 Hoạt động vui chơi phản ánh sự sáng tạo, độc đáo của nhận thức và ngôn 
ngữ, nó là tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động 
góc có nghĩa là đang sống trong cuộc sống thực, trong khi chơi trẻ được đối thoại 
cùng nhau, trao đổi thỏa thuận, thương lượng cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn chơi 
hiểu và phải hiểu lời bạn cùng chơi. Từ đó làm cho trí tuệ của trẻ phát tiển mạnh 
mẽ chịu ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ hướng đến cái 
đẹp trong giao tiếp, cư xử giữa người với người, góp phần hình thành hành vi văn 
minh trong xã hội, hình thành thái độ tích cực của trẻ với bản thân.
Ví dụ: Khi đóng vai bác sĩ thì trẻ bắt chước giống như bác sĩ: Mặc quần áo blu, đeo 
tai nghe, cầm kim tiêm và cặp nhiệt độ, khi gặp bệnh nhân thì bác sĩ tươi cười ân 
cần, chu đáo hỏi thăm bệnh nhân khi tiêm thì vừa tiêm vừa động viên một tay xoa 
nhẹ để giúp bệnh nhân đỡ đau
 6 Luôn dạy trẻ kỹ năng sống bằng cách khuyến khích trẻ làm việc: Mỗi người 
trong gia đình đều có công việc riêng nhưng trách nhiệm chung vẫn là vun đắp cho 
tổ ấm. Vì vậy, mỗi phương pháp giáo dục trẻ từ độ tuổi mầm non của bố mẹ đều 
ảnh hưởng tới thói quen của con mình.
 Ví dụ: Khi bố đi làm về thì bé có thể giúp bố cất áo, cất nón và các hành 
động này nên được khuyến khích lặp lại thường xuyên. Đây là kỹ năng và là cách 
dạy trẻ 5 tuổi mà nhiều phụ huynh áp dụng thành công.
Khi tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ tôi không can thiệp vào trò chơi của trẻ, làm 
hộ trẻ, làm thay trẻ mà để trẻ tự làm, không áp đặt trẻ, buộc trẻ phải làm theo ý 
muốn của cô mà chỉ nên gợi ý, khuyến khích động viên giúp trẻ chủ động, tích cực 
tham gia chơi đồng thời khuyến khích trẻ thể hiện sự sáng tạo riêng của mình. Để 
làm được điều này, đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên theo dõi quá trình 
chơi của trẻ, khi cần thiết mới hỗ trợ trẻ bằng cách là một vai chơi chứ không áp 
đặt, yêu cầu trẻ làm theo cô. 
Ví dụ: Trong trò chơi “gia đình” trẻ tự bày biện đồ dùng trong gia đình, tự xây 
hàng rào làm tường bao, tự trang trí phòng ngủ cho búp bê...
 * Khuyến khích trẻ thể hiện ký hiệu tượng trưng
 Hoạt động vui chơi mà trung tâm trò chơi là đóng vai theo chủ đề là hoạt 
động chủ đạo của trẻ em lứa tuổi mẫu giáo. Khi tham gia vào trò chơi đóng vai 
theo chủ đề trẻ mô phỏng lại các mảng hiện thực của cuộc sống người lớn bằng 
việc ướm mình vào vai một người nào đó để thực hiện chức năng xã hội của họ.
 Phần lớn, sự khủng hoảng của trẻ được giải quyết thông qua hoạt động vui 
chơi. Trong trò chơi, trẻ tự do làm công việc của người lớn mà mình ưa thích với 
vật thay thế. Dĩ nhiên, hành động của trẻ với vật thay thế không giống với hành 
động với đồ vật thật mà chỉ là hành động giả vờ, mô phỏng bắt chước hành động 
của người lớn.
 Như vậy, việc ướm thử mình vào một nhân vật khác, lấy vật này thay thế 
cho vật kia và đặt tên cho vật thay thế đó, hành động này thay thế cho hành động 
kia đã đánh dấu sự ra đời một chức năng mới của ý thức: Chức năng kí hiệu – 
tượng trưng. Đó là sự nhận thức hiện thực thông qua hệ thống kí hiệu ở trẻ. Chính 
vì vậy, trong quá trình tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ, tôi đã giúp trẻ có hành 
động chơi phù hợp với vai chơi và đồ vật thay thế, kích thích trí tưởng tượng của 
trẻ giúp trẻ chơi tốt hơn trong trò chơi của mình.
 Chức năng ký hiệu tượng trưng là một hành vi chơi thiết yếu của trò chơi 
đóng vai theo chủ đề. Chính hành vi này làm cho vui chơi của trẻ mang đậm màu 
sắc mô phỏng và bản chất xã hội, giúp chúng ta phân biệt hành vi chơi và các hành 
vi không phải là chơi của trẻ. Tuy nội dung trò chơi là phản ánh những hiện tượng, 
sự vật và nhân vật có thực trong cuộc sống xung quanh trẻ, nhưng trong trò chơi 
của trẻ có những yếu tố giả vờ. 
 Ví dụ: Bố mẹ, bác sĩ, người bán hàng và thực hiện các hành động của vai 
chơi (thao tác vai), nhưng những hành động của trẻ chỉ mang tính mô phỏng tượng 
trưng, những hành động giả vờ không thực như: giả vờ xúc cơm cho búp bê ăn, ru 
em bé ngủ, giả vờ ăn cơm, giả vờ ốm, giả vờ khám bệnh, uống thuốc, giả vờ đi 
mua hàng, giả vờ bán hàng
 8