SKKN Một số biện pháp tạo môi trường góc mở giúp phát triển tính tích cực cho trẻ 5-6 tuổi

 Một số biện pháp tạo môi trường góc mở giúp phát triển tính tích cực cho trẻ 5-6 tuổi
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài
 “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai ”
 Quả đúng như câu nói trên, đã có không ít những công trình nghiên cứu của 
các nhà khoa học trong và ngoài nước đưa ra những phương pháp tốt nhất nhằm 
phát triển toàn diện cho thế hệ mầm non tương lai của đất nước.
 Trong những năm gần đây, nền kinh tế - xã hội của đất nước ta có sự phát 
triển không ngừng làm cho ngành Giáo dục nói chung và ngành học mầm non nói 
riêng cũng đẩy dần từng bước củng cố và phát triển. Để chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước 
vào thời đại của nền văn minh trí tuệ, thời đại của công nghiệp hoá - hiện đại hoá 
đất nước và chuẩn bị cho mục đích chung của Giáo dục mầm non là phát triển tất cả 
các khả năng của trẻ, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con 
người. Chính vì vậy, để kích thích tính tích cực của trẻ, tôi nhận thấy cần thông qua 
các hoạt động mà trẻ yêu thích như hoạt động vui chơi trong các góc và chú trọng 
tạo môi trường các góc chơi sao cho hứng thú với các trẻ.
 Việc phát triển nhận thức tích cực cho trẻ là một công việc hết sức quan trọng 
trong giáo dục học mầm non. Nhận thức là nền tảng của trí tuệ và tư duy . Nhận 
thức đóng vai trò quyết định sự phát triển tư duy loogic và trừu tượng của trẻ em. 
Bên cạnh đó nhận thức còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện bao 
gồm sự phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hóa... 
Việc phát triển nhận thức tích cực cho trẻ 5 - 6 tuổi sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp thu bài 
nhanh và cũng làm tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1. Căn cứ vào nhu cầu và khả năng 
phát triển của trẻ: Tuổi 5 - 6, đây là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ rất hiếu động tò mò, muốn 
học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo, 
chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập 
chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ 
lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “Chơi 
mà học, học mà chơi”.
 Trẻ là chủ thể tích cực, giáo viên là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở các 
hoạt động tìm tòi khám phá của trẻ. Trẻ chủ động tham gia các hoạt động đó để phát 
triển khả năng, năng lực của mình. Với lý do đó, người giáo viên mầm non không 
chỉ cho trẻ hoạt động tích cực trong giờ học mà còn phải cho trẻ hoạt động tích cực 
ở giờ chơi và mọi lúc mọi nơi.
 Cho nên qua nghiên cứu, khảo sát trẻ lớp tôi đầu năm tôi nhận thấy việc tạo 
môi trường học tập xung quanh lớp cho trẻ là rất cần thiết, nhằm tạo điều kiện cho 
trẻ hoạt động cá nhân nhiều hơn, được tự do khám phá theo ý thích, theo khả năng 
của mình giúp trẻ phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, các kiến 
thức kỹ năng của trẻ được củng cố và bổ sung.
 Lớp mẫu giáo lớn lớp tôi đang phụ trách có 37 cháu, hầu hết các cháu đều có 
 { 2/17 ) Một số biện pháp tạo môi trường góc mở giúp phát triển tính tích cực cho trẻ 5-6 tuổi
 I. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 l. Nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu
 Những công trình nghiên cứu của các nhà sư phạm mầm non đã là sáng tỏ 
rằng: Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo đã xuất hiện hình thức của tính tích cực còn gọi là 
nhận thức tích cực. Tính tích cực của trẻ mẫu giáo được xem là khả năng giải quyết 
nhiệm vụ nhận thức với hiệu quả cao bằng việc cố gắng, nỗ lực huy động ở mức 
độ cao các chức năng tâm lý nhận thức, đặc biệt là chức năng tư duy như so sánh, 
phân tích, khái quát hóa... Nhận thức tích cực ở trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi được 
thể hiện bằng hứng thú với sự vật, hiện tượng xung quanh và lòng mong muốn 
được hiểu biết hơn nữa về chúng.
 Một môi trường thiết kế có khoa học, thẩm mỹ sẽ đem lại hiệu quả rất cao 
cho hoạt động của trẻ. Trẻ sẽ thấy thích thú với một môi trường học tập màu sắc 
đẹp mắt, hài hòa. Góc chơi mở sẽ đem lại cho trẻ những khám phá mới cho mỗi 
sự kiện. Đem lại cho trẻ sự thích thú, hào hứng bởi sự thay đổi nội dung chơi qua 
từng sự kiện trong tháng.
 Sự bố trí góc hợp lý giữa góc chơi tĩnh (góc học tập, góc nghệ thuật), góc chơi 
động ( xây dựng, phân vai). Điều này tránh được những ảnh hưởng do tiếng ồn từ 
các góc động sang góc tĩnh. Đồ dùng đồ chơi sử dụng phải phù hợp với lứa tuổi, 
nhu cầu của trẻ và nội dung của hoạt động. Diện tích góc hoạt động phù hợp với 
số lượng trẻ, thoáng mát, đầy đủ ánh sáng, giáo viên luôn bao quát để đảm bảo an 
toàn cho trẻ mọi vị trí. Tạo cho trẻ môi trường thật thoải mái, an toàn để hoạt động 
của trẻ đem đến cho trẻ hứng thú say mê, yêu thích hoạt động cũng như các hoạt 
động mà cô giáo tổ chức cho trẻ ở trường. Màu sắc phù hợp với vị trí góc, màu sắc 
giá đồ chơi, màu sơn tường, sơn cửa, phải sáng sủa nhưng không làm chói mắt trẻ. 
Cần giữ gìn vệ sinh, thay đổi nội dung thường xuyên sau mỗi sự kiện để góc chơi 
luôn tươi mới hấp dẫn trẻ để hoạt động chơi ở lớp luôn mang lại hứng khởi với 
mỗi trẻ .
 Để phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ, người giáo viên cần có ý thức 
tìm tòi, sáng tạo, tạo nhiều góc mở và nguyên vật liệu phù hợp với từng sự kiện 
cho trẻ được hoạt động.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Việc tổ chức hoạt động góc cho trẻ trong trường tôi đã và đang được quan 
tâm đầu tư cả về ý tưởng lẫn vật chất để làm phong phú thêm các hoạt động của 
trẻ. Đặc biệt là việc tạo các góc mở trong lớp gây sự chú ý, hứng thú cho trẻ và 
kích thích trẻ hoạt động tích cực nhiều. Góc mở là tận dụng những mảng tường vô 
tri vô giác, những đồ chơi, hình ảnh để hoạt động với nó, chơi với nó, thông qua 
đó mà trẻ phát triển được nhận thức tích cực. Song việc tạo môi trường các góc 
mở cho trẻ hoạt động không phải là dễ với tất cả giáo viên, nhiều góc mở chưa 
khai thác được tối đa hoạt động của trẻ để trẻ phát triển nhận
 { 4/17 J Một số biện pháp tạo môi trường góc mở giúp phát triển tính tích cực cho trẻ 5-6 tuổi
 Nghệ thuật luôn mang đến cho trẻ nhỏ một cảm giác thoải mái, thư giãn, gần 
gũi hơn sau mỗi tiết học vậy nên đối với trẻ em nghệ thuật là một trong các hoạt 
động vô cùng quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất về 
trí tuệ và nhân cách con người trong tương lai.
 Vậy nhiệm vụ của người giáo viên là làm sao để giúp trẻ có nhiều cơ hội được 
hòa mình vào với các hoạt động nghệ thuật trong trường mầm non; Với mong 
muốn đó tôi đã chú trọng để xây dựng góc nghệ thuật thật sự là nơi trẻ luôn muốn 
tìm đến, để được thả mình vào các giai điệu du dương của âm nhạc hay được thể 
hiện những sản phẩm trẻ hiểu biết qua những trang giấy trắng. Để làm được điều 
đó, tôi đã xây dựng môi trường góc mở cho hoạt động nghệ thuật như sau:
a. Hoạt động tạo hình:
* Lý do chọn hoạt động:
 Trẻ được hoạt động tạo hình trong góc này, song khi hoàn thành không biết 
trưng bày sản phẩm của mình ở đâu.
 Mặt khác khi trẻ được tự tay trưng bày sản phẩm thì sẽ kích thích trẻ hoạt 
động tích cực, thi đua so sánh với các bạn khác và thông qua đó sẽ phát triển nhận 
thức của mình.
* Cách thực hiện
 Góc treo sản phẩm của cả lớp: Tận dụng những mảng tường rộng, đủ để 
treo bài cho tất cả trẻ trong lớp ngoài hành lang, chỗ phụ huynh dễ và tiện nhìn 
thấy. Sản phẩm của từng trẻ được gài vào từng ô được tôi tận dụng từ những chiếc 
cặp tài liệu, mỗi chiếc cặp tôi tạo thành hai ô, mỗi ô đều có ký hiệu riêng và tên 
của trẻ dán ở góc ô. Nhìn tổng thể trông như những giá tủ cá nhân của trẻ. Khi trẻ 
làm xong bài sẽ tự treo bài của mình vào ô có ký hiệu của mình
 Họa sĩ tí hon
 { 6/17 Một số biện pháp tạo môi trường góc mở giúp phát triển tính tích cực cho trẻ 5-6 tuổi
 * Cách thực hiện
 Nắm được tâm lý trẻ em là luôn thích cái đẹp, đam mê với những nhân vật, hình 
tượng ca sĩ nhí trẻ thích, tôi đã bàn cùng với giáo viên trong lớp về việc sưu tầm 
các tranh ảnh về các ca sĩ nhí trẻ thích như hình ảnh Bé Xuân Mai... để trang trí 
mảng tường thêm sinh động.
 Do đặc điểm của các đồ dùng âm nhạc đa số là các đồ dùng to, nếu tôi làm bảng 
gài sẽ rất nhanh bị bong tróc, do đó tôi cùng với giáo viên và trẻ làm những chiếc 
móc nhỏ xinh để treo các đồ dùng đó lên theo các kí hiệu dành riêng cho từng đồ 
dùng để khi trẻ chơi trẻ sẽ dễ lấy và khi trẻ cất cũng rất là tiện lợi.
 Để thay đổi môi trường chơi cho trẻ, tôi đã xây dựng lịch hoạt động trong góc 
nghệ thuật cho trẻ theo tuần chẵn, lẻ cụ thể: Tuần 1 - 3 trẻ chơi với hoạt động tạo 
hình, tuần 2- 4 trẻ chơi vơi các hoạt động âm nhạc:
*Kết quả:
 Sau khi tạo môi trường mở cho góc nghệ thuật, tôi nhận thấy trẻ lớp tôi rất 
thích chơi ở góc này. Các cháu tham gia tích cực hơn và tạo ra nhiều sản phẩm đẹp 
hơn, trẻ hát đúng nhạc hơn, trẻ tự tin khi lên biểu diễn các bài hát trẻ thích....thông 
qua góc nghệ thuật giúp trẻ cảm thấy yêu hơn với cảnh vật, với những giai điệu 
âm nhạc quen thuộc để từ đó trẻ thêm yêu các bạn, yêu trường, yêu lớp, yêu quê 
hương, đất nước và con người Việt Nam hơn.
3.2. Biện pháp tạo môi trường mở góc học tập
a. Hoạt động làm quen với chữ viết:
 Sự khác biệt của các cháu lớp mẫu giáo lớn so với các lớp mẫu giáo nhỡ và 
bé là ở góc học tập có thêm hoạt động làm quen với chữ viết để chuẩn bị cho trẻ 
bước vào lớp 1.
* Lý do chọn hoạt động
 Chữ viết đối với trẻ mẫu giáo lớn là hoàn toàn xa lạ vì từ trước trẻ chưa 
được học.
 Trẻ không mấy hứng thú khi chơi ở góc này.
* Cách thực hiện
 Góc chữ viết:
 Tôi đã phân mảng tường ra một số phẩn sau: Bé đang học chữ; Trò chơi với 
chữ cái. Gợi ý trò chơi “Hoa nào quả ấy”. Tôi đã dùng mica trong, cắt vuông theo 
khổ thẻ chữ mẫu của cô, bo viền đề can dán hở đầu trên để dễ dàng gài thẻ chữ 
vào và có thể thay thẻ chữ khác. Phần trò chơi “Hoa nào quả ấy” tôi thiết kế một 
cây to, sau gắn lên các bông hoa có dán chữ cái, trẻ chơi sẽ chọn quả có chữ cái 
giống chữ cái trên bông hoa và gắn vào (hoa và quả được sử dụng gai dính để trẻ 
chơi thay đổi thường xuyên và sử dụng được lâu dài) và điều đặc biệt là tất cả các 
trò chơi đều được để ở vị trí mà trẻ dễ dàng lấy, cất giúp trẻ chủ động trong việc 
lựa chọn trò chơi cho mình...
 { 8/17 J Một số biện pháp tạo môi trường góc mở giúp phát triển tính tích cực cho trẻ 5-6 tuổi
 Bé với chữ số
 Bên cạnh đó tôi hướng dẫn trẻ tạo ra các hình dạng mới từ các hình cô cho 
trước theo các sự kiện có trong tháng....
 Ngoài ra tôi còn chuẩn bị cho trẻ rất nhiều các bộ đồ chơi phát triển khả 
năng đếm tính cho trẻ như: bộ mảnh ghép vui nhộn, bộ xâu hạt, bộ sắp xếp theo 
quy tắc...., với những bộ đồ chơi này được làm nhiều màu sắc bắt mắt và hấp dẫn 
trẻ
c. Hoạt động khám phá:
* Lý do chọn đề tài:
 Trẻ chưa thực sự có nhiều cơ hội được tìm tòi khám phá để thỏa mãn tính tò 
mò, ham hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh. Vì vậy tôi đã tạo cho trẻ một 
góc chơi để trẻ phát huy trí thông minh, hình thành các kĩ năng và biết giải quyết 
các vấn đề.
* Cách thực hiện:
 Ở góc khám phá tôi thiết kế ở gần cửa sổ cạnh góc thiên nhiên để trẻ dễ hoạt 
động và khám phá. Và thay đổi theo sự kiên/tháng
Ví dụ: Sự kiện nước và hiện tượng tự nhiên
Mảng tường Tôi thiết kế các ô hình bằng meca, móc để trẻ có thể gài, móc tranh 
ảnh về thời tiết, trời nắng, trời mưa....
 I 10/17 I