SKKN Một số biện pháp tạo môi trường cho trẻ 5-6 tuổi hoạt động tích cực

 nhóm bạn.
 Tuy nhiên để làm được điều này người giáo viên phải nắm bắt được 
nguyên tắc để tạo ra môi trường hoạt động phù hợp với trẻ, cần tạo cho trẻ khả 
năng hoạt động với những phương tiện phù hợp để khuyến khích trẻ tham gia 
tích cực, tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng, qua đó trẻ lĩnh hội được những kiến 
thức, từ đó trẻ thực sự trở nên hứng thú, tự do lựa chọn hoạt động cho mình và 
trẻ cần đôi tay để tiếp xúc với các vật liệu và tự khám phá tri thức mới. Muốn 
làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với 
nghề, phải đầu tư thời gian suy nghĩ, tìm tòi, chu đáo, tỉ mỉ, sáng tạo hướng dẫn 
trẻ tham gia tích cực vào hoạt động một cách có khoa học để trẻ bước đầu nắm 
bắt, hình thành những kỹ năng học tập một cách tích cực, có như vậy mới mong 
tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được 
ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ.
 Môi trường phải đảm bảo an toàn về thể chất về tâm lý của trẻ vừa đảm 
bảo tính giáo dục, tính thẩm mỹ và được xây dựng trong suốt quá trình chăm sóc 
giáo dục trẻ.
 Trong thực tế hiện nay đa số các giáo viên đều biết cách xây dựng môi 
trường cho trẻ hoạt động. Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế như môi trường lớp 
học chưa phong phú về đồ chơi, từ bàn tay trẻ tạo ra góc chơi chưa nhiều, trẻ có 
trãi nghiệm để chơi nhưng chưa được thường xuyên, nhiều đồ chơi chưa phát 
huy hết tác dụng, các góc mở chưa thực sự mở. trẻ chỉ thích chơi tự do theo ý 
thích của mình chứ không muốn theo sự hướng dẫn của cô. Vì vậy để trẻ tự tích 
cực tham gia vào các hoạt động một cách có hệ thống đòi hỏi người giáo viên 
phải thực sự đổi mới trong việc xây dựng môi trường, đổi mới cách dạy hướng 
tới hoạt động lấy trẻ làm trung tâm. Mục tiêu của ngành giáo dục- đào tạo phải 
giáo dục ra một thế hệ trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt, là những trẻ có nhân 
cách tốt, có sức khỏe dồi dào, biết cảm nhận cái hay, cái xấu, cái đẹp....Để giúp 
trẻ hứng thú với việc học và có khả năng độc lập suy nghỉ, năng động, sáng tạo 
có khả năng hiểu biết về thế giới xung quanh. Chính vì vậy ngay từ khi nhận lớp 
này bản thân tôi không ngừng học hỏi tích góp kinh nghiệm từ giờ đón trẻ, giờ 
chơi, giờ học, để biết được trẻ cần những gì.Cuối cùng tôi đã tích góp được 
 2 Sắp xếp các góc hoạt động của trẻ của trẻ ở mỗi góc không làm ảnh 
hưởng đến góc bên cạnh. Do đó khi bố trí các góc không nên đặt các góc có hoạt 
động mang tính động bên cạnh góc có hoạt động tĩnh, việc bố trí góc cần quan 
tâm nhiều đến mối liên quan giữa các góc với nhau tạo ra và duy trì hứng thú 
cho trẻ với các hoạt động cụ thể cũng như có thể khai thác việc sử dụng các góc 
ở mức độ cao nhất.
 Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai ở gần nhau và xa góc sách, góc xây 
dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên ở ngoài 
hiên.
 Các góc có khoản rộng, cách nhau hợp lý để đảm bảo an toàn và vận động 
của trẻ.
 Trong hoạt động chơi trẻ thường chuyển từ hoạt động này sang hoạt động 
khác, đây là sự tự điều chỉnh cơ thể, giúp cơ thể phân phối đều năng lượng và 
huy động khả năng làm việc của các giác quan để trẻ có thể hoạt động thời gian 
dài và tạo ra tính tích cực hoạt động của trẻ.
 Trong quá trình sắp xếp các góc chơi cô giáo cần tính đến sự hài hòa của 
các góc trong tổng thể chung của lớp học, đảm bảo các yêu cầu về ánh sáng, 
thẩm mĩ, không gian hoạt động.
 Tạo không gian cho các góc để trẻ có thể tự lựa chọn hoạt động hứng thú, 
trẻ có khả năng nhận ra cái gì sẵn có ở môi trường, việc sử dụng các đồ chơi 
được trang bị khác nhau, các đồ chơi đó giúp trẻ hiểu rằng nơi đó nhất định sẽ 
tiến hành chơi các hoạt động hấp dẫn.
 Làm biểu tượng cho các góc trên mản tường khác nhau, phân bố các góc 
đảm bảo, sử dụng hình ảnh cho mỗi góc phù hợp, đồ dùng đảm bảo cho mỗi góc 
hoạt động.
 Biện pháp 3: Tổ chức môi trường hoạt động cho trẻ phù hợp
 1. Tạo tâm lý thỏa mái cho trẻ
 Môi trường tinh thần là quan trọng nhất. Bản thân tôi luôn quan niệm làm 
sao cho trẻ cảm nhận được lớp học là ngôi nhà, cô giáo là mẹ thứ hai của trẻ, ở 
nơi đây nếu trẻ được sự quan tâm, yêu thương, chia sẻ của cô giáo và bạn bè thì 
trẻ sẽ thích được đi học, hứng thú và mong muốn được thể hiện mình. Trẻ sẽ tự 
tin hơn khi được cô giáo và bạn bè động viên khen ngợi. 
 Cô giáo cần hiểu và nắm bắt mọi hoàn cảnh của trẻ, luôn đặc biệt quan 
tâm đến các mối quan hệ: Cô - Trẻ, trẻ và trẻ, tôn trọng, đồng cảm với nhu cầu, 
 4 Tùy vào nội dung của từng bài để bố trí hình ảnh xung quanh lớp giá đồ 
chơi, tranh treo tường cho hợp lý để trẻ luyện tập cũng như liên hệ thực tế.
Phải đảm bảo các góc chơi theo hướng mở để trẻ thường xuyên đến chơi và 
tham gia các hoạt động theo ý thích của mình, ở đó trẻ được độc lập sáng tạo 
được tư duy thông qua hoạt động học chữ, đếm, thêm, bớt, tạo nhóm, đặc chữ số 
tương ứng...
 Đồ dùng đồ chơi tự làm phải nhiều, màu sắc hấp dẫn, để nơi vừa tầm trẻ 
dễ lấy, dễ chơi.
Môi trường vật chất góp phần rất lớn đến sự phát triển của trẻ, khuyến khích tính 
độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Môi trường vật chất phải đảm bảo an toàn 
và hấp dẫn trẻ trong mọi hoạt động, để tạo môi trường vật chất thật sự thu hút trẻ 
tôi thực hiện theo một số cách sau:
 * Môi trường hoạt động thể chất cho trẻ hoạt động ngoài trời
 Môi trường ngoài trời phải có nhiều đồ chơi, đồ chơi phải phù hợp lĩnh 
vực phát triển thể chất của trẻ như đi, bò, chạy, trườn, trèo, ném.trước tiên đồ 
chơi phải đảm bảo tính an toàn, tính thẩm mỹ, nguyên liệu gần gũi nơi địa 
phương trẻ đang sống, đồ chơi phải đẹp tạo được sự thu hút để trẻ hứng thú 
tham gia trải nghiệm, phải thường xuyên thay đổi trong suốt quá trình giáo dục 
trẻ.
 Môi trường góc thiên nhiên cần bố trí hài hòa đẹp mắt, vừa tầm tay để trẻ 
tiện chăm sóc, loại cây cho góc thiên nhiên phải gần gũi và quen thuộc với trẻ, 
các cây đều gắn biểu bảng tên gọi cho mỗi loại cây, có đồ dùng đầy đủ như xô, 
chậu, nguồn nước nhỏ để trẻ sử dụng tưới cây khi thấy cây đang cần nước.
 * Trang trí môi trường học tập theo chủ đề 
Theo chương trình giáo dục mầm non thì lớp mẫu giáo lớn có tất cả 10 chủ đề 
lớn, mỗi chủ đề lớn có nhiều chủ đề nhánh khác nhau. Góc chủ đề của lớp tôi 
thường trang trí khác nhau theo mỗi chủ đề tạo sự mới lạ cho trẻ khám phá chủ 
đề.
 Ví dụ:
 Chủ đề thế giới động vật có các chủ đề nhánh: Động vật sốn trong nhà, , 
 Động vật sống trong rưng, động vật sống dưới nước, côn trùng
 Chủ đề: “Động vật sống trong nhà” tôi thường thấy giáo viên trang trí 
bằng cách gắn các hình ảnh con vật nuôi trong gia đình lên mảng tường một 
cách đơn điệu, nhưng tôi thì không, tôi biến một mảng tường ( góc chủ đề của 
lớp) thành một bức tranh sinh động về một khu vườn có nhiều con vật nuôi sinh 
 6 độc lập với hoạt động vẽ. Bút màu vẽ cần luôn có sẵn cho trẻ, dạy trẻ cách sử 
dụng giá vẽ và biết đặt nó ở vị trí thích hợp để vẽ và để dàng xếp cất khi vẽ 
xong, sau đó cô bố trí các sản phẩm của trẻ sau hoạt động tạo hình hoặc sau khi 
trẻ chơi ở góc nghệ thuật để trẻ được xem lại những sản phẩm đẹp do trẻ làm ra, 
những trẻ chưa làm được sẽ học hỏi và tích lũy kiến thức, kỹ năng cho mình và 
thực hiện tốt hơn.
 Đối với đồ dùng của trẻ: Các loại đồ dùng của trẻ phải có kí hiệu riêng 
cho từng trẻ, có thể là kí hiệu bằng 1 chữ cái hoặc chữ số nhằm giúp trẻ ghi nhớ 
có chủ định kí hiệu của mình và của bạn, giúp trẻ tự lấy đồ dùng mà không cần 
sự trợ giúp của cô, trẻ có thể tự bảo quản đồ dùng cá nhân của mình.Thường 
xuyên vệ sinh các giá và đồ dùng, đồ chơi sạch sẽ.
Ngoài ra bản thân tôi dành nhiều thời gian cho việc làm đồ dùng đồ chơi theo 
chủ đề, đồ chơi để phục vụ các hoạt động học và vui chơi của trẻ.
Mỗi đồ dùng đồ chơi phải phù hợp với độ tuổi và mục đích giáo dục trẻ theo 
từng chủ điểm, đồ chơi phải đảm bảo tính an toàn, phải thẫm mỹ, kích thích trẻ 
phát triển các lĩnh vực thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và 
quan hệ xã hội. 
 Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ 
thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn.
 Đồ dùng, đồ chơi phải đảm bảo: Màu sắc, hình dáng đồ dùng đồ chơi 
đẹp, hấp dẫn trẻ, đảm bảo an toàn và phù hợp với lứa tuổi.
Trong tháng 10/2020 tôi và giáo viên phụ trách của lớp đã tham gia hội thi 
“Trang trí lớp và đồ chơi ngoài trời” cấp trường và đạt giải nhì với nhiều đồ 
dùng, đồ chơi: Trang trí lớp tạo nhiều góc mở và sáng tạo, tạo được nhiều đồ 
dùng đồ chơi ngoài trời phong phú và đẹp mắt. 
 Mỗi đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động khác nhau và có đặc điểm 
chung đó là kích thích trẻ tham gia và được trải nghiệm với đồ dùng, đồ chơi đó, 
những đồ dùng do tôi làm ra được nhận xét là đồ dùng phát huy tích tích cực của 
trẻ, đa dạng về hình dáng, màu sắc đẹp, hấp dẫn, mang tính giáo dục cao 
 Biện pháp 4: Vai trò của giáo viên trong môi trường hoạt động của 
trẻ
 Muốn trẻ chơi tích cực, chơi sáng tạo, nghĩ ra nhiều cách chơi trong các 
góc hoạt động ngay từ đầu tôi phải biết cách giới thiệu các góc chơi và quản lý 
tốt quá trình chơi trong các góc.
 8 trẻ có niềm tin hơn vào bản thân, niềm tin vào cô giáo, niềm tin vào bạn và niềm 
tin vào môi trường mà trẻ đang hướng đến.
 Biện pháp 5 : Phối hợp với phụ huynh
 Để phụ huynh giúp đỡ, hổ trợ hợp tác một cách tự giác và có hiệu quả. 
Tôi đã thông qua chương trình giảng dạy đổi mới cho phụ huynh nắm về mục 
đích, yêu cầu của phương pháp dạy lấy trẻ làm trung tâm, về chương trình ứng 
dụng công nghệ thông tin qua bảng tuyên truyền của lớp, của trường, qua các 
cuộc họp phụ huynh, để phụ huynh hiểu được tác dụng của việc dạy lấy trẻ làm 
trung tâm là như thế nào.
 Tôi thông báo với phụ hunh về thời gian biểu của lớp, tuyên truyền nội 
dung giảng dạy đến phụ huynh, mời phụ hunh tham quan lớp, dự giờ một số tiết 
dạy, tham quan hội thi đồ chơi tự làm, tiệc púp Pê do trường, lớp tổ chức..Từ đó 
phụ huynh hiểu ra để cùng hợp tác giáo dục và có cách ứng xử với trẻ như thế 
nào là hợp lý, biết được những khó khăn của trường, lớp để tự giác hợp tác trong 
việc tìm giúp nguyên vật liệu, sách tranh truyện cho góc thư viên cũng như việc 
cung cấp cây xanh, hoa cho góc thiên nhiên nhằm thực hiện tốt việc giáo dục trẻ.
 Biện pháp 6 : Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
 Phải nói rằng việc tự học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ 
cũng là khâu quan trọng đối với mỗi giáo viên.
 Muốn làm được điều này mỗi giáo viên phải tự tìm tòi sách, báo và thông 
tin đại chúng để trao dồi bản thân.
 Luôn nắm bắt tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp tổ chức các hoạt 
động phù hợp cho trẻ, không để trẻ nhàm chán, phải giúp trẻ hoạt động tích cực 
vào các hoạt động, gây hứng thú và sự chú ý của trẻ.
 Luôn có ý thức học hỏi người đi trước, Thực hiện đầy đủ các buổi thao 
giảng, các đợt chuyên đề dự giờ tham quan các lớp, nhằm trao dồi kiến thức, 
truy cập mạng để có vốn kiến thức phong phú hơn để học hỏi những điều hay, 
điều mới lạ để dạy trẻ có hiệu quả nhất.
 1.2 Phân tích tinhd trạng của giải pháp đã biết:
 *Ưu điểm:
 Về cơ sở vật chất: lớp học thoáng mát, rộng rãi.
 Nhà trường có khu sân chơi vận động ngoài trời rộng cho trẻ hoạt động.
 Nhà trường có đủ đồ dùng cho hoạt động cho trẻ tham gia vào các hoạt 
động.
 Giáo viên nhiệt tình có tinh thần trách nhiệm trong công việc.
 10