SKKN Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5-6 tuổi khám phá khoa học

 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 PHẦN THỨ NHÂT: ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài
 Khám phá khoa học với trẻ nhỏ là quá trình tích cực tham gia hoạt động 
thăm dò, tìm hiểu thế giới tự nhiên. ở giai đoạn này giáo viên không nhất thiết 
phải dạy hoặc giải thích những kiến thức khoa học cho trẻ mà chủ yếu là giúp trẻ 
suy nghĩ nhiều hơn về những gì trẻ nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan 
sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật, hiện tượng xung quanh và thảo luận, chia sẻ 
điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều còn băn khoăn, thắc mắc.
 Các quá trình khám phá khoa học thích hợp với trẻ nhỏ và cần được trau 
dồi khi trẻ thăm dò, khám phá thế giới là: quan sát so sánh, phân loại, đo lường, 
thử nghiệm, dự đoán, suy luậnGiáo viên cần chủ động, linh hoạt tạo cơ hội 
cho trẻ thực hành các kĩ năng quan sát, so sánh, phân loại, dự đoán, thử nghiệm, 
thảo luậncho thích hợp với tình huống của hoạt dộng cụ thể.
 Thực tế ở lớp mẫu giáo lớn do tôi phụ trách, việc tổ chức các hoạt động 
khám phá khoa học gặp nhiều khó khăn. Đồ dùng đồ chơi trang thiết bị phục vụ 
hoạt động còn nghèo nàn, giáo viên còn ngại tổ chức các thí nghiệm cho trẻ, các 
tiết học chủ yếu là sử dụng tranh ảnh... vì vậy trẻ chưa hứng thú tham gia vào 
các hoạt động khám phá khoa học.
 Sau khi tham khảo một số tài liệu nói về “ Khám phá khoa học” và dự giờ 
một vài hoạt động khám phá khoa học của khối 5 tuổi, tôi tự đặt câu hỏi: Tại sao 
mình không lấy những thí nghiệm từ các tài liệu nhưng phải tìm hiểu kỹ xem đề 
tài nào phù hợp với trẻ và những kỹ năng, thao tác thử nghiệm nào phù hợp với 
trẻ lớp mình và tạo thành các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ.
 Những suy nghĩ, câu hỏi đó còn làm tôi trăn trở và cuối cùng tôi đã tìm ra 
một số hoạt động để tôi và các cháu cùng tham gia thí nghiệm, cùng chơi, cũng 
trải nghiệm và kết quả là các cháu thích học, tiết học vô cùng sinh động và đặc 
biệt các cháu tự tìm ra. Tự khám phá ra kết quả mà các cháu vừa được thí 
nghiệm. Chính vì vậy, năm học 2015-2016 tôi đã chọn đề tài “Một số biện 
pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học ”
 2. Mục đích nghiên cứu
 Qua tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ không hứng thú với các hoạt động 
khám phá khoa học tôi đã đưa ra một số biện pháp để khơi dậy trong trẻ sự ham 
học hỏi khám phá thế giới xung quanh.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học 
 2/18 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 PHẦN THỨ HAI:
 NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận:
 Cho trẻ làm quen với các hoạt động khám phá khoa học là một việc rất 
quan trọng đối với trẻ mầm non. Tại sao tôi lại nói là quan trọng, bởi lẽ các hoạt 
động này giúp trẻ có những hiểu biết cơ bản nhất, chính xác nhất về các sự 
vật hiện tượng xung quanh, bởi lứa tuổi Mầm Non chưa được trải nghiệm 
cuộc sống thực tế như người lớn. Chính vì chưa được trải nghiệm trực tiếp 
trong thực tế nên thế giới bên ngoài với các sự vật hiện tượng đối với trẻ vẫn 
còn mới lạ nhiều lắm.
 Nhưng những bài học trên lớp khô khan và thiếu hấp dẫn khiến cho sự tò 
mò, háo hức để khám phá điều mới của trẻ bị hạn chế. Vì thế giáo viên phải 
linh hoạt trong hoạt động dạy để khiến giờ học đó thành giờ chơi giúp trẻ 
hứng thú hơn.
 Có thể nói phương châm “học mà chơi, chơi mà học” sẽ rất có hiệu quả, 
nếu chúng ta biết lồng ghép các biện pháp vào trong phương pháp dạy học cho 
trẻ. Nó không chỉ giúp trẻ cảm thấy hứng thú đối với hoạt động khám phá khoa 
học mà thông qua đó trẻ tiếp thu được các tri thức ở thế giới xung quanh.
 “Hoạt động khám phá khoa học” là một trong những hoạt động quan trọng 
trong trường mầm non thông qua hoạt này nhằm phát triển toàn diện cho trẻ, đặc 
biệt là khả năng tư duy, tìm tòi sang tạo. Là giáo viên chủ nhiệm lớp 5-6. Tôi 
nhận thấy chất lượng các giờ dạy còn kém. Vì vậy mà tôi nghĩ cần phải đưa ra 
“Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học ” và 
Tôi hi vọng rằng những biện pháp đó sẽ góp phần nào giúp các con học tốt hơn.
 2. Khảo sát thực trạng:
 * Đặc điểm tình hình nhà trường: 
 * Thuận lợi
 * Về phía giáo viên
 Được ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm, đầu tư về cơ sở vật chất tạo 
điều kiện cho tôi được đi học hỏi bồi dưỡng chuyên môn, học tập tham quan ở 
các trường bạn. Đồng thời cũng tự nghiên cứu tài liệu, luôn học hỏi, trao đổi với 
đồng nghiệp để nâng cao chất lượng giảng dạy.
 Bản thân rất tâm huyết với nghề, yêu nghề mến trẻ, năng lực chuyên môn 
vững, nắm chắc phương pháp tổ chức các hoạt động, chịu khó sưu tầm và cải 
tiến đồ dùng, đồ chơi phục vụ các môn học phù hợp với thực trạng địa phương 
và tạo hứng thú cho trẻ khi sử dụng đồ dùng, đồ chơi trong lớp học.
 4/18 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 * Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài
 * Đối với cô:
 KẾT QUẢ
 Loại tiết
 Số lượng Tỉ lệ %
 Tốt 0 0
 Khá 2 40%
 TB 3 60%
 Yếu 0 0%
 * Đối với trẻ là 35 cháu:
 PHÂN LOẠI
 TT NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ
 Đạt % KĐ %
 1 Mức độ hứng thú 20 57,1 15 42,8
 2 Kỹ năng sử dụng đồ dùng 15 43 20 57,1
 3 Khả năng nhận thức 16 45,7 19 54,3
 * Đồ dùng:
TT Loại đồ dùng Cần Có Thiếu Ghi chú
 Đồ dùng chung
 - Màn chiếu 1 0 1
 1
 - Máy tính 1 0 1
 - Ti vi 1 1
 Đồ dùng của cô
 - Tranh ảnh các chủ điểm 13 5 8
 - Bảng quay 1 1 0
 2
 - Mô hình các con vật( động 
 vật sống trong rừng, dưới 4 2 2
 nước, vật nuôi, côn trùng
 Đồ dùng của trẻ
 - Kính lúp 3 2 1
 3 - Nam châm 3 2 1
 - Phễu nhựa 3 2 1
 - Lô tô các loại 61 30 31
 6/18 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 Đồ dùng cho tiết học
 - Bàn chơi nước: Chai trong suốt, dụng cụ chứa nước, đong nước, các vật 
nổi hoặc chìm trong nước
 Trẻ nhỏ học chủ yếu qua chơi, qua tự mày mò, khám phá. Nên tôi bày 
phòng, nhóm sao cho kích thích trẻ hoạt động và dành phần lớn thời gian cho 
trẻ tự học qua chơi. Ví dụ: chọn, phân loại các hạt và dùng cân để cân.
 Ảnh trẻ làm thí nghiệm
 8/18 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 Tôi phát cho mỗi cháu một cái túi nilon và yêu cầu: “ Hãy lấy và bắt 
không khí vào túi” → mỗi cháu đã thực hiện một cách khác nhau: nắm bắt 
không khí xung quanh bỏ vào túi, với không khí cho vào túi. Nhưng các cháu 
vẫn chưa thấy gì trong túi.
 Tôi tiếp tục gợi ý: “ Các con hãy làm cách nào để túi phồng to lên đi ” → 
Cháu phát hiện là mình phải thổi hơi vào túi và muốn giữ hơi trong túi thì phải 
xoắn hay cột túi lại.
 Sau đó tôi giải thích: không khí đang ở trong túi các con đấy ”.
 Tiếp theo tôi cho các cháu chơi với túi không khí
 Ví dụ: Lấy kéo cắt túi để thấy không khí xì ra, lấy cây nhọn đâm nhẹ sẽ 
thấy hơi thoát → đó là không khí.
 Tiết học sôi động và vui hẳn lên, các cháu biết thêm là: Không khí luôn 
luôn ở bên cạnh con người, con người phải có không khí thì mới sống, mới thở 
được 
 * Thí nghiệm 2: Vật chìm – Vật nổi
 Tôi chuẩn bị một chậu nước cho cháu làm thí nghiệm: Tôi cho trẻ cầm, sờ 
từng vật như thìa nhựa, thìa I nốc, kéo, đĩa nhựa, đồ chơi, khối xốp Tôi cho 
trẻ gọi tên và nói chất liệu của nó.
 Cho trẻ đoán xem vật nào sẽ nổi, vật nào sẽ chìm, tôi cho trẻ thả những 
vật đó vào nước và quan sát.
 Sau đó tôi yêu cầu trẻ để riêng thành nhóm những vật nổi và những vật 
chìm trong nước. Tôi cho trẻ đưa ra những kết luận của trẻ, từ đó trẻ tự nhận 
thức được những vật chìm nổi trong nước. Trẻ được tự tay sờ, thả vật vào trong 
nước và tự khám phá tôi thấy trẻ rất hứng thú giờ học sôi nổi không gò bó trẻ.
 * Thí nghiệm 3: Nam châm hút và không hút
 Tôi cho trẻ khám phá theo nhóm, mỗi nhóm 6 trẻ:
 Tôi chuẩn bị cho mỗi nhóm một rổ nhựa trong rổ có các vật là hợp chất của 
sắt( thìa sắt , kéo sắt) và một số vật bằng nhựa ( vòng đeo tay, kéo nhựa, thìa 
nhựa, nột số đồ chơi bằng nhựa ). 6 viên nam châm.
 Tôi cho trẻ gọi tên những gì có ở trong rổ. Cho trẻ thời gian đủ để trẻ xem 
xét các thứ cũng như nhìn và cản nhận sự khác biệt giữa chúng với nhau về màu 
sắt, độ nhẵn, hình dáng, công dụng
 Sau dó cho trẻ xem các nam châm. Tôi làm mẫu cho trẻ xem các nam châm 
này có thể hút dính một số đồ vật trong hộp. Rồi tôi đưa cho mỗi trẻ một nam 
châm và yêu cầu trẻ kiểm tra xem những vật nào nam châm có thể hút được. 
Khi nam châm của cháu Trang và cháu Minh hút được một chiếc thìa I nốc, tôi 
 10/18 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 Chậu tưới nước không thường xuyên Chậu tưới nước thường xuyên
 → Mở rộng: cây trưởng thành, ra hoa, kết quả .→ tiếp tục cho trẻ khám phá.
 Mỗi khi cháu khám phá ra điều gì, tôi cho cháu ghi kết quả bằng kí hiệu 
mà cô và cháu đã thỏa thuận để dễ kiểm tra. Khi thí nghiệm thành công, tôi thấy 
trên khuôn mặt các cháu lộ rõ vẻ thích thú, phấn khởi vô cùng và có những 
nhóm đã reo hò ầm ĩ. Với tiết học này tôi thấy vui và các cháu thực sự chủ động 
khi làm công việc thí nghiệm. Lại thêm một lần nữa tôi đã tác động vào các cháu 
tính tự tin, tự lập, tự suy nghĩ, tự tìm ra kết quả nhanh nhất để hoàn thành công 
việc mình đang làm.
 12/18 Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi khám phá khoa học
 Ví dụ 3: trong giờ hoạt động ngoài trời .
 Tôi cho trẻ Quan sát khám phá những con vật thật như : Con Chim bồ 
câu, con chó, con mèo của nhà Bác Bảo vệ đang nuôi trong chuồng hay những 
cỏ cây, hoa, lá do cô cháu chúng tôi tự trồng và chăm sóc hàng ngày. Được quan 
sát và tìm hiểu về những vật thật trẻ thấy rất hứng thú.
 Ví dụ 4: Trong hoạt động chiều: 
 Tôi trò chuyện với trẻ vể các đồ vật, con vật mà buổi sáng trẻ được khám 
phá hoặc có những bài tôi cho trẻ làm lại các thí nghiệm để khắc sâu hơn vào trí 
nhớ của trẻ. Cũng có những buổi hoạt động chiều tôi cho trẻ làm thử một số thí 
nghiệm với các đồ vật có liên quan đến chủ đề đang học khiến trẻ rất hứng thú 
và say sưa tìm hiểu khám phá một cách tích cực có hiệu quả cao. Được trực tiếp 
làm thí nghiệm với các vật mà mình đang học quả là một điều thích thú đối với 
trẻ. Thật vậy, cứ để cho cháu được hoạt động, được trải nghiệm, được thử - sai 
và cuối cùng cháu tìm ra một kết quả nào đó sẽ là một điều lý thú đối với trẻ.
 4.5. Ứng dụng Công nghệ thông tin cho trẻ khám phá khoa học:
 Ngay từ đầu năm học tôi sắp xếp thời gian buổi tối và các ngày nghỉ để đi 
học vi tính nâng cao phần xây dựng bài giảng điện tử trên Power Point.
 Khó khăn của trường là Chưa có nhiều máy ,vì thế tôi đã tự đầu tư cho lớp 
tôi một máy laptop. Có được máy tôi chịu khó tìm tòi, học hỏi để cố gắng đưa 
công nghệ thông tin đến với trẻ. Tôi đã mạnh dạn sử dụng công nghệ thông tin 
như một phương tiện dạy học để hỗ trợ các phương pháp dạy học truyền thống. 
Với sự đầu tư, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường tôi đã sưu tầm và tự làm 
được một số đĩa VCD, giáo án điện tử để thay thế tranh ảnh, vật thật trong tiết 
học.
 Ví dụ 1: khám phá về chủ đề động vật sống trong rừng. tôi đao những 
hình ảnh, những đoạn phim quay các động vật sống trong rừng sau đó tôi đưa 
vào các Slide và lồng tiếng các con vật đó vào máy sau đó tôi cho trẻ khám phá. 
Kết quả trẻ rất hứng thú sôi nổi giơ tay trả lời theo ý hiểu của mình cuối cùng tôi 
là cô giáo chỉ đưa ra kết quả cuối cùng chính vì thế giờ học không gò bó trẻ, trẻ 
được tự trải nghiệm tôi chỉ là người dẫn dắt.
 Nếu như ta làm một phép so sánh giữa những năm học trước khi tiết dạy 
khám phá khoa học chưa sử dụng công nghệ thông tin ta sẽ nhận thấy khoảng cách 
rất lớn. Trẻ hứng thú với khám phá khoa học còn ít, khả năng hiểu và nhận xét đồ 
vật, con vật còn hạn chế thì năm học 2015 - 2016 này kết quả cao hơn.
 Tôi đã xây dựng 20 tiết khám phá khoa học có sử dụng giáo án điện tử và 
được nhà trường đánh giá rất cao. Trẻ rất hứng thú học môn học này.
 14/18