SKKN Một số biện pháp rèn cho trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh

 “Một số biện pháp rèn cho trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh ”
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN CHO TRẺ 5-6 TUỔI VỀ
 NHỮNG KỸ NĂNG VỆ SINH VÀ HÀNH VI VĂN MINH 
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài
 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có lời dặn dò với ngành học mầm non: “Làm mẫu giáo 
tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được thế nào trước hết phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ 
hay quấy phải bền bỉ chịu khó mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ như trồng cây non, 
trồng cây non được tốt thì sau này các cháu thành người tốt. Dạy trẻ tốt thì sau này các 
cháu thành người tốt”.
 Thấm nhuần lời dạy của Bác, công tác giáo dục đào tạo thế hệ măng non - những 
người chủ tương lai của đất nước đã, đang và sẽ là chủ trương lớn của toàn Đảng, toàn 
dân. Là một giáo viên mầm non tôi nhận thấy rằng việc rèn luyện cho trẻ những thói 
quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là việc làm rất cần thiết. Qua đó sẽ hình thành 
cho trẻ những thói quen vệ sinh giúp cơ thể trẻ phát triển khỏe mạnh, tự tin thích ứng 
với môi trường, chống chọi lại bệnh tật, trẻ sẽ lĩnh hội đầy đủ về chuẩn mực hành vi 
đẹp văn minh, có đủ phẩm chất đạo đức và hình thành nhân cách cho trẻ sau này.
 Năm học 2019-2020, tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi, 
tôi nhận thấy rằng vẫn còn có rất nhiều trẻ chưa có thói quen vệ sinh, chưa có những 
hành vi ứng xử văn minh. Là năm cuối cấp trong cấp bậc mầm non trẻ cũng đã được 
rèn luyện trong các lứa tuổi nhỏ hơn nhưng ở nhà trẻ được bố mẹ nuông chiều, làm hộ 
trẻ mọi việc chính vì thế mà trẻ có thói quen vệ sinh và hành vi văn minh vẫn còn rất 
hạn chế. Từ những cơ sở trên đã thúc đẩy tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn cho 
trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh”.
 2. Mục đích nghiên cứu:
 Nghiên cứu nhằm hệ thống hóa, đưa ra những giải pháp hữu hiệu nhất để giúp 
trẻ rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
 3. Bản chất cần được làm rõ của đề tài:
 Thông qua việc nghiên cứu để chọn lọc các hình thức tổ chức tiết học, các 
phương pháp phù hợp áp dụng vào tiết học, lồng ghép tích hợp nhiều nội dung các môn 
học khác vào bài dạy một cách sáng tạo mềm dẻo, đưa nhiều yếu tố vui chơi vào bài 
dạy nhằm phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ. Từ đó giúp trẻ hiểu bài nhanh, khắc 
sâu lại kiến thức, kỹ năng hình thành cho trẻ ý thức, nề nếp vệ sinh, tổ chức kỷ luật tốt, 
để ngay từ khi còn nhỏ trẻ có những hành vi đạo đức chuẩn mực, có thói quen tốt trong 
cuộc sống hàng ngày là nền tảng vững chắc cho những lớp học tiếp theo, rèn cho trẻ 
thành con người mới XHCN phù hợp với yêu cầu giáo dục hiện nay.
 2 /15 “Một số biện pháp rèn cho trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh ”
sự thì khi lớn lên trẻ mới trở thành người có ích cho bản thân, cho gia đình và xã hội. 
Cô giáo mầm non phải là người tạo ra cho trẻ môi trường sống tốt rèn luyện trẻ phải 
biết tu dưỡng bản thân từng ngày, từng giờ theo hướng tốt, nói lời hay, ý đẹp, đi đứng 
nhẹ nhàng, khoan thai, cư xử với niềm nở đúng mực với mọi người.
 2. Cơ sở thực tiễn
 Trong năm học này tôi được phân công phụ trách lớp MG lớn, với tình hình 
 thực tế tại lớp đang phụ trách, tôi nhận thức sâu sắc và xác định rõ những việc cần 
 làm ngay đối với trẻ, với phụ huynh để đẩy mạnh công tác giáo dục cho trẻ những kỹ 
 năng vệ sinh và hành vi văn minh tốt để bảo vệ tốt sức khỏe. Trong quá trình thực 
 hiện và tổ chức hoạt động này tại lớp tôi đã gặp phải những thuận lợi cùng không ít 
 những khó khăn.
 3. Thực trạng vấn đề
 3.1. Thuận lợi:
 - Trẻ đều cùng một độ tuổi 5- 6 tuổi, đa số trẻ nhanh nhẹn, khỏe mạnh ngoan 
 ngoãn ham thích học hỏi, khám phá.
 - 100% các cháu ăn bán trú tại trường.
 - Ban giám hiệu nhà trường luôn đi sâu đi sát, tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở 
 vật chất, trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, dụng cụ phục vụ cho công việc vệ sinh.
 - Đa số các bậc phụ huynh của lớp đều nhiệt tình, quan tâm chu đáo tới con 
 em và thường xuyên trao đổi với giáo viên về tình hình của con mình đã tạo điều kiện 
 cho tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ.
 3.2. Khó khăn:
 - Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng hòa nhập không đồng đều. Một số trẻ 
 nhút nhát và đi học không đều: Duy Anh, Bảo Châu, Minh Khuê. Một số trẻ lại quá 
 hiếu động: Nhất Anh, Gia Bảo, Quốc Hưng làm ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục 
 trẻ.
 - Hơn nữa trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn tâm lý trẻ đã ổn định hơn, trẻ 5-6 tuổi đang 
 trải qua thời kì khẳng định bản thân, muốn làm theo ý mình và không phối hợp cùng 
 bạn.
 - Nhận thức về việc chăm sóc, nuôi dạy trẻ ở một số bậc phụ kinh doanh tự do 
 còn hạn chế.
 - Một số trẻ sống trong môi trường không lành mạnh từ gia đình.
 - Nhận thức của trẻ không đồng đều, một số phụ huynh chưa quan tâm đến 
 con em mình.
 - Một số phụ huynh quá nuông chiều, không muốn để trẻ tự phục vụ dẫn đến 
 sự dạy bảo con không thống nhất.
 Để khắc phục những khó khăn trên tôi đã tìm ra một số giải pháp sau:
 4 /15 “Một số biện pháp rèn cho trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh ”
 - Giá dép, dép, mũ Biết cất balo
 Dạy trẻ tự xếp dép mũ lên giá, cất 
 và ba lô của trẻ đúng cách.
 ba lô vào đúng tủ
 2 - Tranh ảnh liên - Biết nói lời cảm 
 Dạy trẻ hành vi văn minh: Trẻ 
 quan ơn, xin lỗi đúng 
 biết nói lời cảm ơn xin lỗi
 nơi, đúng chỗ
 Dạy trẻ biết nhặt cơm rơi bỏ vào - Khi ăn gọn 
 đĩa, lau tay vào khăn - Đĩa, khăn lau taygàng, sạch sẽ
 3 Dạy trẻ hành vi văn minh: dạy trẻ - Tranh ảnh liên - Chơi đoàn kết.
 biết chơi với bạn, không tranh quan
 dành đồ chơi với bạn
 Ví dụ 2: Ở sự kiện "Bản thân": Tôi lên kế hoạch như sau:
 Tuần Nội dung dạy trẻ Chuẩn bị Yêu cầu cần đạt
 - Khăn mặt, xà - Biết chào hỏi 
 Dạy trẻ rửa tay, rửa mặt. phòng, khăn lau người lớn đúng 
 1 Dạy trẻ hành vi văn minh: Dạy trẻ tay,chậu nơi đúng chỗ
 chào hỏi lễ phép với người lớn. - Tranh ảnh bé 
 chào hỏi
 Dạy trẻ xúc miệng nước muối, - Trẻ biết các 
 - Bình đựng nước
 đánh răng bước đánh răng, 
 muối, xô, bàn
 Dạy trẻ hành vi văn minh: ăn mặc, thời gian đánh 
 chải, kenh đánh 
 2 ứng xử phù hợp khi thời tiết thay răng
 răng
 đổi: Khi ra nắng biết đội mũ nón - Trẻ biết mặc 
 - Tranh ảnh liên 
 và biết mặc áo mưa khi trời mưa. quần áo phù hợp 
 quan
 thời tiết.
 Dạy trẻ tự mặc quần áo - Trẻ biết cách 
 Dạy trẻ hành vi văn minh: dạy trẻ - Quần áo của trẻ mặc quần áo.
 3 biết đòi hỏi người lớn phải cho - Tranh ảnh liên - Tự sắp quần áo 
 mình ăn mặc gọn gàng sạch sẽ. quan cho mình mặc.
 4.2 Lựa chọn những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh phù hợp với 
độ tuổi và khả năng nhận thức của trẻ.
 Với trẻ 5- 6 tuổi, tôi lựa chọn rèn cho trẻ những thói quen và hành vi văn 
minh gần gũi, nhẹ nhàng để trẻ có thể học được một cách dễ dàng. Ngoài những thói 
quen vệ sinh vứt rác đúng nơi quy định, xếp hàng, rửa tay, cách đi, đứng, nói 
năng.thì giáo viên cần rèn luyện thêm cho các cháu những thói quen vệ sinh và hành 
vi sau:
 - Trẻ biết cách xưng hô chào hỏi.
 6 /15 “Một số biện pháp rèn cho trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh ”
 Trò chơi 2 : “Gia đình vệ sinh”: Yêu cầu từng gia đình lên thực hiện thao 
tác đánh răng. Các gia đình còn lại quan sát và nhận xét. Tổ chức dưới hình thức 
trò chơi như vậy trẻ sẽ hứng thú hơn rất nhiều.(Hình ảnh 1, phụ lục)
 Ví dụ 2: Để dạy trẻ hành vi vứt rác đúng quy định tôi có thể tổ chức cho trẻ 
cuộc thi : “ Bé kể truyện giỏi”, yêu cầu trẻ kể về hành động biết vứt rác đúng quy 
định trẻ sẽ hứng thú hơn rất nhiều.(Hình ảnh 2, phụ lục)
 4.4 Xây dựng môi trường sư phạm văn minh, sạch đẹp, ngăn nắp, trật 
tự, chuẩn bị cơ sở vật chất, học liệu, đồ dùng, đồ chơi đẹp, lạ mắt, hấp dẫn kích 
thích trẻ tham gia thực hiện tốt các quy định về vệ sinh và thể hiện hành vi văn 
minh.
 - Hàng ngày tôi thực hiện vệ sinh môi trường trong và ngoài lớp sạch sẽ, 
sắp xếp đồ dùng, giá góc ngăn nắp, gọn gàng. Từng giá góc để trẻ hoạt động học 
và chơi tôi đều làm mới chúng, trang trí hình ảnh ngộ nghĩnh, hấp dẫn trẻ. Qua 
những hình ảnh đó trẻ học, bắt chước những thói quen và hành vi văn minh.
 Ví dụ 1: Góc phân vai được tôi chuẩn bị đồ chơi để trẻ chơi nấu ăn, gia 
đình... (Hình ảnh 3, phụ lục)
 Ví dụ 2: Góc xây dựng được tôi trang trí hình ảnh bạn nhỏ đang xếp nhà, 
bên dưới giá tôi chuẩn bị cho trẻ rất nhiều đồ chơi: gạch, hoa, cây xanh...để trẻ 
thoải mái chơi.
 Ví dụ 3: Góc nghệ thuật được tôi trang trí hình ảnh các bức tranh ,bên dưới 
có nhiều kéo, giấy màu, hồ dán...để trẻ hoạt động.(Hình ảnh 4, phụ lục)
 - Trẻ con thường bị hấp dẫn bởi những thứ đồ dùng, đồ chơi đẹp, mới lạ. 
chính vì thế tôi thường xuyên chú trọng trang trí môi trường, góc lớp sinh động, 
mới lạ thu hút trẻ tham gia vào các hoạt động.
 - Sau mỗi sự kiện tháng tôi thay đổi cách trang trí và hoạt động ở các góc 
để tạo cảm giác mới lạ hấp dẫn trẻ. Tôi thường trang trí tranh ảnh, bài thơ mang 
tính chất giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh:
 Ví dụ 4: Ở chủ điểm gia đình: Tôi tranh trí hình ảnh bạn nhỏ biết khoanh 
tay lễ phép chào khách, bạn nhỏ giúp bố mẹ lau dọn nhà cửa, trông em.. .Qua đó 
trò chuyện giáo dục trẻ ngoan ngoan lễ phép với người lớn, biết quan tâm chăm 
sóc mọi người xung quanh.
 - Bổ sung đồ dùng đồ chơi mới để kích thích trẻ tham gia hoạt động vệ sinh 
và thể hiện hành vi văn minh: Bàn chải đánh răng mới, ca cốc hình ngộ nghĩnh, 
khăn của trẻ có kí hiệu mà trẻ yêu thích.
 - Trẻ sẽ hứng thú hơn rất nhiều khi trẻ được tự tay trang trí, chuẩn bị môi 
trường để trẻ hoạt động.
 Ví dụ 5: Khi dạy trẻ có thói quen vệ sinh đánh răng: tôi tổ chức, gợi ý, hướng 
dẫn cho trẻ tự vẽ, dán, tô màu, buộc dây nơ.. .vào ca cốc có màu sắc ngộ
 8 /15 “Một số biện pháp rèn cho trẻ 5-6 tuổi về những kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh ”
 c, Hoạt động có chủ đích:
 - Nhắc trẻ thói quen ngồi ngay ngắn, giữ trật tự, ngồi đúng tư thế, muốn phát 
biểu cần biết nói: Con thưa cô, vâng dạ...(Hình ảnh 8, phụ lục)
 - Tích hợp các hoạt động phù hợp, lồng ghép rèn kĩ năng cho trẻ:
 Ví dụ 1: Trong giờ cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học truyện: “bàn tay có 
nụ hôn”.Tôi lồng ghép giáo dục trẻ ngoan ngoãn lễ phép, biết quan tâm chăm sóc ngững 
người thân trong gia đình, vâng lời người lớn.
 Ví dụ 2: Qua giờ khám phá khoa học, khi trò chuyện về các giác quan tôi đưa ra 
các hệ thống câu hỏi: Con biết những giác quan nào? Ích lợi của từng giác quan? Hàng 
ngày con chăm sóc, bảo vệ các giác quan như thế nào? Kết hợp cho trẻ thực hành các 
thao tác chăm sóc bảo vệ các bộ phận, giác quan trên cơ thể: rửa tay, rửa mặt, đánh 
răng, xúc miệng nước muối...
 d, Hoạt động ngoài trời:
 - Khi cho trẻ ra hoạt động ngoài trời, sau khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên, 
tôi giáo dục trẻ ăn mặc phù hợp với thời tiết.
 Ví dụ 1: Con thấy hôm nay thời tiết như thế nào? Bây giờ là mùa gì? Mùa thu 
thời tiết như thế nào? Buổi sáng khi đi học con phải mặc quần áo như thế nào? Buổi 
trưa con mặc như thế nào? Nếu trời nắng con phải làm gì?
 - Tôi không quên giáo dục trẻ biết yêu quý bảo vệ cảnh đẹp của thiên nhiên, 
không hái hoa ngắt lá, bẻ cành cây ở trường, lớp vườn hoa, không vẽ bậy lên tường.
 Ví dụ 2: Khi cho trẻ quan sát cây khế trên sân trường: Tôi đưa ra câu hỏi hướng 
dẫn trẻ quan sát, và lồng ghép giáo dục trẻ như: Cây xoài trồng để làm gì? Làm như thế 
nào để cây khế lớn lên, ra hoa, kết quả cho chúng mình?
 - Trong giờ chơi tự do: Trước khi trẻ chơi tôi luôn chú ý nhắc nhở trẻ chơi đoàn 
kết với bạn, không tranh dành đồ chơi, biết nói cảm ơn , xin lỗi khi mắc lỗi...
 Ngoài ra, tôi còn cho trẻ tham gia các hoạt động như nhặt lá vàng, nhặt rác, chăm 
tưới cây, nhổ cỏ, dọn vệ sinh... (Hình ảnh 9, phụ lục)
 Từ đó giúp trẻ rèn luyện thói quen siêng năng, chăm chỉ tích cực trong các hoạt 
động lao động tự phục vụ cũng như lao động thiên nhiên, bảo vệ môi trường góp phần 
làm cho không khí trong sạch bảo vệ sức khỏe con người.
 - Trước khi vào lớp tôi cho trẻ xếp hàng rửa tay.
 e, Hoạt động góc:
 - Khi cho trẻ hoạt động trong các nhóm, góc, tôi nhắc trẻ biết chơi đoàn kết, 
nhường nhịn bạn khi chơi và cùng chơi không đánh cãi nhau gây gổ bắt nạt bạn yếu.
 Tôi luôn bao quát trẻ chơi, chơi cùng trẻ :
 Ví dụ 1: Khi trẻ ở góc nấu ăn, tôi gợi ý trẻ biết làm các món ăn yêu thích, biết 
dọn dẹp rửa chén, bát đĩa xoong, chảo sau khi xong việc... biết tôn trọng yêu kính người 
lớn tuổi, người trong gia đình. biết giúp đỡ lẫn nhau, biết xưng hô phù hợp với các vai 
 10 /1 5