SKKN Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số tại Trường Mầm non Bình Minh, Buôn Tuôr A, xã Dray Sap, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

 SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN 
 Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk
 tiếp bằng ngôn ngữ. Vì vậy có biện pháp nào để giải quyết và giải quyết bằng cách 
 nào để trẻ mạnh dạn và tự tin vào ngôn ngữ của mình đó là cả một vấn đề lớn có 
 liên quan đến việc phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ cho trẻ. Xuất phát từ thực 
 tế tại trường tôi đang công tác, tôi thấy việc phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ 
 cho trẻ chưa phát huy được tính tích cực của trẻ trong quá trình giao tiếp. Vì vậy 
 ngôn ngữ của trẻ còn có nhiều hạn chế cần có hướng khắc phục. Việc làm này nằm 
 trong khả năng của giáo viên mầm non, người làm cha làm mẹ và những người 
 xung quanh trẻ. Hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển vốn từ cho trẻ, nhất 
 là trẻ người dân tộc thiểu số. Vì thế tôi đã mạnh dạn chọn đề tài « Một số biện pháp 
 phát riển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số. Tại trường mầm non Bình 
 Minh, Buôn tuôr A, xã Dray sap, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk ». 
 II. Mục đích ( mục tiêu) nghiên cứu
 Tìm ra phương pháp và biện pháp thích hợp để phát triển vốn từ cho trẻ 5 - 6 
tuổi người dân tộc thiểu số 
 Giúp trẻ phát âm đúng, nói đúng cấu trúc ngữ pháp câu, phát triển ngôn ngữ 
bằng tiếng Việt. 
 Tích lũy được vốn từ tiếng Việt ngày càng nhiều hơn chất lượng được nâng 
lên, giúp cho việc giao tiếp và tham gia vào các hoạt động của trẻ dễ dàng, tự tin hơn 
khi bước vào lớp 1 và đó cũng chính là tiền đề để hình thành và phát triển toàn diện 
nhân cách cho trẻ.
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lí luận của vấn đề
 Mục tiêu của giáo dục mầm non trong thời kì hiện nay là giúp trẻ phát triển 
toàn diện (thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm - quan hệ xã hội, thẩm mỹ). Song 
vị trí của phát triển vốn từ cho trẻ mầm non tương đối đặc biệt vì từ sự phát triển vốn 
từ sẽ tham gia trực tiếp vào phát triển các lĩnh vực khác. Bởi ngôn ngữ là phương 
tiện giao lưu tình cảm, phương tiện để trẻ nhận thức, khám phá tự nhiên. Ngôn ngữ 
giúp ta làm chính xác hóa các hình ảnh của tưởng tượng đang nảy sinh, tách ra trong 
chúng những mặt cơ bản nhất, gắn chúng lại với nhau, cố định chúng lại bằng từ và 
GV : Nguyễn Thị Tươi Đơn vị: Mầm non Bình Minh 2 SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN 
 Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk
 - Trường mầm non Bình Minh là một trường nằm ở một buôn khó khăn của 
huyện Krông Ana. Học sinh 97% là con em đồng bào dân tộc thiểu số, bố mẹ của trẻ 
đa số là dân lao động nghèo. Trẻ nói tiếng mẹ đẻ là chủ yếu, vốn từ tiếng Việt còn 
nghèo nàn, trẻ nhút nhát thụ động trong các hoạt động giao tiếp bằng tiếng Việt. Qua 
thực tế :
 Năm 2017-2018 khảo sát thực trạng về sự phát triển vốn từ tiếng Việt của trẻ 
qua các loại từ: Động từ, danh từ, tính từ, đại từ của trẻ 5-6 tuổi vào đầu tháng 
9/2017 đến cuối tháng 03/2018. Với 35 trẻ, kết quả đạt như sau: 
STT Nội dung khảo sát Đầu năm Cuối năm 
 (Tháng 9/2017) (Tháng 3/2018)
 Số trẻ đạt Tỷ lệ % Số trẻ đạt Tỷ lệ %
1 Khả năng sử 19/35 54,3 28/35 80
 dụng các danh từ, 
 động từ, tính từ, đại 
 từ chính xác
2 Khả năng sử 19/35 54,3 27/35 80
 dụng các danh từ, 
 động từ, tính từ, đại 
 từ thành câu hoàn 
 chỉnh
3 Khả năng phát 18/35 51,4 26/35 74,3
 âm, diễn đạt gắn với 
 tình huống giao tiếp.
 - Nhìn qua bảng chúng ta thấy đến cuối năm vốn từ của trẻ có tăng nhưng vẫn 
còn thấp. Là giáo viên công tác tại đơn vị đã được 10 năm, tôi vẫn còn băn khoăn, 
trăn trở và chưa hài lòng với kết quả trên. Do vậy, năm học 2018-2019 tôi tiếp tục 
nghiên cứu với những giải pháp mới để làm tăng vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp của 
mình đang chủ nhiệm, với tổng số trẻ trong lớp: 33 , dân tộc: 32, nữ dân tộc: 14. 
Trong quá trình thực hiện tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
 1. Thuận lợi, khó khăn
 1.1. Thuận lợi
GV : Nguyễn Thị Tươi Đơn vị: Mầm non Bình Minh 4 SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN 
 Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk
rất khó khăn trong việc hỗ trợ đóng góp kinh phí để tạo góc hoạt động vui chơi phát 
triển vốn từ cho trẻ.
 - Khi dạy trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ giáo viên chưa vận 
dụng triệt để các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các trò chơi phát triển vốn từ 
ngoài chương trình. 
 Đầu tháng 9/ 2019 tôi đã làm khảo sát thực trạng về sự phát triển vốn từ tiếng 
Việt của trẻ 5- 6 tuổi tại lớp mình đang giảng dạy qua các loại từ: Động từ, danh từ, 
tính từ, đại từ, trạng từ. Thấy được kết quả như sau: 
 - Tổng số khảo sát 33 trẻ trong lớp
STT Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt
 (đầu tháng 9/2019) (đầu tháng 9/2019)
 Số trẻ đạt Tỷ lệ Số trẻ chưa Tỷ lệ
 đạt
1 Khả năng sử 20/33 60,6 13/33 29,4
 dụng các danh từ, 
 động từ, tính từ, đại 
 từ chính xác
2 Khả năng sử 18/33 54,5 15/33 45,5
 dụng các danh từ, 
 động từ, tính từ, đại 
 từ thành câu hoàn 
 chỉnh
3 Khả năng phát 18/33 54,5 15/33 45,5
 âm, diễn đạt gắn với 
 tình huống giao tiếp.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 Để việc phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số đạt 
được kết quả cao nhất tôi đã sử dụng các giải pháp sau:
GV : Nguyễn Thị Tươi Đơn vị: Mầm non Bình Minh 6 SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN 
 Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk
 - Biện pháp 2: Gắn tên, gắn ký hiệu vào các đồ dùng đồ chơi và các giá góc 
trong lớp 
 Đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là “ dễ nhớ dễ quên”. Vì vậy, các kiến thức 
mới cung cấp cho trẻ, nếu không thường xuyên ôn luyện trẻ sẽ nhanh chóng quên 
ngay khi lĩnh hội kiến thức khác.
 Mặt khác, khi trẻ hoạt động trẻ thường cất đồ dùng đồ chơi nhanh nhưng không 
ngăn nắp, giáo viên thường mất nhiều thời gian sắp xếp lại đồ chơi cho trẻ sau khi 
chơi. Như vậy rất vất vả cho cô mà trẻ lại không có thói quen lao động tự phục vụ. 
Đặc biệt không được làm quen với tên gọi các từ, hay các chữ cái tiếng Việt ghép 
thành từ đó.
 Để khắc phục tình trạng này, tôi xếp đồ dùng đồ chơi trên giá góc gọn, đẹp, 
khoa học, sao cho trẻ dễ lấy, dễ cất, các đồ dùng trên giá phải tuân theo một trật tự 
nhất định. Khi gắn tên cho đồ chơi tôi thường đàm thoại với trẻ:
 Ví dụ: Với đồ chơi; hộp bánh, quả bóng, ti vi,
 Tôi hỏi trẻ đây là cái gì? chúng mình nhìn xem để chỉ tên của hộp bánh cô có từ 
gì? từ “hộp bánh” cho trẻ phát âm. Chữ cái đầu tiên trong từ “ hộp bánh” là chữ 
gì?...Cứ như vậy tôi cho trẻ phát âm, tri giác trọn vẹn từ “ hộp bánh” và các chữ cái 
còn lại trên giá đồ chơi.
 Nhiều lần như vậy, trẻ ghi nhớ và thuộc các ký hiệu các chữ cái và sắp xếp 
thành từ có thể trẻ tự đọc được.
 Khi trang trí tên gọi các góc, tôi thường lựa chọn cỡ chữ cho phù hợp với góc, 
dán chữ ở độ cao vừa tầm nhìn của trẻ để trẻ dễ nhìn thấy. Đặc biệt kiểu chữ phải 
chuẩn, hầu hết các chữ này tôi thường để ở dạng chữ in thường, với màu sắc đẹp phù 
hợp với mảng hoạt động và hình ảnh minh hoạ của góc. 
 Đối với các ngăn giá góc, tôi vẽ ký hiệu đồ dùng đồ chơi kèm theo từ ( tên gọi 
của đồ dùng) và giới thiệu với trẻ: Khi chơi tôi thường trò chuyện với trẻ: Đây là 
khối gì? dưới khối chữ nhật có từ: “ khối chữ nhật”. Cho trẻ hằng ngày tham gia vào 
GV : Nguyễn Thị Tươi Đơn vị: Mầm non Bình Minh 8 SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN 
 Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk
phải ghép chữ lần lượt từ trái sang phải, hết chữ này đến chữ khác, hết từ này đến từ 
khác bên cạnh phía phải, và sau đó tôi yêu cầu trẻ phát âm các chữ, "đọc" các từ .
 Để trẻ hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động tôi hướng trẻ tham gia vào 
góc học tập, hướng cho trẻ làm tranh:
 Ví dụ: Cho trẻ sưu tầm các chữ có trong hoạ báo, lịch cũ,trẻ cắt, tô màu và 
cùng ghép chữ với cô để tạo thành các tuýp chữ, các tiêu đề xung quanh lớp mỗi khi 
thay đổi chủ điểm. Với chủ điểm “ thế giới động vật”, cô yêu cầu trẻ ghép chữ mà 
trẻ sưu tầm được Trong suốt quá trình hoạt động tích cực như vậy, bản thân trẻ lại 
một lần nữa khắc sâu chữ và từ.
 Trẻ được tham gia hoạt động tích cực như vậy, trẻ rất hứng thú và biết trân 
trọng những sản phẩm mình là ra. Đặc biệt các chữ, các từ mà trẻ tự tay sưu tầm 
được, thực tế cho thấy trẻ nhớ chữ nhớ từ rất lâu. Không những hoạt động ở các góc 
giáo viên còn hướng trẻ tham gia vào các trò chơi học tập, trò chơi vận động như 
“Mèo đuổi chuột”, “Bịt mắt bắt dê”, “Bán hàng” Vui chơi là người bạn đường của 
tuổi thơ, vui chơi luôn đem lại cho trẻ sự thoải mái, thỏa mãn, phấn chấn. Trò chơi 
học tập, trò chơi vận động đối với trẻ mầm non được sử dụng vừa là phương tiện 
củng cố tri thức, rèn luyện kỹ năng, nó có tác dụng kích thích cho trẻ phát huy tính 
tích cực, tính sáng tạo trong hoạt động nhận thức nhờ các tình huống chơi hấp dẫn. 
 Trò chơi học tập có ý nghĩa rất quan trọng, nó là phương tiện để phát triển trí 
tuệ, giáo dục một số phẩm chất đạo đức cho trẻ. Trong lĩnh vực phát triển trí tuệ, trò 
chơi học tập chính là một phương tiện phát triển ngôn ngữ, sự tập trung chú ý của trẻ 
mầm non. Trong quá trình chơi, trẻ phải sử dụng các giác quan và ngôn ngữ (nói to) 
của mình để thực hiện các thao tác chơi, nhiệm vụ chơi. Do đó, ngôn ngữ của trẻ trở 
nên mạch lạc và phát triển. Trẻ 5– 6 tuổi sẽ biết chú ý đến nhiệm vụ và luật chơi 
hơn, tuy nhiên, chúng vẫn thích thú đến quá trình chơi nhiều hơn là kết quả chơi. 
Chính quá trình chơi đó đã giúp trẻ tích cực nhận thức được nội dung chơi và giúp 
trẻ sử dụng vốn từ để giải quyết vấn đề một cách phong phú hơn. Việc sử dụng trò 
chơi học tập , trò chơi vận động với việc phát triển vốn từ giúp trẻ hứng thú với việc 
GV : Nguyễn Thị Tươi Đơn vị: Mầm non Bình Minh 10 SKKN: Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số.Tại trường MN 
 Bình Minh, buôn Tuôr A, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk
kéo co, chơi ở nhà banh.., hoặc là chủ đề “ thế giới động vật” Tranh ảnh về con vật 
như: con chó, con mèo, con cá, con hổ, con voi, con kiến... có các từ chỉ tên tương 
ứng kèm theo. Trẻ được chơi dưới hình thức chọn tranh theo yêu cầu của cô hoặc 
của bạn, trẻ quan sát phát âm chữ, "đọc" các từ dưới tranh, và ngẫu nhiên trẻ được 
ôn luyện, phát triển ngôn ngữ rất nhẹ nhàng thông qua trò chơi này.
 Tương tự giáo viên cho trẻ tham gia vào nhiều trò chơi khác như:
 - Trò chơi: Cái gì đã thay đổi
 - Trò chơi: Gặp gỡ bạn mới
 - Trò chơi: Chiếc túi kì diệu.
 Và còn nhiều trò chơi khác nữa trẻ vô cùng hứng thú và rất thích đến trường. 
Có nhiều trò chơi phát triển vốn từ cho trẻ nhưng còn phải tùy thuộc vào sự sáng tạo 
của cô và mục đích cô đặt ra phát triển, củng cố những từ, cụm từ nào đó.
 Giải pháp 2: Tạo môi trường phát triển vốn từ ngoài lớp học. Tôi sử dụng 
các biện pháp sau:
 - Biện pháp 1: Phát triển vốn từ với nơi trẻ thường hoạt động 
 + Nơi để đồ dùng cá nhân của trẻ như: mũ, ba lô, giầy dép, khăn mặt,Tôi 
luôn gắn ảnh kèm theo tên của trẻ. Như vậy, hàng ngày trẻ cất đồ dùng hoặc sử dụng 
đồ dùng vừa đúng qui định, vừa biết tên của mình (của bạn), biết thứ tự của từng chữ 
từ trái sang phải của các chữ như thế nào..Và trẻ còn viết tên của mình vào bài vẽ 
khi vẽ tạo hình. Mỗi một môi trường hoạt động của trẻ, tôi đều chủ động tạo môi 
trường để trẻ có cơ hội được luyện phát âm, ôn luyện các chữ, các từ đã biết, làm 
quen chữ mới và làm quen từ một cách rất tự nhiên thoải mái không gò bó áp đặt trẻ.
 + Khu vực tuyên truyền ngoài lớp học: Đây là nơi không những tạo môi trường 
chữ cho trẻ mà còn mang tính tuyên truyền đến các bậc phụ huynh để phụ huynh 
hiểu biết về chữ , từ, câu mà con em mình đang học. Và từ đó phối kết hợp cho trẻ 
học tập thêm tại gia đình. Tránh trường hợp “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Cô 
dạy một đường phụ huynh lại dạy một nẻo:
GV : Nguyễn Thị Tươi Đơn vị: Mầm non Bình Minh 12