SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng trong công tác rèn luyện nề nếp, thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

 sóc cho con trẻ uốn nắn các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh chưa thật sự 
được nhiều. Trẻ lứa tuổi này không thể đem những lý thuyết khô khan để giảng 
cho trẻ hiểu. Tư duy của trẻ ở giai đoạn này là tư duy “trực quan hình tượng”. Trẻ 
học mà chơi - chơi mà học, trẻ tiếp thu những kiến thức, kinh nghiệm khi được 
truyền đạt một cách dễ hiểu, gần gũi với trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng đó, 
tôi đã tập trung nghiên cứu, tìm tòi để tìm ra “Một số biện pháp nâng cao chất 
lượng trong công tác rèn luyện nề nếp, thói quen vệ sinh và hành vi văn minh 
cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non”
 2. Điểm mới của đề tài
 Trong xu thế phát triển của toàn cầu, đất nước ta đang trên đà phát triển ngày 
càng đổi mới về mọi mặt của toàn xã hội. Là một giáo viên tôi luôn mong muốn 
dạy dỗ các cháu sao cho các cháu theo kịp với sự phát triển chung của đất nước, 
những ước mơ đang ấp ủ các cháu ở phía trước. Vì vậy việc giáo dục về mặt trí tuệ 
thôi không đủ mà phải giáo dục trẻ giữ được truyền thống ngàn xưa mà cha ông ta 
để lại đó là nhiệm vụ cần thiết trong các mục tiêu phát triển con người toàn diện 
hiện nay. 
 Ngay từ còn nhỏ trẻ cần được uốn nắn, giáo dục nề nếp thói quen vệ sinh và 
cử chỉ, lời nói văn minh thì lớn lên trẻ mới trở thành người có ích cho bản thân, gia 
đình và xã hội.
 Trong những năm qua, việc tổ chức các hoạt động giáo dục chuyên đề rèn 
luyện nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh đã được Bộ Giáo dục, sở Giáo 
dục và đào tạo, phòng Giáo dục và đào tạo Lệ Thủy triển khai rộng rãi đến các 
trường học, đến tận từng giáo viên với nhiều giải pháp tích cực và có hiệu quả. 
Trong quá trình thực hiện có sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi tăng 
trưởng đáng kể, môi trường trong và ngoài lớp phong phú lôi cuốn, kích thích trẻ 
tham gia vào hoạt động, hình thành cho trẻ một số kỹ năng cần thiết. Để nâng cao 
chất lượng rèn luyện nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là một 
việc hết sức khó khăn đòi hỏi bản thân tôi phải linh hoạt, sáng tạo đổi mới trong 
quá trình tổ chức, hướng dẫn giúp trẻ có ý thức nề nếp, thói quen vệ sinh và hành 
vi văn minh, đảm bảo cho trẻ phát triển một cách toàn diện.
 3. Phạm vi áp dụng của đề tài:
 Đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng trong công tác rèn luyện nề 
nếp, thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non” 
được thực hiện trong năm học 2019 - 2020. Với đề tài này không những áp dụng 
với lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi của trường tôi nói riêng và áp dụng rộng rãi trong 
trường mầm non toàn huyện nói chung mà còn áp dụng cho tất cả các trường mầm 
non trong và ngoài tỉnh.
 2 Qua khảo sát tình hình đầu năm để biết được mức độ khả năng của trẻ khi 
tham gia hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường và thói quen vệ sinh kết quả như 
sau:
 * Tình hình hoàn cảnh của lớp:
 Sĩ số lớp có 24 cháu nhưng có 22 cháu là con trong gia đình nông nghiệp, 2 
cháu là con gia đình cán bộ.
 * Trình độ nhận thức của trẻ:
 Qua khảo sát thực tế ban đầu tôi nhận thấy thói quen vệ sinh và hành vi văn 
minh của trẻ còn nhiều hạn chế, cụ thể như sau:
 40 - 45% trẻ có thói quen vệ sinh, thực hiện đúng các thao tác vệ sinh ở 
 trường mầm non.
 50 - 60% trẻ có thói quen hành vi ứng xử (biết chào hỏi, cám ơn, xin lỗi).
 50 - 55% trẻ có ý thức trong việc sắp xếp đồ dùng đồ chơi, các thói quen 
hành vi văn minh theo độ tuổi.
 45 - 50% trẻ có khả năng giao tiếp với bạn bè, cô giáo và mọi người xung 
quanh.
 50 - 55% trẻ có thói quen nề nếp của lớp trong chế độ sinh hoạt hàng ngày.
 Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng có cháu sinh đầu năm, cháu sinh cuối năm nên 
nhận thức của trẻ chưa đồng đều, hoạt động của nhiều trẻ còn chậm, nhút nhát, 
chưa tự tin. Với tình hình thực tế của lớp tôi phụ trách như vậy nên tôi băn khoăn 
lo lắng suy nghĩ, tìm tòi “Một số biện pháp nâng cao chất lượng trong công tác rèn 
luyện nề nếp, thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường 
mầm non”
 Xuất phát từ tình hình trên của lớp nên bản thân tôi mạnh dạn đưa ra một số 
giải pháp sau.
 2. Các giải pháp:
 2.1. Giáo viên phải nắm được yêu cầu rèn luyện và kỹ năng thực hành 
cho trẻ:
 Thói quen vệ sinh cần rèn luyện hàng ngày.
 Ngoài những thói quen vệ sinh cần rèn luyện hàng ngày, giáo viên cần rèn 
luyện thêm cho các cháu những thói quen vệ sinh sau:
 + Trẻ tự rửa mặt, rửa tay trước khi ăn, sau khi đi đại tiện, chải đầu, đánh 
răng.
 + Có ý thức giữ gìn vệ sinh nơi công cộng, tôn trọng người khác như: Không 
khạc nhổ bừa bãi, không vứt rác ra lớp học, nơi công cộng, biết tiết kiệm nước.
 + Biết cách trải và cất gối của mình.
 4 2.4. Giáo dục trẻ có nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông 
qua các hoạt động giáo dục trong ngày:
 Đối với lứa tuổi mầm non trẻ chưa nhận biết rõ hành vi nào tốt hành vi nào 
xấu, trẻ luôn hành động theo ý thích nên vai trò của người giáo viên vô cùng quan 
trọng. Vì vậy, tôi phải quan sát theo dõi trẻ ở mọi lúc mọi nơi và trong các hoạt 
động học của trẻ. Từ đó nắm bắt được thói quen của từng trẻ để đưa ra các biện 
pháp giáo dục thích đáng.
 + Giờ học phát triển thể chất:
 Cô giáo dục trẻ để có một cơ thể khỏe mạnh chúng ta không chỉ ăn uống đủ 
chất mà còn thường xuyện luyện tập thể dục giúp cơ thể khỏe mạnh, chống đỡ các 
bệnh tật. Khi tập thể dục các con phải trật tự không được xô đẩy nhau.
 + Hoạt động ngoài trời: Cho trẻ quan sát một số loài cây, phấn vẽ, xếp que
 Ví dụ: Quan sát cây thấy có lá vàng rơi cô nhắc trẻ nhặt lá, cô nhặt cùng trẻ bỏ 
vào sọt rác đúng nơi quy định hay như chơi vẽ phấn, xếp que thì cô hướng dẫn trẻ 
không được vẽ lung tung, khi chơi xong phải biết thu dọn đồ chơi. Trong giờ chơi 
nếu trẻ làm gì sai đối với bạn, với cô thì phải biết xin lỗi, ai cho quà phải biết cảm 
ơn. Nhờ sự giúp đỡ của cô, trẻ được uốn nắn kịp thời thường xuyên, liên tục do đó 
việc rèn luyện nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ trong mọi hoạt 
động mang lại hiệu quả cao hơn, các cháu ngoan và nề nếp hơn.
 Những hành động tuy rất nhỏ như vậy nhưng đã tạo được cho trẻ những thói 
quen cần thiết về những hành vi văn hóa ban đầu cho trẻ.
 + Giờ hoạt động vui chơi:
 Thông qua hoạt động vui chơi trẻ bộc lộ được hành vi và thói quen của mình 
như thích chơi một mình, tranh giành chơi đồ chơi điều này rất dễ thấy là hành 
động thường xuyên diễn ra trong các hoạt động vui chơi, trẻ chưa ý thức được bản 
thân. Chính vì vậy, giáo viên không chỉ đem kiến thức của bản thân còn phải có 
lòng kiên trì nhiệt tình dìu dắt trẻ mọi lúc mọi nơi. 
 Ví dụ: Trong giờ hoạt động xếp hình trẻ bao giờ cũng lấy đồ chơi nhiều hơn 
về mình và chơi một mình thì cô phải đến trò chuyện cùng với trẻ như một người 
bạn và từ đó trẻ biết chơi theo đúng nghĩa của nó và không tranh giành đồ chơi của 
nhau.
 Qua hoạt động vui chơi trẻ mạnh dạn, thành thạo dần trong giao tiếp, ứng xử, 
chào hỏi đối với mọi người xung quạnh.
 + Giờ làm quen văn học:
 Để có hành vi ngôn ngữ giao tiếp văn hóa thì bản thân cô giáo phải có tấm 
gương tốt cho trẻ noi theo từ lời ăn tiếng nói, phong cách ăn mặc. Ngoài ra tôi còn 
phải thường xuyên trau dồi kiến thức của bản thân như: nghe đài, xem chương 
 6 như cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, biết chào cô như “Chào cô cho cháu 
vào lớp” và tạm biệt bố mẹ, nhằm tạo cho trẻ có thói quen văn minh lịch sự khi 
giao tiếp.
 Chúng ta không nên cứng nhắc gò bó trẻ mà phải tạo điều kiện cho trẻ luyện 
tập, thực hành từ đó giúp trẻ chủ động trong các hoạt động và tạo cho trẻ có thói 
quen hành vi văn minh hơn.
 + Giờ vệ sinh: Trong các thao tác vệ sinh cá nhân là quá trình quan trọng 
trong dạy trẻ ở trường mầm non, nếu giữ gìn vệ sinh tốt thì trẻ có một cơ thể khỏe 
mạnh để tham gia tích cực các hoạt động do cô tổ chức. Thông qua hoạt động vệ 
sinh áo quần, mũ, dép, tay, chân sạch sẽ trước khi đến lớp. Giáo viên hình thành nề 
nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh co trẻ qua giờ rửa tay, lau mặt trước và 
sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn.
 Ví dụ: Sau khi kết thúc giờ hoạt động góc cô giáo rung xắc xô trẻ xếp thành 4 
hàng dọc và đọc bài thơ “Rửa mặt”. Đọc xong bốn bạn đầu hàng lên rửa tay - lau 
mặt và lần lượt đến hết, trẻ biết rửa tay bằng xà phòng đúng quy trình, trẻ trật tự 
không chen lẫn nhau. Khi rửa tay xong nhắc trẻ lấy khăn đúng ký hiệu của mình và 
lau mặt đúng quy trình. Lau mặt xong trẻ lấy ghế ngồi vào chỗ của mình
 + Giờ ăn trưa: Ăn uống không chỉ đáp ứng nhu cầu của cơ thể và còn thể hiện 
đạo đức hành vi văn minh trên bàn ăn, tôn trọng mọi người xung quanh. Trước khi 
trẻ ăn tôi nhắc trẻ trước khi ăn phải mời bạn, mời cô, 1 tay giữ bát, 1 tay xúc cơm 
và khi ăn phải nhai từ tốn. Ăn hết bát thứ nhất lên xin bát thứ hai, biết ăn hết suất.
 Ví dụ: Đến giờ ăn trưa tôi chuẩn bị bàn ăn, 4 trẻ một bàn, mỗi bàn 3 cái đĩa, 1 
đĩa đựng cơm rơi, 1 đĩa đựng khăn ẩm, 1 đĩa đựng thìa khi trẻ lên lấy cơm. Khi cô 
giáo chia cơm tổ trực nhật lên bưng cơm cho bạn, khi ăn trẻ biết mời “Chúng cháu 
mời cô ăn cơm! Mời các bạn ăn cơm!”. Khi ăn nhắc trẻ không nói chuyện, cười 
đùa kẻo mất vệ sinh nhai từ tốn, nếu hắt hơi hoặc ho phải dùng tay che miệng và 
quay phía sau. Trẻ biết khi cơm rơi nhặt bỏ vào đĩa và lau tay vào khăn, khi lên lấy 
cơm bỏ thìa vào đĩa rồi cầm bát lên xin cơm. Khi lên lấy bát thứ hai trẻ đứng thành 
hàng trật tự, bạn nào lên trước đứng trước, bạn nào lên sau lên sau đứng sau chờ cô 
lấy cơm. Trẻ biết đưa bát cho cô bằng hai tay và nói cám ơn sau khi nhận cơm.
 + Giờ ngủ: Trước khi đi ngủ tập cho trẻ có thói quen tự lấy gối cho mình, đi 
ngủ đúng chỗ của mình, khi ngủ không nói chuyện riêng, nằm đúng tư thế, ngủ 
đúng giờ, đủ giấc. Không được nằm sấp, úp mặt vào gối. Bạn nào có nhu cầu đi vệ 
sinh phải xin phép cô và đi nhẹ nhàng kẻo ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn. Sau 
khi ngủ dậy trẻ tự cất gối vào nơi quy định và giúp cô xếp chiếu. 
 + Sinh hoạt mọi lúc mọi nơi
 8 trang phục đẹp thể hiện bản thân của mình, được các cô các bác tặng quà. Tạo cho 
trẻ không khí vui tươi, trẻ biểu diễn mạnh dạn, tự tin trên sân khấu.
 Vào ngày này trẻ không chỉ thể hiện mình qua các tiết mục ở trường mà còn 
thể hiện ở thôn, xóm nơi mà trẻ sinh sống, tạo mối quan hệ, niềm tin giữa cô và 
phụ huynh ngày càng thân thiết và gần gũi hơn.
 2.7. Giáo viên tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn 
nghiệp vụ của mình, thực hiện tốt các văn bản chỉ đạo về thực hiện tốt nề nếp 
thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ ở trường mầm non.
 Mỗi một chúng ta phải xác định rõ trách nhiệm của mình là làm thế nào để 
nắm chắc kiến thức cơ bản về chăm sóc giáo dục trẻ theo chương trình giáo dục 
mầm non hiện nay. Bởi vì trong chương trình này đã trang bị đầy đủ các nội dung 
từ đó giáo viên phải xác định mục tiêu, phương pháp, hình thức tổ chức sao cho 
phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Để hiểu được điều đó bản thân tôi nắm chắc kiến thức 
cơ bản về việc giáo dục rèn luyện nề nếp thói quen vệ sinh, hành vi văn minh và 
truyền đạt cho trẻ một cách chính xác làm hành trang vào đời cho trẻ. Điều đầu tiên 
là phải nghiên cứu kỹ chương trình chăm sóc giáo dục trẻ đặc biệt là độ tuổi mà 
mình đang phụ trách. Thực hiện tốt các nghị quyết mà hội nghị triển khai nhiệm vụ 
năm học đề ra, học tập và nghiên cứu các văn chỉ thị đề ra, rèn luyện những kiến 
thức kỹ năng sư phạm của người giáo viên đề ra kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ 
có hiệu quả.
 Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên, chị em đồng 
nghiệp trong việc giáo dục tốt nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 
mầm non. Thường xuyên tìm tòi tài liệu, sách báo có liên quan đến nội dung của 
độ tuổi mà mình phụ trách.
 Tham gia tốt các đợt thao giảng, dự giờ đồng nghiệp để học hỏi kinh nghiệm 
về giáo dục tốt nền nếp thói quen vệ sinh và hành minh cho trẻ 
 Tham gia các buổi tập huấn chuyên môn do phòng, cụm, nhà trường tổ chức 
và các buổi sinh hoạt liên trường.
 Vào đầu năm học khi mua đầy đủ đồ dùng cho cá nhân trẻ tôi tranh thủ làm ký 
hiệu để nhận biết đồ dùng cá nhân mình, tránh dùng chung phòng trừ bệnh tật lây 
lan.
 Các hoạt động vệ sinh giáo viên hướng dẫn kỹ cho trẻ tránh làm hộ.
 2.8. Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh trong việc rèn luyện nề 
nếp, thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ.
 Giáo dục thói quen tốt trong vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ nhằm rèn 
luyện cho trẻ có nề nếp thói quen tốt trong vệ sinh và hành vi văn minh trong cuộc 
sống. Để phụ huynh biết và hiểu được tầm quan trọng của việc giúp trẻ có được nề 
 10