SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi trong Trường Mầm non Vân Hội huyện Tam Dương Tỉnh Vĩnh Phúc

 Khác với loại hình nghệ thuật khác như hội hoạ, văn học, điện ảnh, âm 
nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng những 
ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, trường độ, hoà âm, tiết tấucùng với thời 
gian đã thu hút, hấp dẫn, làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ.
 Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức xung quanh, phát triển lời nói, 
quan hệ trong giao tiếp, trao đổi tình cảmĐối với trẻ, âm nhạc là thế giới kỳ 
diệu, đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ trong nôi. trẻ mầm non 
dễ xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng, nên tiếp xúc với âm nhạc là một điều 
không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn mầu không ngừng chuyển động tạo 
điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu 
biết của trẻ.
 Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy 
việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. 
Vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hướng thú để trẻ say 
mê, ham thích hoạt động nghệ thuật. Vì vậy trước khi cho trẻ hoạt động nghệ 
thật cô cần có những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và được xem cô biểu 
diễn mẫu với mức độ hoàn thiện nhất.
 Thông thường, khi nghe nhạc, ai cũng đều có ý muốn cử động theo tiết 
tấu. Tay đung đưa, chân gõ nhịp, đầu lắc lư, đó chính là hình thức múa tự phát. 
Nhiều khi các em nhỏ vừa nghe nhạc, vừa ngẫu hứng điệu múa có tiết tấu độc 
đáo của mình. 
 Giữa âm nhạc và vận động có mối liên hệ trực tiếp, xuất phát từ cơ sở 
sinh lý, đó là cơ quan thính giác và cơ quan cảm giác về chuyển động và thăng 
bằng. Nhà tâm lý học B.N Chep-lô-va cho rằng: “Việc tri giác âm nhạc sảy ra 
cùng lúc hoàn toàn trực tiếp với phản ứng vận động âm nhạc theo diễn biến thời 
gian”.
 Đối với trẻ Mẫu giáo, do đặc điểm hồn nhiên, ham hoạt động nên mối 
quan hệ giữa âm nhạc và vận động được hình thành dễ dàng. Các bài hát, bản 
nhạc tạo cho trẻ những cảm xúc mạnh, trẻ vận động phù hợp với đặc tính của âm 
nhạc. Ở đây âm nhạc giữ vai trò chủ đạo còn vận động là công cụ thể hiện hình 
tượng âm nhạc.
 Vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác, nhịp điệu, sự khéo léo, 
khả năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm 
nhạc. Ngoài ra còn làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, trẻ được bộc lộ cảm 
xúc, giao tiếp với bạn bè.
 Hiện nay, chương trình âm nhạc đang được phổ biến rộng rãi trong các 
trường Mầm non, nhằm giúp cho việc thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ theo 
 2 - Lớp học sạch sẽ thoáng mát.
 - Trẻ được phân chia theo đúng độ tuổi
 - Trẻ đi học đều.
 - Đồ dùng dạy học của cô, của trẻ, đồ chơi phục vụ cho việc phát triển 
thẩm mỹ cho trẻ đầy đủ.
 - Giáo viên nhiệt tình tâm huyết làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo phục vụ 
cho việc dạy học và phục vụ cho môn phát triển thẩm mỹ của trẻ trong trường 
mầm non.
 * Đối với giáo viên
 - Bản thân là một giáo viên luôn có lòng nhiệt huyết yêu nghề mến trẻ, đã 
được tập huấn và dự các chuyên đề nâng cao chất luợng giáo dục âm nhạc, dự 
giờ dạy mẫu cũng như tham gia học tập chương trình bồi dưỡng thường xuyên, 
tham gia các hoạt động của trường nên có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức 
các hoạt động giáo dục trẻ. 
 - Bản thân luôn tự học, tự bồi dưỡng về chuyên môn trao đổi cùng đồng 
nghiệp về chuyên môn để nâng cao trình độ.
 - Thường xuyên sưu tầm và làm đồ dùng đồ chơi, sưu tầm các loại sách 
báo tranh ảnh về thế giới xung quanh cho trẻ, để trẻ có cơ hội được biết thêm về 
thế giới xung quanh trẻ.
 - Giáo viên luôn trò chuyện, tuyên truyền với phụ huynh về các nội dung 
giáo dục cho trẻ phát triển về mọi mặt “ Đức, trí, thể, mỹ ” và nhất là lĩnh vực 
phát triển thẩm mỹ với trẻ để phụ huynh cùng phối hợp dạy trẻ tại nhà.
 * Đối với cha mẹ trẻ
 - Phần lớn cha mẹ trẻ còn trẻ lên nhận thức về tầm quan trọng của việc 
giáo dục cho trẻ ngay từ lứa tuổi nhà trẻ là rất quan trọng với sự phát triển của 
trẻ về sau, cho lên cha mẹ trẻ rất quan tâm tới việc học của trẻ.
 - Luôn nhiệt tình quan tâm đến các hoạt động chung của lớp và luôn lắng 
nghe những nội dung tuyên truyền về hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục 
trẻ của nhà trường và của lớp.
 - Phụ huynh tham gia đóng góp kinh phí đầy đủ để mua đồ dùng cho trẻ 
học tập và vui chơi.
 * Đối với trẻ
 - Các cháu được học cùng độ tuổi.
 4 * Đối với giáo viên
 - Do lớp học quá đông nên giáo viên không có nhiều thời gian để rèn và 
dạy trẻ.
 - Đồ dùng còn hạn chế.
 - Chưa có nhiều thời gian làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động.
 - Đồ dùng tự tạo phục vụ cho hoạt động còn ít, chưa phong phú.
 * Đối với cha mẹ trẻ
 - Đa số phụ huynh làm nông nghiệp nên còn nhiều hạn chế trong việc 
chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục trẻ theo khoa học.
 - Một số gia đình kinh tế còn khó khăn, không có điều kiện cho trẻ làm 
quen với khoa học kỹ thuật, không cho trẻ xem tranh ảnh, đi thăm quan du lịch 
để khám phá thế giới xung quanh, về cảnh đẹp, về con người trong cuộc sống  
Vì thế cho nên nhận thức của một số trẻ còn yếu.
 - Một số phụ huynh chưa qua tâm về kiến thức chăm sóc, nuôi dưỡng, 
giáo dục trẻ, các nội dung liên quan đến con mình. Đặc biệt chưa quan tâm đến 
sở thích, sự ham mê và phát triển năng khiếu âm nhạc cho trẻ.
 * Đối với trẻ
 Lớp 5-6 tuổi trẻ đi học tương đối đều nhưng một số trẻ nhận thức còn 
chưa đồng đều.
 Đa số trẻ của lớp chưa qua học lớp nhà trẻ nên khả năng chú ý, nghi nhớ 
của trẻ chưa có chủ đích và trẻ còn nhỏ nên phát triển ngôn ngữ còn yếu, trẻ còn 
nhút nhát không tích cực hoạt động.
 Với những khó khăn trên, tôi luôn phải dần dần khắc phục, sửa đổi, đưa 
ra những biện pháp đúng đắn để dạy trẻ và tập cho trẻ làm quen với kỹ năng 
phát triển thẩm mỹ âm nhạc trong trường mầm non.
 Sau khi xác định phạm vi nghiên cứu của đề tài tôi đã tiến hành khảo sát 
chất lượng ở lớp 5-6 tuổi với 30 trẻ với 3 nội dung: 
 - Số trẻ tự tin, mạnh dạn trước mọi người.
 - Số trẻ yêu thích hoạt động âm nhạc
 - Khả năng hát múa, hoạt động âm nhạc.
 6 (Trẻ chơi các trò chơi thông qua trò chơi dân gian)
 - Hoạt động ở khu vực tạo hình: Cho trẻ được tự do biểu diễn văn nghệ 
phù hợp với trẻ, phù hợp với từng chủ đề.
 - Hoạt động chiều: Tôi cho trẻ ôn lại các bài hát, làn điệu dân ca, đồng 
giao về chủ đề trẻ học.
 6.2.2. Biện pháp thứ hai: Trau dồi chuyên môn nghiệp vụ
 Bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật đòi hỏi giáo viên 
phải thường xuyên đổi mới, cải tiến phương pháp cũng như hình thức các hoạt 
động giáo dục ở trên tiết dạy và mọi lúc mọi nơi sao cho tất cả đều được tham 
gia một cách thỏa mái, hứng thú và lĩnh hội kiến thức trọn vẹn. 
 Chính vì thế bản thân tôi đã không ngừng học hỏi, nghiên cứu tìm tòi tài 
liệu có liên quan như: Tạp trí giáo dục âm nhạc mầm non, xem trên ti vi, các loại 
sách giáo dục âm nhạc, các tài liệu chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên. Đặc biệt 
là không ngừng nghiên cứu sách “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình 
giáo dục mầm non cho trẻ 5-6 tuổi của nhà sản xuất bản giáo dục Việt Nam. Khi 
đã có tài liệu nghiên cứu giúp tôi có kiến thức vững vàng hơn trong việc tổ chức 
các hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ.
 Ngoài việc đầu tư cho nghiên cứu tài liệu thì tôi còn tham mưu với ban 
giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn để tổ chức sinh hoạt tổ, trao đổi với nhau 
về các phương pháp dạy học tích cực và đổi mới, tổ chức dạy bộ môn cho đồng 
nghiệp dự giờ, tham gia đóng góp ý kiến để xây dựng tiết dạy có hiệu quả.
 8 Câu 3: Khi em giơ tay lên là bướm xinh bay múa.
Tay phải từ từ đưa lên cao cuộn cổ tay sau đó đưa tay trái lên, nhún chân.
 Câu 4: Khi em đưa tay xuống là con bướm đậu trên cành hồng.
Hai tay từ từ hạ xuống, bắt chéo nhau trước mặt sau đó uốn cong và đưa lên đầu 
kết hợp nhún chân. 
 * Đổi mới hình thức: 
 - Trong chủ đề tôi thay đổi các hình thức mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn , 
kích thích sự sáng tạo và nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc cho trẻ. 
 Khuyến khích trẻ tự nghĩ ra các hình thức khác nhau để tạo ra âm thanh 
từ các bộ phận khác nhau của cơ thể, từ các nguyên vật liệu thiên nhiên, vận 
động theo nhạc các bài hát yêu thích và tự nghĩ ra cách vận động theo nhạc của 
riêng mình...
 - Thường xuyên đổi mới hình thức để giúp trẻ thấy giờ học luôn mới lạ, 
hấp dẫn, điều đó rất quan trọng để kích thích sự tò mò, phấn khởi ở trẻ.
 Vì vậy mà các tiết học hình thức phải thay đổi thường xuyên.
 Ví dụ: 
 Có tiết tôi đưa phần nghe hát lên đầu rồi mới đến phần hát và vận động 
theo nhạc, cuối cùng là phần trò chơi. Nhưng cũng có tiết tôi lại đưa phần trò 
chơi lên đầu hoặc phần hát lên đầu rồi mới đến các phần khác. Và xen kẽ giữa 
các phần thì tôi lại chọn cách tích hợp các nội dung khác như đọc thơ, ca dao, 
đồng dao, tục ngữ... phù hợp chủ đề và nhận thức của trẻ để tạo cho tiết dạy sự 
lưu loát, trôi chảy, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức trọn vẹn.
 - Ngoài ra, việc lựa chọn đội hình cho trẻ hoạt động trong tiết dạy cũng 
rất quan trọng vì trẻ 5- 6 tuổi rất thích hoạt động nhưng cũng chóng mệt mỏi, 
nhàm chán. Chính vì vậy tôi đã suy nghĩ bố trí đội hình phù hợp với nội dung 
bài hát và cách vận động của bài đó, đảm bảo được sự nhịp nhàng giữa động và 
tĩnh
 Ví dụ: 
 Khi trẻ đang chơi tự do, cô cho trẻ nghe nhạc bài “Cả nhà thương nhau” 
để lại gần gũi bên cô, cô và trẻ cùng trò chuyện về gia đình... sau đó trẻ đọc 
đồng dao “Đi cầu đi quán” về đội hình chữ u để hát múa bài “Múa cho mẹ xem”. 
Tiếp theo trẻ đọc thơ “yêu mẹ” đi về 3 hàng ngang để nghe cô hát và chơi trò 
chơi...
 6.2.4. Biện pháp thứ bốn: Luyện giọng hát cho cô và trẻ.
 * Luyện giọng hát:
 Muốn tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ đạt kết quả cao thì đòi hỏi 
người giáo viên phải có sự rèn luyện, trước hết là luyện cho mình có một giọng 
hát nhẹ nhàng truyền cảm, hát đúng nhạc, đúng nhịp, đúng giai điệu, cao độ và 
trường độ. 
 10 xanh, có đồ chơi ngoài trời, có các phòng học...Khi bắt đầu đến giờ dạy tôi làm 
người dẫn chương trình và nói: Xin chào các bạn nhỏ yêu quý, hôm nay là một 
ngày đẹp trời, các bạn ở trường Mầm non Hoa Sen muốn mời chúng ta đến tham 
quan trường đấy. Nào mời các bạn lên đường...cho trẻ đi cùng cô trong tiếng 
nhạc bài “Ngày vui của bé”...
 Ví dụ: 
 Khi dạy trẻ bài hát “mùa xuân” thuộc chủ đề “Tết và mùa xuân” thì đầu 
tiên tôi cho trẻ lắng nghe tiếng chim hót và xem trên màn hình máy chiếu một số 
cảnh về mùa muân và giới thiệu: Chúng ta vừa được thưởng thức giọng hót rất 
hay của các loại chim, được ngắm nhìn vẽ đẹp của các loại Hoa đào, Hoa mai, 
Hoa cúc... và nhìn những khung cảnh ấy có khến các con liên tưởng đến mùa gì 
không?.. còn cô lại nghĩ ngay đến mùa xuân, mùa của hoa trái sinh sôi, chim 
chóc kéo về làm tổ, cô còn nhớ đến một bài hát rất hay ca ngợi về mùa xuân đó 
là bài hát “Mùa xuân”...
 Với những cách tạo cảm xúc khác nhau, phù hợp chủ đề, tôi đã mang 
đến cho trẻ những cảm nhận ban đầu về nội dung của bài hát, giúp trẻ tham gia 
vào giờ học vui tươi, phấn khởi, đạt kết quả cao. Mặt khác phần chuẩn bị cũng 
hết sức quan trọng trong sự thành công của tiết dạy. Để chuẩn bị tốt cho giờ hoạt 
động âm nhạc, tôi thường chú ý đến các yếu tố sau:
 + Trang phục cho cô và trẻ phù hợp nội dung bài hát.
 + Đồ dùng phục vụ giờ dạy: Máy chiếu, đầu đĩa, mũ múa, hoa múa, sân 
khấu, phách tre, trống lắc, đàn...
 + Phòng học rộng rãi, thoáng mát.
 + Lựa chon nội dung tích hợp và bài hát ngoài chương trình phù hợp....
 * Sử dụng đồ dùng trực quan:
 Muốn nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 5- 6 tuổi đạt kết quả cao và 
đưa các cháu vào tiết học một cách tự nhiên, không gượng ép thì tôi luôn tìm tòi 
sử dụng và sáng tạo ra các đồ dùng phục vụ bộ môn âm nhạc như:
 + Làm các loại mũ múa về các con vật, các loại hoa, hoa múa, xắc xô, 
trống, quạt...từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương.
 12