SKKN Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEAM vào các hoạt động giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi ở Trường Mầm non Phú Cường

 2
Trường Mầm non ứng dụng phương pháp STEAM sẽ tạo cơ hội cho trẻ được 
trải nghiệm, được khám phá tìm tòi, phát triển mọi mặt ở trẻ. 
 Bản thân tôi khi là một giáo viên đứng lớp, hằng ngày được tiếp xúc và 
gần gũi với trẻ thường xuyên, hiểu được mức độ nhận thức của trẻ. Được tham 
gia vào lớp bồi dưỡng chuyên đề “Phương pháp tiếp cận học qua chơi và ứng 
dụng STEAM trong tổ chức các hoạt động giáo dục mầm non”. Tôi luôn mong 
muốn được áp dụng phương pháp giáo dục này cho trẻ trong lớp mình cũng 
như tất cả trẻ trong trường. Từ đó giúp cho trẻ sáng tạo hơn, chủ động hơn, 
phát huy sự tò mò, ham hiểu biết và mong muốn được khám phá, rút ra những 
bài học cho mình. Phát triển các kỹ năng cho trẻ để chúng có thể vận dụng 
trong cuộc sống. Với những mong muốn trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài :“Một 
số biện pháp lồng ghép phương pháp STEAM vào các hoạt động giáo dục cho 
trẻ 5 – 6 tuổi ở Trường Mầm non”.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích cho trẻ làm quen với phương 
pháp giáo dục STEAM, trẻ được tham gia các hoạt động với sự tích hợp của 
các môn học: Khoa học, Công nghệ, Toán học, Kỹ thuật và Nghệ thuật.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEAM vào các hoạt động giáo 
dục cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non.
 4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm
 Trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi lớp A1 trong Trường Mầm non Phú Cường, thực 
nghiệm trên 28 trẻ.
 5. Các phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu, điều tra.
 - Phương pháp so sánh, đối chứng.
 - Phương pháp điều tra thực trạng.
 - Phương pháp thực hành trải nghiệm.
 - Phương pháp quan sát.
 - Phương pháp trao đổi, trò chuyện. 4
 PHẦN THỨ HAI: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề
 1.1. Cơ sở lý luận
 Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc các nhà giáo dục không chỉ truyền 
đạt kiến thức cho trẻ một cách thụ động mà các nhà giáo dục phải tạo ra các 
điều kiện, cơ hội cho những đứa trẻ được chủ động, sáng tạo trong các hoạt 
động. Chính vì vậy mà giáo viên cần nắm được hứng thú, nhu cầu, trình độ, 
khả năng của từng trẻ trong lớp, để có thể lựa chọn nội dung, phương pháp phù 
hợp với từng cá nhân trẻ.
 Căn cứ vào quyết định số 2062/SGDĐT-GDMN ngày 31/8/2022 của Sở 
GDĐT Hà Nội về việc hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2022-2023 đối với giáo 
dục mầm non; 
 Căn cứ quyết định số 2865/QĐ-UBND Thành phố Hà Nội ngày 12/8/2022 
của Ủy ban thành phố Hà Nội về việc ban hành kế hoạch khung thời gian năm 
học 2022-2023 đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục 
thường xuyên trên địa bàn thành phố Hà Nội;
 Căn cứ vào hướng dẫn số 1115/KH-PGDĐT-MN ngày 8/09/2022 của 
phòng Giáo dục Đào tạo huyện Ba Vì về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ 
năm học 2022-2023 đối với giáo dục mầm non;
 Căn cứ vào nhiệm vụ năm học của Trường Mầm non Phú Cường.
 Từ những căn cứ trên có thể cho chúng ta thấy trẻ em nói chung, đặc biệt 
là trẻ mầm non đã được Nhà nước ta rất quan tâm. Đã có những hướng dẫn, chỉ 
đạo các nhà trường thực hiện tốt kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ.
 Ngoài ra còn căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ 5 – 6 tuổi, 
là lứa tuổi rất hiếu động tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã 
hội. Mà hiện nay trên thế giới có một số mô hình, cách tiếp cận trong giáo dục 
được các nhà chuyên gia giáo dục đánh giá cao. Đó là các mô hình đã có từ lâu 
là Montessori (Italy); Mô hình High Scope (Mỹ)Và phương pháp giáo dục 
được chú ý rất nhiều là STEM. Phương pháp này đã được áp dụng trong các 
chương trình giáo dục ở các nước phát triển như Mỹ, ĐứcỞ Việt Nam, giáo 
dục STEM cũng đang được Bộ giáo dục và Đào tạo định hướng để phát triển 
cho các em học sinh, sinh viên những năm gần đây. Khái niệm ban đầu chỉ bao 
gồm STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán). Sau đó đặc biệt với học 
sinh mầm non chữ A từ Nghệ thuật (Art) được đưa vào tạo thành khái niệm 6
trẻ, giúp trẻ phát triển những khả năng mà trẻ chưa được phát huy. Vận dụng 
phương pháp giáo dục STEAM trong các hoạt động cho trẻ 5 – 6 tuổi là mang 
khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học đến với các con nhẹ 
nhàng, gần gũi với những bài học thú vị trong các hoạt động. 
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 2.1. Thuận lợi 
 Phòng Giáo dục đã tổ chức cho các trường trên địa bàn huyện được bồi 
dưỡng phương pháp dạy học STEAM.
 Có sự quan tâm của Ban giám hiệu về công tác chuyên môn, luôn đầu tư 
tạo điều kiện cho giáo viên học hỏi và bồi dưỡng chuyên môn qua các buổi 
chuyên đề do Phòng Giáo dục và nhà trường tổ chức. 
 Giáo viên đứng lớp có trình độ trên chuẩn, yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình 
trong mọi hoạt động, ham học hỏi, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, 
nghiệp vụ sư phạm để có thể chăm sóc, giáo dục cho trẻ một cách tốt nhất. Cá 
nhân tôi đã được cử đi tham gia tập huấn về STEAM ở Phòng Giáo dục, đã 
tham gia học và được cấp chứng chỉ về phương pháp STEAM. Cho nên tôi 
mạnh dạn lồng ghép phương STEAM vào trong các hoạt động giáo dục cho trẻ 
mầm non, đưa phương pháp này vào dạy trên trẻ lớp tôi.
 Được sự quan tâm, phối hợp, hỗ trợ của các bậc phụ huynh đã hưởng ứng 
tham gia các phong trào của nhà trường, của lớp. Thường xuyên ủng hộ các 
nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học và vui chơi cho các cháu.
 Trẻ đến lớp đúng độ tuổi, đa số các cháu đều khỏe mạnh, ngoan, có nề nếp 
học tập. Điều đặc biệt là các cháu rất thích tìm tòi, khám phá.
 2.2. Khó khăn
 Cơ sở vật chất nhà trường đã từng bước hoàn thiện hơn, tuy nhiên phòng 
học, đồ dùng đồ chơi để đáp ứng cho việc giảng dạy phương pháp STEAM của 
nhà trường chưa đầy đủ và đa dạng.
 Phụ huynh đa số làm nông, người chăm sóc dạy dỗ lại là ông bà cho nên 
việc nhận thức và sự quan tâm của gia đình dành cho các cháu là không đồng 
đều. Phụ huynh chưa chú trọng vào việc giáo dục trẻ theo phương pháp mới. 8
 3.2. Biện pháp 2: Xây dựng và lựa chọn dự án phù hợp.
 3.3. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường hoạt động để lồng ghép phương 
pháp giáo dục STEAM.
 3.4. Biện pháp 4: Lồng ghép phương pháp STEAM vào trong các hoạt 
động giáo dục.
 3.5. Biện pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh.
 4. Biện pháp thực hiện (Biện pháp thực hiện từng phần)
 4.1. Biện pháp 1: Tự học bồi dưỡng và nghiên cứu tài liệu tìm hiều về 
phương pháp STEAM
 Nhận rõ được tầm quan trọng của phương pháp giáo dục STEAM, là một 
giáo viên mầm non tôi luôn ý thức được nhiệm vụ của bản thân. Chính vì vậy 
mà tôi luôn không ngừng học hỏi các kiến thức, kỹ năng khi ứng dụng phương 
pháp giáo dục STEAM vào các hoạt động cho trẻ. Khi tiếp cận với bất cứ nội 
dung giáo dục, phương pháp giáo dục mới giáo viên cần tìm tòi, nghiên cứu 
các tài liệu có liên quan. Đó chính là cơ sở giúp cho giáo viên có căn cứ, định 
hướng cho nghiên cứu của mình. 
 Vào đầu năm học tôi đã được nhà trường cử đi tham gia lớp tập huấn “Dạy 
học theo phương pháp STEAM” do Phòng Giáo dục tổ chức. Thông qua buổi 
tập huấn tôi nhận thấy việc dạy học ứng dụng phương pháp STEAM là thật sự 
cần thiết cho giáo dục mầm non và nó rất phù hợp với lớp 5 tuổi A1 – lớp tôi 
đang chủ nhiệm. Tôi còn hiểu sâu hơn STEAM là phương pháp giáo dục liên 
ngành hiện đại hướng đến việc trang bị những kiến thức, kỹ năng từ 5 bộ môn: 
Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Art 
(Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học) cho người học. Nhờ vào việc kết hợp 
và đưa nhiều môn học khác nhau vào các hoạt động giáo dục trẻ như: Toán học, 
khoa học, công nghệ, kỹ thuật, cho đến nghệ thuật của phương pháp STEAM 
giúp học sinh tiếp thu được kiến thức một cách đa dạng và toàn diện. Không 
chỉ mang đến lợi ích về mặt kiến thức, ứng dụng phương pháp STEAM vào dạy 
học còn giúp trẻ phát triển thêm nhiều kỹ năng mềm cần thiết khác. Đây là 
những kỹ năng quan trọng để trẻ hội nhập trong thời đại mới, tạo bước đệm 
vững chắc cho hành trình tương lai sau này của trẻ. 10
xây dựng các dự án. Vì vậy, việc xây dựng và lựa chọn ra những dự án phù hợp 
sẽ giúp cho giáo viên xác định đúng được các hoạt động dạy trẻ trong năm học.
 Việc lập kế hoạch phải dựa vào kế hoạch năm và chủ đề. Dựa vào nội dung 
đó để lồng ghép phương pháp STEAM với môi trường học tập sao cho phù hợp 
với chủ đề và địa điểm tổ chức. Những bước đầu tiên tiếp cận với phương pháp 
giáo dục STEAM và với thực tế tình hình của nhà trường, của lớp tôi nhận thấy 
các kỹ năng của trẻ như: Kỹ năng Khoa học, kỹ năng Công nghệ, kỹ năng Kỹ 
thuật, kỹ năng Toán học và kỹ năng Nghệ thuật còn rất hạn chế. Công tác bồi 
dưỡng chuyên môn của giáo viên chưa đi sâu vào việc dạy học dự án STEAM. 
Trong khi đó dạy học dự án là một hình thức dạy học trẻ đóng vị trí trung tâm, 
dưới sự giúp đỡ của cô giáo trẻ có thể giải quyết vấn đề một cách khoa học, 
phù hợp với hoàn cảnh. Trẻ không chỉ học trên lý thuyết mà còn được thực 
hành.
 Phương pháp dạy học dự án cho trẻ mầm non được triển khai theo 3 bước 
cơ bản: Mở dự án, kết nối thông tin về dự án, đóng dự án. Trong 3 bước này 
thì bước mở dự án đóng vai trò quan trọng trong suốt quá trình thực hiện dự 
án. Với bước mở dự án sẽ giúp cho giáo viên khảo sát được kiến thức của trẻ 
về đề tài đã lựa chọn. Trong quá trình đó giáo viên có thể gợi ý cho trẻ. Từ đó 
trẻ tự lập kế hoạch cho mình trong quá trình khám phá dự án. Trẻ sẽ tìm ra 
những câu trả lời cho những câu hỏi: Khi nào? Ở đâu? Bằng cách nào? Có phải 
như thế không? Giai đoạn kết nối thông tin về dự án là quá trình tìm hiểu, khám 
phá để trả lời các câu hỏi mà mình thắc mắc bằng việc được tham gia các hoạt 
động trải nghiệm, tìm kiếm, thu thập, lưu trữ và xử lý thông tin. Ở bước đóng 
dự án trẻ áp dụng các kiến thức ở bước trước để hoàn thiện dự án của mình.
 Với phương pháp dạy học dự án, giáo viên không còn giữ vai trò chủ đạo 
mà là người hướng dẫn, giúp đỡ, tạo môi trường, tạo vị trí cho trẻ trong dự án. 
Trẻ sẽ không còn thụ động trong các dự án nữa, mà tự mình giải quyết tình 
huống. Theo đó tính tự lực, tích cực tham gia vào các hoạt động của trẻ được 
nâng cao. Qua đó phát triển sự sáng tạo, tính trách nhiệm, kỹ năng tư duy, giải 
quyết các vấn đề phức tạp, trẻ được tự lựa chọn cách giải quyết của mình. Giáo 
viên chỉ hỗ trợ các con khi cần trợ giúp.
 Ví dụ: Ở tháng 9 tôi cho trẻ thực hiện dự án “Làm đèn lồng trung thu”. 
Tham gia vào dự án này trẻ được tự tay sáng tạo ra những chiếc đèn lồng xinh 12
 4.3. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường hoạt động để lồng ghép phương 
pháp giáo dục STEAM.
 Xây dựng môi trường học tập và vui chơi thoải mái tự do cho trẻ theo 
phương pháp mới là một trong những cách thức giáo dục phù hợp và hết sức 
cần thiết của phương pháp giáo dục STEAM. Môi trường hoạt động STEM phải 
được xây dựng gắn liền với sự kiện để trẻ khám phá về sự kiện, có nội dung 
cho giáo viên đưa ra thử thách cho trẻ và có phần cho giáo viên trưng bày dự 
án đang làm dở hay đã hoàn thành.
 Góc chơi hoạt động STEAM phải chú ý đảm bảo 2 yếu tố: Không gian và 
đồ dùng. Trong góc chơi cách sắp xếp bày đồ chơi phải đảm bảo khi trẻ chơi 
xong trẻ cũng biết tự cất đi và lúc lấy ra dễ dàng. Trẻ được lựa chọn góc chơi. 
Đồ dùng cho góc STEAM bao gồm các vật liệu rời, đồ xây dựng, đất nặn giấy, 
bút chì, giấy màu, đồ tái chế, đồ dùng toán, dụng cụ đo lường, kính lúp, đồ 
khoa học...
 Đồ dùng STEAM cũng có thể là các đồ hiện đại như: Robotics , Robot 
Dash, Lego Wedo...Nhưng điều đó phải được áp dụng thực tế tùy vào điều kiện 
từng địa phương. Dựa vào tình hình thực tế của địa phương, tôi đã sử dụng các 
nguyên vật liệu đơn giản và gần gũi như: Các đoạn gỗ, bìa cattong, ống hút, 
các loại giấy màu, lá cây, túi bóng, que kem, dây vải.... mà các nguyên vật liệu 
này có thể sưu tầm không mất tiền mua.
 Từ 5 yếu tố của STEAM tôi sắp xếp bố trí các góc học ở lớp sao cho khoa 
học và phù hợp với tầm tay của trẻ để trẻ có thể dễ dàng hoạt động, thao tác 
liên kết giữa các góc với nhau, sử dụng đồ dùng của góc này phục vụ cho góc 
kia một cách hợp lý, nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong một hoạt động học. 
Ngoài ra tôi còn xây dựng thêm góc STEAM nữa. Điều đó được sắp xếp và 
chia góc cụ thể như sau: 
 + Góc khám phá: Được đặt ở cuối lớp và ở góc này trẻ sẽ thực hiện các 
thí nghiệm nhỏ với các đồ dùng gẫn gũi với trẻ như: Màu nước, hạt gạo, sữa, 
giấy ăn, Các đồ dùng phục vụ thí nghiệm như: Cốc có chia vạch ml, chai cốc 
lọ có nhiều kích thước khác nhau, bộ dụng cụ đo thể tích, xi lanh, dụng cụ thí 
nghiệm, kính lúp, cân điện tử,...
 ( Minh chứng 8: Hình ảnh góc khám phá).