SKKN Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5-6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non

 Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 — 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non.
 Trẻ em là mầm non của đất nước, do vậy trẻ cần được dạy dỗ, giáo dục đặc biệt 
là trẻ khuyết tật. Giáo dục trẻ khuyết tật là nhiệm vụ quan trọng và đầy tính nhân văn 
của ngành giáo dục nói riêng và của cả xã hội nói chung.
 Hiện nay ở thành phố Hà Nội có rất nhiều trung tâm mở ra để tiếp nhận những 
đứa trẻ bị mắc bệnh tự kỷ. Vậy bệnh tự kỷ là gì? Làm thế nào để biết trẻ bị tự kỷ? Đó 
là câu hỏi mà không phải ai cũng biết câu trả lời đúng.
 Theo điều tra bốn năm trở lại đây ở lứa tuổi mầm non trong địa bàn xã có 11 cháu 
bị tự kỷ (gia đình thừa nhận con mình bị tự kỷ). Năm học 2018-2019 trường mầm 
non tiếp nhận 3 cháu bị tự kỷ học hoà nhập trong trường mầm non. Lớp tôi đang phụ 
trách có 1 cháu bị tự kỷ. Năm học trước tôi cũng đã được tiếp cận với một số trẻ 
khuyết tật nhưng để tiếp cận với trẻ tự kỷ thật vô cùng khó khăn.
 Trò chuyện cùng một số gia đình trẻ có con bị tự kỷ tôi thấy thật xót xa. "Con tôi 
3 tuổi rồi mà chưa bao giờ tôi được nghe con gọi tiếng "Mẹ ơi!", thậm chí cháu còn 
không biết lúc nào mẹ vui, lúc nào mẹ buồn" - đấy là lời tâm sự cùng những giọt 
nước mắt mặn chát của 1 trong số rất nhiều bà mẹ có con bị tự kỷ. Nghe những lời 
tâm sự đó tôi không khỏi nghẹn ngào xúc động, tôi nghĩ rằng mình phải làm một điều 
gì đó để đỡ gánh nặng cho những gia đình có con bị tự kỷ. Số lượng trẻ tự kỷ ngày 
càng gia tăng tạo nên một sức ép, gánh nặng lớn không chỉ cho gia đình các bé, mà 
sẽ là gánh nặng cho cả xã hội nếu không tìm ra giải pháp. Đúc rút được một vài kinh 
nghiệm từ những năm học có trẻ khuyết tật, tôi cũng đã tự tìm đọc tài liệu và nghĩ 
mình nên viết ra để chị em trong ngành cùng biết. Chính vì vậy tôi đã lựa chọn đề 
tài: “Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 - 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non
II. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1. Đối tượng:
 Trẻ tự kỷ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non
2. Phạm vi:
 Đề tài tập trung nghiên cứu trên 1 trẻ tự kỷ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non trong 
năm học 2018 - 2019.
3. Thời gian thực hiện:
Đề tài được thực hiên trong một năm học, từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019
III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Nhằm tìm hiểu thực trạng trẻ tự kỷ 5 - 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non, 
từ đó đưa ra biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 - 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non (môi 
trường giáo dục bình thường).
 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.CƠ SỞ KHOA HỌC
1. Cơ sở lí luận
 Tự kỷ hay được gọi là rối loạn tự kỷ, là một dạng rối loạn phát triển, xuất hiện 
ngay những năm đầu đời, thường là trước 3 tuổi. Người mắc chứng tự kỷ không có 
giao tiếp, tương tác xã hội với những người khác và do vậy sự phát triển mọi mặt về 
tâm lý và xã hội đều hạn chế. Tự kỷ có nhiều đặc điểm đa dạng từ mức nhẹ đến mức 
 2/20 Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 — 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non.
cảnh kinh tế khó khăn, khi cháu chưa tròn 1 tuổi bố và mẹ cháu đã ly hôn, hai chị em 
sống với bố và ông bà nội. Năm 2 tuổi bố cháu đi bước nữa và tiếp tục sinh thêm một 
em trai.
 Chị gái Yến đã đi học và phát triển bình thường theo độ tuổi. Em cùng cha 
khác mẹ năm nay hơn 1 tuổi đã biết đi, đang tập nói và cũng không thấy dấu hiệu gì 
bất thường. Theo lời bố cháu Yến kể, đến 2 tuổi cháu chưa phát âm được tròn tiếng, 
không giao tiếp với ai thậm chí cả bố mẹ. Y ến không để ý đến mọi người, mọi vật 
xung quanh, nghe tiếng gọi không quay đầu lại nhìn người đang gọi mình. Con thích 
chơi xếp hình nhưng chỉ chơi theo một kiểu cố định, dập khuôn. 3 tuổi Yến đã đọc 
được các số, đọc được chữ trên sách báo nhưng phát âm rất khó nghe. Cuối năm 3 
tuổi tự nhiên Yến bị hỏng và gãy hết răng. Yến ăn rất tốt nhưng thức ăn phải mềm, 
băm nhỏ và khi ăn phải ăn cùng nước canh. Yến thường vận động không có chủ đích, 
thường chạy xung quanh lớp... Nói chung là cháu Yến khó làm chủ hành vi giao tiếp 
xã hội, ngôn ngữ kém phát triển. Con không biết đặt câu hỏi: Cái gì? Ớ đâu? Tại sao? 
Con thích làm theo ý mình, không giao lưu hợp tác với cô và bạn trong lớp học, 
không biết xấu hổ khi bị phê bình. Đôi khi vì cáu giận mà con đã cắn bạn rất đau mà 
không ý thức được việc làm đó là không được làm.
* Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài
 Trước khi thực hiện đề tài này, tôi đã tiến hành khảo sát cháu Yến trong 2 tuần 
liên tục (10 ngày ở lớp). Tôi đã đưa ra một số tiêu chí trong lĩnh vực phát triển kỹ 
năng tự phục vụ và kỹ năng giao tiếp vì đây là khiếm khuyết lớn nhất của trẻ tự kỷ 
và mời ban giám hiệu, ban chất lượng của nhà trường dự giờ, đánh giá, kết quả như 
sau:
 4/20 Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 — 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non.
* Nguyên nhân dẫn đến thực trạng
 - Do phụ huynh chưa có kiến thức cũng như điều kiện chăm sóc giáo dục đặc 
biệt cho trẻ tự kỷ.
 - Do giáo viên còn ngại, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc giáo dục trẻ tự kỷ 
học hòa nhập
 - Do cơ sở vật chất của nhà trường còn nhiều hạn chế chưa có phòng giáo dục 
riêng cho trẻ tự kỷ học hòa nhập
 Từ thực trạng trên tôi đã nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp để giúp trẻ tự 
kỷ học hoà nhập trong trường mầm non như sau.
II. Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 - 6 tuổi học hoà nhập trong trường mầm 
non
1. Biện pháp 1: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tự kỷ.
 Có thể nói đây là biện pháp quan trọng nhất mà tôi sử dụng trong quá trình giúp 
trẻ tự kỷ học hòa nhập ở trường mầm non. Bởi kỹ năng sống chính là công cụ hữu 
ích giúp trẻ học hòa nhập tốt hơn. Do đặc điểm của trẻ tự kỷ có nhiều hạn chế về tư 
duy nên giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tự kỷ tôi tập trung vào hai kỹ năng: Kỹ năng 
tự phục vụ và kỹ năng giao tiếp
 Kỹ năng tự phục vụ được hình thành ở trẻ sẽ giúp trẻ dễ dàng hơn trong quá trình 
học hỏi của mình. Tôi rèn cho trẻ các kỹ năng tự phục vụ: tự xúc cơm ăn, uống nước, 
rửa mặt rửa tay bằng xà phòng, đi vệ sinh đúng nơi quy định, cất đồ dùng cá nhân, 
đồ chơi ngăn nắp gọn gàng...
 Trẻ tự kỷ thường không khao khát giao tiếp, nhưng để có sự phát triển về mọi mặt 
trẻ cần phải giao tiếp. Vậy làm thế nào để trẻ có thể giao tiếp được và có thể hoà nhập 
được như các bạn cùng trang lứa?
 Do đặc điểm lứa tuổi, sự phát triển tư duy và ngôn ngữ của trẻ tự kỉ có nhiều 
hạn chế nên giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ tự kỷ gồm các kỹ năng sau:
* Giáo dục cho trẻ có kỹ năng lắng nghe tích cực
 Khả năng tập trung chú ý của trẻ tự kỷ vẫn còn rất hạn chế. Vì vậy nội dung 
giáo dục kỹ năng lắng nghe tích cực cho trẻ là:
 + Chăm chú theo dõi mọi lời nói, cử chỉ, điệu bộ, hành vi. của đối tượng giao 
tiếp.
 + Không quay mặt đi hướng khác, làm việc riêng khi đối tượng này đang nói 
chuyện với mình.
 + Hiểu được đối tượng giao tiếp đang nói về vấn đề gì.
* Giáo dục cho trẻ kỹ năng nói bao gồm:
- Giáo dục kỹ năng chào hỏi: Nội dung giáo dục kỹ năng chào hỏi cho trẻ tự kỷ 
gồm:
 + Trẻ biết chủ động chào hỏi.
 + Biết xưng hô theo đúng vai: Với cô giáo phải biết xưng hô: cô - con, với 
người lớn: bác - cháu, với bạn bè: tớ - bạn.
 + Khi chào hỏi phải biết quay mặt về người được chào hỏi, với người lớn tuổi 
hơn phả biết khoanh tay, biết cúi người về phía trước khi chào hỏi.
 6/20 Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 — 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non.
 Giáo dục kỹ năng sống (kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng giao tiếp) cho trẻ tự kỷ
 tôi đã lồng ghép trong chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ ở trường mầm non:
 BẢNG LỒNG GHÉP GIÁO DỤC KNS CHO TRẺ Tự KỶ
 TRONG CHẾ ĐỘ SINH HOẠT MỘT NGÀY
 ___ _____________ __________« _________« ____ __________________
 STT Kỹ năng tự phục vụ Kỹ năng giao tiếp
 Tên hoạt động
 - Cất đồ dùng cá nhân ngăn nắp - Chào tạm biệt ông, bà, 
 Đón trẻ, chơi, gọn gàng, đúng nơi quy định bố, mẹ chào cô giáo để 
 1
 thể dục sáng - Tự lấy ghế ngồi vào chỗ vào lớp
 - Tự vệ sinh cá nhân
 - Tự ngồi vào bàn học bài -Trò chuyện với cô và 
 - Tự lấy sách, bút của mình các bạn
 2 Hoạt động học
 - Lắng nghe cô giảng bài
 -Tự chuẩn bị đồ dùng cá nhân phù - Giao tiếp với cô và với 
 Hoạt động hợp bạn
 3
 ngoài trời, hoạt Ví dụ: Hoạt động ngoài trời, khi - Lắng nghe cô giảng 
 động góc trời nắng biết lấy mũ.... bài
 - Mời cô, mời bạn ăn 
 - Kỹ năng chuẩn bị bàn ăn cơm
 - Kỹ năng dọn dẹp bàn ăn
 4 Giờ ăn - Kỹ năng tụ xúc ăn
 - Kỹ năng ăn uống vệ sinh
 - Kỹ năng rửa mặt
 - Kỹ năng rửa tay bằng xà phòng
 - Dọn dẹp giường trước và sau - Giao tiếp với cô và các 
 khi ngủ bạn
 5 Giờ ngủ
 - Gấp chăn
 - Chải tóc, buộc tóc
 - Cất ghế gọn gàng - Chào tạm biệt cô và 
 Hoạt động chiều - Tự lấy đồ dùng cá nhân của các bạn
 6
 và trả trẻ mình - Chào ông bà, bố mẹ
2. Biện pháp 2: Xây dựng ngân hàng nội dung, xác định mục tiêu bài dạy phù 
hợp với trẻ tự kỷ.
 Để đạt được kết quả cao trong việc giúp trẻ tự kỷ học hòa nhập ở trường 
mầm non. Theo sự chỉ đạo của Phòng giáo dục tôi và các chị em trong khối xây 
dựng mục tiêu, nội dung giáo dục phù hợp với trẻ theo từng kế hoạch tháng và sự 
kiện. Các chủ đề sự kiện được tôi nghiên cứu và xắp xếp theo trình tự căn cứ vào 
nội dung có sự đan xen,và rèn luyện kỹ năng cho trẻ một cách tốt nhất. Vì
 8/20 Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ 5 — 6 tuổi học hòa nhập ở trường mầm non.
 - Nói được tên, giới tính, công - Trò chuyện về gia đình bé
 việc hàng ngày của: bố, mẹ, - Làm album tranh gia đình 
 Gia đình của anh, chị, em trong gia đình của trẻ
 bé
 - Nói được tên và mối quan hệ -Trò chuyện về họ hàng gia 
 Họ hàng gia 
 của một số người thân thiết với đình bé
 đình
 mình: cô, chú, dì...
11 -Biết được ngày 20/11 là ngày - Trò chuyện về ngày nhà giáo 
 gì. Ý nghĩa của ngày 20/11 Việt Nam 20/11
 Ngày hội của 
 - Tổ chức các hoạt động làm 
 cô
 bưu thiếp, làm hoa, gói quà, 
 20/11
 biểu diễn văn nghệ nhân ngày 
 20/11
 Đồ dùng gia - Nói được tên gọi, đặc điểm, -Trò chuyện về đồ dùng gia 
 đình bé công dụng của một số đồ dùng đình bé
 gia đình bé
 - Nói được tên gọi, dụng cụ và - Trò chuyện về nghề nông
 sản phầm của nghề nông - Chơi các trò chơi: Gieo hạt, 
 Nghề nông trồng cây.
 - Trò chuyện về nghề xây dựng
 Nghề xây - Nói được tên gọi, dụng cụ và 
 dựng sản phầm của nghề xây dựng
 Ngày Quân - Biết được ý nghĩa của ngày - Trò chuyện về ngày 22/12
 đội nhân dân 22/12
12
 Việt - Biết tên gọi, trang phục và 
 Nam công việc của các chú bộ đội
 - Nói được tên gọi, dụng cụ và - Trò chuyện về nghề may
 sản phầm của nghề xây dựng - Xem tranh ảnh, vật thật sản 
 phẩm, dụng cụ của một số 
 Nghề may nghề, đoán tên nghề và kể 
 những hiểu biết về nghề đó
 - Nói được tên gọi, đặc điểm noi- Trò chuyện về một số động 
 bật của một số con vật gần gũi vật nuôi trong gia đình
 Động vật với trẻ như: con lợn, con gà, con- Xem tranh ảnh, video động 
 nuôi trong vịt. vật sống trong gia đình
 gia đình
 Động vật - Nói được tên gọi, đặc điểm noi- Trò chuyện về một số động 
 sống trong bật của một số con vật sống vật sống trong rừng
 rừng trong rừng như: con - Xem tranh ảnh, video
1
 10/20