SKKN Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 tuổi có kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm

 1
 Phương pháp nhận biết
 Phương pháp kiểm nghiệm
 Phương pháp đánh giá
 Phương pháp thực hành
 Phương pháp nêu gương
 6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
 Phạm vi: Đề tài được thực hiện tại khối mẫu giáo 5 tuổi trường Mầm non 
nơi tôi công tác.
 Kế hoạch nghiên cứu:
 Từ tháng 10 năm 2020 đến tháng 5 năm 2021. Củng cố và thực hiện cho các 
năm tiếp theo.
 II. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
 1. Cơ sở lý luận:
 Trong thời đại ngày nay, ngoài kiến thức, mỗi chúng ta nhất là trẻ em cần 
trang bị những kỹ năng xử lý, ứng phó tình huống, vậy trang bị kỹ năng ứng phó 
với tình huống nguy hiểm cho trẻ là những kỹ năng gì? Theo tôi cần trang bị cho 
trẻ: kỹ năng ứng phó với tình huống khi có người lạ dụ dỗ xâm hại, kỹ năng xử lý 
tình huống khi trẻ bị bắt cóc, kỹ năng thoát hiểm khi xảy ra cháy, kỹ năng xử lý 
khi bị bỏ quên ở nhà, ở trường...
 2. Khảo sát thực trạng:
 Tôi nhận thấy rằng việc dạy trẻ các kỹ năng ứng phó với tình huống nguy 
hiểm là vô cùng cần thiết. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp giúp 
trẻ mẫu giáo 5 tuổi có kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm”. Tôi mong 
muốn những biện pháp giúp trẻ có kỹ năng xử lý tình huống mang lại kết quả tốt.
 Qua quá trình khảo sát tại trường và 3 lớp mẫu giáo 5 tuổi Tôi đã nhận thấy 
một số thuận lợi và khó khăn sau:
 * Thuận lợi:
 Phòng giáo dục luôn luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao và tạo điều kiện tốt nhất 
cho tập thể cán bộ giáo viên nhân viên.
 Nhà trường thường xuyên triển khai đầy đủ, kịp thời các công văn chỉ đạo 
của các cấp.
 Phòng học các được xây dựng kiên cố đạt tiêu chuẩn quốc gia, công trình vệ 
sinh khép kín, phòng vệ sinh nam riêng, vệ sinh nữ riêng, có đầy đủ đồ dùng đồ 
chơi theo quy định, trường được lắp camera giám sát tại khuôn viên trường.
 Đa số phụ huynh nhận thức được sự cần thiết cho con đến trường. Công tác 
xã hội hóa của nhà trường được thực hiện thường xuyên.
 Sĩ số các lớp đồng đều nên rất thuận lợi cho quá trình chăm sóc giáo dục trẻ, 
đặc biệt là rèn trẻ các kỹ năng. 3
với các tình huống nguy hiểm thì tôi cùng với giáo viên khối 5 tuổi đã đi sâu nghiên 
cứu, tìm tòi, sưu tầm thêm nhiều tài liệu, sách báo sao cho phù hợp và vận dụng 
linh hoạt có kết quả cao, thường xuyên lên thư viện của nhà trường để mượn các 
sách báo, tạp chí “ Giáo dục mầm non”, sách hướng dẫn rèn kỹ năng sống cho trẻ, 
tâm lí học trẻ em, qua các phương tiện thông tin.
 Buổi tối về nhà tôi lên các trang mạng để chọn lọc những bài báo viết về 
những mối nguy hiểm tiềm ẩn xung quanh trẻ nhỏ, đồng thời tải 1 số video clip về 
các tình huống nguy hiểm xảy ra đối với trẻ, cách trang bị cho trẻ kỹ năng xử lí 
tình huống nguy hiểm xảy ra... học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp và mọi người 
xung quanh..
 Vào đầu năm học tôi cùng giáo viên trong khối xây dựng kế hoạch năm học, 
tháng, tuần, ngày, tôi luôn lồng ghép giáo dục trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân
 Từ việc nghiên cứu kỹ các tài liệu, tôi cùng giáo viên khối 5 tuổi đã tìm 
được một số kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm phù hợp với trẻ như kỹ 
năng đối phó với tình huống có người lạ dụ dỗ xâm hại, kỹ năng xử lý tình huống 
khi trẻ bị bắt cóc, kỹ năng thoát hiểm khi xảy ra cháy, kỹ năng xử lý khi bị bỏ quên 
ở nhà, ở trường.
 Việc lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng ứng phó với tình huống nguy 
hiểm vào hàng tháng thông qua các chủ đề sự kiện .
 Có thể nói, để giáo dục kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm đạt kết 
quả cao, việc nghiên cứu tài liệu, đưa ra phương pháp và hình thức phù hợp là 
nhiệm vụ quan trọng của mỗi giáo viên.
 4.2: Chỉ đạo giáo viên khối 5 tuổi lồng ghép tích hợp kỹ năng bảo vệ bản 
thân thông qua 1 số hoạt động trong ngày.
 Trong quá trình dạy trẻ kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm, tôi cùng 
giáo viên khối 5 tuổi lên kế hoạch cụ thể dựa trên khả năng của trẻ, hoạt động hàng 
ngày sao cho phù hợp nhất. Như ở giờ học này thì cần lồng ghép kỹ năng nào cho 
trẻ, ở hoạt động kia thì lồng kỹ năng ra sao. Để làm sao các kỹ năng cô lựa chọn 
dạy trẻ phải phù hợp, dễ hiểu, thực tế nhất. Ví dụ trong một số hoạt động như sau:
 - Hoạt động khám phá khoa học: : Ở hoạt động này cô giáo có thể giúp 
trẻ hình thành kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm. Tôi cho trẻ xem một 
đoạn video clip về hình ảnh 1 trẻ nhỏ bị lạc trong công viên, có 1 người đến lôi trẻ 
và bắt trẻ đi. sau khi cho trẻ xem song tôi trò chuyện cùng trẻ: Con sẽ làm gì khi 
có người lạ định bắt con? con nên gọi sự trợ giúp của ai? Con sẽ gặp ai để được sự 
giúp đỡ?. Qua đây trẻ biết được nếu như mình bị người lạ bắt mình trẻ phải biết 5
Yêu cầu 1 với nhóm 1: Các con hãy nhìn và gạch chéo những hành động gây nguy 
hiểm cho bản thân
Yêu cầu 2 với nhóm 2: Các con hãy khoanh tròn những hành động đúng
 Hình ảnh bài tập trắc nghiệm
 Sau khi trẻ thực hiện tôi hỏi trẻ tại sao con lại gạch chéo hình ảnh đi theo 
ném cát vào mặt nhau, ngậm bút vào miệng, dùng que gậy đánh nhau và tại sao 
các con lại khoanh tròn hình ảnh trẻ đến gặp chú công an khi bị lạc, không đi theo 
người lạ....................Mỗi trẻ có cách giải thích của riêng mình nhưng tôi rất
vui khi các con đã giải thích đúng, qua đó tôi thấy được trẻ lớp tôi đã hiểu nên làm 
gì để bảo vệ bản thân và không có những hành động gây nguy hiểm cho bản thân 
và người khác.
 Để trẻ khắc sâu thêm tôi cho trẻ xem 1 số tình huống kèm tranh ảnh có các 
nội dung sau:
 + Tình huống thứ 1: Quay lại cảnh có 1 trẻ đang chơi ngoài cổng có người 
lạ xuất hiện cho kẹo, bánh và rủ đi cùng. Bạn nhỏ đã từ chối không lấy, bất ngờ 
người lạ tiến đến và kéo tay bạn nhỏ đi. Bạn nhỏ sợ quá hét lên “ Cứu con với, cứu 
con với” và người nhà chạy ra, kẻ lạ mặt liền lên xe đi mất.
 Hình ảnh trẻ bị người lạ dụ dô
Sau khi cho trẻ xem song tôi cho trẻ nhận xét về cách giải quyết của bạn nhỏ trong 
đoạn phim vừa xem. Nếu là các con các con xử lí như thế nào?
+ Tình huống thứ 2: Có 1 bạn đang cầm quả bóng chẳng may sơ ý để bóng lăn 
xuống hồ nước. Bạn nhỏ đã chạy đến và với tay lấy bóng, chẳng may ngã xuống 
nước, rất may là mẹ bạn ấy chạy đến kịp.
 Hình ảnh trẻ với bóng
Khi xem song tôi cho trẻ nhận xét về bạn nhỏ, bạn ấy làm như vậy đã đúng chưa? 
Nếu là các con các con sẽ làm gì?
 Tình huống 3: Có 1 bé ở nhà một mình, bé tự ý nghịch diêm và đã xảy ra 
cháy
 Hình ảnh trẻ nghịch diêm
 Sau khi xem song, tôi cho trẻ nhận xét về hành động của bạn nhỏ trong đoạn 
video trên.
+ Khi ở nhà 1 mình các con thường làm gì?
+ Để đảm bảo an toàn cho bản thân, các con nên làm gì khi ở nhà 1 mình? + Video 
4: Có 1 bạn nhỏ đi siêu thị chẳng may bị lạc bạn đã sợ quá và khóc.
 Hình ảnh trẻ đi siêu thị bị lạc
 Qua những trải nghiệm cụ thể trẻ 5 tuổi trường tôi đã biết được những việc 7
hoạch để trao đổi với phụ huynh cụ thể như sau:
 Vào thời điểm đón trẻ và trả trẻ giáo viên cần trao đổi với phụ huynh về sự 
cần thiết trang bị kỹ năng tự bảo vệ cho con và tôi tìm hiểu xem trẻ đã có những 
kỹ năng nào hay chưa có kỹ năng nào, từ đó kịp thời giúp trẻ hình thành các kỹ 
năng phù hợp.
 Thông qua việc phối hợp hài hòa giữa phụ huynh và giáo viên mà đã giúp 
trang bị cho trẻ những kỹ năng tốt
 Qua những hành động tưởng như đơn giản như vậy nhưng đã góp phần biến 
hành động của trẻ thành ý thức, khi các con được dạy về những hành vi đẹp, cách 
ứng xử đẹp với mọi người sẽ giúp trẻ hoàn thiện nhân cách hình thành những kỹ 
năng cho bản thân mãi mãi.
 5. Kết quả:
 Qua một năm không ngừng nỗ lực nghiên cứu và áp dụng “ Một số biện 
pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi có kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm ”. 
Từ những kiến thức được trang bị, cũng như nghiên cứu tài liệu , kinh nghiệm
của bản thân, sự hợp tác giữa giáo viên và phụ huynh. Giáo viên khối 5 tuổi đã thu 
được kết quả đáng khích lệ. Cụ thể được đánh giá trong bảng sau: 9
 kỹ năng
 ứng phó khi 
 48,8 42,7
 2 bị người lạ dụ 82 40 35 7 8,5% 0 0
 %
 dỗ, xâm hại. %
 kỹ năng
 51,2 41,5
 3 thoát hiểm 82 42 34 6 7,3% 0 0
 % %
 khi có cháy
 kỹ năng ứng 
 phó khi bị bỏ 
 42,7
 4 quên ở nhà, 82 41 50% 35 6 7,3% 0 0
 %
 ở
 trường..
* về trẻ:
 Trẻ đã mạnh dạn tự tin và có những kỹ năng ứng phó với tình huống nguy 
hiểm như:
 - Kỹ năng an toàn khi chơi: Trẻ không chơi đồ chơi nguy hiểm như dao, kéo, 
không ngậm bút vào miệng, không chơi cạnh tủ đồ, các đồ vật dễ gây nguy hiểm., 
trẻ nhận biết một số biển báo nguy hiểm như không được thò tay vào ổ điện.., khi 
ở nhà không nghịch que nhọn, cuốc xẻng, liềm, tránh xa các tủ đồ, không chêu đùa 
với súc vật đặc biệt là cho...
 - Kỹ năng ứng phó khi bị bắt cóc: Trẻ biết giãy giụa và kêu cứu to để gây sự 
chú ý với mọi người xung quanh, trẻ đã bình tĩnh tự tin, nhớ địa chỉ gia đình, số 
điện thoại bố mẹ và gặp những người đáng tin cậy để nhờ sự giúp đỡ như công an, 
bảo vệ.
 - Kỹ năng ứng phó khi có người định xâm hại cơ thể: Trẻ biết không được 
đi theo người lạ, kêu cứu khi gặp nguy hiểm, đặc biệt không cho bất cứ ai sờ vào 
vùng mặc đồ lót của mình, khi nằm ngủ không nằm cùng các bạn nam, trẻ biết 
cách tự vệ khi bị người khác bắt.
 - Kỹ năng ứng phó khi xảy ra cháy: Trẻ biết bịt khăn ướt, lăn, kêu cứu... Đến 
cuối năm 100% trẻ có kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm, không còn trẻ 
nào chưa có kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm.
 * về giáo viên: 11
 - Những kỹ năng của trẻ sẽ bền vững hơn khi được thực hiện thường xuyên, 
tránh kiểu “Đầu voi đuôi chuột”.
 - Người lớn cần dành nhiều thời gian quan tâm đến trẻ, gần gũi trẻ, không 
la mắng, dọa nạt, trách phạt trẻ.
 2. Các đề xuất và khuyến nghị:
 Qua thực tế trực tiếp thực hiện sáng kiến kinh nghiệm. Tôi có một số đề xuất 
sau:
 - Nhà trường tiếp tục tạo điều kiện để giáo viên được tham gia lớp tập huấn 
về các phương pháp giáo dục kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm cho trẻ 
mầm non.
 - Bổ sung tài liệu về kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm cho trẻ 
mầm non đến giáo viên.
 - Phòng giáo dục tổ chức các lớp tập huấn cho giáo viên về việc dạy trẻ kỹ 
năng ứng phó với tình huống nguy hiểm.
 Trên đây là một số biện pháp tôi đã sử dụng trong năm qua. Kính mong hội 
đồng sư phạm và các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến cho tôi để sáng kiến của 
tôi được hoàn thiện hơn.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Tôi xin cam đoan đề tài là do tôi tự viết không sao chép của ai.
 Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2021
 Người viết
 Nguyễn Thị Huế
 V. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
 1. Sách “Tâm lí học trẻ em” - Nhà xuất bản đại học sư phạm
 2. Sách “Giáo dục mầm non I,II,III”- Nhà xuất bản Đại học sư phạm .
 3. Chương trình giáo dục mầm non của Bộ giáo dục và đào tạo 2009.
 4. Bộ chuẩn phát triển trẻ 5T- Nhà xuất bản Bộ giáo dục .
 5. Tạp chí giáo dục mầm non.
 6. Cuốn “ Các hoạt động giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mầm 
 non”- Nhà xuất bản giáo dục việt nam.
 7. Một số video dạy kỹ năng thoát hiểm cho trẻ của Nhật, Việt Nam.
 8. Sách “Thông tư 13 về phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ”
 - Nhà xuất bản Bộ giáo dục.