SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực tham gia hoạt động vui chơi từ các nguyên vật liệu thiên nhiên

 phế thải chưa phong phú; một số trẻ đã có kỹ năng cơ bản làm đồ chơi tuy 
nhiênvẫn còn nhiều hạn chế điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển 
toàn diện của trẻ. 
 Là một giáo viên mầm non, với nhiệm vụ trực tiếp chăm sóc, giáo dục 
trẻ 5-6 tuổi, tôi đã nhận thức được tầm quan trọng và sự cần thiết của việc 
hướng dẫn trẻ làm đồ chơi sáng tạo từ những nguyên vật liệu thiên nhiên sẽ 
giúp trẻ tích cực tham gia hoạt động vui chơi mà không bị phụ thuộc bởi các 
thiết bị điện tử. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn áp dụng “ Một số biện pháp 
giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia hoạt động vui chơi từ các nguyên vật 
liệu thiên nhiên” nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo, phát triển thẩm mỹ; 
rèn luyện cho trẻ ý thức trân trọng sản phẩm,giữ gìn đồ dùng đồ chơi, biết 
phối hợp đoàn kết với bạn. 
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Nghiên cứu, tìm kiếm các biện pháp tổ chức tốt hoạt động giúp trẻ 
 5 -6 tích cực tham gia hoạt động vui chơi từ các nguyên vật liệu thiên nhiên 
 ở trường mầm non Sen Hồng.
 Trên cơ sở nghiên cứu mục tiêu giáo dục mầm non, đặc điểm, tâm sinh 
lý của trẻ mầm non cũng như tình hình thực tế để tìm ra các biện pháp tổ chức 
tốt các hoạt động để giúp trẻ 5 -6 tích cực tham gia hoạt động vui chơi từ các 
nguyên vật liệu thiên nhiên .
 Để những trò chơi tại các góc chơi phù hợp lại thoả mãn được tâm 
sinh lý của trẻ, đem đến cho trẻ các kiến thức một cách nhẹ nhàng mà hiệu 
quả thì các góc chơi phải được hình thành rõ nét, mỗi góc chơi có những đặc 
điểm và hoạt động khác nhau. Tuy vậy, để có 1 góc chơi thực sự đối với trẻ là 
một vấn đề yêu cầu giáo viên phải đầu tư thời gian và tâm huyết của mình.
III. ĐIỂM MỚI TRONG NGHIÊN CỨU
- Giáo viên đã biết phối hợp với phụ huynh để tạo ra nguyên vật liệu để cô 
cùng trẻ làm đồ chơi ở các góc. non cho trẻ, mà hiệu quả sử dụng lại khá cao. Đồng thời góp phần làm giảm 
thiểu lượng rác thải, giảm chi phí cho công tác vệ sinh môi trường. Sáng kiến 
kinh nghiệm làm đồ chơi bằng các vật liệu thiên nhiên, nguyên liệu đã qua 
sử dụng, nhưng đồ dùng đồ chơi mầm non tự tạo phục vụ cho các hoạt động 
của trẻ còn hạn chế về số lượng, lại mang tính phổ biến chưa phong phú và 
sáng tạo. Điều đó chưa kích thích được sự sáng tạo của trẻ cũng như chưa 
giúp cho trẻ tích cực, hứng thú cao khi tham gia vào các hoạt động.Xuất phát 
từ những lý luận và thực tiễn trên, tôi quyết định chọn đề tài: “Một số biện 
pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia hoạt động vui chơi từ các nguyên 
vật liệu thiên nhiên”
II. THỰC TRẠNG
1. THUẬN LỢI:
- Trường có cơ sở vật chất, thiết bị của nhà trường cơ bản đáp ứng các tiêu 
chuẩn an toàn theo quy định.
- Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm, bồi dưỡng, tổ chức các 
hội thi làm đồ dùng đồ chơi sáng tạonâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho giáo 
viên. 
- Giáo viên có trình độ trên chuẩn, chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, năng 
động, nhiệt tình, sáng tạo, luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng cao 
chuyên môn nghiệp vụ tích cực đổi mới phương pháp dạy học.
- Đa số trẻ đều có nề nếp, sức khỏe tốt tích cực tham gia vào các họat động và 
đã có một số kỹ năng tạo hình cơ bản.
2. KHÓ KHĂN
- Một số trẻ hiếu động chưa tập trung vào hoạt động, chưa có ý thức giữ gìn, 
bảo quản đồ chơi.
- Trẻ trong lớp có nhận thức không đồng đều một số kỹ năng làm đồ dùng đồ 
chơi còn hạn chế.
- Giáo viên ít có thời gian làm đồ dùng đồ chơi, nhất là đồ chơi được làm từ 
nguyên vật liệu thiên nhiên, nguyên liệu phế thải còn hạn chế. thì khâu lựa chọn nguyên liệu phù hợp, sẵn có, dễ tìm là rất quan trọng và cần 
thiết.
 Xung quanh chúng ta có rất nhiều các nguyên vật liệu tưởng như vô 
nghĩa, bỏ đi nhưng thực tế nếu chúng ta biết tận dụng thì nó sẽ trở thành 
những học liệu rất hữu ích giúp trẻ làm được những món đồ chơi đơn giản và 
có ý nghĩa, lợi ích kinh tế cao. Song không phải nguyên vật liệu nào chúng ta 
cũng có thể tùy tiện đưa chúng vào sử dụng.
 Nhằm giúp trẻ biết tận dụng các nguyên vật liệu khác nhau để làm ra 
các ra các sản phẩm một cách sáng tạo, đòi hỏi giáo viên phải biết cách chọn 
lọc, việc lựa chọn các nguyên vật liệu phù hợp với trẻ cần đảm bảo các 
nguyên tắc như sau:
 1. Nguyên liệu sẵn có dễ tìm tại gia đình, ở trường và địa phương.
 Đặc biệt trong tình hình dịch covid 19 như hiện nay việc lựa chọn 
nguyên vật liệu sẵn có rất cần thiết để đảm bảo an toàn, phòng chống dịch mà 
vẫn thực hiện được hoạt động hiệu quả.
 2. Nguyên liệuphải bảo đảm an toàn, được vệ sinh sạch sẽ (không sắc 
nhọn, không gây ngộ độc), đơn giản, dễ sử dụng với trẻ.
 3. Nguyên vật liệu lựa chọn có màu sắc đa dạng, kích thước phù hợp.
 4. Thuận tiện cho việc hướng dẫn trẻ ở các thời điểm và không gian 
khác nhau.
 Từ những nguyên tắc khi lựa chọn nguyên vật liệu hướng dẫn trẻ làm 
đồ chơi sáng tạo trên tôi đã lựa chọn một số nguyên vật liệu chủ yếu từ 2 
nguồn chính đó là: nguyên liệu từ thiên nhiên và nguyên liệu phế thải.
 * Nguyên liệu từ thiên nhiên
 Với nguyên liệu từ thiên nhiên tôi sưu tầm, tận dụng các nguyên vật liệu 
thiên nhiên sẵn có ở địa phương, gần gũi với trẻ như: Sỏi, đá, đất sét, rơm, vỏ 
sò, vỏ ngao, lá cây Tôi luôn xây dựng những ý tưởng sẽ làm đồ chơi gì từ 
những nguyên liệu này. Từ đó có sự lựa chọn nguyên vật liệu phù hợp.
 Ví dụ: Sỏi, đá, vỏ ngao cho trẻ vẽ, gắn tạo quả, hoa Nguyên vật liệu phế thải
 Khi sử dụng các nguyên vật liệu, tất cả các nguyên liệu đã được cô làm 
sạch, phơi khô. Nguyên vật liệu đã lựa chọn phải đảm bảo tính sáng tạo, cóthể 
khai thác, sử dụng tạo thành nhiều đồ chơi khác nhau.
 Với ý tưởng hướng dẫn trẻ làm các loại đồ chơi khác nhau nhằm tận dụng 
nhiều loại nguyên vật liệu để làm ra các sản phẩm một cách sáng tạo, đòi hỏi 
giáo viên phải biết cách chọn lọc các nguyên vật liệu phù hợp với trẻ. Vì vậy 
tôi xây dựng kế hoạchđể lựa chọn, sưu tầm, huy động sự tham gia của phụ 
huynh học sinh ủng hộ các nguyên vật liệu,chuẩn bị tốt các điều kiện khi tổ 
chức các hoạt động hướng dẫn trẻ làm đồ chơi mang lại hiệu quả cao.
2. Biện pháp 2: Cho trẻ tiếp xúc với nguyên vật liệu và các tác phẩm nghệ 
thuật. 
 Giáo viên, phụ huynh hãy cùng trẻ quan sát mọi sự vật, hiện tượng xung 
quanh để tạo cảm xúc, hướng dẫn và gợi ý cho trẻ sử dụng các đồ vật cũ để 
tạo ra ý tưởng mới, đừng ngại trẻ lấm bẩn, hãy cùng chơi đùa với trẻ theo 
cách vui vẻ, thoải mái nhất để ý tưởng sáng tạo đến một cách tự nhiên. 3.Biện pháp 3: Sử dụng thủ thuật gây hứng thú bất ngờ, cuốn hút trẻ tích 
cực tham gia tạo hình từ các nguyên vật liệu.
 Trong quá trình tổ chức các hoạt động tạo hình việc sử dụng một cách linh 
hoạt các phương pháp, tình huống để lôi cuốn trẻ đi vào hoạt động cũng rất 
quan trọng. Đế tổ chức giờ hoạt động tạo hình đạt hiệu quả cao người giáo viên 
cần phải tìm tòi những sáng kiến mới, có được các hình thức vào bài khác 
nhau, phù hợp với từng tiết dạy để gây được hứng thú và thu hút được sự chú ý 
cho trẻ vào giờ học, giáo viên phải tổ chức tiết học sao cho thật thoải mái, 
không gò ép, mọi phương pháp đưa ra phải phù hợp với khả năng và nhận thức 
của trẻ, phải có tác dụng phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ. Trong một 
tiết hoạt động tạo hình tôi có thể tích hợp lồng ghép các bài hát, bài thơ, câu đố 
hoặc trò chuyện cùng trẻ để cho giờ hoạt động tạo hình diễn ra một cách nhẹ 
nhàng hơn.
 Ví dụ: Trong hoạt động “ Tạo hình con cá từ lá cây” Tôi cho trẻ quan sát 
con caá từ lá cây mà tôi đx chuẩn bị từ trước đó. Trẻ hết sức ngạc nhiên khi 
thấy những chú cá vàng đáng yêu được tạo ra từ lá cây khô hay những chiếc lá 
bèo tây, lục bìnhdo cô chuẩn bị trước, trẻ ngắm nghía xem làm như thế nào, 
thậm chí cầm những chú cá đó điều khiển để cho nó bơi, điều này sẽ làm trẻ 
thích thú. Sau đó, tôi hỏi trẻ có muốn tự mình làm ra những con cá như vậy 
không và hướng dẫn trẻ cách làm. Hoặc sinh nhật một trẻ trong lớp, giáo viên 
cùng trò chuyện, gợi ý trẻ hãy tạo thành những món quà đẹp để tặng bạn như: 
Chiếc đồng hồ, con châu chấu, được làm bằng lá dừa, con trâu được làm bằng 
lá mít, bưu thiếp được trang trí bằng những bông hoa, lá cây, cành khô Ví dụ 1: Tôi đã tổ chức vận động thi tìm kiếm các con vật cho vườn bách 
thú, cô sẽ tìm trước (giới thiệu tranh mẫu của cô trong đó có dán các con vật 
được làm bằng lá cây). Từ nhiệm vụ của bài học, tôi đã biến nó thành một 
cuộc vui, thành động cơ tích cực giúp trẻ hoàn thành nhiệm vụ được giao một 
cách nhẹ nhàng, thoải mái và tự nguyện. Để động viên trẻ hoàn thành sản 
phẩm, cô giáo luôn là người quan sát quá trình hoạt động của trẻ, gợi hỏi ý 
định của trẻ, sau đó đưa ra những gợi ý khéo léo để “gỡ bí” cho trẻ những lúc 
cần thiết, tránh để trẻ gặp khó khăn trong quá trình thể hiện sẽ khiến trẻ chán 
nản.
 Ví dụ 2: Thông qua hoạt động“ Tạo hình con mèo từ lá cây” Tôi hỏi trẻ 
“Con định dán con mèo đang làm gì? Nếu con muốn con mèo ngẩng mặt lên 
thì hãy chọn một chiếc lá tròn làm mặt, dán hơi nghiên một chút cho cái đầu 
có vẻ điệu” ; “Con thử nghĩ xem muốn làm tai mèo thì cần gì ? ; “Bây giờ con 
ngắm lại xem chú mèo như thế nào?”. Tất cả những sản phẩm do trẻ làm ra đã 
được cô và trẻ sử dụng trang trí vào các góc hoạt động “Bé khéo tay hay làm”, 
“Góc thư viện của bé”, “Bé tập làmhọa sĩ” Trẻ cảm thấy vô cùng thích thú 
khi sản phẩm mình làm ra có ý nghĩa với cuộc sống, sinh hoạt và học tập của 
mình với những lời đề nghị dí dỏm: “Con hãy chia 10 con trâu này cho 2 bạn 
hoặc con hãy trang trí vào hai mặt tờ bưu thiếp này bằng 10 bông hoa nhỏ” 
Việc lựa chọn lá cây phù hợp để làm sẽ góp phần duy trì hứng thú cho trẻ tôi 
nhắc trẻ lưu ý đến các tính chất của lá cây cho phù hợp. lựa chọn những nội dung đề tài làm đồ chơi phù hợp để cho trẻ thực hiện 
trong giờ hoạt động tạo hình.
 + Ví dụ: Đề tài: “Làm con cá từ vỏ ngêu”
 Vỏ ngao cũng là nguyên liệu thiên nhiên gần gũi với trẻ, với nguyên 
liệu là vỏ ngao tôi phối hợp với phụ huynh cho trẻ sưu tầm các loại vỏ ngao ở 
nhà mang đến lớp. Cho trẻ tô màu vỏ ngêu với các màu sắc khác nhau trong 
các giờ hoạt động góc và hoạt động chiều. Từ vỏ ngêu đã được tô màu, tôi sẽ 
hướng dẫn trẻ làm con cá bằng vỏ ngêu.
Chuẩn bị:Vỏ ngêu, đất nặn, bút dạ
Cách làm: Trước tiên tôi sẽ hướng dẫn trẻ lựa chọnvỏ ngao làm thân con cá, 
tiếp theosử dụng đất nặn làm vây và đuôi cá, sau đó dùngbút lông vẽ mắt cá. 
Khi trẻ làm được con cá từ vỏ ngao, trẻ sẽ thấy vô cùng hạnh phúc.
 Trẻ làm con cá từ vỏ ngêu
+ Ví dụ :Đề tài: “Tạo hình khuôn mặt cảm xúc từ những viên sỏi”
 Chuẩn bị: Nguyên liệu là những viên sỏi, bút màu, bút vẽ
Với nguyên vật liệu rất đơn giản từ những viên đá, sỏi với hình dạng khác 
nhau. Trước tiên trẻ sẽ tô màu những viên sỏi mà trẻ thích, sau đó cô có thể * Hoạt động ngoài trời 
 Đây là một hoạt động trẻ rất hứng thú với không gian hoạt động gần 
gũi thiên nhiên, trẻ có thể tham gia hoạt độngmột cách tự nguyện, tự giác.Với 
hoạt động này, tôi thường chuẩn bị cho trẻ những nguyên vật liệu đơn giản và 
phổ biến chủ yếu là các nguyên vật liệu từ thiên nhiên. Yêu cầu về kiến thức 
và kỹ năng của trẻ hầu hết là nhằm rèn luyện, củng cố những kỹ năng đã học, 
khuyến khích trẻ vận dụng những kỹ năng cũ để sáng tạo ra những sản phẩm 
mới theo ý tưởng của trẻ. Tôi cho trẻ làm các con vật từ các loại lá cây, rơm 
sẵn có.
 Ví dụ 1: “Làm con trâu bằng lá Mít”
 Chuẩn bị: Lá mít, 2 sợi dây, kéo
 Cách làm: Trước tiên cô sẽ hướng dẫn trẻ dùng kéo cắt lá mít để làm 
sừng
trâu, phần thân sẽ cuộn lá lại dùng dây buộc lại. Tiếp theo hướng dẫn trẻ buộc 
dây từ đầu cuống lá rồi luồn dây qua thân. Trẻ nào còn lóng ngóng cô ngồi 
cạnh hướng dẫn để trẻ nào cũng làm được, dạy trẻ giật nhẹ đầu dây để con 
trâu cử động được, khi được tự tay làm con trâu bằng lá mít trẻ sẽ vô cùng 
thích thú. 
 Trẻ làm trâu từ lá mít