SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi làm quen với biểu tượng Toán sơ đẳng

 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu: 
 Như Bác Hồ kính yêu đã nói: “Giáo dục Mầm non tốt sẽ mở đầu cho một 
nền giáo dục tốt”. Trường mầm non có nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo 
dục các cháu, bồi dưỡng cho các cháu trở thành người công dân có ích. Muốn 
thực hiện được điều đó, trước hết người giáo viên phải có trình độ về chuyên 
môn, nghiệp vụ để trang bị cho trẻ những kiến thức toàn diện về các môn học, 
phải nhận thức đúng về nhiệm vụ, mục đích - yêu cầu, nội dung của chương 
trình giáo dục mầm non mới.
 Lời dạy của Bác đã thấm sâu vào tâm hồn của mỗi người dân Việt Nam 
chúng ta qua nhiều thế hệ. Bởi vậy sự nghiệp trồng người được Đảng và nhà 
nước ta quan tâm hàng đầu. Đặc biệt là bậc học Mầm non là nền tảng là cơ sở 
ban đầu cho việc hình thành và phát triển một con người toàn diện. Vì thế trẻ em 
không chỉ là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình mà còn là tương lai của 
đất nước của xã hội. Non song Việt Nam có lớn mạnh hay không, xã hội Việt 
Nam có phồn vinh hay không điều đó phụ thuộc phần lớn vào sự nghiệp giáo 
dục của nước nhà. Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục 
quốc dân. Đây là khâu quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách toàn 
diện của trẻ. Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của đất nước, 
việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mọi người 
mà của toàn xã hội và của cả nhân loại.
 Trường Mầm non là “cái nôi” nuôi dưỡng, hình thành nhân cách con 
người mới xã hội chủ nghĩa. Bởi vậy để ngay từ ban đầu trẻ được hình thành và 
phát triển một cách toàn diện về : “Đức, trí, thể, mỹ”. Các cô giáo không chỉ 
dừng lại ở việc chăm sóc, thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ mà phải đầu tư giúp 
trẻ bằng cả con đường tích lũy kiến thức để tạo tâm thế tốt nhất cho trẻ bước vào 
lớp 1. “Toán học” theo nhận thức chung của mọi người là khó. Vì vậy để “học” 
được “nó” lại càng khó hơn. Đối với trẻ Mầm non “Toán học” đóng vai trò quan 
trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, giúp trẻ nhận thức được thế giới xung 
quanh, trong các mối quan hệ về số lượng, con số, phép đếm. “Toán học” còn 
giúp trẻ phát triển về mọi mặt, trí tuệ, tư duy lôgic, tư duy trực quan... và một số 
thói quen cẩn thận, chính xác, tạo cơ sở ban đầu cho trẻ tiếp xúc, lĩnh hội các 
kiến thức về toán, góp phần phát triển toàn diện cho trẻ.
 Việc hướng dẫn cho trẻ làm quen với toán học ngay từ lứa tuổi mầm non 
là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những khả năng tìm tòi, quan sát, so 
sánhtăng cường khả năng ngôn ngữ và tư duy lôgic. Quá trình hình thành các 
biểu tượng ban đầu về toán giữ một vai trò quan trọng, nó góp phần hình thành 
 2 Sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với biểu tượng 
toán sơ đẳng”. Được áp dụng chủ yếu trong lĩnh vực phát triển nhận thức, bên 
cạnh đó có thể tích hợp vào các hoạt động khác như: Hoạt động vui chơi, hoạt 
động thể chất, hoạt động giáo dục âm nhạc..
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 15/9/2019 
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
 * Về nội dung của sáng kiến: 
 “Toán học” là một hoạt động chiếm vị trí và vai trò rất quan trọng đối với 
sự phát triển trí tuệ và nhân cách toàn diện ở trẻ. Đặc biệt đối với trẻ 5 - 6 tuổi, 
lứa tuổi cuối cùng của cấp học Mầm non, nhận thức của trẻ về thế giới xung 
quanh khá ổn định, tư duy trực quan hình tượng, tư duy lôgic phát triển mạnh.
 Làm quen với biểu tượng toán với trẻ mầm non là trẻ làm quen về tập hợp 
số đếm và con số, trẻ có khả năng đếm thành thạo trong phạm vi 10 nắm vững 
thứ tự gọi tên các số, trẻ hiểu số cuối cùng được gọi trong phép đếm chỉ số 
lượng trong tập hợp đó. Nó không phụ thuộc vào không gian hay chất lượng các 
phần tử trong tập hợp số đó, đồng thời có khả năng gọi tên chung cho các tập 
hợp có số lượng bằng nhau trong phạm vi 10, bởi các số từ 1 đến 10 và nhận biết 
các số dãy số tự nhiên từ 1 đến 10 thấy được mối quan hệ giữa chúng với nhau, 
biết được ý nghĩa của các con số: số nhà, biển số xe, số điện thoại Trẻ được 
làm quen với hình dạng và kích thước như hình vuông, hình tròn hình tam giác. 
Các hình khối: khối cầu, khối trụ, khối vuông và kích thước dài, ngắn, cao thấp. 
Không chỉ thế trẻ còn làm quen và thực hành phép đo có thể đo bằng một đơn vị 
đo (thước đo) trên các đối tượng đo khác nhau và có thể đo bằng nhiều đơn vị đo 
trên cùng một đối tượng, trẻ còn được định hướng về không gian, thời gian... Trẻ 
còn biết so sánh, phát hiện quy tắc sắp xếp và sắp xếp theo quy tắc, tạo ra quy 
tắc sắp xếp.
 Với trẻ ở lứa tuổi mầm non học ở đây là trẻ học những gì? Học như thế 
nào để hình thành nhân cách toàn diện cho một con người sau này của trẻ? Theo 
tôi trẻ cần phải có tri thức từ lúc ban đầu về tất cả mọi lĩnh vực, trẻ không chỉ 
học kiến thức sơ đẳng mà còn học những điều đơn giản nhất về cách sống và 
cách làm người. Tôi nhận thấy: “Làm quen với toán” ở lứa tuổi mầm non vô 
cùng quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ. Cho trẻ 
làm quen với những biểu tượng toán ngay từ tuổi mầm non là một việc rất cấn 
thiết vì đó chính là cơ hội tốt để giúp trẻ hình thành phẩm chất, năng lực hoạt 
động cho mình như: Tìm tòi quan sát, so sánh thông qua hoạt động với toán để 
giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về toán như: Số lượng, kích 
thước, hình dạng, định hướng không gian, so sánh, sắp xếp để sau này trẻ vững 
 4 Bảng kết quả khảo sát trẻ lớp 5 tuổi A1. 
 Năm học 2019 - 2020
Kĩ năng Nội dung các kĩ năng Mức độ
 Tốt Khá TB Yếu
 Kĩ - Đếm từ 1 đến 10 9 11 5 1
 năng - Đếm theo khả năng 7 9 8 2
 nói
 - Kĩ năng sử dụng những thuật ngữ toán 6 10 9 1
 - Xếp đôi tương ứng 1 – 1 7 9 8 2
 - Nhận biết và phân biệt số từ 1 - 10 6 8 10 2
 Kĩ
 - Nhận biết mối quan hệ hơn, kém 6 7 11 2
 năng
 nhận - Định hướng thời gian. Sử dụng đúng 9 10 6 1
 thức những từ chỉ thời gian.
 - So sánh, phân biệt hình, khối. 7 9 8 2
 - Định hướng không gian 8 9 8 1
 - Thêm bớt tách gộp 7 7 10 2
 Kĩ - Nối số với số lượng tương ứng 8 9 7 2
 năng 
 thực - Khả năng tô màu, tô số 8 8 7 3
 hành
 - Kĩ năng tham gia trò chơi 6 8 10 2
 - Nghe và làm theo chỉ dẫn 8 9 7 2
 Mức độ hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động làm quen với toán:
 Bảng kết quả đạt được khảo sát mức độ hứng thú của trẻ.
 Trẻ hứng thú Trẻ chưa hứng thú
 Tổng số cháu
 Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ
 26 15 57,7% 11 42,3%
 6 Hay trước khi ăn cơm trẻ có thể kiểm tra được bàn bạn A có bao nhiêu 
cái bát, bao nhiêu cái thìa? Số lượng bát và số lượng thìa đủ với số lượng bạn 
ngồi trong bàn mình chưa?
 Ở các buổi chiều ôn, tôi có thể cho trẻ so sánh, thêm bớt hoặc chia nhóm 
đồ vật thành hai phần khác nhau. Làm thế nào khi vào giờ hoạt động có chủ đích 
trẻ đã có sẵn kiến thức các bài để hoạt động một cách tự tin và thoải mái. Các 
hoạt động của trẻ không nhất thiết phải áp đặt gò bó để giúp trẻ hứng thú tự tin. 
Để nâng cao hiệu quả giáo dục, trong tiết dạy cần lồng ghép, tích hợp một cách 
lôgích một vài môn học khác và tích hợp cần bám vào các chủ đề. Phải luôn 
khuyến khích động viên trẻ mỗi khi hoạt động, khả năng về toán của trẻ được 
nâng cao thì giáo viên cũng cần có khả năng kiến thức và kinh nghiệm để dạy trẻ 
các kỹ năng làm quen với toán. Trong giờ hoạt động có chủ đích cũng như khi 
dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Ngoài việc giáo dục đồng bộ cho trẻ, tôi luôn quan 
tâm đến kiến thức cá nhân để có kế hoạch bồi dưỡng. 
 Ví dụ: Tôi phát hiện những trẻ có kỹ năng thêm bớt, so sánh chia nhóm 
tốt. Sau đó tôi sẽ có kế hoạch bồi dưỡng thêm, giúp trẻ phát huy khả năng, kiến 
thức của trẻ. Đối với những trẻ có kiến thức, kỹ năng còn yếu, tôi cũng nắm bắt, 
gần gũi động viên, khích lệ trẻ theo bạn, dần dần giúp trẻ hoà nhập với chất 
lượng chung.
 Qua từng hoạt động trong ngày, qua nhiều hình thức dạy trẻ, qua bài thơ, 
bài hát, câu chuyện, câu đố, trò chơi, những hoạt động khác  tôi cung cấp các 
kiến thức toán học đến với trẻ để kiến thức này sẽ giúp cho trẻ phát triển nhận 
thức một cách tốt hơn.
 Biện pháp 3: Sưu tầm hình ảnh, làm đồ dùng dạy học và trang trí lớp 
nhằm cung cấp kiến thức toán học cho trẻ: 
 Việc sưu tầm hình ảnh là việc làm thường xuyên của tôi từ khi bước vào 
nghề dạy trẻ, đến đâu, đi chỗ nào, gặp ai tôi đều quan sát, để ý ai có hình hoạ 
báo cũ, tờ rơi quảng cáo, lịch cũ. Tôi đều xin và cất giữ, tôi biết rằng những 
cái bỏ đi của người khác lại là những đồ dung dạy học thật bổ ích cho các cô, 
các cháu ở trường Mầm non, qua bàn tay khéo léo, cách bày trí trong phòng, ở 
các góc trong lớp học mà thực tế tôi đã thực hiện, xuất phát từ thiện ý như vậy 
nên trong nhiều năm qua tôi đã sưu tầm được rất nhiều hình ảnh về các chủ điểm 
dạy trẻ. Tôi xin những tờ quảng cáo, tờ rơi về các loại bát thìa, các loại động vật, 
đồ dùng trong gia đình, các loại hoa, quả tôi nhanh tay xin lấy, những tờ rơi 
này vừa có màu sắc đẹp, hấp dẫn trẻ, hình ảnh lại chính xác làm đồ dùng dạy 
học, trang trí lớp thật “tuyệt vời”. Ngoài ra tôi còn sưu tầm lịch cũ, hàng năm 
đến cuối năm tôi vận động mỗi phụ huynh cho từ 1 - 2 tập lịch cũ, hình ảnh nào 
tôi cũng nhận để dùng không được lúc này thì lúc khác dùng đến, tôi còn đến 
 8 Ví dụ 2: Đồ dùng thẻ bài, lô tô bằng hình ảnh để dạy toán. Ở chủ điểm thế 
giới thực vật, động vật tôi sưu tầm được từ tập quảng cáo  có rất nhiều hình 
ảnh về các loại hoa, quả, con vật tôi cắt ra với số lượng bài học và làm thẻ bài 
cho mỗi trẻ, hoặc tôi cắt rời hình ảnh đó để yêu cầu trẻ xếp theo nhóm số lượng 
được học Dùng hình ảnh rời, đẹp mắt, phù hợp chủ điểm tôi gắn lên các bảng 
bé thử tài, bé ghép số, bé đoán giỏi, thử làm phép tính để trẻ được luyện tập ở 
hoạt động góc, hoạt động tự do nhằm cũng cố, ôn luyện kiến thức toán vừa học.
 Hình ảnh: Trẻ học toán
 Xây dựng góc toán và môi trường toán học tôi sưu tầm những tranh ảnh 
có số lượng trong phạm vi 10 và có chữ số từ 1 - 10 tương ứng, sử dụng hình, 
khối để tạo hình ô tô, tàu, các nhân vật trẻ yêu thích và có số lượng thích hợp. 
Làm góc điểm danh có ảnh để trẻ điểm danh. Hàng ngày các thành viên trong tổ 
cùng bạn tổ trưởng sẽ đếm số thành viên trong tổ có mặt và báo cho cô.
 Thực hiện biện pháp này tôi thấy không những đồ dùng dạy toán của lớp 
tôi đầy đủ mà các môn học khác cũng có nhiều, vì tận dụng được tranh ảnh sưu 
tầm nhiều loại, nhiều dạng, không dùng cho việc dạy thì để trang trí lớp thì để 
cho cháu tự chơi, tự cắt, tự vẽ theo, tự dán, nhiều cô trong tổ, trong trường 
cùng nhau thực hiện. Ngoài ra tôi còn thường xuyên tổ chức hướng dẫn trẻ tham 
gia làm đồ chơi và đồ dùng để học. Như vậy vừa giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi 
trường, vừa tiết kiệm tiền và vừa tăng hứng thú cho trẻ.
 10