SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại Trường Mầm non Cư Pang

 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Cư Pang
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5-6 TUỔI HỌC TỐT MÔN 
 LÀM QUEN VĂN HỌC TẠI TRƯỜNG MẦM NON CƯ PANG
 I. PHÂN MỞ ĐẦU:
 1. Lý do chọn đề tài :
 Hiện nay, giáo dục mầm non đã được toàn xã hội quan tâm, đồng thời 
Giáo dục mầm non cũng là nhiệm vụ đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân 
vì “Mẫu giáo tốt, mở đầu cho nền giáo dục tốt” Chính vì vậy mà người giáo 
viên mầm non được xem là người thợ đầu tiên đặt “viên gạch” nền móng cho 
việc đào tạo nhân cách cũng như tri thức cho những con người mới.
 Không biết từ bao giờ và cho đến nay những lời ru, lời ca, những lời 
thơ, câu vè, câu chuyện của bà, của mẹluôn in sâu trong trí nhớ của mỗi 
con người chúng ta. Có lẽ từ thưở còn nằm trong nôi mỗi chúng ta không ai 
không một lần được nghe những lời ru à ơi của bà, của mẹ hay được nghe 
những câu chuyện mà bà và mẹ đã kể cho ta nghe, và cũng kể từ đó những lời 
ru, những câu hát, hay những câu chuyện đó đã theo chúng ta suốt cả cuộc đời 
và đã lại trong mỗi chúng ta những bài học kinh nghiệm để đời. Sinh thời 
Bác Hồ kính yêu của chúng ta rất quan tâm đến văn học, Bác sáng tác rất 
nhiều tác phẩm văn học trong đó có các tác phẩm dành cho thiếu nhi. Thông 
qua tác phẩm văn học Bác muốn nhắn nhủ đến chúng ta hãy dành những tình 
yêu thương cho các cháu thiếu nhi không những vậy Bác còn giáo dục các 
cháu những điều hay lẽ phải trong cuộc sống hàng ngày...
 Như chúng ta biết, trẻ ở tuổi mầm non tâm hồn trẻ ngây thơ, hồn nhiên 
trong sáng. Để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện ngoài việc trẻ được giáo 
dục ở gia đình thì ở trường mầm non qua hoạt động dạy và học dưới nhiều 
hình thức thông qua các hoạt động như hoạt động tạo hình, hoạt động với đồ 
vật, môi trường xung quanh sẽ giúp trẻ phát triển về thể chất, trí tuệ, óc 
sáng tạovà nhân cách con người. Và hoạt động “làm quen văn học” là một 
trong những hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, 
thông qua hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học giúp cho trẻ hình 
thành và phát triển tình cảm, gợi trong trẻ tình yêu thương con người, tình yêu 
thiên nhiên, tình yêu quê hương, đất nước và đó cũng là cánh cửa mở ra 
chân trời nhận thức cho trẻ.
 Để trẻ mầm non cảm nhận được các tác phẩm văn học trước hết chúng 
ta phải dạy tiếng mẹ đẻ cho trẻ, điều này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng. 
Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp trẻ nhận thức và giao tiếp tốt góp phần 
quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Việc phát triển 
ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các 
Người thực hiện: Võ Thị Hiền2 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Cư Pang
 Nghiên cứu “Phát triển lời nói mạch lạc cho trẻ thông qua bộ môn làm 
quen văn học” cho trẻ 5- 6 tuổi. Năm học 2015-2016
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 Phương pháp đọc và nghiên cứu tài liệu, qua mạng internet, học hỏi bạn 
bè có liên quan đến đề tài nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý luận của việc phát 
triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ thông qua bộ môn làm quen văn học.
 Phương pháp quan sát hoạt động của trẻ 
 Nhóm phương pháp trực quan: Nhóm phương pháp này mở ra trước 
mắt trẻ thế giới xung quanh và hình thành ngôn ngữ cho trẻ trong sự liên hệ 
chặt chẽ với việc phát triển nhận thức và tư duy. Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào 
giờ học tôi lựa chọn những hình ảnh thật, đẹp và những nhân vật ngộ nghĩnh 
sáng tạo đưa vào công nghệ thông tin để trẻ hòa nhập, hóa thân vào các nhân 
vật trong tác phẩm mà tôi lồng ghép được.Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra 
hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lôgic, để đàm thoại với trẻ một cách sôi 
nổi theo phương châm: “lấy trẻ làm trung tâm”, không áp đặt trẻ, để phát huy 
tính tích cực, trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiễn, 
sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một cách 
gò bó. 
 Nhóm phương pháp dùng lời: Kể và đọc truyện là phương pháp chủ 
yếu giúp trẻ làm quen với văn học.
 Phương pháp thực nghiệm Sư phạm 
 Thường xuyên nghiên cứu kỹ các bài soạn, soạn bài trước khi giảng 
dạy. Khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của cô phải chuẩn xác, diễn đạt trôi 
chảy phù hợp với từng bài, cô phát âm cần có sự chính xác, không nói ngọng. 
Khi dạy trẻ đọc thơ cô chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, đọc 
sai để sửa cho trẻ như cô đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần và động viên trẻ 
“con đọc gần đúng rồi rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau để phát hiện tổ nào 
đọc tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ đọc tốt. Dạy trẻ nói câu đầy đủ, cô nói trước 
và cho trẻ nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp đỡ các bạn, hạn chế tình 
trạng trẻ sử dụng câu cụt, nói trỏng...
 Nhóm phương pháp thực hành: Dạy lời nói cho trẻ là dạy hoạt động 
ngôn ngữ. Có nghĩa là trẻ phải trực tiếp tham gia vào hoạt động giao tiếp, sử 
dụng lời nói của mình. Cô đưa ra những bài luyện tập cho trẻ kể chuyện, đọc 
thơ.
 Phương pháp điều tra, thống kê:
Người thực hiện: Võ Thị Hiền4 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Cư Pang
 Năm học 2015-2016 là năm học tiếp tục hưởng ứng và thực hiện 
nghiêm túc, có hiệu quả các cuộc vận động do ngành phát động, nhằm nâng 
cao chất lượng giáo dục dạy và học, nhưng để chất lượng giáo dục được nâng 
cao, tôi thiết nghĩ cả cô và trò chúng tôi cần phải cố gắng hơn trong quá trình 
thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Riêng đối với trẻ năm tuổi sẽ phải 
chuẩn bị kỹ hơn về mọi mặt để trẻ có thể bước tiếp vào một môi trường hoàn 
toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học. Nhưng trẻ lại gặp khó khăn 
trong quá trình làm quen với tác phẩm văn học. Chính vì vậy nhiệm vụ của 
người giáo viên mầm non không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến 
thức, những kỹ năng ở trường mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một 
tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp một để trẻ có thể mạnh dạn, tự tin 
tiếp cận môi trường của trường tiểu học một cách nhanh nhất và để làm được 
những điều đó thì việc chúng ta nên làm cho trẻ trước hết là cần phát triển 
ngôn ngữ rõ ràng mạch lạc cho trẻ, trẻ phải nghe, hiểu được lời nói thì mới có 
thể cảm nhận được tác phẩm văn học tốt hơn, 
 Do đặc điểm tâm lý của trẻ rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi, nên 
trẻ không thể chỉ ngồi nhìn và nghe cô giáo kể và đọc thơ. Chính vì vậy nếu 
không có đồ dùng trực quan, không cho trẻ thao tác thực hành trên đồ vật đối 
tượng nhận biết thì trẻ dễ bị phân tán chú ý, mức độ hứng thú không cao, tri 
thức lĩnh hội được không sâu và hay bị quên, bước đầu thực hiện nội dung 
này tôi đã gặp những thuận lợi và không ít khó khăn.
 2.1 Thuận lợi, khó khăn
 *Thuận lợi:
 Được sự quan tâm của ban lãnh đạo nhà trường, đã tạo mọi điều kiện 
về trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, về cơ sở vật chất
 Bộ phận chuyên môn luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia 
các lớp tập huấn, chuyên đềgiúp nâng cao hơn nữa chuyên môn nghiệp vụ 
cho giáo viên
 Bộ phận chuyên môn luôn cập nhập thông tin, xây dựng phương pháp 
đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục theo chương trình Mầm non mới, 
tạo mọi điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình Mầm non mới.
 Phụ huynh quan tâm đến con em mình, luôn có sự phối hợp với giáo 
viên trong việc dạy dỗ các cháu và thường xuyên ủng hộ những nguyên vật 
liệu để làm đồ dùng dạy học và vui chơi cho các cháu.
 Học sinh cùng một độ tuổi.
 *Khó khăn
Người thực hiện: Võ Thị Hiền6 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Cư Pang
 Bước đầu thực hiện đề tài đã mang lại cho tôi những thành công như: 
đến lớp trẻ hứng thú tham gia các hoạt động hơn, trẻ đã mạnh dạn tự tin hơn 
trong giao tiếp với mọi người cũng như trong quá trình thực hiện nhiệm vụ cô 
giao trong các hoạt động, đặc biệt trẻ tích cực tham gia vào hoạt động đóng 
kịch hay đóng vai theo chủ đề 
 *Hạn chế:
 Bên cạnh những thuận lợi thì bản thân tôi cũng gặp không ít khó khăn 
trong quá trình thực hiện đề tài như: việc dạy trẻ đóng kịch còn có nhiều hạn 
chế, chưa sáng tạo trong quá trình hướng dẫn trẻ đóng kịch, nội dung trò chơi 
cũng cố cho hoạt động văn học còn hạn chế, trẻ chưa có sự chủ động nhập vai 
khi tham gia trò chơi đóng kịch dẫn nên câu truyện trở nên kém hấp dẫn.
 Đa số phụ huynh khi trò chuyện với con em họ đều sử dụng tiếng mẹ đẻ, 
trong khi ở trường cô giáo khuyến khích trẻ nói tiếng Việt thì ngược lại phụ 
huynh của các em lại sử dụng tiếng mẹ đẻ với các em, dẫn đến quá trình 
truyền tải kiến thức đến các em gặp nhiều khó khăn.
 2.3 Mặt mạnh, mặt yếu 
 *Mặt mạnh:
 Nhà trường có cơ sơ vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi 
tuy chưa được đa dạng nhưng vẫn tạo được sự mới lạ đối với trẻ, bản thân 
giáo viên luôn có ý thức cũng như tinh thần trách nhiệm cao trong quá trình 
thực hiện nhiệm vụ.
 Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động một cách tích cực
 Trẻ thích được thể hiện mình trong trò chơi đóng kịch cũng như trong 
quá trình đọc thơ, kể chuyện  
 *Mặt yếu: 
 Khả năng trẻ cảm nhận các tác phẩm văn học còn hạn chế, giọng đọc và 
cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa của cô đôi lúc chưa bộc lộ 
cảm xúc hấp dẫn lôi cuốn trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt 
sáng tạo, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa 
có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa 
cao.
 2.4 Nguyên nhân và yếu tố tác động
 Khả năng cảm nhận tác phẩm văn học của trẻ còn hạn chế .
Người thực hiện: Võ Thị Hiền8 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Cư Pang
 a.Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của trẻ
 Trên thực tế cho ta thấy tính cách cũng như đặc điểm tâm sinh lý của 
trẻ hoàn toàn khác nhau, mỗi trẻ có những đặc điểm riêng, có trẻ nhanh nhẹn 
nhưng cũng có trẻ rất nhút nhác chính vì vậy mà chúng ta cần tìm hiểu đặc 
điểm tâm sinh lý của trẻ để từ đó giáo viên có kế hoạch cũng như biện pháp 
phù hợp để hướng trẻ vào hoạt động.
 Để hiểu được trẻ muốn gì? Trẻ cần gì? Trước hết người giáo viên phải 
gần gũi với trẻ, phải hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, luôn lắng nghe 
tâm tư nguyện vọng của trẻ, từ đó ta mới hiểu được trẻ cần gì 
 Đặc điểm phát âm: Nói chung trẻ đã phát âm tốt hơn, rõ. Trẻ vẫn còn 
phát âm sai những âm thanh khó hoặc phát âm bị mất dấu như: thịt - thich, 
quả bí – quả Bi ,Con Gấu - Con Gâu.. Tuy nhiên lỗi sai đã ít hơn.
 Đặc điểm vốn từ: Vốn từ của trẻ tuy nghèo nàn song đã có sự phát triển 
rõ rệt
 Trẻ đã sử dụng chính xác các từ chỉ tính chất không gian như: Cao - 
thấp, dài- ngắn, rộng - hẹp, các từ chỉ tốc độ như: nhanh - chậm, các từ chỉ 
màu sắc: Đỏ, vàng, trắng, đen. Ngoài ra các từ có khái niệm tương đối như: 
Hôm qua, hôm nay, ngày maimột số trẻ dùng từ còn chưa chính xác. Song 
bên cạnh đó một số trẻ đã biết sử dụng các từ chỉ màu sắc như : xanh lá cây, 
tím, hồng
 Đa số trẻ biết sử dụng các từ cao, thấp, dài, ngắn, rộng, hẹp. có 75% số 
trẻ đếm được từ 1 – 10. Tuy nhiên trẻ sử dụng một số từ còn chưa chính xác. 
 Đặc điểm ngữ pháp: Câu trẻ dùng đã chính xác và dài hơn. Ví dụ: Cô 
ơi, Bạn Y Lok bị ốm không đi học (Cháu H’ Wăt )
 Trẻ đã sử dụng các loại câu phức khác nhau. Ví dụ: Câu phức đẳng lập: 
Dê trắng run sợ. Dê trắng bị chó Sói ăn thịt
 Trẻ ít sử dụng câu cụt hơn. Tuy nhiên trong một số trường hợp trẻ dùng 
từ trong câu vẫn chưa thật chính xác: Ví dụ: Cô ơi! Không có áo (Khi cháu 
mở tủ cất áo mà chưa thấy áo của cháu) .
 Trẻ có khả năng kể lại chuyện dưới sự hướng dẫn, hay gợi ý của cô
 Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tâm lý là điều vô cùng quan trọng, trẻ có 
một tinh thần tốt, luôn thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, và 
giải quyết tốt nhiệm vụ cô giao, điều này sẽ giúp trẻ có một niềm tin khi tham 
gia vào các hoạt động nói chung và hoạt động làm quen với tác phẩm văn học 
nói riêng. Văn học là phương tiện hiệu quả mạnh mẽ không chỉ đối với việc 
Người thực hiện: Võ Thị Hiền 10