SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tượng Toán học trong không gian

 Môt số biên pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tượng toán học trong không gian không 
gian đạt kết quả caotrẻ hứng thú tham gia hoạt động và đặc biệt là khả năng định 
hướng trong không gian của trẻ tốt hơn. Do đó tôi đã lựa chọn đề tài“Một số biện 
pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tượng toán học trong không gian ” tại lớp 
mẫu giáo lớn 5 tuổi trong Trường mầm non.
II. MỤC ĐÍCH VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Mục đích nghiên cứu:
 Đối với bản thân người viết: Nghiên cứu, tìm kiếm "Một số biên pháp giúp trẻ 
5 - 6 tuổi định hướng trong không gian”từđó giúp trẻ định hướng trong không gian 
hay nói một cách khác là xác định vị trí trong không gian đạt hiệu quả tốt hơn
 Đối với trẻ: Có một số kỹ năng xác định vị trí và diễn đạt vị trí của các đối tượng 
trong không gian:
 Xác định vị trí các vật trong không gian so với người.
 Xác định vị trí của người so với các vật trong không gian.
 Xác định vị trí các vật trong không gian so với nhau.
 Trẻ yêu thích bộ môn toán, hứng thú và hoạt động tích cực khi tham gia vào hoạt 
động xác định vị trí trong không gian.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
“Một số biên pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi hình thành biểu tượng toán học trong không 
gian”
 Một số vấn đề cho trẻ làm quen với toán và xác định vị trí trong không gian
 Thực trạng của việc chỉ đạo và dạy học đối với việc cho trẻ làm quen với toán 
và hình thành các biểu tượng toán không gian
 Đề xuất biện pháp chỉ đạo và dạy hoạt độnglàm quen với toán “ xác định vị trí 
trong không gian” cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non.
III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VINGHIÊN CỨU VÀ THỜI GIAN NGHIÊN 
CỨU.
 1. Đối tượng nghiên cứu
 Trẻ 5 - 6 tuổi trong trường Mầm non
 2. Phạm vị nghiên cứu.
 Lớp mẫu giáo lớn 5TA2 trường mầm non tôi đang công tác
 3. Thời gian nghiên cứu
 Thời gian nghiên cứu trong năm học 2021- 2022. Từ tháng 9/2021 đến tháng 
4/2022
 2 Môt số biên pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tươns toán học trong không gian
chính xác, khoa học. Do vậy khi tổ chức cho trẻ hoạt động làm quen với toán yêu 
cầu phải phải mềm dẻo, linh hoạt và trẻ phải được trải nghiệm nhiều trong tiết học 
và đặc biệt là trong những tiết dạy trẻ định hướng trong không gian, cần phát huy 
được tính tích cực của trẻ
Trong những năm gần đây mặc dù Phòng Giáo Dục và Nhà trường đã tổ chức 
nhiều chuyên đề cho trẻ làm quen với toán bồi dưỡng cho giáo viên đăc biệt trong 
năm học 2017 -2018 Phòng Giáo Dục và Nhà trường đã tổ chức nhiều chuyên đề 
đổi mới hình thức cho trẻ làm quen với toán. Tuy nhiên, các tiết học đạt kết quả 
chưa cao, giáo viên chủ yếu dựa vào chương trình để thực hiện nội dung được biên 
soạn cho độ tuổi, chứ chưa mở rộng được một số nội dung trong thực tế. Hình thức 
tổ chức cho trẻ còn gò bó, giáo viên chưa vận dụng linh hoạt việc đổi mới hình 
thức cho trẻ làm quen với toán, đặc biệt là việc cho trẻ rèn kỹ năng định hướng 
trong không gian chưa nhiều, khả năng chú ý của trẻ còn phân tán nhiều trẻ còn 
lúng túng trong việc xác định các hướng, tiết dạy có lúc chưa thu hút được sự chú ý 
của trẻ.
 Đối với bản thân tôi cũng chưa cập nhật tốt đổi mới hình thức tổ chức trẻ làm 
quen với toán, đặc biệt là chưa đi sâu nghiên cứu tài liệu “ Bồi dưỡng thực hiện 
chương trình giáo dục mầm non điều chỉnh và đổi mới hình thức tổ chức hoạt động 
giáo dục lĩnh vực phát triển nhận thức” do Sở Giáo Dục và đào tạo ban hành.Từ đó 
trẻ mất hứng thú không tích cực hoạt động. Trong một tiết học bao giờ hứng thú và 
tính tích cực hoạt động của trẻ cũng được đặt lên hàng đầu.Trẻ có hứng thú thì việc 
tiếp thu kiến thức mới đạt hiệu quả cao.Vì vậy cần linh họat trong việc tổ chức hoạt 
động làm quen với toán nói chung và hướng dẫn cho trẻ xác định vị trí trong không 
gian nói riêng, tạo hứng thú cho càng nhiều trẻ và càng lâu càng tốt để trẻ phát huy 
tối đa tính tích cực hoạt động. Do đó giáo viên cần phải tìm tòi những biện pháp hay, 
mới để thu hút trẻ và đạt kết quả cao hơn, giúp trẻ nhạy bén khi định hướng trong 
không gian.
 Chính vì vậy tôi đã nghiên cứu và đã tìm ra “Một số biên pháp giúp trẻ 5-6 tuổi 
hình thành các biểu tượng toán học về không gian”.
 Trong quá trình thực hiện tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
 a) Thuận lợi:
 Đã nhiều năm tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn.Tôi đã đúc rút được 
một số kinh nghiệm từ việc từ việc dạy trẻ hoạt động làm quen với toán nói chung 
và hoạt động dạy trẻ xác định vị trí trong không gian nói riêng và đây cũng chính là 
hoạt động dạy mà tôi yêu thích.
 Trường nằm ngay ở trung tâm dân cư, thuận lợi cho việc đưa đón, trả trẻ của 
phụ huynh.
 4 Môt số biên pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tươns toán học trong không gian
 Trẻ liên hệ được với 
 thực tế xung quanh và 29,26 24,39 24,39 21,96
 12 10 10 9
 diễn đạt bằng lời kết % % % %
 quả tìm được
 Qua khảo sát bảng đánh giá như trên tôi thấy kết quả trên trẻ chưa cao cụ thể 
như sau:
 Số trẻ có hứng thú tham gia hoạt động làm quen với toán: số trẻ được xếp loại 
tốt mới có 14 trẻ chiếm 34,14%. Chưa được 50% tổng số trẻ của lớp vẫn còn nhiều 
trẻ xếp loại kém và trung bình.
 Số trẻ có kỹ năng xácvị trí trong không gian: Tốt là 14 trẻ trên tổng số 41 trẻ 
chiếm tỷ lệ 34,14% ; xếp loại khá là 10 trẻ chiểm 24, 39 % chưa được 50% trên 
tổng số trẻ của lớp và vẫn còn nhiều trẻ có kỹ năng kém và trung bình.
 Số trẻ liên hệ được với thực tế xung quanh và diễn đạt bằng lời kết quả tìm 
được xếp lọai tốt là 12 chiếm 29,26% , xếp loại khá là 10 trẻ chiếm 24,39% chiếm 
tỉ lệ thấp cẫn còn nhiều trẻ xếp loại trung bình và kém.
 Thông qua thực tế điều tra như vậy tôi đã nghiên cứu và tìm ra một số biện 
pháp để khắc phục như sau.
II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn.
 a) Nghiên cứu ch ương trình GDMN.
 Để có được những phương pháp phù hợp, hình thức tổ chức linh hoạt trong 
 việc dạy trẻ định hướng về không gian, cần phải có những kiến thức chính xác nhất 
 về các nội dung khi dạy trẻ định hướng về không gian. Vì đây là bộ môn toán nên 
 càng cần đòi hỏi có sự chính xác cao. Do đó để đạt được kết quả cao trong việc cho 
 trẻ xác định được vị trí trong không gian điều trước tiên tôi đã đi sâu nghiên cứu kĩ 
 chương trình giáo dục mầm non và đặc biệt là phương pháp dạy hình thành biểu 
 tượng toán học về không gian cho trẻ 5-6 tuổi
 Nghiên cứu kĩ chương trình nhằm:
 Nắm vững hệ thống kiến thức về tâm lý, sinh lý độ tuổi, kiến thức về giáo dục 
và chăm sóc trẻ mầm non nói chung để thực hiện tốt công tác chuyên môn ở trường. 
Đặc biệt nghiên cứu sâu lĩnh vực phát triển nhận thức mà hoạt động làm quen với 
 6 Môt số biên pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tượng toán học trong không gian tôi nhận 
thấy trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo nói riêng, đều hứng thú và học tốt hơn 
với các tiết học có nhiều sáng tạo. Tôi luôn suy nghĩ và đặt ra câu hỏi mình phải làm 
gì? làm như thế nào? để nâng cao nghệ thuật giảng dạy, gây hứng thú, phát huy được 
tính tích cực của trẻ và giúp trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng sâu sắc, đạt hiệu quả 
cao.
 Chính vì vậy khi tổ chức các hoạt động cho trẻ tôi luôn thay đổi hình thức 
tổ chức, đa dạng với các thể loại dưới dạng vui chơi, sáng tạo mà vẫn đảm bảo kiến 
thức cho trẻ mới thu hút, hấp dẫn trẻ tham gia vào giờ học đạt kết quả cao.
 Trong quá trình nghiên cứu chương trình giáo dục mầm non tôi nhận thấy 
rằng để tổ chức tốt một tiết học dạy trẻ định hướng trong không gian đạt kết quả cao 
thì cần phải phải nắm chắc phương pháp, nội dung, và hình thức tổ chức hoạt động 
cho trẻ làm quen với toán nói chung và hình thành các biểu tượng toán về không 
gian nói riêng.
2. Xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ xác định vị trí trong không gian.
 Để khắc sâu kiến thức cho trẻ về nhận biết, xác định vị trí trong không gian, 
đồng thời hình thành các kỹ năng, hành vi giúp trẻ thực hành tốt nội dung giáo dục 
tôi đã tạo môi trường trong và ngoài lớp học phong phú, sáng tạo, thay đổi phù hợp 
với từng chủ đề, sự kiện để trẻ tìm tòi, khám phá và trải nghiệm.
 * Môi trường trong lớp:
 Lớp học là môi trường trẻ được tiếp xúc, sống và trải nghiệm nhiều nhất trong 
thời gian trẻ đến trường. Để có một môi trường lớp học thu hút được trẻ, tôi đã 
thường xuyên vệ sinh phòng học sạch sẽ, thoáng mát, đảm bảo đủ ánh sáng cho trẻ 
hoạt động. Trang trí, sắp xếp đồ dùng đồ chơi các góc gọn gàng, ngăn nắp, khoa học 
để thu hút trẻ. Khi hoạt động với các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, không chỉ kích 
thích trẻ tìm tòi, khám phá để phát triển các giác quan, phát triển nhận thức cho trẻ 
mà tôi có thể tận dụng cách sắp xếp đó để tích hợp dạy trẻ xác định vị trí trong không 
gian, xác định được các vị trí trên dưới, phải trái, trước sau của trẻ.
 Ví dụ: Đối với chủ đề, sự kiện “Những con vật nuôi trong gia đình” tôi đã trang 
trí và tận dụng các bài tập trên các mảng tường để ôn luyện củng cố những kiến thức 
về toán không gian cho trẻ:
 Trên mảng tường ở góc tạo hình, tôi cho trẻ quan sát bức tranh vẽ về đàn gà 
đang nhặt thóc trên sân, trong bức tranh có ngôi nhà, cây, đống rơm... Tôi hỏi trẻ 
phía trước ngôi nhà có gì? Bên trái ngôi nhà có gì? Những con gà ở phái nào của 
ngôi nhà?Ngôi nhà ở phía nào của đàn gà? Cái cây ở phía nào ngôi nhà?...
 8 Môt số biên pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hình thành biểu tươns toán học trong không gian
nào?... tôi hỏi trẻ nhiều hướng và lần lượt cho những trẻ khác lên (đổi các đồ vật ở 
các hướng khác nhau sau mỗi lần trẻ khác lên), cho trẻ đứng quay mặt nhiều hướng 
để xác định. Hoặc với những đồ chơi trên các giá góc tôi sắp xếp các con vật ( con 
hươu, con thỏ, con gà, con voi, ....) ở các vị trí khác nhau sau đó tôi hỏi trẻ. Ví dụ: 
con hươu ở phía nào của con thỏ? Phía trên con lợn có những con vật nào? Phía dưới 
con thỏ có những con vật nào? Con lợn ở phía nào con hươu?....
 Một số con vật được sắp xếp trên giá góc
 Bên cạnh đó tôi luôn tận dụng đồ chơi cho trẻ chơi trò chơi “Hãy sắp xếp các 
đồ dùng đồ chơi theo các hướng khác nhau đối với bản thân trẻ” như: nhóm đồ dùng 
để học tập ở bên phải, đồ dùng vệ sinh cá nhân bên trái, đồ chơi nấu ănở phía trước 
con? Đồ dùng, đồ chơi bác sĩ ở phía sau con? Sau đó tôi nâng cao yêu cầu sắp xếp 
các nhóm đồ dùng đồ chơi theo các hướng đối với người khác ( một trẻ lên đứng và 
trẻ khác lên sắp xếp các nhóm đồ dùng theo các hướng của bạn).
 Chính vì cách tôi xây dựng môi trường trong lớp học như vậy nên trẻ rất hứng 
thú và tích cực tham gia hoạt động làm quen với toán đề tài: “Xác định vị trí trong 
không gian” do đó trẻ đã khắc sâu được kiến thức định hướng trong không gian.
 10