SKKN Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại Trường Mầm non Đô Thị Việt Hưng

 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
 Từ xa xưa ông cha ta đã quan tâm đến vấn đề môi trường sống qua các câu 
tục ngữ như: “Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm”
 Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con 
người. Là tất cả những gì xung quanh ta, cho ta cơ sở để sống và phát triển. Việc 
giữ gìn và bảo vệ môi trường “xanh – sạch – đẹp” là của toàn xã hội. Để đảm bảo 
cho con người được sống và làm việc trong môi trường lành mạnh thì giáo dục ý 
thức bảo vệ môi trường được hình thành và rèn luyện từ rất sớm, từ lứa tuổi mầm 
non, giúp con trẻ có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân 
mình nói riêng và mọi người nói chung là rất cần thiết. Từ đó trẻ biết cách sống 
tích cực với môi trường nhằm đảm bảo cho sự phát triển lành mạnh của cơ thể và 
trí tuệ.
 Hiện nay môi trường sống của chúng ta đang bị hủy hoại nghiêm trọng, gây 
nên sự mất cân bằng sinh thái, sự can thiệp của nguồn tài nguyên, ảnh hưởng đến 
chất lượng của cuộc sống. Mỗi năm trên thế giới có hàng vạn người chết vì các loại 
bệnh tật do nguồn nước bị ô nhiễm và môi trường mất vệ sinh gây ra. Một trong 
những nguyên nhân cơ bản hiểu biết về môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường 
trở thành một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược toàn cầu. Ngày nay, giáo dục bảo 
vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các 
trường học và được quan tâm ngay từ bậc học đầu tiên: Giáo dục mầm non. Bởi trẻ 
em ở lứa tuổi này dễ hình thành những nề nếp, thói quen tạo cơ sở cho việc hình 
thành nhân cách tốt để sau này trẻ trở thành một con người phát triển toàn diện 
nhằm tạo ra thái độ hành vi đúng của trẻ với môi trường xung quanh. Môi trường 
có tốt, có lành mạnh thì sức khỏe của trẻ mới đảm bảo.
 Vì vậy, ngay từ khi còn nhỏ trẻ phải có ý thức bảo vệ môi trường xã hội và 
môi trường cho bản thân. Muốn trẻ có được ý thức đó thì chúng ta phải cung cấp 
cho trẻ những hiểu biết về môi trường. Trong quá trình giảng dạy, người giáo viên 
phải thường xuyên tìm ra phương pháp giáo dục phù hợp với từng bài dạy, để có 
được một hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường đạt hiệu quả cao và phát huy được 
tính tích cực của trẻ. Là giáo viên làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ, có một thực 
tế mà tôi luôn trăn trở đó là: Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ là một 
 2 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Nghiên cứu trên trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Đô Thị Việt 
Hưng.
5. Phương pháp nghiên cứu
 5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận: 
 Sưu tầm tài liệu, đọc, phân tích giải thích, đánh giá số liệu thu được thông 
qua nghiên cứu.
 5.2. Phương pháp quan sát tự nhiên:
 Quan sát những hoạt động của trẻ, phương pháp tổ chức của giáo viên qua 
các hoạt động.
 5.3. Phương pháp điều tra:
 Điều tra gián tiếp: điều tra bằng phiếu câu hỏi: đưa ra hệ thống câu hỏi xoay 
quanh hoạt động bảo vệ môi trường và cách tổ chức các hoạt động bảo vệ môi 
trường ra sao tại trường mầm non Đô Thị Việt Hưng. Đối tượng trẻ mẫu giáo lớn 5 
– 6 tuổi. Hệ thống câu hỏi đưa ra giáo viên đánh giá vào những phần mình đã thực 
hiện được và ý kiến đề xuất các hình thức, biện pháp nhằm giáo dục trẻ bảo vệ môi 
trường.
 Điều tra trực tiếp: Tiến hành điều tra bằng đàm thoại, phỏng vấn, trao đổi 
trực tiếp như: chuẩn bị hệ thống câu hỏi đến từng lớp, gặp gỡ giáo viên trao đổi về 
việc tổ chức hoạt động giáo dục trẻ bảo vệ môi trường.
 5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
 Đây là phương pháp dùng để kiểm nghiệm những biện pháp đã xây dựng 
thiết kế trong việc xây dựng đề tài.
6. Phạm vi nghiên cứu:
 Áp dụng và triển khai cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong trường 
mầm non Đô Thị Việt Hưng.
 B. THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT
I. Cơ sở lý luận:
 4 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 - Phụ huynh rất tin tưởng vào nhà trường và cô giáo, luôn ủng hộ về mọi mặt 
dặc biệt là nhiều loại cây xanh, cây cảnh, các nguyên liệu đã qua sử dụng.
 2. Khó khăn khi thực hiện đề tài:
 - Phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, 
không nhắc trẻ vứt rác đúng nơi quy định, đi vệ sinh không đúng nơi, đúng chỗ, trẻ 
hay ngắt lá hái hoa
 - Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc rèn thói quen vệ sinh cho trẻ.
 - Không ít phụ huynh nuông chiều con quá mức trẻ muốn gì được nấy, thích thì 
làm không thích thì thôi, cha mẹ thường làm hết cho trẻ và chưa gương mẫu trước 
trẻ.
III. Các biện pháp giải quyết
 1. Biện pháp 1: Xây dựng trường học an toàn toàn diện
 - Việt Nam là một trong những quốc gia thường xuyên chịu tác động bởi 
thiên tai. Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi thiên tai xảy ra. Do đó, cần 
đầu tư xây dựng trường học an toàn sẽ giảm thiểu nguy hiểm, mất mát về tính 
mạng, tài sảndo thiên tai và biến đổi khí hậu. Trường học được xây dựng an 
toàn: vật liệu, kỹ thuật, lối thoát hiểm
 - Đưa nội dung giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng chống thiên 
tai và phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường tích hợp vào các hoạt động giáo 
dục của trẻ. Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng giáo viên, học sinh về bảo vệ môi 
trường. 
 2. Biện pháp 2: Xây dựng nếp sống lành mạnh cho trẻ
 - Giáo dục trẻ có ý thức giữ vệ sinh chung như: không vứt rác bừa bãi, 
không bẻ cành hái hoa, đi tiểu tiện đúng nơi quy định.
 - Tiết kiệm trong tiêu dùng: tiết kiệm điện, nước, tích cực tham gia cùng cô 
làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu từ thiên nhiên
 - Giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi trường theo gương Bác, như Bác đã 
từng nói: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”.
 6 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Quan sát vườn hoa
 * Hoạt động chiều:
 - Rèn trẻ cách rửa tay, lau mặt
 - Để dép đúng nơi quy định
 - Sử dụng tiết kiệm nguồn nước
 - Ho, hắt hơi phải lấy tay che miệng hoặc quay ra phía sau.
 b, Chủ đề: “Thực vật”
 * Hoạt động chính
 - Tìm hiểu sự nảy mầm từ hạt: Sự phát triển của cây, hoa, quả (cho trẻ 
gieo hạt)
 - Giáo dục trẻ chăm sóc cây bảo vệ môi trường: tưới cây, lau lá cây, xới 
gốc cây, không bẻ cành ngắt lá
 8 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Tổ chức cho trẻ quan sát, làm thí nghiệm đơn giản, cây cần gì để lớn lên, 
hiểu sự cần thiết của nước, không khí ánh sáng đối với con vật và thực vật, thí 
nghiệm nước bẩn do rác, không khí ô nhiễm do khói vụi, mùi hôi thối.
 Tìm hiểu các nguồn nước, phân biệt nước bẩn, nước sạch
 Xem hình ảnh các hoạt động cần đến nước
 Xem hình ảnh tác hại của môi trường: môi trường bị ô nhiễm, bụi bẩn, bão 
lũ, cháy rừng, hạn hán
 * Hoạt động ngoài trời:
 - Quan sát môi trường: vườn hoa, cây cảnh
 - Xem khung cảnh môi trường: nơi đặt thùng rác
 - Biết khu vệ sinh của từng khu vực trong trường
 * Hoạt động chiều: 
 - Xem hình ảnh và nhận xét một số hành vi đúng của con người để bảo vệ 
môi trường (Ví dụ: Bỏ rác đúng nơi quy định, trồng cây, tưới cây, xới cây, thu gom 
rác, xử lý rác thải, sử dụng tiết kiệm nước, hạn chế sử dụng túi nilon)
 - Những điều không nên làm:
 + Xả rác bừa bãi
 + Thùng rác không có nắp đậy
 + Bẻ cành, hái lá, chặt cây
 + Đốt rừng
 + Sử dụng nhiều túi nilon
 + Dẫm lên cỏ, trèo cây
 + Đổ nước bẩn vào nước sạch
 Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường ở mọi lúc mọi nơi vào những thời điểm tình 
huống thích hợp
 10 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Bé lau chùi, sắp xếp đồ dùng đồ chơi trong góc
 Bé lau lá cây
 4. Biện pháp 4: Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động khác
 Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua hoạt động vui chơi
 Hoạt động chơi mang tính tích hợp cao trong giáo dục trẻ, thông qua các trò 
chơi phân vai, trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của người làm công tác bảo 
vệ môi trường như: trồng cây, chăm sóc cây, nhặt rácTôi hướng cho trẻ đóng vai 
bác sĩ (khám chữa bệnh cho mọi người, chú ý giữ gìn vệ sinh phòng khám, xử lý 
 12 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
suy nghĩ tìm kiếm lựa chọn nguyên liệu phù hợp để sáng tạo làm ra đồ dùng dạy 
trẻ học toán, âm nhạc
 6. Biện pháp 6: Xây dựng môi trường học
 - Trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ tôi nhận thấy rằng trẻ ở thường 
quan sát thế giới xung quanh bằng đôi mắt ngây thơ trong sáng, những cái đẹp mới 
lạ sẽ để lại ấn tượng tốt cho trẻ, những cái đẹp đó là đồ dùng đồ chơi trong lớp nên 
tôi rất quan tâm tới vấn đề gây hứng thú cho trẻ. Với mong muốn đem lại cho trẻ 
niềm vui và phấn khởi hào hứng khi tới lớp giúp trẻ cảm nhận trước những vẻ đẹp 
xung quanh mình để trẻ thêm yêu trường yêu lớp. Chính vì vậy mà cô thường trang 
trí lớp học theo từng thời điểm thích hợp để thu hút sự chú ý của trẻ.
 - Ví dụ: 
 + Tổ chức rằm trung thu: Trước khi tổ chức ngày rằm 1 tuần tôi phối hợp 
với hội cha mẹ của lớp tuyên truyền tới phụ huynh, mỗi phụ huynh ủng hộ 1 loại 
quả để trẻ bày mâm ngũ quả. 100% phụ huynh đã nhiệt tình ủng hộ nhiều loại quả 
 14 Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 8. Biện pháp 8: Kết hợp giữa gia đình và cô giáo
 Đối với trẻ mầm non dễ nhớ lại dễ quên nên không được nhắc nhở hàng 
ngày thì trẻ sẽ quên đi những lời cô dạy. Vì thế mà tôi thường xuyên trao đổi với 
phụ huynh để có những thông tin hai chiều. Bên cạnh đó động viên trẻ không chỉ 
bảo vệ môi trường xung quanh mà còn giữ gìn giúp đỡ cha mẹ những việc nhỏ 
trong nhà.
 Trao đổi với phụ huynh mua cho trẻ những tranh ảnh phù hợp với lứa tuổi, 
câu truyenj bé biết bảo vệ môi trường, hình ảnh các bạn biết bảo vệ môi trường. 
Qua đó trẻ được làm quen với hình ảnh và chữ viết.
 Việc kết hợp giữa gia đình và cô giáo là không thể thiếu được, giúp trẻ có 
những việc làm và những hành động tốt về bảo vệ môi trường. Bố mẹ thường 
xuyên nhắc nhở những việc làm tốt thì hiệu quả việc bảo vệ môi trường ở nhà cũng 
như ở trường sẽ trở thành kỹ năng sống của trẻ sau này.
 16