SKKN Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non

 2
động này mang đến hiệu quả nhất định, góp phần mở rộng nhận thức, phát triển 
trí tuệ, phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.
2. Cơ sở thực tiễn:
 Vấn đề giáo dục trẻ mầm non ý thức bảo vệ môi trường được thực hiện 
trong các hoạt động hàng ngày của trẻ tại lớp. Từ lúc đón trẻ đến các hoạt 
động hoc, hoạt động chơi, ăn ngủđều được giáo viên thực hiện lồng ghép 
việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Như những năm trước lớp 
tôi phụ trách cũng đã thực hiện một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi 
trường thông qua các hình ảnh tôi đàm thoại với trẻ về hành động, việc làm 
của các bạn nhỏ về ý thức bảo vệ môi trường (bỏ rác vào thùng, trồng 
câyhay tổ chức các buổi trồng cây dọn sân trường, giao nhiệm vụ cho 
từng nhóm trẻ, hay giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi trường thông qua trò chơi 
đạt hiệu quả cao nhưng trẻ chỉ nhớ được lúc đó sau lại quên ngay, và khi lao 
động thì trẻ làm một cách miễm cưỡng, coi đấy là nhiệm vụ mình phải làm
 Tôi nhận thấy có một số phụ huynh chưa quan tâm đến vấn đề môi trường 
của trường/ lớp, gia đình. Còn trẻ thì chưa tích cực tham gia vào các hoạt động 
bảo vệ môi trường như: Vệ sinh thân thể, sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, giữ 
gìn lớp học sạch sẽ, chăm sóc cây, thu gom lá, rác thải ngoài sân trường...Ví dụ 
như ăn kẹo hoặc ăn bánh xong không vứt ngay vỏ vào thùng rác mà vứt dấu vào 
một xó kín đáo hay nhìn thấy vỏ bim bim, vỏ hộp sữa ngoài sân trường không 
nhặt bỏ vào thùng rác đúng nơi qui định...
 Là một giáo viên hàng ngày đang trực tiếp giáo dục những thế hệ 
tương lai của đất nước, chúng tôi nhận ra một điều thật quan trọng trong 
công việc của mình là cần phải giáo dục cho trẻ ngay từ bậc học mầm non ý 
thức bảo vệ môi trường. Điều này là vô cùng quan trọng trong đời sống của 
trẻ sau này, vì khi trẻ có ý thức bảo vệ môi trường sẽ khắc sâu vào cuộc 
sống của trẻ, qua đó tạo nền tảng hình thành nhân cách cho trẻ vững chắc 
sau này. Chính vì vậy mà tôi đã lựa chọn và đi sâu vào nghiên cứu đề tài 
“Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-6 
tuổi ở trường mầm non”. Dựa vào đó giúp trẻ tự ý thức biết bảo vệ môi 
trường sống xung quanh, đồng thời tôi mong rằng sáng kiến này góp phần 
làm phong phú hơn trong các hoạt động giáo dục trẻ. Trẻ được trải nghiệm 
nhiều và tích cực hơn trong năm học 2020-2021.
II. Mục đích nghiên cứu của đề tài:
- Đối với giáo viên: Nâng cao kiến thức, kỹ năng trong công tác chăm sóc, giáo 
dục đặc biệt trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo.
- Đối với trẻ: Trẻ có ý thức và quan tâm hơn đến việc bảo vệ môi trường
 4
 PHẦN THỨ HAI
 NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Những nội dung lýluận liên quan nghiên cứu
 Mục đích giáo dục bảo vệ môi trường không chỉ làm cho mọi người hiểu 
rõ cần thiết phải bảo vệ môi trường mà quan trọng là phải có thói quen, hành vi 
ứng xử văn minh, lịch sự với môi trường, điều này phải được hình thành trong 
một quá trình lâu dài và phải bắt đầu ngay từ tuổi ấu thơ.
Nội dung giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng ghép vào các hoạt 
động giáo dục, hoạt động vui chơi, khám phá khoa họcthông qua chế độ sinh 
hoạt một ngày của trẻ ở trường hình thành cho trẻ có thói quen, hành vi ứng xử 
văn minh, lịch sự với môi trường ngay từ lứa tuổi mầm non.
 Giáo dục bảo vệ môi truờng cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những 
hiểu biết ban đầu về môi trường sống của bản thân, hình thành cho trẻ có thói 
quen tốt biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi trong lớp và ngoài trời gọn gàng ngăn nắp, 
biết bỏ rác đúng nơi qui định, biết chăm sóc cây xanh và chăm sóc con vật nuôi, 
hình thành cho trẻ có thái độ thiện cảm bảo vệ môi trường, biết được hành vi 
xấu như vứt rác bừa bãi nơi công cộng, vẽ bẩn lên tường, dẫm đạp lên cây 
xanh Bên cạnh đó giúp cho các bậc phụ huynh và cộng đồng có kiến thức cơ 
bản về giáo dục bảo vệ môi trường 
 Chính vì vậy trong năm học này tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số giải pháp 
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm 
non” làm đề tài sáng kiến của mình.
II. Thực trạng 
1. Đặc điểm chung của nhà trường
- Số trẻ có hiểu biết ban đầu về môi trường sống trong sạch còn hạn chế. Tẻ 
nhận thức được cái sạch và cái bẩn nhưng không tự ý thức được phải làm thế 
nào để môi trường xung quanh sạch sẽ, trong lành
- một số trẻ chưa tự ý thức được phải cất đồ chơi gọn gang ngăn nắp sau ki chơi, 
đôikhi còn bày bừa ra lớp mà không chịu cất dọn
- trẻ chư tích cực tham gia bảo vệ môi trường lớp học. Đôi lúc còn vứt rác ra sân 
trường, khi cô giáo nắc nhở mói gom lại vứt thùng rác
- Khi thấy các hành vi làm bẩn hay phá hoại môi trường trẻ thường ít có phản 
ứng hay thờ ơ.
 2. Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi
- Được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện trang 
bị đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi. 
 6
- Đồ dung đồ chơi cho trẻ trải nghiệm vàphục vụ cho tiết dạy chưa phong phú
- Lồng ghép các hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường vào các hoạt động chăm 
sóc giáo dục còn ít
- Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường chưa được thục hiện thường xuyên ở mọi lúc, 
mọi nơi
- Công tác tuyên truyền phối hợp phụ huynh vềgiáodụctrẻ bảo vệ môi trường 
chưa cao
 Với số liệu thống kê như trên và nhận thức được tầm quan trọng của việc 
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường đối với trẻ, đầu năm học 2020- 2021 chúng 
tôi đã chọn sáng kiến “Một số giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho 
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non" nghiên cứu để nâng cao ý thức bảo vệ 
môi trường của trẻ trong lớp mình phụ trách.
III. Những biện pháp chủ yếu của đề tài
 * Xây dựng môi trường tạo cảnh quan cho trẻ hoạt động
 * Tận dụng các nguyên vật liệu phế thải làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
 * Tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong 
các hoạt động chăm sóc giáo dục
 * Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
 * Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phối kết hợp với phụ huynh.
IV. Biện pháp từng phần 
 1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường, tạo cảnh quan cho trẻ hoạt động.
 Đối với trẻ mầm non xây dựng môi trường giáo dục trẻ là rất quan trọng vì 
môi trường giáo dục có tốt thì mới kích thích sự khám phá tìm tòi của trẻ. Chính vì 
vậy ngay từ đầu năm học sau khi khảo sát chúng tôi đã cùng thống nhất xây dựng 
kế hoạch tạo môi trường lớp học sạch đẹp thân thiện. Trang trí các nội dung theo 
chủ đề, làm nhiều góc mở, có nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật liệu 
thiên nhiên, đồ dùng đồ chơi ở các góc được sắp xếp gọn gàng khoa học, đẹp mắt 
để giáo dục được trẻ và để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động. 
 Đặc biệt chúng tôi xây dựng góc thiên nhiên phong phú, nhiều loại cây gần 
gũi để tạo cho trẻ không gian xanh, mỗi ngày trẻ có thể tự chăm sóc cây xanh, 
nhổ cỏ, tưới nước, lau lá, bắt sâu  Tại đây chúng ta kết hợp giáo dục trẻ không 
ngắt lá, bẻ cành, không dẫm lên hoa và trẻ biết được việc làm của mình là đang 
bảo vệ môi trường. Từ đó giúp trẻ thêm yêu lao động, tạo cho trẻ sự gần gũi và 
thân thiết với thế giới tự nhiên. Ở đây trẻ có thể tìm hiểu về sự phát triển của cây 
từ lúc gieo hạt, nẩy mầm, cho đến lúc cây phát triển. Tạo các góc mở cho trẻ được 
hoạt động, được chơi như: Bé với bảo vệ môi trường, Hành vi đúng - sai, 
 8
con bướm, con ong, con kiến, ), bộ đồ chơi chủ đề thực vật (cây, rau, củ, quả 
), bộ đồ chơi phương tiện giao thông (ô tô, thuyền buồm, các biển báo giao 
thông, )  và một số bộ đồ chơi ngoài trời cho trẻ chơi như: (Dòng chảy của 
nước, nhảy theo dấu chân, ném bóng) kích thích sự tìm tòi, khám phá của trẻ 
vào các hoạt động một cách tích cực và rất hiệu quả đối với trẻ.
3. Biện pháp 3: Tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi 
trường trong các hoạt động chăm sóc giáo dục
 Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường không phải là một môn học mà nó là 
một nội dung được tích hợp vào tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ dưới 
nhiều hình thức. Vì vậy chúng tôi phải lựa chọn các nội dung giáo dục bảo vệ 
môi trường cho trẻ sao cho phù hợp, linh hoạt, sáng tạo, có hiệu quả tạo ra mối 
liên hệ chặt chẽ, giữa nội dung tích hợp với nội dung chính của từng hoạt động.
+ Thông qua hoạt động học: 
Thông qua hoat động học trẻ được tham gia nhiều vào các hoạt động khác nhau. 
Mỗi môn học đều có mục đích, yêu cầu riêng, song chúng tôi luôn chú ý lồng 
ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường một cách linh hoạt sao cho phù hợp giúp trẻ 
dễ hiểu, dễ nhớ. Mỗi chủ đề có một nội dung khác nhau nhưng đều giúp cho trẻ 
có ý thức để bảo vệ môi trường. 
 Nội dung giáo dục bảo vệ môi trường được thể hiện thông qua các hoạt 
động học như: Khám phá khoa học, hoạt động tạo hình, hoạt động âm nhạc, làm 
quen văn học...và gắn vào từng đề tài cụ thể và tùy theo chủ đề, mỗi chủ đề đều 
có thể lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào đó. 
 Dựa vào từng hoạt động cụ thể để lồng ghép vào từng phần của hoạt 
động, hay có thể lồng ghép vào trọng tâm của hoạt động, nhưng với chương 
trình học của lớp chúng tôi đa phần giáo dục bảo vệ môi trường vào phần củng 
cố và giáo dục trẻ, nhằm để khắc sâu cho trẻ thói quen hành vi tốt, để cho trẻ 
biết được nội dung giáo dục môi trường trong bài học này là giáo dục cái gì? Trẻ 
phải thực hiện như thế nào? Những việc gì nên làm, những việc gì không nên 
làm. Để hoạt động đạt kết quả cao thì chúng tôi phải dùng các phương pháp 
khác nhau để kích thích trẻ tham gia hoạt động và ghi nhớ lâu hơn.
 Ví dụ: Với hoạt động khám phá ở chủ đề bản thân chúng tôi làm rõ cho 
trẻ hiểu để có một cơ thể khoẻ mạnh ta cần hít thở không khí trong lành, ăn uống 
đảm bảo chất và không bị ngộ độcchủ đề trường mầm non thì lớp học 
phải sạch sẽ, gọn gàng và có bóng mát để cho các cháu ăn ngon- ngủ ngon- khoẻ 
mạnh. Hoặc chủ đề thực vật “ Cây xanh và môi trường sống”. Cho trẻ xem một 
số hình ảnh về cây xanh, sự phát triển của cây xanh, lợi ích của cây xanh. Cây 
lớn lên nhờ những yếu tố nào? Vì sao phải trồng cây? Trồng cây để làm gì ? Cây 
 10
 Trò chơi với một số phương tiện, công nghệ hiện đại (Máy vi tính) trẻ 
nhận biết môi trường bẩn sạch qua các hình ảnh, âm thanh, video,  Trẻ được 
quan sát các hoạt động cùng cô tìm nguyên nhân và cách làm cho môi trường 
sạch hơn. Làm khắc sâu trong tâm trí trẻ những hình ảnh đẹp, sống động về bảo 
vệ môi trường 
 Thông qua hoạt động vui chơi trẻ được trải nghiệm vừa học vừa chơi vừa 
rèn được cho trẻ thói quen biết bảo vệ môi trường sống xung quanh mình, nhận 
biết các hành vi đúng - sai, tốt - xấu với môi trường, biết tiết kiệm điện, tiết 
kiệm nước. Đặc biệt có ý thức bảo vệ môi trường xanh- sạch - đẹp. 
+ Thông qua tổ chức giờ ăn, ngủ cho trẻ:
 Đây là hoạt động nhằm hình thành các nề nếp thói quen trong sinh hoạt, 
chúng tôi thường xuyên nhắc trẻ phải kê bàn ngay ngắn, biết lấy khăn, lấy đĩa 
đựng cơm rơi. Sau đó ra xếp hàng rửa tay theo đúng quy trình (nhắc trẻ rửa tay 
tiết kiệm nước, rửa xong nhớ vặn khóa vòi nước). Trong khi ăn cô nhắc trẻ khi 
ho phải lấy tay che miệng, không nói chuyện trong khi ăn. Ăn xong biết xếp bát, 
thìa vào nơi quy định một cách gọn gàng. Đi vệ sinh đúng nơi quy định và tự lấy 
gối đi ngủ. Đó là những thói quen rất đỗi bình thường nhưng cũng chính là ý 
thức bảo vệ môi trường mình sống luôn sạch sẽ, gọn gàng. Có như vậy mới 
mong trẻ có ý thức bảo vệ môi trường ở phạm vi rộng hơn và mỗi tuần chúng tôi 
đều có kế hoạch cụ thể thực hiện việc dọn vệ sinh lớp học, lau chùi đồ dùng đồ 
chơi và giá, kệ đồ chơi của trẻ. 
 Trước giờ đi ngủ, chúng tôi kể cho trẻ nghe những câu chuyện về bảo vệ 
môi trường và tổ chức cho trẻ xem tranh truyện về môi trường, đó là những câu 
chuyện về một việc làm tốt hoặc một hành động dũng cảm bảo vệ môi trường 
của trẻ hoặc những người xung quanh. 
 Từ những việc làm trên, ý thức bảo vệ môi trường của trẻ được nâng cao 
và khắc sâu hơn, những việc làm tốt hàng ngày trẻ được nghe qua các câu 
truyện, hay quan sát từ cô giáo, người lớn như quét dọn nhà cửa, trường 
lớp, xóm làng sạch sẽ, không xả rác bừa bãi, giữ gìn và tiết kiệm nguồn nước  
Từ đó, trẻ ý thức được hành vi của mình và thích thú làm theo. 
+ Thông qua hoạt động nêu gương
Hoạt động nêu gương cũng là một trong những hoạt động để thực hiện nhiệm vụ 
giáo dục trẻ bảo vệ môi trường một cách có chiều sâu, giúp cho trẻ có ý thức bảo 
vệ môi trường một cách có hiệu quả nhất. Cô động viên, khen ngợi những trẻ có 
những hành vi tốt đã thực hiện có ý nghĩa bảo vệ môi trường như: Tiết kiệm 
nước khi rửa tay, chân, biết tiết kiệm hồ dán khi học tạo hình, biết xếp gọn đồ 
dùng, đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, tiết kiệm nước trong hoạt động vệ sinh rửa