SKKN Một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 tuổi

 Giúp cho các em có thức trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường. Những phút 
vui chơi thoải mái, lành mạnh sẽ giúp các em thêm hào hứng để học tập và sống hồn 
nhiên hơn. 
 Nhằm đánh giá được thực trạng việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường của 
trẻ mẫu giáo 5 tuổi ở trường mầm non nơi tôi đang công tác.
 Đề xuất một số biện pháp tổ chức hiệu quả việc giáo dục ý thức bảo vệ môi 
trường cho trẻ 5 tuổi.
 Qua việc trẻ có ý thức bảo vệ môi trường sẽ giúp các em thêm hào hứng để học 
tập và sống hồn nhiên hơn. Hơn nữa, việc bảo vệ môi trường sẽ làm cho trẻ tạo ra 
nhiều đức tính tốt đẹp, hạn chế những tật xấu, đồng thời rèn luyện ý thức và tâm hồn 
các em theo chiều hướng tốt.
III. PHẠM VI ÁP DỤNG ĐỀ TÀI 
 Có thể áp dụng và triển khai cho tất cả các cháu ở tuổi mầm non và các trường 
học trong toàn Huyện, vì đây là một cách làm không quá khó và nó gần gũi với chúng 
ta, với trẻ nhỏ, không đòi hỏi yêu cầu, cơ sở vật chất gì tốn kém cho việc làm trên. 
 B. PHẦN NỘI DUNG
 I. THỰC TRẠNG CỦA NỘI DUNG CẦN NGHIÊN CỨU
 Hiện nay, môi trường trên thế giới và ở Việt Nam đang bị ô nhiễm nặng nề do 
sự gia tăng dân số; nghèo đói, lạc hậu ở các nước đang phát triển; khí thải của công 
trường, nhà máy và lượng rác thải trong sinh hoạt hàng ngày quá nhiều không xử lý 
tốt; rừng bị tàn phá nghiêm trọng, diện tích rừng bị thu hẹp, đất đai bị suy thoái; ô 
nhiễm môi trường do các khu công nghiệp và khu đô thị hóa; hệ thống giao thông quá 
tải gây khói bụi, tiếng ồn ....cũng làm ảnh hưởng rất lớn đến môi trường. 
 Trước thực trạng đó giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành vấn đề cấp bách 
mang tính chiến lược toàn cầu . Chính vì thế mỗi một chúng ta cần tuyên truyền giáo 
dục môi trường nâng cao nhận thức và trách nhiệm bỏ vệ môi trường trong hệ thống 
giáo dục quốc dân vì thế cần giáo dục cho con người ngay từ lúc tuổi thơ để trẻ hiểu và 
nhận thức về môi trường một cách tổng quát hơn. Đối với các em nhỏ đang ở độ tuổi 
mẫu giáo thì ngành cũng đã có số biện pháp để giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho 
các em như : cho các em lao động nhặt rác sân trường, tham gia phong trào làm cho 
quê hương sạch hơn . ở một số môn học cũng được lồng ghép chủ đề môi trường 
vào giảng dạy, góp phần làm sạch hơn môi trường của chúng ta. Tuy nhiên các hoạt 
động đó vẫn chưa đem lại hiệu quả lắm vì đa số trẻ nhỏ chưa có ý thức cao trong việc 
bảo vệ môi trường, những việc làm của các em chưa có tính tự giác, khi nào giáo viên 
nhắc nhỡ, yêu cầu thì các em mới làm, nếu có thì chỉ số ít các em làm. Vấn đề được 
đặt ra, nếu một trường chưa có được một tập thể học sinh có ý thức về bảo vệ môi 
trường thì việc thực hiện những phong trào thi đua “ Xây dựng trường học xanh – 
sạch – đẹp”; “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” khó có thể thực 
hiện tốt. Bằng chứng là ở một số trường học trong thành phố chúng ta vẫn còn nhìn 
thấy rác ( bọc, giấy, chai nhựa, lá cây .), cụ thể là trường mà tôi đang giảng dạy. 
Trước thực tế đó, tôi cảm thấy bản thân phải tìm cách nào để giáo dục các em ý thức 
bảo vệ môi trường tốt hơn, không những trong nhà trường mà còn ở gia đình và ngoài 
xã hội. 
 1. Thuận lợi: kinh nghiệm đưa ra 25 trẻ 12/25 13/25
Tỷ lệ % 48% 52%
 II. CÁC BIỆN PHÁP
 Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ tuổi mầm non luôn là một hoạt 
động mang tính giáo dục cao, nó đòi hỏi chúng ta phải nhạy bén, tận dụng nguồn 
nguyên vật liệu thải bỏ để biến chúng thành những dụng cụ dạy học, đồ chơi cho trẻ 
một cách đơn giản nhưng thể hiện rõ nét sự sáng tạo và ý tưởng phong phú qua mỗi 
sản phẩm. Xuất phát từ những trăn trở ấy, tôi đã xây dựng kế hoạch tổ chức cũng như 
biện pháp để hoạt động này mang đến hiệu quả nhất định. 
 2. 1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường 
cho trẻ thông qua các chủ đề, các hoạt động giáo dục: 
 Thông qua các hoạt động học có chủ đích, hoạt động vui chơi, các giờ sinh 
hoạt, tôi đã xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ dựa vào tình 
hình của lớp và khả năng thực tế của trẻ. Lựa chọn để đưa vào kế hoạch những 
nguyên vật liệu có thể tạo được sản phẩm đáp ứng được yêu cầu "học mà chơi, chơi 
mà học" cho trẻ để đảm bảo hiệu quả đạt được của công tác luôn ở mức cao nhất. 
 - Kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ cũng được xây dựng từ dễ đến 
khó, mức độ tăng dần theo các chủ đề. 
 * Trong biện pháp này tôi đã xây dựng kế hoạch và lựa chọn các nội dung, hoạt 
động tích hợp theo từng chủ đề như sau: 
 Chủ đề : Trường Mầm non: 
 - Hoạt động học: Giới thiệu các khu vực trong trường, các khu vệ sinh, nơi bỏ 
rác, vứt rác. 
 - Hoạt động ngoài trời: Xem tranh ảnh đoạn băng tình huống về việc giữ gìn vệ 
sinh cảnh quan của trường, trò chuyện với trẻ về cách xử lý tình huống của trẻ. Nhặt 
rác trong sân trường, và nhặt lá cây rụng bỏ vào thùng rác. 
 - Hoạt động chiều: Trò chuyện về sự cần thiết của việc rửa tay, rửa mặt. Những 
thời điểm cần rửa tay, rửa mặt ( trước khi ăn, sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi 
hoạt động ngoài trời và khi tay bẩn.) 
 Chủ đề : Gia đình: 
 - Hoạt động ngoài trời: Cô và trẻ cùng trò chuyện về công việc của trẻ ở nhà. Cô 
giáo dục trẻ biết giúp đỡ bố mẹ sắp xếp, dọn dẹp nhà cửa. 
Cô giáo dục trẻ biết chăm sóc cây hoa có trong nhà mình ( tưới nước, nhặt lá vàng) 
Chủ đề : Thế giới thực vật: 
 - Hoạt động học: Tìm hiểu về sự phát triển của cây xanh và các loại hoa. Ích lợi 
của cây xanh và giáo dục trẻ chăm sóc cây xanh để bảo vệ môi trường. 
 - Hoạt động góc: Góc thiên nhiên: chăm sóc cây cảnh, tưới nước cho cây, nhặt 
lá vàng, lá rụng. Góc tạo hình: Sử dụng các loại lá cây trẻ nhặt được kết thành những 
đồ chơi dân gian mà trẻ yêu thích ( con trâu, chong chóng, diều) 
 - Hoạt động ngoài trời: Quan sát cây cảnh có trong sân trường và ích lợi của các 
loại cây. Chăm sóc cây xanh và trồng thêm một số cây trong vườn trường. Trò chuyện 
và quan sát sự trưởng thành của chúng. Thực hành trồng cây và theo dõi sự phát triển ý thức tiết kiệm nước và các nguyên liệu chế biến món ăn, thu gom đồ dùng gọn gàng 
sau khi làm. 
 - Thông qua các trò chơi học tập : Trẻ tìm hiểu các hiện tượng trong môi trường, 
trẻ học cách so sánh, phân loại các hành vi tốt, xấu đối với môi trường, phân biệt môi 
trường sạch, môi trường bẩn và tìm ra nguyên nhân; trẻ biết giải các câu đố, kể lại các 
câu chuyện về bảo vệ môi trường 
 - Thông qua các trò chơi vận động : Trẻ mô tả các hành vi bảo vệ môi trường : 
động tác cuốc đất, trồng cây, tưới nước, bắt sâu ; hoặc làm hại môi trường : chặt 
cây, dẫm lên thảm cỏ, đốt rừng, săn bắt chim, thú 
 - Thông qua các trò chơi đóng kịch : Trẻ thể hiện được nội dung các câu chuyện 
bảo vệ môi trường : “ Hạt đỗ sót”; “ Biết đi đâu”; “ Con hãy đợi rồi sẽ biết”; “ Nỗi đau 
của lá”, trẻ biết thể hiện các hành vi có lợi, hành vi có hại cho môi trường. 
 Bên cạnh việc tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào 
trong các chủ đề, các hoạt động giáo dục trẻ, tôi đã chú trọng lồng ghép thêm một nội 
dung mới : Bé tiết kiệm điện. Tôi nhận thấy, đây là một nội dung cần phải được giáo 
dục liên tục và thường xuyên để trẻ biết sử dụng các thiết bị điện trong gia đình một 
cách hiệu quả và hợp lý, đồng thời phải giải thích cho trẻ hiểu : Tiết kiệm điện là bảo vệ 
môi trường. 
 Tôi đã xây dựng kế hoạch giáo dục như sau: 
 - Hoạt động chính: Tìm hiểu cách sử dụng đồ điện tiết kiệm và an toàn. Cô nêu 
ra ý nghĩa của việc sử dụng điện tiết kiệm đối với môi trường. 
 - Hoạt động góc: Xem truyện về việc sử dụng điện tiết kiệm và ảnh hưởng của 
việc sử dụng tiết kiệm đối với môi trường. 
 - Hoạt động ngoài trời: Trò chuyện về ảnh hưởng của việc sử dụng tiết kiệm 
điện đối với môi trường và những điều nên làm , không nên làm để tiết kiệm điện. 
 2. 2. Biện pháp 2: Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua những 
khái niệm đơn giản và gần gũi với trẻ: 
 * Tôi đã chú trọng cung cấp những hiểu biết về môi trường xung quanh của trẻ. 
Điều có thể nhận thấy rất rõ trong đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mầm non đó là trẻ rất 
thích thú khi được làm quen, khám phá môi trường xung quanh. Đặc biệt, đối với trẻ ở 
lứa tuổi mẫu giáo lớn đã có một vốn kiến thức phong phú về môi trường xung quanh, 
điều này tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên dễ dàng hơn khi thực hiện nhiệm vụ giáo 
dục môi trường cho trẻ . Tuy nhiên, để hệ thống hóa các khái niệm mang tính trừu 
tượng về môi trường xung quanh đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt, nhạy bén trong các 
phương pháp giáo dục trẻ: 
 - Giáo viên phải giúp trẻ hiểu và phân biệt được đâu là môi trường sạch, môi 
trường bẩn và các tác hại khi sống trong môi trường bẩn để từ đó trẻ có các nhận thức 
bảo vệ môi trường và bảo vệ sức khỏe của trẻ. 
 Ví dụ : Cô giáo tạo tình huống làm môi trường lớp học bừa bộn có nhiều rác, đồ 
dùng đồ chơi không ngăn nắp . Cô cho trẻ nhận xét môi trường sạch hay bẩn. Trẻ đưa 
ra cách giải quyết : Trẻ tự phân công cho từng tổ, nhóm, cá nhân trực nhật và thực 
hiện công việc. Sau khi lao động xong cho trẻ nhận xét, so sánh môi trường của lớp 
học trước khi lao động với sau khi lao động . củng cố kiến thức cho trẻ. 
Ví dụ : - Trong lĩnh vực con người với môi trường, cô tổ chức cho trẻ làm các thí 
nghiệm : Thí nghiệm về sự phân hủy cuả lá cây; thí nghiệm về không khí bị ô nhiễm từ 
khói 
 - Trong lĩnh vực con người với thế giới thực vật : Cô tổ chức các thí nghiệm: 
cây cần nước, ánh sáng, không khí; điều kiện hạt nảy mầm 
 2. 5. Biện pháp 5: Hình thành cho trẻ tinh thần tập thể. 
 - Phân nhóm trẻ, giao nhiệm vụ cho từng nhóm tìm kiếm và sưu tầm các đồ 
dùng, nguyên liệu để làm các tác phẩm tập thể. Biện pháp này giúp trẻ tăng cường 
hoạt động và có ý thức làm việc theo nhóm. 
 - Trẻ thể hiện sự hứng thú khi được khám phá các loại nguyên vật liệu phế thải 
và được tự tay mình làm những món đồ chơi mình thích. 
 2. 6. Biện pháp 6: Chú trọng công tác tuyên truyền và phối kết hợp với Phụ 
huynh. 
 - Tuyên truyền và phối kết hợp với Phụ huynh trong công tác giáo dục ý thức 
bảo vệ môi trường là một biện pháp không thể thiếu khi giáo dục cho trẻ. Bởi, chỉ có 
làm tốt công tác tuyên truyền, vận động giáo viên mới nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình 
của Quý bậc Phụ huynh về nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để giáo viên có thể tận dụng, 
hướng dẫn các bé làm đồ chơi đơn giản cho mình. Đồng thời, cũng thông qua công tác 
này, Phụ huynh sẽ hiểu rõ hơn tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi 
trường cho con trẻ không phải chỉ ở phía nhà trường mà còn ở cả gia đình nữa . 
 - Song song với việc làm tốt công tác tuyên truyền, vận động phụ huynh, tôi còn 
thường xuyên tìm và tải trên mạng các bài báo, phóng sự về nêu cao tinh thần, ý thức 
bảo vệ môi trường nhằm phục vụ cho công tác giáo dục trẻ ngày một tốt hơn. 
 III. KẾT QUẢ CỦA SÁNG KIẾN
 Với những biện pháp trên khi thực hiện tại lớp tôi đạt được một số kết quả như 
sau: 
 Khuôn viên của trường, lớp ngày càng " xanh - sach - đẹp" và an toàn, thoáng mát 
đã góp phần rất lớn thu hút các bậc phụ huynh đưa trẻ đến trường ngày một đông 
hơn. 
+ Đối với trẻ: 
 - 100% trẻ ở lớp bước đầu có ý thức bảo vệ môi trường từ những việc làm đơn 
giản: 
 Thông qua giáo dục bảo vệ môi trường, trẻ biết chăm sóc, giữ gìn sức khỏe cho bản 
thân. Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh lớp học, biết cất đồ dùng và vật liệu gọn 
gàng, đúng chỗ. Trẻ biết chăm sóc cây kiểng, tưới cây góc thiên nhiên, có ý thức tốt 
bảo quản môi trường của lớp, của trường luôn luôn sạch đẹp. 
 Trẻ có những thói quen tốt bảo vệ môi trường như ăn singum xong biết vứt giấy gói 
bọc bả singum lại bỏ vào thùng rác. Khi có nhu cầu vứt rác, mang rác tới thùng vứt 
hoặc vứt rác vào nơi quy định. Không khạc nhổ bừa bãi, đi vệ sinh đúng chổ. Biết tiết 
kiệm thức ăn, ăn hết suất, không làm rơi vãi, không bỏ thừa thức ăn, ăn xong biết đánh 
răng tiết kiệm nước. 
- 96% Trẻ khi nhìn thấy người khác xả rác bừa bãi biết nhắc nhở. 
- 95 % Trẻ có ý thức nhắc nhở người lớn không hút thuốc lá nơi công cộng và biết nói