SKKN Một số biện pháp giáo dục trẻ 5-6 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường ở trường mầm non

 2/10
 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận về việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường:
 Vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay là mối quan tâm hàng đầu của nhiều 
 quốc gia trên thế giới. Mặc dù đã có nhiều hoạt động kêu gọi vì môi trường 
 nhưng tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn ở mức báo động. Chính vì vậy, cần 
 phải giáo dục trẻ bảo vệ môi trường ngay từ tuổi mầm non. Đây chính là lứa tuổi 
 sẽ đặt nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhân cách sau này của trẻ.
 Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi nhằm hình thành ở 
 trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề môi trường 
 được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kỹ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối 
 với môi trường.Qua đó làm cho trẻ biết cách sống tích cực trong môi trường và 
 thân thiện với môi trường. 
 Vấn đề giáo dục trẻ mầm non có ý thức bảo vệ môi trường được thực hiện 
 trong các hoạt động hàng ngày của trẻ tại lớp. Như những năm trước tại lớp tôi 
 phụ trách cũng đã thực hiện một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường như 
 thông qua tranh ảnh tôi đàm thoại cùng trẻ về hành động, việc làm của bạn nhỏ 
 về ý thức bảo vệ môi trường (bỏ rác vào thùng, trồng cây... ) hay tổ chức các 
 buổi lao động dọn sân trường, giao nhiệm vụ cho từng nhóm trẻ, hay giáo dục 
 trẻ qua các trò chơi nhưng đạt hiệu quả chưa cao. Trẻ chỉ nhớ được lúc đó sau lại 
 quên và lao động một cách miễn cưỡng, coi đấy là nhiệm vụ mình phải làm.
 2. Thực trạng của việc giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi ý thức bảo vệ môi trường ở 
 trường mầm non
 2.1. Thuận lợi.
 Được sự quan tâm giúp đỡ từ phía phòng GD & ĐT , của Ban giám hiệu 
nhà trường cùng với phụ huynh học sinh đã giúp đỡ về vật chất phục vụ công tác 
chăm sóc, giáo dục trẻ, lớp được trạng bị đầy đủ đồ dùng đồ chơi, môi trường an 
toàn và thân thiện.
 Đồ dùng đồ chơi, dụng cụ chăm sóc cây, sách báo các hình ảnh về vấn đề 
 bảo vệ môi trường tương đối đầy đủ.
 Diện tích lớp học rộng, sân trường có cây cảnh và được chăm sóc 
 thường xuyên, thuận tiện cho việc tổ chức các hoạt động và trò chơi gắn với 
 việc bảo vệ môi trường rất thuận lợi.
 Lớp tôi phụ trách có 40 học sinh (trong đó có 19 bạn nữ, 21 bạn nam ) tất cả 
 các trẻ đều phát triển bình thường, nhanh nhẹn, hoạt bát. Trẻ hứng thú, tích cực 
 tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp.
 Phụ huynh luôn quan tâm trao đổi với cô về các hoạt động học, vui chơi, 
 lao động diễn ra hàng ngày trên lớp. Sẵn sàng ủng hộ, đóng góp các nguyên 
 vật liệu, phế liệu: Vỏ hộp, bìa cứng, lon bia, chậu hoa cây cảnh góp phần tạo 
 cảnh quan xanh, sạch đẹp.
 2.2. Khó khăn
 Nhận thức của trẻ về nội dung giáo dục bảo vệ môi trường còn hạn chế , 
 một số trẻ chưa biết cách bảo vệ môi trường như vứt rác bừa bãi, bẻ cành, bẻ hoa 
 vườn trường, khi vệ sinh rửa tay không biết khóa vòi...
 Một số phụ huynh nhận thức về việc bảo vệ môi trường chưa cao, chưa làm 
 gương tốt cũng như thiếu sự nhắc nhở con cái trong việc bảo vệ môi trường. 4/10
 cửa, sử dụng điện sinh hoạt tiết kiệm 
 và hợp lí.
 - Chăm sóc các con vật sống trong - Các hoạt động ngoài trời, 
 gia đình. Yêu quý và tôn trong các khám phá
 nghề trong xã hội và sản phẩm của - Các hoạt động khác: 
 họ làm ra. Đặc biệt là biết ơn các Hoạt động góc, hoạt động 
 thầy cô giáo chiều.
 - Giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi - Các hoạt động học: 
 trường, khuyến khích thành viên Khám phá, tạo hình
 trong gia đình đi xe buýt đi làm, xe 
 Tháng 
 4. đạp điện để giảm ô nhiễm MT.
 12
 - Phân loại rác đơn giản: Các hộp - Các hoạt động góc, mọi 
 sữa, lon nước, chai lọ các loại phế lúc, mọi nơi
 thải này sử dụng làm đồ chơi tự tạo.
 - Giáo dục trẻ có ý thức khi tham gia - Các hoạt động học: 
 luật lệ ATGT, đi đúng làn đường, Khám phá 
 không ném gạch đá vào các PTGT, - Giờ đón trả trẻ, mọi lúc, 
 5. Tháng nét văn minh đi tham gia GT. mọi nơi
 1 - Chăm sóc bồn hoa cây cảnh tạo - Các hoạt động khám phá, 
 không khí tết thêm đẹp và rực rỡ. hoạt động góc.
 - Tác hại và cách phòng tránh khói, - Hoạt động học: Khám 
 bụi, tiếng ồn gây ô nhiễm MT. phá, hoạt động ngoài trời.
 Tháng - Giữ vệ sinh nơi công cộng: đình 
 6.
 2 làng Thanh Am, đài tưởng niệm..., - Các giờ đón trả trẻ, khám 
 hội Thanh Am..khi được bố mẹ cho phá.
 đi chơi hội. 
 - Vệ sinh dọn dẹp, trang trí lớp học, - Các hoạt động học: 
 không xả rác bừa bãi, bẻ hoa, bẻ Khám phá, tạo hình
 Tháng 
 7. cành, ngắt lá. - Các hoạt động ngoài trời, 
 3
 - Tác hại của khói thuốc lá đối với hoạt động chiều.
 môi trường và sức khỏe con người - Mọi lúc, mọi nơi
 - Chăm sóc bồn hoa, cây cảnh, luống - Các hoạt động ngoài trời 
 Tháng rau của lớp. và hoạt động chiều.
 8.
 4 - Có hành vi đúng - sai với việc - Giờ đón trả trẻ.
 chăm sóc và bảo vệ cây
 Tháng - Trẻ sử dụng nước tiết kiệm và bảo - Các hoạt động học: 
 9.
 5 vệ nguồn nước sạch. Khám phá, tạo hình
 Việc phân chia nội dung giáo dục môi trường vào các tháng như vậy giúp 
bản thân tôi hệ thống được các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường một cách 
khoa học và logic. Qua đó lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào 
các hoạt động trong ngày của từng tháng sẽ phù hợp, nhẹ nhàng, không gượng 
ép và gần gũi với cuộc sống xung quanh trẻ, trẻ sẽ hiểu được việc bảo vệ môi 
trường là quan trọng và hình thành ý thức bảo vệ môi trường trong trẻ. 6/10
 Khi cho trẻ đi dạo, thăm quan tôi kết hợp việc cho trẻ trực tiếp nhìn thấy 
nước trong ao, tôi cho trẻ tự đưa ra nhận xét nhằm gợi mở, giúp trẻ phân biệt 
được nước sạch và nước bẩn, có ý thức bảo vệ nước trong ao hồ để làng xóm có 
môi trường sạch, đẹp. Tôi dùng câu hỏi gợi cho trẻ nhận xét: Nước trong ao thế 
nào? Điều gì xảy ra khi ao bị nhiễm bẩn? Giáo dục ý thức của trẻ không vứt rác 
xuống ao, nhắc nhở người lớn không xả rác bừa bãi xuống ao. 
 Nước là nguồn tài nguyên quý giá của con người, từ đó giáo dục trẻ ý thức 
bảo vệ nguồn nước, biết sử dụng nước tiết kiệm và đúng mục đích. Trẻ biết ích 
lợi của nước đối với các hoạt động của con người, động vật, cây cốiQua đó tôi 
nhận thấy trẻ có ý thức hơn không vứt rác bừa bãi, bảo vệ nguồn nước sạch.
 Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ trồng cây, nhổ cỏ, nhặt lá rụng 
tại vườn trường, khu vui chơi, vườn cổ tích ...qua đó giáo dục trẻ ý thức bảo vệ 
môi trường để giữ cho môi trường luôn xanh, sạch, đẹp.
 Hoạt động chơi ngoài trời là cơ hội trẻ được tiếp xúc với đa dạng các đối 
tượng về môi trường: cỏ, cây, hoa, lá, các hiện tượng thiên nhiên xung quanh 
trẻ. Trong quá trình quan sát môi trường, giáo viên dùng biện pháp đàm thoại, 
tạo tình huống có vấn đề trẻ tự giải quyết đó. Ví dụ: quan sát cây bị héo. Cô hỏi: 
Tại sao cây bị héo? Cây sống được là do đâu? Muốn cây xanh tốt chúng ta phải 
làm gì? Chính những câu hỏi, lời dẫn dắt của giáo viên dần hình thành ở trẻ ý 
thức về bảo vệ cây xanh. Tôi đã áp dụng trên trẻ qua đó ý thức bảo vệ môi 
trường trên trẻ thể hiện rất tốt.
 - Hoạt động góc: Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ được thực hành và 
trải nghiệm với nhiều vai khác nhau, trẻ bắt chước nhiều hành động của người 
lớn đồng thời phản ánh sinh động những điều mà trẻ đã tiếp nhận được từ môi 
trường bên ngoài, cũng từ đó giáo viên kịp thời uốn nắn, chỉnh sửa khi trẻ có 
biểu hiện chưa chuẩn mực
 Ở góc chơi phân vai, khi trẻ đóng vai “đầu bếp tí hon”, bác đầu bếp đi mua 
các loại thực phẩm rau, củ, quả... Muốn nấu các loại thực phẩm phải qua bước 
sơ chế, trước khi sơ chế phải rửa sạch, và khi trẻ đang tập làm thao tác rửa rau, 
củ, quả... Lúc này tôi sẽ giáo dục trẻ, khi rửa thực phẩm thì phải rửa sạch và sử 
dụng nước hợp lý, khi rửa xong thì phải vặn vòi nước vào tránh lãng phí nước.
 Ở góc chơi âm nhạc, trẻ được thể hiện các bài hát, khi hát trẻ sẽ cảm nhận 
và hiểu nội dung một số bài hát như Em yêu cây xanh, hoa kết trái, màu hoa, 
hoa trong vườn...Từ đó trẻ biết yêu cây xanh, biết chăm sóc và bảo vệ cây xanh.
 Với góc chơi thiên nhiên, hàng ngày các con được chăm sóc cây chậu hoa 
cây cảnh...Qua góc chơi này tôi giáo dục trẻ biết sử dụng nước sạch để tưới cho 
cây một cách hợp lý, biết chăm sóc cây xanh như lau lá, nhặt cỏ, tưới nước vừa 
đủ cho cây, cây có hoa thì không được ngắt hoa, ngắt lá, bẻ cành...Từ đó trẻ biết 
yêu quý cây xanh và yêu thiên nhiên nhiều hơn.
 Ở góc chơi xây dựng, khi trẻ đóng vai các chú công nhân xây dựng, để xây 
công viên cây xanh, trồng hoa, trồng các thảm cỏ. Tôi giáo dục trẻ không dẫm 
lên thảm cỏ, vườn hoa, cây xanh...mà trẻ vừa xây xong.
 Ở góc chơi tạo hình, tôi dạy trẻ vẽ, nặn, cắt dán, xếp hột dán... Qua góc 
chơi này tôi giáo dục trẻ tận dụng một số đồ nhựa phế thải như thìa sữa chua, vỏ 
thạch, bìa nhựa, giấy....để làm đồ chơi, khi chơi xong thì phải biết nhặt giấy vụn, 8/10
 Ví dụ 2: Cách dùng điện nước (bóng đèn, quạt, ti vi, vặn vòi nước). Tôi 
trao đổi cùng các bậc phụ huynh rèn trẻ thói quen sử dụng điện, nước tiết kiệm. 
Trẻ ra ngoài phải đồng nghĩa với việc tắt quạt và ti vi, đènkhi đi ra ngoài. 
Hoặc khi sử dụng nước thì phải tiết kiệm bằng cách mở vòi nước chảy nhỏ vừa 
đủ dùng khi rửa tay, chải răng, tắm, rửa mặt, không lãng phí nước... Thái độ của 
tôi với các bậc phụ huynh rất ân cần, niềm nở, nhẹ nhàng trao đổi các nội dung. 
Từ khi phối hợp cùng phụ huynh giáo dục trẻ song song ở nhà và ở trường, tôi 
nhận thấy trẻ tiến bộ rất nhiều về ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường lớp học, sân 
vườn sạch sẽ.
3.3. Biện pháp 3 : Sưu tầm , xây dựng các bài tập tình huống giáo dục trẻ 
bảo vệ môi trường
 Thông qua các bài tập tình huống trẻ hiểu được hành vi của bản thân là 
đúng hay sai, tốt hay xấu, từ đó trẻ ý thức được hành vi của mình và có ý thức 
bảo vệ môi trường xung quanh.
3.3.1. 9 Tôi sưu tầm chủ yếu là các bài tập đúng - sai, trẻ đánh dấu x vào 
những hành động sai và tô màu cho đẹp các bức tranh có hành vi đúng với 
môi trường.
 Ví dụ 1: Bài tập tình huống “Chăm sóc bảo vệ cây xanh”
 Ví dụ 2: Bài tập tình huống đúng - sai “Vứt rác đúng nơi quy định”
 Ví dụ 3: Phiếu bài tập cho trẻ thực hành
3.3.2. Sưu tầm các hình ảnh để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường.
 Tôi đã tìm tòi, sưu tầm sách báo, mạng internet và in thành một tập tranh 
mỗi tờ tranh là khổ giấy A3, với tên gọi: Bé chung tay bảo vệ môi trường. Nhằm 
một nội dung, giáo dục trẻ và tuyên truyền kết hợp với phụ huynh, xây dựng nền 
tảng ý thức bảo vệ môi trường.. Qua bức tranh tôi muốn các trẻ hãy góp một 
phần sức nhỏ bé vào công việc bảo vệ môi trường, quét dọn đường làng, ngõ 
xóm, không xả rác bừa bãi
 Bác Hồ kính yêu đã nói: “Mùa xuân là Tết trồng cây - Làm cho đất nước 
càng ngày càng xuân”. Bức tranh có nội dung rất rõ ràng, tôi giáo dục trẻ vai 
trò của cây xanh, trẻ biết trồng cây, chăm sóc và bảo vệ cây.
 Tóm lại, mỗi một tình huống là một sự trải nghiệm về ý thức bảo vệ môi 
trường của trẻ. Qua đó tạo cho trẻ thói quen trong mọi sinh hoạt hàng ngày, trẻ 
biết cách sống tích cực với môi trường và thân thiện với môi trường. Một trong 
những cách thức để cung cấp cho trẻ được kiến thức, kỹ năng và thái độ đối với 
môi trường nói trên, mỗi một tình huống tôi cung cấp cho trẻ đều rất gần gũi và 
sinh động đối với trẻ. Trẻ tiếp thu rất nhanh và hiệu quả rất cao.
4. Kết quả đã đạt được: 
 4.1. Đối với trẻ. 
Với những biện pháp trên khi thực hiện tại lớp tôi đạt được một số kết quả như 
sau: Khuôn viên của trường, lớp ngày càng "Xanh - sạch - đẹp" và an toàn, 
thoáng mát đã góp phần rất lớn thu hút các bậc phụ huynh đưa trẻ đến trường 
ngày một đông hơn. Trẻ ở lớp bước đầu có ý thức bảo vệ môi trường từ những 
việc làm đơn giản: Thông qua giáo dục bảo vệ môi trường, trẻ biết chăm sóc, 
giữ gìn sức khỏe cho bản thân. Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh lớp học, biết 
cất đồ dùng và vật liệu gọn gàng, đúng chỗ. Trẻ biết chăm sóc cây cảnh, tưới cây