SKKN Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi

 huy tính tích cực ở từng đứa trẻ qua các hoạt động nhằm giáo dục trẻ phát triển toàn 
diện.
 Chương trình giáo dục mầm non mới là lấy trẻ làm trung tâm, tạo điều kiện cho 
mỗi đứa trẻ được hoạt động tích cực phù hợp với sự phát triển của bản thân trẻ, đáp 
ứng tối đa nhu cầu và hứng thú của trẻ trong quá trình giáo dục. Tổ chức các hoạt 
động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ hết sức quan trọng 
trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non một cách hiệu quả, đảm bảo 
chất lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ, đạt được mục 
tiêu giáo dục đã đề ra. Thực hiện điều trên đã góp phần nâng cao chất lượng tổ chức 
các hoạt động cho trẻ trong nhà trường, nâng cao kết quả dạy học cho giáo viên và 
phù hợp với trẻ tuổi mầm non theo yêu cầu phát triển của ngành học mầm non, của 
Bộ Giáo và Đào tạo qui định và cũng theo xu hướng phát triển chung của trẻ mầm 
non trên toàn thế giới.
 Thực tế cho thấy việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm đã 
tạo ra một không gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư duy và phương pháp 
giải quyết vấn đề. Nếu trẻ được tạo nhiều cơ hội tự tham gia trải nghiệm khám phá, 
thì như vậy trẻ đã có thể được phát triển tư duy sáng tạo, giúp trẻ có nhiều cơ hội 
phát triển ngôn ngữ, tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, thể chất, phát triển nhận 
thức. Những lợi ích đó có liên hệ trực tiếp với phương pháp dạy của các giáo viên, 
đó chính là cách tổ chức các hoạt động cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm. Bản 
thân là một giáo viên tôi hiểu rất rõ về trách nhiệm của mình, tôi luôn muốn học sinh 
của tôi được trải nghiệm, tư duy, được tìm tòi những gì mà trẻ còn chưa được chạm 
đến trong cuộc sống một cách thoải mái, không gò bó. Vậy làm thế nào để có thể 
thực hiện điều đó? Tôi đã suy nghĩ và trăn trở rất nhiều tôi nghĩ mình phải làm thế 
nào để có những tiết thực hành sinh động mà và trẻ có thể được trải nghiệm, được 
thể hiện mình nhiều hơn bình thường và tôi nghĩ rằng chỉ có áp dụng phương pháp 
dạy học lấy trẻ làm trung tâm để tôi thay đổi cách nhìn, cách nghĩ về vai trò của bản 
thân trong hoạt động dạy học. Tôi phải có kỷ năng dạy học linh hoạt, phải hiểu được 
về sự phát triển của trẻ về thể chất,vận động khả năng nhận thức, dạng trí tuệ thông 
minh, nắm được tâm sinh lí của trẻ và đánh giá được khả năng và tiềm năng phát 
triển của trẻ để từ đó áp dụng các phương pháp dạy trẻ phù hợp với từng trẻ và từng 
nhóm một cách phù hợp tạo ra được những trải nghiệm hấp dẫn thu hút sự tò mò chú 
ý của trẻ, để trẻ cảm thấy thoải mái trong các hoạt động mà vẫn đạt được kết quả như 
mục tiêu đề ra. Và tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Biện pháp giáo dục lấy trẻ làm 
trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi” để nghiên cứu.
1.2. Điểm mới của sáng kiến
 2 thực hiện các hoạt động cho trẻ (hoạt động học tập, hoạt động vui chơi...) vẫn rơi 
vào tình trạng giáo viên làm trung tâm, mặc dù chúng ta cũng đã đổi mới chương 
trình và phương pháp giáo dục.
 Trong quá trình thực hiện giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” tại trường, tôi nhận 
thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
2.1.1. Thuận lợi :
 -Lớp lớn do tôi phụ trách luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của nhà 
trường, tạo mọi điều kiện thuân lợi để thực hiện tốt mọi hoạt động trên lớp một cách 
thoải mái nhẹ nhàng
 - Các loại đồ dùng, cơ sở vật chất ngày càng được nâng cao tivi đa năng, bàn 
ghế đúng quy định, đồ dùng các góc đầy đủ phong phú làm tăng hứng thú dạy và học 
của cô và cháu.
 - Nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi để’ cho các giáo viên có thời gian học 
tập lẫn nhau qua các buổi chuyên môn, sinh hoạt và thực tập giảng dạy.
 - Đa số các cháu luôn năng động, khoẻ mạnh và hứng thú học , thích vui chơi 
thích tìm hiể’u khám phá những gì mới lạ xung quanh trẻ. Có môi trường lớp học 
sạch sẽ, gọn gàng, lớp học được xây dựng theo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung 
tâm giúp trẻ hoạt động một cách tích cực và sáng tạo hơn.
 -Bản thân được tham gia lớp tập huấn về nội dung lấy trẻ làm trung tâm. Và 
tham gia các buổi bồi dưỡng chuyên môn tại trường, tại cụm và tại Phòng. Ngoài ra 
tôi còn được dự những tiết thực hành rất sinh động áp dụng phương pháp dạy học 
lấy trẻ làm trung tâm từ đó tôi đã học hỏi, rút kinh nghiệm hơn trong quá trình giảng 
dạy của mình.
 - Giáo viên luôn luôn dựa trên nhu cầu hứng thú của từng trẻ để’ giúp mọi trẻ 
thành công và tiến bộ, tạo nhiều cơ hội cho trẻ học bằng chơi chơi mà học bằng nhiều 
cách khác nhau gồm cả hoạt động vui chơi.
 - Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện tham gia góp ý để tôi có cơ hội 
nâng cao về trình độ chuyên môn cũng như phương pháp giảng dạy, kĩ năng sư phạm 
của bản thân .
 - Đa số phụ huynh luôn phối hợp với nhà trường để có những biện pháp chăm 
sóc giáo dục trẻ tốt hơn.
2.1.2. Khó khăn
 4 SỐ 
 Năm học lượng trẻ MĐ Tốt MĐ Khá MĐ TB MĐ Yếu
 SL % SL % SL % SL %
2019 - 2020 45 17 38 13 29 9 20 6 13
* Nhìn vào bảng trên ta thấy mức độ “tích cực” của trẻ trong các hoạt động còn 
thấp cụ thể như sau:
 -Mức độ tốt chiếm 38%.
 -Mức độ khá chiếm 29%
 -Mức độ TB chiếm 20%
 -Mức độ yếu chiếm 13%.
 Từ thực tế đó thấy cần phải thay đổi cách nghĩ, cách nhìn nhận về phương pháp 
dạy học “lấy trẻ làm trung tâm” tôi mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng phương pháp 
dạy học “lấy trẻ làm trung tâm” vào công tác chăm sóc giáo dục trẻ trong trường 
mầm non và tại lớp 5-6 tuổi tôi đang chủ nhiệm năm học 2019-2020.
2.2. Các giải pháp
2.2.1. Giáo viên nắm được cách lập kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm.
 Chúng ta đều biết tổ chức hoạt động luôn lấy trẻ làm trung tâm của quá trình 
giáo dục có nghĩa là tạo mọi cơ hội để trẻ được tham gia vào các hoạt động ( trải 
nghiệm, giao tiếp, suy ngẫm, trao đổi) cần phải đảm bảo rằng “ Cô chủ đạo, trò chủ 
động” chính vì vậy việc lập kế hoạch đưa ra cần phải phù hợp với nhóm lớp của 
mình phụ trách và một kế hoạch tốt thì đây là chìa khóa giúp cho việc học của trẻ trở 
nên hiệu quả,thú vị,luôn được thay đổi và nhanh tiến bộ hơn.
 Kế hoạch giáo dục phải căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập kinh nghiệm 
sống của trẻ để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể.
 Muốn lập được kế hoạch giáo dục trước hết cần xác định mục tiêu của 5 lĩnh 
vực (Phát triển thể chất, nhận thức,ngôn ngữ,tình cảm - kỹ năng xã hội,thẩm mỹ) để 
từ đó xác định nội dung của các lĩnh vực cần dạy trẻ hiểu gì, biết gì? Dạy trẻ những 
kỹ năng nào? Rồi giáo dục trẻ có thái độ như thế nào đối với thế giới xung quanh? 
Để triển khai nội dung trên chúng ta cần thông qua các hoạt động cụ thể như học tập 
(các môn: toán, tạo hình, âm nhạc, ngôn ngữ..)thông qua hoạt động vui chơi trong 
các góc (phân vai, xây dựng, lắp ghép, chử cái...) ngoài ra còn có hoạt động ngoài 
trời,hoạt động tham quan,hoạt động lao động và hoạt động lễ hội) sau khi xác định 
được hoạt động tôi tiến hành thực hiện kế hoạch có nhiều cách để trình bày tôi thực 
hiện theo cách: Lập kế hoạch theo từng lĩnh vực hoạt động, lập kế hoạch dựa vào 
 6 được quê hương mình đẹp biết bao có rất nhiều điều thiêng liêng để trẻ phải gìn giữ, 
trân trọng, trẻ biết biển đảo nó gắn bó với những người ngư dân như thế nào để từ 
đó trẻ có những hoạt động tích cực góp phần giữ gìn biển đảo quê hương ngày một 
sạch đẹp.
 Một ví dụ nữa : “ Môn học LQVT đề tài “ Trẻ đo một đối tượng bằng các đơn 
vị đo khác nhau”.
 -Mục đích : Trẻ biết được cùng một đối tượng nhưng đo 2 vật khác nhau sẽ cho 
kết quả khác nhau .
 Tôi tổ chức cho trẻ tham gia “ Siêu thị đồ dùng học tập” mà tôi chuẩn bị. Tôi 
yêu cầu trẻ mua về những sản phẩm như: băng giấy và hai que tính màu và độ dài 
khác nhau tiến hành cho trẻ về nhóm thảo luận và đo, mỗi nhóm là một loại đồ dùng 
khác nhau. Sau đó cho trẻ nói kết quả đo được ở các nhóm. Dù trẻ nói đúng hay chưa 
đúng tôi vẫn khuyến khích trẻ nói và bằng những lời động viên của tôi giúp trẻ tự tin 
vào câu trả lời của mình. Trẻ lớp tôi rất thích thú tham gia hoạt động và tích cực trao 
đổi ý kiến, tiết học nhẹ nhàng mà đạt hiệu quả đáng kể. Tôi cũng cảm thấy vui khi 
trẻ của tôi ngày càng tiến bộ
* Lựa chọn hoạt động giáo dục:
 - Theo Chương trình giáo dục mầm non, hoạt động giáo dục gồm: Hoạt động 
chơi, hoạt động học, hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân, hoạt động lao động.
 -Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì :
 + Người giáo viên là người hướng dẫn, khuyến kích, gợi mở, hỗ trợ và tạo cơ 
hội nhiều nhất cho trẻ được hoạt động, được trao đổi chia sẻ trình bày ý kiến của 
mình. Đồng thời giáo viên phải quan sát để đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết, tìm tòi, 
khám phá qua những câu hỏi thắc mắc của trẻ.
 + Trẻ luôn tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, thích làm việc theo cặp, 
theo nhóm.
 + Phương pháp, đồ dùng sử dụng, hình thức tổ chức phù hợp, đúng lúc, đúng 
chỗ để kích thích sự tìm tòi, phám phá của trẻ. Chú trọng cho trẻ được trải nghiệm, 
giao tiếp và trình báy ý kiến.
 Giáo viên nên chú trọng, quan tâm đến hệ thống câu hỏi dành cho trẻ trong mọi 
hoạt động.
 Có hai dạng câu hỏi chính: Câu hỏi đóng và câu hỏi mở:
 + Loại câu hỏi đóng: câu trả lời là có hoặc không hoặc chỉ có một câu trả lời 
đúng duy nhất. Chức năng của loại câu hỏi này thường dùng để đánh giá ở mức độ 
ghi nhớ thông tin, đòi hỏi tư duy rất ít. Loại câu hỏi này thường dùng trong phần kết 
luận hoặc giới thiệu bài để kiểm tra xem trẻ đã hiểu nhiệm vụ và hướng dẫn cần làm 
 8 vào việc cung cấp cho trẻ những kiến thức, kỹ năng đơn lẻ mà theo hướng tích hợp, 
coi trọng việc hình thành và phát triển các năng lực, kỹ năng sống cho trẻ.
 Khi xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo các nguyên 
tắc:
 + Mỗi trẻ đều được hỗ trợ để’ phát triể’n tất cả các lĩnh vực: Thể’ chất, vận động, 
tình cảm và quan hệ xã hội, ngôn ngữ và giao tiếp, nhân thức, thẫm mỹ;
 + Học thông qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau
 + Hoạt động tích cực bằng nhiều hoạt động khác nhau như bắt chước, tìm tòi, 
khám phá, trải nghiệm, thực hành, sáng tạo, hợp tác, chia sẻ ý tưởng, giải quyết vấn 
đề,...
 -Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có nghĩa 
là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động như trải nghiệm, giao tiếp, 
suy ngẫm, trao đổi
 - Giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ lĩnh hội được 
kiến thức, khi xây dụng kế hoạch giáo viên cần:
 + Dựa trên nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ. Xây dựng kế 
hoạch giáo dục phù hợp với trẻ của lớp mình
 + Tin tưởng rằng mỗi trẻ đều có thể’ thành công và tiến bộ;
 + Tạo cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau gồm cả hoạt động vui chơi, 
vì vui chơi cung cấp cho trẻ nhiều cơ hội để học tập như khám phá, sáng tạo, đóng 
vai, tưởng tượng và tương tác với bạn bè;
 + Xây dựng kế hoạch giáo dục trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm; kế 
hoạch giáo dục phải phản ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ;
 + Giáo viên nên có một loạt các kế hoạch hoạt động trong từng góc hoạt động 
như: Góc xây dựng, góc sách truyện, góc đóng vai, góc tạo hình, góc chơi đồ chơi 
và xếp hình...Chọn đồ dùng và trang thiết bị phù hợp nhất cho góc hoạt động và các 
hoạt động mà giáo viên muốn thực hiện ở trong mỗi góc.
 Như vậy việc lập kế hoạch để đưa trẻ vào hoạt động một cách tích cực và phát 
huy được tối đa khả năng của trẻ là rất cần thiết, và tôi phải rất nên khéo léo gợi mở 
để trẻ chiếm lĩnh tri thức một cách tự nhiên để mỗi thế mạnh của trẻ đều được hiểu, 
tôn trọng và được đánh giá một cách đúng đắn nhất.
 2.2 2: Xây dựng môi trường lớp học “lấy trẻ làm trung tâm”
 Môi trường giáo dục là tổ hợp những điều kiện tự nhiên - xã hội cần thiết, trực 
tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ tại trường. Cần phải tạo được 
3 môi trường chính đó là: Môi trường trong lớp học, môi trường ngoài lớp học và 
môi trường xã hội.
 10