SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 5-6 tuổi ở trường mầm non

 2
năng sống cho trẻ mầm non đã và đang là một nhiệm vụ không thể thiếu trong 
công tác giáo dục tại các trường mầm non, là vấn đề then chốt, là nền móng để 
phát huy tối đa hiệu quả giáo dục. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ giúp trẻ tự tin, 
sống có trách nhiệm và tham gia tốt hơn vào các hoạt động xã hội.
 Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói 
riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống phải được đo 
bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống của mỗi cá nhân, để sống 
tích cực, sống hạnh phúc và sống có ý nghĩa. 
 Giáo dục kỹ năng sống nhằm giúp phát triển hài hòa, toàn diện về nhân 
cách. Ngoài ra nó còn giúp cho trẻ hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống 
mà trẻ tiếp nhận được thành những hành động cụ thể như ứng phó với nhiều tình 
huống, cách giao tiếp, cách ứng xử với mọi người và đặc biệt là cách giải quyết 
những mâu thuẫn trong các mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. 
 Trong giai đoạn phát triển hiện nay, con người cần có sự phát triển toàn 
diện. Vì vậy những năm học gần đây gắn liền với việc thực hiện chuyên đề “Xây 
dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” trong quá trình tổ chức hoạt động 
học tập, hoạt động vui chơi, hoạt động ăn ngủ cho trẻ hàng ngày giáo viên luôn 
để trẻ tự làm chủ các hoạt động. 
 Dạy kỹ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của 
người lớn, giúp trẻ có những kỹ năng thích ứng với những khó khăn trong cuộc 
sống cũng như tính tự lập của trẻ. Trẻ biết vận dụng những kiến thức của mình 
để giải quyết những khó khăn trong cuộc sống. Muốn vậy, người lớn phải tạo 
cho trẻ có môi trường để trải nghiệm, thực hành. Nhưng trên thực tế, trong xã 
hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà 
không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm 
hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác và các kỹ năng 
trong cuộc sống rất hạn chế nên khó khăn cho trẻ trong việc xử lý tình huống bất 
ngờ xảy ra.. Một số nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy 
rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát thể hiện các 
cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết 4
 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Thực trạng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 5-6 tuổi 
ở trường mầm non
 a. Thuận lợi
 Trường mầm non Đào viên là một ngôi trường nằm ở trung tâm Xã, là 
trường liên thôn được đầu tư về cơ sở vật chất. Giáo viên đều đạt trình độ chuẩn 
và trên chuẩn. Ban giám hiệu nhà trường đều là những người năng nổ, có năng 
lực quản lý và điều hành tốt tất cả mọi công việc.
 Trường lớp khang trang, sạch đẹp, lớp rộng rãi, thoáng mát, có đầy đủ 
trang thiết bị, đồ dùng học tập, vui chơi. 
 Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm, giúp đỡ giáo viên khi 
gặp khó khăn, vướng mắc về tiết dạy. Luôn bố trí dự giờ chéo nhau, xây dựng 
những tiết mẫu, những tiết khó thực hiện. Thường xuyên tổ chức các buổi sinh 
hoạt chuyên môn, cùng nhau trao đổi, bàn bạc, khám phá rút kinh nghiệm tìm ra 
những biện pháp thực hiện tiết học hay nhất, hiệu quả nhất.
 Các cháu khoẻ mạnh, tâm lý phát triển bình thường, nhanh nhẹn, hoạt bát, 
đồng đều các lứa tuổi
 Bản thân giáo viên yêu nghề, mến trẻ, năng động hay học hỏi tiếp thu 
những cái mới, làm thêm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo, ứng dụng công nghệ thông 
tin( giáo án điện tử).
 Bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy ở lứa tuổi mẫu giáo lớn và 
có nhiều thời gian tiếp xúc với trẻ nên nắm bắt được tâm sinh lý của trẻ và là một 
giáo viên tôi luôn tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động trong mọi công việc. 
Thực hiện tốt chương trình chăm sóc giáo dục trẻ của Bộ giáo dục và đào tạo.
 Đa số trẻ ngoan lễ phép, biết vâng lời và đi học chuyên cần, trẻ mẫu giáo 
lớn có sự nhận thức cao nên việc dạy trẻ ở một lúa tuổi đều có sự thuận lợi.
 b. Khó khăn
 - Ngoài những thuận lợi trên thì cũng có rất nhiều những khó khăn. Đào 
viên là một xã thuần nông, dân cư đông đúc, đa thành phần, hoàn cảnh của 
người dân đa số là dựa vào nông nghiệp. Vài năm trở lại đây công nghiệp phát 6
ở trường mầm non”. Giúp trẻ hiểu được tầm quan trọng của những việc hình 
thành những kỹ năng sống. Quan trọng hơn, giúp trẻ ý thức được việc rèn luyện 
đạo đức, lối sống, tác phong, thôi thúc trẻ có tinh thần, trách nhiệm ngay từ nhỏ 
để sau này lớn lên trở thành những công dân có ích cho đất nước, góp phần nhỏ 
bé của mình vì một đất nước Việt Nam độc lập, tự do, hạnh phúc.
 2. Biện pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động giáo dục kĩ năng 
sống cho trẻ 
 * Biện pháp 1: Xây dựng nội dung giáo dục kĩ năng sống theo chủ đề.
 Để có thể thực hiện tốt “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-
6 tuổi”. Tôi đã cải tiến những hạn chế về nội dung giáo dục kĩ năng sống bằng 
cách: Xây dựng nội dung giáo dục kĩ năng sống theo 10 chủ đề trong năm học. 
Bám sát vào mục tiêu, kết quả mong đợi theo 5 lĩnh vực phát triển của trẻ 5- 6 
tuổi và 100 nội dung đánh giá trẻ để lựa chọn nội dung giáo dục hiệu quả theo 5 
nhóm kĩ năng. Các nội dung giáo dục đảm bảo tính phù hợp với trẻ , khả năng 
của giáo viên, điều kiện thực tế của địa phương và theo nguyên tắc đồng tâm. Cụ 
thể như sau:
 Nhóm kĩ năng
Chủ đề Tự phục vụ Tự bảo vệ Tự tin Hợp tác Giao tiếp
 Đi vệ sinh Một số Nói tên, địa Phối hợp Nghe cô, bạn 
Trường đúng nơi quy trường hợp chỉ và mô tả với bạn nói. Không 
Mầm non định. Biết đi không an 1 số đặc trong nhóm ngắt lời 
 xong giật, toàn và gọi điểm nổi bật chơi.Đoàn người khác. 
 giội nước người giúp của trường, kết trong Chờ đến 
 cho sạch đỡ. Thực lớp khi được khi chơi. lượt.
 hiện quy hỏi, trò 
 định của chuyện.
 trường, nơi 
 công cộng 
 an toàn. 8
 Tự thay quần Cách phòng Giới thiệu Tìm cách Phát âm 
Thế giới áo khi bị tránh 1 số về con vật để giải được các 
động vật ướt, bẩn và con vật quanh bé quyết mâu tiếng có phụ 
 để vào nơi hung dữ thuẫn (dùng âm đầu, phụ 
 qui định lời, nhờ sự âm cuối gần 
 can thiệp giống nhau 
 của người và các thanh 
 khác, chấp điệu
 nhận 
 nhường 
 nhịn)
 Có một số Nhờ sự giúp Chúc tết. nói Lắng nghe Dùng được 
Tết Mùa hành vi, thói đỡ của lời cảm ơn ý kiến trao câu đơn, câu 
xuân quen trong người lớn khi được đổi, thỏa ghép, câu 
 ăn uống: khi bị lạc. mừng tuổi thuận, chia khẳng định, 
 Không đùa sẻ kinh câu phủ 
 nghịch, nghiệm với định, câu 
 không làm bạn mệnh lệnh
 đổ vãi 
 thức ăn
 Tự Kí Kể về Cùng Thể 
Thế giới cài, cởi cúc, hiệu thông những loài bạn trồng, hiện sắc thái 
thực vật xâu dây thường:Nơi hoa, rau, cây chăm sóc tình cảm khi 
 giày, cài nguy hiểm, ăn quả bé hoa, cây đọc thơ, 
 quai dép, lối ra- vào, biết cảnh, bảo đồng dao
 kéo khóa cấm lửa vệ môi 
 (phéc mơ trường
 tuya) 10
 * Biện pháp 2: Lựa chọn đồ dùng, phương tiện giáo dục phù hợp từng 
nhóm kĩ năng sống
 Biện pháp này tôi thực hiện nhằm lựa chọn đồ dùng trực quan, phương 
tiện giáo dục hỗ trợ phù hợp nhất, phát huy tối đa hiệu quả giáo dục từng nhóm 
kĩ năng sống. Đảm bảo mỗi nội dung giáo dục kĩ năng sống có hướng khai thác 
riêng luôn mới lạ với trẻ. Bởi hứng thú là yếu tố quan trọng quyết định nên 
thành công trong các nội dung giáo dục của trẻ mầm non. Sau đây là 1 số minh 
chứng tôi đã khai thác sử dụng loại đồ dùng, phương tiện phù hợp giáo dục hiệu 
quả đến các nhóm kĩ năng sống:
 Sử dụng tranh ảnh, vật thật: Tôi xác định được nhóm kĩ năng tự bảo 
vệ là nhóm kĩ năng trừu tượng thường được mô phỏng lại qua tranh ảnh, vật 
thật. Nên tôi đã lựa chọn ra những mối nguy hiểm thường xảy ra trong cuộc 
sống hàng ngày đối với trẻ để giúp trẻ được mô phỏng qua tranh ảnh và 1 số đồ 
dùng trực quan nhằm giúp trẻ nhận biết và có những hành động đúng với những 
trường hợp nguy hiểm đang xảy ra như: ổ điện, quạt điện, bếp ga, phích nước 
nóng, bàn là, những vật sắc nhọn( kéo, bút chì). Tôi cho trẻ kể tên về những 
đồ dùng trong gia đình nhà mình, sau đó cho trẻ xem tranh về những đồ dùng 
đó, hỏi trẻ xem những đồ dùng này các con có được sử dụng không? Vì sao?
 Sử dụng các tình huống: Các tình huống có vần đề là phương tiện để sau 
mỗi ý kiến, cách giải quyết trẻ sẽ nhận ra cách tự bảo vệ bản thân được an toàn. 
Trong cuộc sống hàng ngày, tôi dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất trắc mà 
trẻ có thể gặp phải dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp trẻ 
tìm ra cách giải quyết, không áp đặt, cấm đoán trẻ. Nhằm giáo dục kĩ năng bảo 
vệ bản thân, trẻ có khả năng biết từ chối, xử lý những tình huống khi thấy không 
an toàn. Tôi tự đặt ra một số tình huống để trẻ tự giải quyết vấn đề, và những 
tình huống khác, có liên quan cũng được áp dụng trong suốt quá trình chăm sóc 
giáo dục trẻ.
 Ví dụ: Cô kể cho trẻ nghe câu chuyện: Bạn A được mẹ hứa đón về sớm, 
nhưng mẹ bận họp đột xuất, chờ mãi mà không thấy mẹ. A đi ra cổng để đón mẹ, 
bỗng có một người phụ nữ cho bạn A kẹo và nói “Hôm nay mẹ bận không đón con 12
nghiệm, điều chỉnh nội dung, hình thức tổ chức rèn kĩ năng sống trong giai đoạn 
tiếp theo.
 *Trong giờ đón, trả trẻ: Không chỉ đơn thuần rèn trẻ kĩ năng lễ giáo, tự 
phục vụ đơn giản 1 cách qua loa. Không nắm bắt được cụ thể cháu nào có kĩ năng 
giao tiếp, kĩ năng phục vụ tốt- chưa tốt? Việc thực hiện của cháu đã trở thành kĩ 
năng chưa? Hay cháu chỉ thực hiện theo phản xạ lời nhắc nhở của cô?. Xác định 
được điều mục tiêu đó tôi tập cho trẻ những lời nói lễ phép, dạy trẻ nói đủ câu, 
không nói trống không, tôi luôn quan sát, uốn nắn trẻ thường xuyên, khi thấy trẻ 
nói chưa đủ câu tôi sửa cho trẻ ngay. Tôi hướng dẫn, uốn nắn sát sao, thường 
xuyên như vậy đến khi tất cả trẻ lớp tôi đã chủ động, tự tin biết thưa gửi, nói năng 
lễ phép hơn với cô giáo, với ông bà, ba mẹ và những người xung quanh.
 Hoặc với nhóm kĩ năng tự phục vụ. Trẻ sẽ được rèn luyện để chủ động 
xếp dép ngay ngắn, cất đồ dùng gọn gàng đúng tủ cá nhân đã dán kí hiệu. Chủ 
động giúp bạn đóng cánh tủ khi cánh tủ bị mở ra.
 *Trong hoạt động học: Cải tiến những nội dung giáo dục kĩ năng sống 
trước đây thường lồng ghép trong các hoạt động học còn chưa linh hoạt, chủ yếu 
lồng ghép trong phần giáo dục trẻ 1 cách chung chung. Chủ yếu lồng ghép giáo 
dục nhóm kĩ năng tự phục vụ, nhóm kĩ năng an toàn, nhóm kĩ năng hợp tác. Tôi 
nắm bắt khả năng của cá nhân trẻ nhằm rèn luyện nhóm kĩ năng tự tin, nhóm kĩ 
năng giao tiếp thông qua việc khảo sát, nắm bắt đặc điểm giao tiếp, tự tin của 
từng đối tượng trẻ. Cụ thể như sau: tôi quan tâm khơi gợi hứng thú để trẻ chủ 
động giơ tay phát biểu nói lên suy nghĩ của mình, tự tin trả lời câu hỏi của cô 
giáo hoặc có thể trao đổi hỏi giáo viên các vấn đề mà mình chưa hiểu hoặc thắc 
mắc. Đối với trẻ nhút nhát tôi thường quan tâm, gọi trả lời nhiều hơn, khen, 
động viên khích lệ trẻ kịp thời để giúp trẻ tự tin với bản bản thân hơn.
 Cũng trong các hoạt động học, với những trẻ nhút nhát tôi tăng cường 
cho trẻ được trả lời câu hỏi nhiều hơn và bằng những câu hỏi đơn giản nhất, khi 
trẻ trả lời xong tôi và cả lớp khen ngợi bằng những tràng pháo tay rộn rã. Hoặc 
trong giờ hoạt động âm nhạc, tôi giúp trẻ tự tin khi lên biểu diễn, khuyến khích 
trẻ tham gia vào các hoạt động giải trí văn nghệ do trường lớp tổ chức, hoặc