SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi

 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Tên đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu
 giáo 5 tuổi”
 1. Lý do chọn đề tài
 Chủ tịch Hồ Chí Minh có một câu nói mà tôi rất thích:
 “Một năm khởi đầu từ mùa xuân
 Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ
 Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”
 Quả thật vậy, theo câu nói của Bác, mùa xuân là mùa đẹp nhất của một năm 
và tuổi trẻ là tuổi đẹp nhất của đời người, tuổi trẻ chính là tương lai của đất nước, 
là con tàu kéo cả đất nước đi lên. Để có được lớp tuổi trẻ vững mạnh đầy nhiệt 
huyết đó thì việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ đóng vai trò vô cùng 
quan trọng. Trẻ em chính là cơ sở, là nền tảng cho sự phát triển của đất nước. 
Muốn trẻ em phát triển toàn diện, tiếp thu kiến thức sâu rộng của thế hệ trước 
truyền lại thì trẻ em phải thật năng động, hoạt bát và giao tiếp tốt. Tuy nhiên không 
phải trẻ nào sinh ra và lớn lên đều có sự tự tin, nhanh nhẹn, có rất nhiều trẻ còn 
nhút nhát, tự ti về bản thân mình, ít giao tiếp với mọi người...
 Nhà triết học Lư Tuấn từng nói: “Nếu trước hết bạn không thể giáo dục cho 
đứa trẻ trở nên hoạt bát, bạn tuyệt đối không thể dạy cho đứa trẻ thành người 
thông minh”. Như vậy, để trẻ làm chủ tri thức, biến tri thức của nhân loại thành tri 
thức của mình thì trước hết nhà trường cần giúp trẻ có sự tự tin, hoạt bát. Vì vậy 
dạy trẻ một số kỹ năng sống cần thiết ngay từ nhỏ sẽ là nền tảng để các bé trở 
thành những người có nhân cách tốt trong tương lai, những chủ nhân tài đức của 
một xã hội công bằng văn minh.
 Trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ mẫu giáo nhỡ là lứa tuổi đặc trưng, chuyển tiếp 
lên mẫu giáo lớn nên có rất nhiều trẻ thường tự ti, nhút nhát, giao tiếp, ứng xử còn 
rụt rè, những kỹ năng tự phục vụ còn hạn chế. Thực tế, trẻ mẫu giáo do tôi phụ 
trách cũng đã có một số kỹ năng sống đơn giản như: kỹ năng chào hỏi lễ phép, kỹ 
năng tự phục vụ, kỹ năng mặc quần áo.... Tuy nhiên, các em lại còn rất yếu về 
những kỹ năng khi có tình huống bất ngờ xảy ra. Một số em chỉ biết khóc khi các 
bạn giành mất đồ chơi, còn một số em lại sẵn sàng nhận quà của người lạ không 
xin phép bố mẹ. Cũng có nhiều em còn nhút nhát không tham gia giao tiếp với các 
bạn và đặc biệt trong giờ học các bé thường không nói hoặc nói rất bé chính vì vậy 
làm hiệu quả của giờ học chưa cao.
 Bản thân tôi là giáo viên nhiều năm liền phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ, nhận 
 2/15 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi
trong trường mầm non.
 1.2. Cơ sở thực tiễn
 Trên thực tế cho thấy, giáo dục kỹ năng sống luôn là mối quan tâm là điều 
trăn trở của nhiều giáo viên cũng như phụ huynh vì trước thực trạng hiện nay học 
sinh mầm non, tiểu học hay cả học sinh ở cấp cao hơn đều thiếu kỹ năng sống nên 
đã không ứng phó được trước những tình huống bất ngờ xảy ra trong cuộc sống. 
Có những em dễ dàng đi theo người lạ khi được họ cho quà, cũng có những em 
nhìn thấy kẻ xấu ăn trộm mà không dám tố cáo và thậm chí có những em để cho 
kẻ xấu động chạm vào các bộ phận trên cơ thể mình mà không biết đó là hành vi 
trái pháp luật. Chính vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ngay từ khi còn 
nhỏ đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp trẻ có thể phòng tránh hoặc tự mình đối 
phó với những kẻ xấu trong cuộc sống.
 Đặc biệt hiện nay có rất nhiều người, nhiều bậc phụ huynh chưa hiểu hết 
được ý nghĩa của việc dạy kỹ năng sống cho trẻ, phụ huynh luôn che chở, làm giúp 
trẻ mọi việc vì họ nghĩ con mình còn nhỏ chưa tự làm được những việc đó. Họ đâu 
biết rằng chính những suy nghĩ và việc làm của các bậc cha mẹ đã tước đi quyền 
tự do của con, không cho con được nói, không cho con được làm và đến khi quay 
đầu lại cha mẹ mới biết con mình quá thụ động, nhu nhược, quá nhút nhát, luôn 
chờ vào sự giúp đỡ của người lớn... Ngay từ khi còn bé cha mẹ định hướng cho 
con những kỹ năng cần thiết của từng lứa tuổi như: Dạy con biết nói cảm ơn, xin 
lỗi, chào hỏi, dạy con biết cách tự lập như phục vụ bản thân, dạy con biết bảo vệ 
bản thân “Ngã phải tự đứng lên, phải làm gì khi bị người khác bắt nạt mà không 
phải mách cô giáo, mách bố mẹ”. Nếu cha mẹ dạy cho con được những kỹ năng 
đó ngay từ khi còn bé chắc chắn đứa trẻ sẽ hình thành cho mình được các kỹ năng 
ban đầu, sẽ thích nghi được với môi trường sống hiện nay.
 2. Mục đích nghiên cứu
 - Tìm ra các biện pháp để giúp trẻ Mầu giáo lớn tuổi ở trường tôi công tác 
 rèn luyện, phát triển cả về thể chất lần tinh thần, giúp trẻ gia tăng năng lực cá 
 nhân, nâng cao sự chủ động, tích cực, sáng tạo, hợp tác, chia sẻ của bản thân để 
 từng bước hoàn thiện cho mình những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống và tự 
 tin bước vào tương lai.
 - Qua việc thực hiện đề tài này, giáo viên đúc rút được những kinh nghiệm, 
 sự sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ nhằm phát triển trẻ một 
 cách toàn diện, đáp ứng một trong những tiêu chí mà nhà trường đã đề ra đó là “ 
 Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn.
 4/15 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi
các kỹ năng sống đã được qui định trong bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi.
 Quá trình rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ nhằm thực hiện nội dung của cuộc 
phát động phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 a. Khảo sát thực tế.
 Đầu tháng 8 của năm học 2019 - 2020 tôi được phân công dạy lớp 5 tuổi A4 
 - Trường mầm non nơi tôi công tác, với số lượng là 32 cháu. Tôi nhận thấy có 
 một số thuận lợi và khó khăn như sau:
 * Thuận lợi:
 - Về phía nhà trường và ban giám hiệu:
 + Trường có diện tích rộng là môi trường lý tưởng cho mọi hoạt động của 
cô và trẻ.
 + Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, sát sao với công tác chuyên 
môn luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, các phương tiện dạy học.
 + Ban giám hiệu đã trang bị đầy đủ tài liệu học, học liệu, thường xuyên tổ 
chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên về kỹ năng sống cho trẻ.
 + Ban giám hiệu đã tổ chức buổi các buổi hội thảo về việc giáo dục kỹ năng 
sống cho giáo viên toàn trường.
 - Về giáo viên:
 + Đội ngũ giáo viên trong trường có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn, có 
tinh thần đoàn kết cao, nhiệt tình, tâm huyết với nghề.
 + Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có nhiều năm kinh nghiệm dạy trẻ, 
có lòng yêu thương trẻ, tận tình với công việc. Luôn luôn có ý thức phấn đấu vươn 
lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu như tạp chí, thông tin trên mạng có 
liên quan đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo 
dục trẻ hằng ngày nhất là việc rèn trẻ tính mạnh dạn, tự tin cho trẻ.
 - Về phụ huynh:
 + Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên ở lớp về tình hình của 
trẻ ở nhà và luôn quan tâm đến trẻ thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô 
giáo để cùng chăm sóc và giáo dục trẻ.
 - Về phía trẻ
 + Trẻ của lớp tôi tương đối ngoan, có nề nếp trong các hoạt động, mạnh dạn 
ham học hỏi và thích khám phá. Mặt khác đa số trẻ đã được học qua lớp nhà trẻ và 
3 tuổi nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định.
 * Khó khăn
 * Cơ sở vât chất: Cơ sở vật chất của trường đã được đầu tư khá nhiều nhưng 
số lượng học sinh đông nên vẫn còn thiếu.
 6/15 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi
 4. Biện pháp thực hiện
 - Xây dựng môi trường lớp học biết nói để giáo dục kỹ năng sống cho 
trẻ
 - Giáo dục trẻ kỹ năng phòng bệnh
 - Giáo dục kỹ năng sống trong các hoạt động
 - Giáo dục kỹ năng sống thông qua truyện kể
 - Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh
 5. Biện pháp thực hiện từng phần
 5.1. Xây dựng môi trường lớp học biết nói để giáo dục kỹ năng sống cho 
trẻ
 Với mục đích giúp trẻ hào hứng, thích thú tham gia vào các hoạt động trên 
lớp, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin trao đổi, chia 
sẻ giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ để trẻ lĩnh hội kiến thức về kỹ năng 
sống tốt nhất. Tôi đã lên kế hoạch và cùng thống nhất với giáo viên trong lớp trang 
trí sắp xếp tạo môi trường, các góc hoạt động trong lớp phù hợp với diện tích lớp 
cũng như điều kiện của nhà trường để có các góc chơi biết nói đẹp và mang lại 
hiểu quả cho trẻ.
 Với quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, tôi tận dụng tối đa các sản phẩm của 
trẻ để trang trí lớp, trẻ được vẽ, xé nặn các sản phẩm để trang trí các góc, các buổi 
chơi trẻ được hoạt động với chính sản phẩm của mình đã làm nên trẻ rất thích thú. 
Đặc biệt những hoạt động trong giờ hoạt động góc giúp trẻ học hỏi được rất nhiều 
kỹ năng: kỹ năng hợp tác với bạn trong khi chơi, kỹ năng chờ đến lượt, kỹ năng 
đoàn kết, kỹ năng sử dụng và cất đồ dùng đúng nơi quy định...
 Không chỉ tạo môi trường thân thiện cho trẻ hoạt động, giao tiếp, chúng tôi 
còn thống nhất mang đến cho trẻ một không khí lớp học thật ấm áp tràn ngập yêu 
thương, cô giáo cũng giống như một người bạn lớn để trẻ có thể bày tỏ những thắc 
mắc, băn khoăn cũng như những tâm sự rất trẻ con của mình.
 Hình ảnh cô và trẻ vừa chơi vừa trò chuyện thân thiện.
 Các nhà giáo dục cho rằng, trẻ học nhanh nhất từ bắt chước, thế nên nếu 
muốn dạy bé những kỹ năng trong giao tiếp trở thành người biết mạnh dạn tự tin 
thì cô giáo và bố mẹ phải là tấm gương để các bé noi theo và học tập. Chính vì 
vậy, trước mặt trẻ tôi luôn thể hiện mình là người tự tin, giao tiếp lưu loát và thân 
thiện với đồng nghiệp với phụ huynh và với chính các em.
 5.2. Giáo dục kỹ năng phòng bệnh.
 Trẻ mần non không chỉ biết kinh trọng, yêu mến, lễ phép với ông bà, cha 
me, anh chị mà rẻ phải học mọi thứ từ cuộc sống đa dạng, sinh động, nhiều chiều xung 
quanh để phát triển. Từ đó giúp trẻ hình thành các kỹ năng trong cuộc sống hàng 
 8/15 Đề tài: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi
 Tóm lại, trải nghiệm thực tế là một trong những biện pháp rất quan trọng 
trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Trẻ được trực tiếp làm, thực 
hành các công việc trong cuộc sống từ đó cung cấp cho trẻ những kỹ năng, hình 
thành những thói quen tốt cho trẻ.
 5.3. Giáo dục kỹ năng sống trong các hoạt động
 Giáo dục kỹ năng sống không phải là hoạt động chuyên biệt nên tôi đã tích 
hợp dạy trẻ trong các hoạt động một cách linh hoạt, nhẹ nhàng trẻ được học mà 
chơi, chơi mà học.
 Hoạt động học không chỉ cung cấp cho trẻ kiến thức mà còn giúp trẻ rèn 
luyện các kỹ năng. Đặc biệt là giờ học tạo hình luôn là giờ học cần rất nhiều đồ 
dùng: giấy màu, kéo, hồ dán, màu nước, bút lông, các nguyên vật liệu mở để trẻ 
hoạt động. Qua giờ học tôi luôn rèn cho trẻ thói quen thu dọn đồ dùng cất gọn 
gàng, ngăn nắp và đúng nơi quy định. Trẻ biết chấp nhận sự phân công của nhóm 
trưởng. Ngoài ra trẻ còn được rèn luyện kỹ năng hoạt động nhóm, cùng nhau hoàn 
thành sản phẩm và cố gắng thực hiện công việc đến cùng, trẻ còn mạnh dạn, tự tin 
nói trước đám đông khi nhận xét, giới thiệu sản phẩm.
 Trong giờ hoạt động ngoài trời qua hình thức quan sát các bức tranh vẽ trên 
tường ngoài sân trường, tạo các tình huống( Kể các câu truyện) tôi dạy trẻ kỹ năng 
không đi theo và nhận quà của người lạ, biết giúp đỡ người lớn một số công việc 
nhẹ nhàng, đơn giản: lấy kính cho ông, lau bàn cho mẹ, lấy kìm cho bố, chơi với 
em bé. Qua đó trẻ được cung cấp các kỹ năng chia sẻ, hoạt động nhóm, sẵn sàng 
thực hiện nhiệm vụ đơn giản cùng bạn, có hành vi bảo vệ môi trường.
 Hình ảnh trẻ cùng nhau lao động tập thể
 Trong giờ hoạt động chiều tôi dạy trẻ kỹ năng chải đầu, gấp quần áo và xếp 
quần áo gọn gàng, ngăn nắp trong ba lô, tủ. Đây là những việc rất đơn giản nhưng 
không phải bạn nào cũng thực hiện được tốt. Qua sự hướng dẫn, nhắc nhở của cô 
tôi thấy trẻ ngày càng tiến bộ, trẻ biết chuẩn bị tư trang gọn gàng trước khi ra về. 
Từ đó tạo cho trẻ thói quen biết tự phục vụ, biết gọn gàng ngăn nắp.
 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động đã mang lại nhiều 
chuyển biến rõ rệt. Với phương châm giúp trẻ “Học mà chơi, chơi mà học” tôi 
thường xuyên tổ chức giáo dục kỹ năng sống lồng ghép trong các hoạt động trên 
lớp của trẻ, được trải nghiệm trẻ rất thích thú và hoạt động tích cực.
 5.4. Giáo dục kỹ năng sống thông qua truyện kể
 Truyện kể của nước ta là một kho tàng đa dạng và phong phú, đặc biệt mỗi 
câu chuyện đều chứa đựng nội dung giáo dục sâu sắc. Vì vậy để trẻ tiếp thu 10/15