SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi tại nhà trong thời gian nghỉ dịch

 SKKN: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi tại nhà trong thời gian nghỉ dịch
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ
 5 - 6 TUỔI TẠI NHÀ TRONG THỜI GIAN NGHỈ DỊCH 
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
 Trẻ em là niềm tự hào lớn của mỗi gia đình, là chủ nhân tương lai của đất nước, 
là nền tảng vững chắc cho xã hội Việt Nam “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. 
Để đạt được điều đó thì việc chăm sóc giáo dục trẻ phải có sự chung tay góp sức của 
nhà trường, gia đình và xã hội. Hiện nay thì nhiều phụ huynh có rất ít thời gian để 
quan tâm đến con cái, chính vì vậy trẻ hay thu mình và rất ít khi giao tiếp với thế giới 
bên ngoài. Điều này làm ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức, tình cảm 
và sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là hầu hết trẻ không có vốn kỹ năng sống.Vì 
vậy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi là điều rất cần thiết để giúp trẻ 
khám phá thế giới tâm hồn mình một cách có định hướng, khiến trẻ biết quý trọng 
bản thân, nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống 
tích cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trên bốn lĩnh vực: Thể trạng, tâm hồn, 
trí tuệ, tinh thần, từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống hòa nhập với thế giới 
xung quanh, giúp cho quá trình học tập lâu dài của trẻ sau này.
 Là giáo viên trực tiếp đứng lớp 5 tuổi tôi nhận thức rằng ở lứa tuổi.Việc giáo dục 
kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn những giải pháp khác nhau 
mà quyết định phải xuất phát từ trẻ, vì thế học phải hết sức gần gũi với cuộc sống, 
nội dung phải xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của trẻ, trẻ cần có điều kiện 
để cọ xát, trao đổi kinh nghiệm, thực hành và áp dụng. Trẻ phải được phát triển trí 
tuệ, sắm vai, tranh luận và phân tích tình huống, trẻ phải biết thích nghi, thể hiện cảm 
xúc, có khả năng hòa nhập, tự giải quyết vấn đề một cách tự lập. Đó chính là tiền đề 
gieo mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ.
 Năm học 2021-2022 dịch bệnh Covid-19 diễn ra rất phức tạp trẻ không thể đến 
trường, bố mẹ của trẻ trong lớp phần đông đều làm công nhân và làm nông nghiệp 
nên ít có thời gian quan tâm dạy dỗ con cái. Việc sử dụng các thiết bị công nghệ như 
điện thoại, tivi thường xuyên đã khiến trẻ hay thu mình không muốn giao tiếp với 
mọi người xung quanh, điểu này làm ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức, tình 
cảm và sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là các kỹ năng sống, kỹ năng tự phục 
vụ của trẻ. Vì vậy việc hướng dẫn phụ huynh rèn kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi tại 
 2 SKKN: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi tại nhà trong thời gian nghỉ dịch
Bên cạnh đó, yêu cầu về chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ngày càng cao. Để hình 
thành và có được các kỹ năng cho trẻ trong cuộc sống hàng ngày trước tiên giáo viên 
phải có kiến thức, kỹ năng về chăm sóc giáo dục trẻ. Giáo viên phải có kiến thức để 
hướng dẫn phụ huynh tổ chức các hoạt động cho trẻ được trải nghiệm, để trẻ được 
cuốn hút vào các hoạt động đa dạng khác nhau. Tạo ra nhiều cơ hội để trẻ tương tác, 
trò chuyện qua zoom để trẻ có thể tự tin và tạo ra nhiều cơ hội để trẻ được tham gia 
và trẻ có cơ hội để phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin, góp phần 
thúc đẩy sự phát triển, tình cảm, kỹ năng xã hội cho trẻ.
 II. Cơ sở thực tiễn
 Câu thành ngữ: “Tiên học lễ, hậu học văn” của ông cha ta từ ngàn xưa đã để 
lại đến bây giờ vẫn không thể thiếu trong các trường học. Lễ phép là nét đẹp văn hoá 
được đặt lên hàng đầu khi đánh giá về một con người.
 Trong thời đại hiện nay, sự phát triển của kinh tế - xã hội đang đặt ra những yêu 
cầu càng cao đối với hệ thống giáo dục, đòi hỏi nền giáo dục phải đào tạo ra những 
con người “phát triển về trí tuệ, cường tráng về thể lực, phong phú về tinh thần, trong 
sáng về đạo đức”. Trong đó giáo dục kỹ năng sống là bộ phận hữu cơ của quá trình 
giáo dục, là một bộ phận có tính cốt lõi, nền tảng của công tác giáo dục trẻ.
 Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói trung và trẻ em nói riêng đang 
trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhằm giúp trẻ phát 
triển hài hoà, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi trẻ kiến thức cần thiết về kỹ 
năng sống trẻ sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp trẻ biến những kiến thức 
về kỹ năng sống được cung cấp thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động 
thực tiễn với bản thân, với người khác, với xã hội, ứng phó trước nhiều tình huống, 
học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ 
và thể hiện bản thân một cách tích cực. Có thể nói việc trang bị kỹ năng sống cho trẻ 
là một phương pháp giáo dục cần thiết để trẻ bớt thụ động trong việc học và giao tiếp 
xã hội. 
 Là giáo viên mầm non phụ trách lớp mẫu giáo lớn, nhận thức được tầm quan 
trọng của kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ, tôi đã luôn chăn trở suy nghĩ 
làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi. Giáo dục kỹ năng sống không 
phải là nói cho trẻ biết thế nào là đúng, thế nào là sai như ta thường làm. Các phương 
pháp cổ điển như bài giảng đi theo những chuẩn mực, cô hỏi trẻ thụ động trả lời sẽ 
hoàn toàn thất bại vì chúng chỉ cung cấp thông tin, mà từ thông tin và nhận thức đến 
 4 SKKN: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi tại nhà trong thời gian nghỉ dịch
 - Đa số phụ huynh chỉ quan tâm đến vấn đề học chữ, học toán để chuẩn bị 
cho con vào lớp 1 nên chưa nhận thức đúng đắn vai trò của việc giáo dục rèn luyện 
kỹ năng sống cho trẻ.
 - Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi điện 
tử...
 - Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm, không 
có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh.
 3. Thực trạng của vấn đề
 Thông qua zalo nhóm lớp, phụ huynh cung cấp vốn kỹ năng sống của trẻ trong 
lớp tôi, tôi nhận thấy kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài với số lượng 36 trẻ 
như sau:
 + Về phía trẻ.
 Đạt Chưa đạt
 Mức độ nội dung khảo sát Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
 Lượng % Lượng %
 1.Kỹ năng giao tiếp, chào hỏi 13/36 41% 19/36 59%
 2.Kỹ năng tự lập, tự phục vụ 12/36 37,5% 20/36 62,5%
 3.Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng nhóm 13/36 41% 19/36 59%
 4.Trẻ mạnh dạn tự tin 10/36 31% 22/36 69%
 5.Kỹ năng nhận thức 12/36 37,5 20/36 62,5%
 6.Kỹ năng vận động 14/36 44% 18/36 56%
 7.Kỹ năng thích nghi 10/36 31% 22/36 69%
 8. Kỹ năng vệ sinh 12/36 37,5% 20/36 62%
 + Về phía giáo viên.
 - Giáo viên chưa mạnh dạn tự tin trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ .
 - Chưa phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống 
cho trẻ.
 + Về phía phụ huynh.
 - Đa số phụ huynh chưa có nhận thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ năng 
sống cho trẻ.
 - Phụ huynh còn nuông chiều trẻ thường làm thay cho trẻ những công việc mà 
trẻ yêu cầu.
 - Nhiều phụ huynh chưa có hành vi đúng đắn và lời nói mẫu mực.
 6 SKKN: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi tại nhà trong thời gian nghỉ dịch
tôi gửi phụ huynh để phụ huynh có thể hướng dẫn các con cách rửa tay đúng cách 
trong thời gian nghỉ dịch ở nhà.
 VD: Tháng 10: Tôi quay video rèn kỹ năng “ mặc áo, cởi áo ( gấp quần áo ) cho 
trẻ. Trong video này tôi chuẩn bị quần, áo. Trước khi thực hiện tôi giới thiệu tên kỹ 
năng và những thứ cần chuẩn bị để thực hiện kỹ năng sau đó tôi thực hiện các bước 
để hướng dẫn trẻ cách mặc áo và cởi áo ( gấp quần áo) sau đó tôi gửi lên nhóm lớp 
cho phụ huynh để phụ huynh có thể rèn các con trong thời gian nghỉ dịch.
 VD: Tháng 11: Tôi quay video rèn trẻ kỹ năng về “ vắt khăn ướt” cho trẻ. Trong 
video này tôi chuẩn bị 1 chậu nước và 1 chiếc khăn ướt. Trước khi thực hiện tôi giới 
thiệu tên kỹ năng và sau đó bắt đầu thực hiện kỹ năng vắt khăn ướt. Sau khi thực 
hiện xong tôi gửi vào zalo nhóm lớp cho phụ huynh để phụ huynh có thể hướng dẫn 
và dạy các con khi ở nhà.
 Kết quả: Từ đầu năm đến bây giờ tôi đã quay được 16 video trong đó có kỹ 
năng sống là có 5 video 
 * Sưu tầm các đường link về kỹ năng sống để gửi cho phụ huynh hướng 
dẫn trẻ tại nhà: 
 Trên mạng internet có rất nhiều các video nhưng tôi cần căn cứ vào kế hoạch 
dạy kỹ năng sống cho trẻ trong tháng để tôi sưu tầm và lựa chọn các video cho phù 
hợp cả về nội dung và hình thức sao cho thật sự chất lượng để tôi gửi cho phụ huynh
 *Tham khảo các biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ qua sách báo:
 Ngoài việc học tập nâng cao kỹ năng về công nghệ thông tin ra thì tôi còn tìm 
đọc tham khảo các biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ trên sách báo, tạp chí mầmnon.
 + Sách hướng dẫn các hoạt động phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ mầm 
non theo bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi. 
 + Sách giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non “nhà xuất bản 
đại học quốc gia”.
 + Sách bé thực hành các tình huống giáo dục kỹ năng sống dành cho trẻ mẫu 
giáo. 
 + Sách các hoạt động phát triển kĩ năng xã hội dành cho trẻ mẫu giáo. 
Sách phương pháp giáo dục giá trị kỹ năng sống
 + Xem các chương trình truyền hình như quà tặng cuộc sống, cuộc sống quanh 
ta trên các kênh truyền hình như VTV3 vào tối chủ nhật hàng tuần
 8 SKKN: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi tại nhà trong thời gian nghỉ dịch
 Tuần 4 Rèn trẻ kỹ năng lấy nước, uống nước
 Tuần 5 Rèn trẻ kỹ năng đóng, mở cửa
 Tháng 10 Tuần 1 Rèn trẻ kỹ năng sử dụng thìa
 Tuần 2 Rèn trẻ kỹ năng cắt móng tay
 Tuần 3 Rèn trẻ kỹ năng chải tóc
 Tuần 4 Rèn trẻ kỹ năng mặc áo, cởi áo (gấp quần áo) kéo khóa 
 áo
 Tháng 11 Tuần 1 Rèn trẻ kỹ năng xử lý khi có mũi
 Tuần 2+3 Rèn trẻ kỹ năng sử dụng kéo
 Tuần 4 Rèn trẻ kỹ năng vắt khăn ướt
 Tháng 12 Tuần 1+2 Rèn trẻ kỹ năng mặc áo, cởi áo ( gấp quần áo) và cài khuy 
 áo
 Tuần 3+4 Rèn trẻ kỹ năng cầm dao, kéo, dĩa
 Tháng 1 Tuần 1+2 Rèn trẻ kỹ năng xử lý khi ho
 Tuần 3+4 Rèn trẻ kỹ năng sử dụng đũa
 Tháng 2 Tuần 1+2 Rèn trẻ kỹ năng lau chùi nước
 Tuần 3+4 Rèn trẻ kỹ năng chuẩn bị giờ ăn nhẹ
 Tháng 3 Tuần 1+2 Rèn trẻ kỹ năng rót nước
 Tuần 3+4 Rèn trẻ kỹ năng quét rác trên sàn
 Tháng 4 Tuần 1+2 Rèn trẻ kỹ năng mời trà và rửa cốc
 Tuần 3+4 Rèn trẻ kỹ năng đánh giầy
 Kết quả: Thông qua kế hoạch tôi đã gửi cho các bậc phụ huynh, các bậc phụ 
huynh đã rất nhiệt tình để kết hợp cùng tôi rèn kỹ năng sống cho trẻ tại nhà trong 
thời gian nghỉ dịch. Qua các buổi trò chuyện kết nối với trẻ qua zoom tôi đều hỏi các 
con về những kỹ năng sống các con đã được học và các con trả lời rất sôi nổi và tích 
cực.
 Biện pháp 3: Hướng dẫn phụ huynh phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ.
 Cách giao tiếp không chỉ quan trọng trong những năm trẻ đi học mà còn rất quan 
trọng đối với cuộc sống sau này của trẻ. Kỹ năng giao tiếp là một kỹ năng nền tảng 
để giúp trẻ nhận biết giá trị sống và hình thành kỹ năng sống. Vì thế cần quan tâm và 
giúp trẻ một cách tự nhiên từng bước một trong suốt chiều dài phát triển nhân cách 
của trẻ.
 * Kỹ năng trẻ giao tiếp với bạn bè.
 10