SKKN Kinh nghiệm ứng dụng những thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non

 công tác giáo dục trẻ tại lớp tôi đã được thực hiện một cách dễ dàng và đạt hiệu quả 
cao: Trẻ hào hứng tham gia các thí nghiệm; tích cực, mạnh dạn nêu ra ý kiến cá nhân; 
quan tâm nhiều hơn đến thế giới xung quanh ...
 Do vậy, tôi mạnh dạn được trao đổi với chị em đồng nghiệp một số kinh nghiệm 
ứng dụng các thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục trẻ dưới hình thức sáng kiến 
kinh nghiệm với đề tài: “Kinh nghiệm ứng dụng những thí nghiệm khoa học vào 
công tác giáo dục trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm 
trong trường mầm non”
Mục đích của đề tài:
 - Đánh giá thực trạng việc ứng dụng các thí nghiệm khoa học vào công tác 
giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi tại lớp mẫu giáo lớn trong trường Mầm non.
 - Tìm ra hệ thống các biện pháp nhằm ứng dụng có hiệu quả các thí nghiệm 
khoa học vào công tác giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi tại lớp mẫu giáo lớn A1, trường Mầm 
non.
Đối tượng nghiên cứu:
 - Các biện pháp ứng dụng các thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục trẻ 5 
- 6 tuổi theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Phạm vi áp dụng:
 - Trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn (5-6 tuổi) trong trường mầm non, năm học 2016-
2017.
 2/30 + 2 đồng chí tốt nghiệp Cao đẳng sư phạm.
 - Tổng số trẻ lớp tôi là 63 trẻ, trong đó có 38 trẻ nam và 25 trẻ nữ. Lớp được 
chia làm 4 nhóm do 4 cô phụ trách.
 - Phụ huynh rất nhiệt tình, luôn ủng hộ giáo viên.
 Xuất phát từ những thực trang trên trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã gặp 
những thuận lợi và khó khăn sau:
2. Thuận lợi
 - Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên 
môn. Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện đã thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên 
để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên.
 - Bản thân tôi là một giáo viên trẻ luôn tâm huyết với nghề, có trình độ chuyên 
môn luôn yêu nghề, mến trẻ. Luôn nâng cao vai trò tự học tập, nghiên cứu, tìm tòi 
những phương pháp đổi mới trong quá trình giảng dạy, học hỏi trên sách báo và ứng 
dụng công nghệ thông tin.
 - 100% trẻ cùng độ tuổi đều khỏe mạnh, thông minh, nhanh nhẹn nên rất thuận 
lợi cho việc tổ chức làm các thí nghiệm khoa học.
 - Đấu năm học lớp tôi được phân công là lớp kiến tập chuyên đề cho huyện về 
xây dựng môi trường lớp học “ lấy trẻ làm trung tâm'” và được huyện đánh giá rất cao.
 - Lớp học sạch sẽ thoáng mát, cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để tổ chức hoạt 
động khám phá khoa học.
 - Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ khi giáo viên tuyên truyền vận động, sưu tầm 
nguyên vật liệu, tài liệu để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động thí nghiệm trên 
lớp.
3. Khó khăn
 - Bản thân là giáo viên trẻ nên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức 
các hoạt động thí nghiệm khoa học cho trẻ. Phương pháp giáo viên sử dụng để tổ chức 
cho trẻ khám phá khoa học chủ yếu là các phương pháp trực quan và dùng lời nên việc 
truyền thụ những kiến thức khoa học trừu tượng cho trẻ gặp nhiều khó khăn.
 - Cơ sở vật chất đồ dùng dạy học của lớp được đầu tư tương đối đầy đủ tuy 
nhiên nhiều khi vẫn không đáp ứng đủ theo nhu cầu tổ chức các hoạt động nhất là các 
hoạt động cho trẻ làm thí nghiệm.
 4/30 Tỷ lệ
 56 44 40 60 37 63 33 67 44 56 38 62 65 35
 %
 Với kết quả khảo sát trên, tôi nhận thấy tỷ lệ trẻ lớp tôi đạt ở các tiêu chí là chưa 
cao. Nên tôi và các giáo viên cùng lớp đã thống nhất và lên kế hoạch để tổ chức tốt 
việc ứng dụng các thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục trẻ nhưng theo quan 
điểm lấy trẻ làm trung tâm để giúp trẻ có thể tự mình khám phá, thực hành trải nghiệm 
các thí nghiệm khoa học qua đó trẻ có thêm những kiến thức mới, phát triển các kỹ 
năng cần thiết để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
2. Biện pháp 2: Sưu tầm các thí nghiệm khoa học.
 - Trẻ 5-6 tuổi rất thích hoạt động chân tay và khám phá bằng giác quan, chúng 
rất thích các thí nghiệm do chúng tự thực hiện và chăm chú quan sát kết quả đạt được. 
Chính vì vậy mà các thí nghiệm khoa học càng phong phú bao nhiêu, càng phù hợp với 
lứa tuổi của trẻ thì càng mang lại hiệu quả cao trong công tác giáo dục. Càng kích thích 
trẻ hứng thú tham gia các hoạt động tiếp theo. Tuy nhiên trong chương trình giáo dục 
số lượng các thí nghiệm khoa học rất ít, nên tôi đã sưu tầm thêm các thí nghiệm khoa 
học khác phù hợp với trẻ, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ, nhưng vẫn đảm bảo mục 
đích giáo dục và thỏa mãn được nhu cầu khám phá tích cực của trẻ.
 - Căn cứ vào hướng dẫn thực hiện quy chế chuyên môn của Sở giáo dục và đào 
tạo, Phòng giáo dục và đào tạo huyện, căn cứ vào kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm 
học của nhà trường, căn cứ vào mục tiêu giáo dục và kết quả mong đợi theo độ tuổi và 
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ lớp mình. Tôi đã sưu tầm được các thí nghiệm khoa học 
như sau:
A. KHÁM PHÁ THÍ NGHIỆM VỀ KHÔNG KHÍ.
1. Thí nghiệm: “ Ai làm tắt nến”
2. Thí nghiệm: “ Có gì trong chai không?”
3. Thí nghiệm: “ Nến cháy nhờ khí gì?”
4. Thí nghiệm: “ Cuộc chạy đua của 3 cây nến”
5. Thí nghiệm: “ Những cái chai ca hát”
6. Thí nghiệm: “ Nhốt không khí vào túi”
7. Thí nghiệm: “ Điện thoại bóng bay”
 6/30 5. Thí nghiệm: “ Kẹp ghim giấy biết leo trèo”
D. KHÁM PHÁ THÍ NGHIỆM VỀ ÁNH SÁNG
1. Thí nghiệm: “ Làm cầu vồng”
2. Thí nghiệm : “ Tìm bóng đen”
3. Thí nghiệm : “ Thả cá vào chậu”
4. Thí nghiệm : “ Mặt trời in hình”
5. Thí nghiệm: “ Cái nào nóng hơn”
E. KHÁM PHÁ THÍ NGHIỆM VỀ Sự CHUYỂN ĐỘNG
1. Thí nghiệm : “ Quả trứng quay”
2. Thí nghiệm : “ Bập bênh bằng nến”
F. KHÁM PHÁ MỘT SỐ THÍ NGHIỆM KHÁC
1. Thí nghiệm : “ Kính lúp”
2. Thí nghiệm : “ Hướng của gió”
3. Thí nghiệm : “ Bức tranh màu sáp chảy”
4. Thí nghiệm : “ Bức tranh kỳ diệu”
5. Thí nghiệm : “ Thuốc nhuộm màu từ hoa”
=> Kết quả của biện pháp: Sau một năm học, tôi đã sưu tầm được tất cả 45 thí nghiệm 
khoa học với rất nhiều đồ dùng, nguyên vật liệu phong phú về chất liệu cũng như chủng 
loại. Các thí nghiệm tôi sưu tầm đều có tính ứng dụng cao, đảm bảo an toàn và mang 
tới lượng kiến thức phù hợp với trẻ.
3. Biện pháp 3: Lập kế hoạch cho trẻ làm thí nghiệm khoa học theo tháng.
 Lập kế hoạch giúp giáo viên có thể lên được lịch trình dạy trẻ những gì. Cung 
cấp những tri thức cho trẻ một cách đầy đủ chính xác và từ dễ đến khó. Qua đó, trẻ có 
thể tiếp thu được đầy đủ những kiến thức mà không bị bỏ sót. Và lập kế hoạch còn giúp 
giáo viên thực hiện công việc một cách khoa học.
 Căn cứ vào hướng dẫn quy chế chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo thành 
phố, Phòng Giáo dục và Đào tạo Huyện, căn cứ vào mục tiêu năm học của lứa tuổi và 
ngân hàng nội dung mà khối tôi đã xây dựng ngay từ đầu năm học và căn cứ vào đồ 
dùng, đồ chơi của lớp, của trường và khả năng nhận thức của trẻ tại lớp, tôi đã lựa chọn 
các nội dung để xây dựng kế hoạch ứng dụng các thí nghiệm khoa học vào dạy trẻ theo 
 8/30 - Nến cháy nhờ khí gì?
 - Cái đũa gãy.
 - Nước trong hơi thở.
 - Bé khám phá màu sắc.
 - Nước mang hình dạng của những vật đựng nó.
 - Nước thần kì.
 - Nam châm tinh nghịch.
 - Làm một cái máy phun cây.
 - Bé làm nước sạch.
 - Kẹp ghim giấy biết leo trèo.
3 Tháng 11
 - Cái đũa gãy.
 - Nam châm: Những chiếc nam châm hút, trò chơi 
 nam châm.
 - Chơi câu cá.
 - Tìm bóng đen.
 - Làm đồ chơi bể cá.
4 Tháng 12
 - Quả trứng thần kì.
 - Thả cá vào chậu.
 - Kính lúp.
 - Gieo hạt.
 - Cây cần gì để lớn.
5 Tháng 1 - Sự nảy mầm của hạt.
 - Trong hạt có gì?
 - Bức tranh màu sáp chảy.
6 Tháng 2 - Làm ô tô đồ chơi từ bóng bay.
 10/30 Khi tham gia hoạt động góc trẻ có thể “ chơi mà học, học mà chơi”, trẻ có nhiều cơ hội 
để thực hành, học hỏi và được tự mình khám phá làm những gì mình muốn, từ đó giúp 
cho trẻ có thể chủ động tích cực: tìm tòi, khám phá, trải nghiệm, thực hành, sáng tạo, 
hợp tác với các bạn với nhau.
 - Khi xây dựng góc khám phá khoa học tôi luôn chú ý lựa chọn những hình ảnh 
minh họa, những đồ dùng dụng cụ làm sao để giúp trẻ học được những kiến thức, kỹ 
năng và khám phá môi trường xung quanh tốt nhất, thuận tiện nhất. Bên cạnh đó vẫn 
đảm bảo an toàn cho trẻ về thể chất, tâm lý, đa dạng về chủng loại phong phú về kích 
thước và thuận lợi cho trẻ sử dụng.
 - Ngay từ đầu năm học tôi đã kiểm kê đồ dùng, dụng cụ ở góc khám phá xem 
thừa thiếu những gì để tham mưu với Ban giám hiệu mua sắm thêm đồ dùng cho trẻ 
khám phá. Bên cạnh đó, tôi còn vận động phụ huynh ở lớp để sưu tầm các đồ dùng 
khác như: Chai nhựa, hộp các loại, ống hút, cốc giấy... để làm thêm đồ dùng góc khám 
phá cho trẻ.
 - Góc khám phá ở lớp tôi được lựa chọn ở vị trí gần với góc thiên nhiên để tạo 
thuận tiện cho trẻ làm các thí nghiệm liên quan đến nước, ánh sáng, không khí. Tôi đã 
thiết kế các mảng tường mở vừa cung cấp kiến thức, vừa hướng dẫn trẻ cách làm các 
thí nghiệm khoa học. Kết quả đạt được của thí nghiệm khoa học cũng được thể hiện 
trên bảng này theo ý hiểu của trẻ. Các đồ dùng dụng cụ trong góc khám phá được tôi 
bố trí sắp xếp 1 cách khoa học phù hợp với kế hoạch tổ chức các thí nghiệm khoa học 
theo tháng mà tôi đã đề ra từ đầu năm học.
 + Ví dụ 1: Tháng 1 tôi đã cho trẻ làm thí nghiệm về sự nảy mầm của hạt. Với 
thí nghiệm này tôi đã chuẩn bị những vỏ chai lọ đổ đất vào cho trẻ được tự mình trồng 
và quan sát quá trình phát triển từng ngày của cây. Còn với những mảng tường mở, tôi 
sẽ cho trẻ ghi lại ngày gieo hạt, ngày hạt nảy mầm, ngày mầm chồi lên... và tự mô 
phỏng bằng những nét vẽ của mình.
 12/30 nhiều trẻ ở lớp tham gia vào góc này. Trẻ rất hào hứng và thích thú khi được khám phá, 
tự mình làm các thí nghiệm sau đó sử dụng các giác quan của chính mình ( sờ, ngửi, 
nếm...) để kiểm tra kết quả của thí nghiệm đó. Và với các đồ dùng dụng cụ ở góc khám 
phá mà tôi đã làm và sưu tầm trẻ lớp tôi rất thích chơi và khám phá với nó và mong 
khám phá. Qua góc khám phá trẻ lớp tôi đã học được rất nhiều các thí nghiệm, qua đó 
giúp trẻ phát triển tư duy logic hơn. Từ đó hiệu quả hoạt động của trẻ cũng đạt hiệu 
quả tốt nhất.
5. Biện pháp 5: Tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm khoa học
 Nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh: “Không gì khiến trẻ thấy thoải 
mái, tự tin và vui vẻ hơn khi trẻ được chạm tay vào mọi thứ xung quanh và tự khám 
phá sự việc bằng các giác quan, cảm xúc của mình”. Trẻ mầm non rất thích tìm hiểu 
và khám phá môi trường xung quanh. Trẻ rất vui sướng khi được quan sát, cùng cô làm 
các thí nghiệm rồi từ đó rút ra kết luận. Từ những thí nghiệm nhỏ này sẽ hình thành ở 
trẻ những biểu tượng về môi trường tự nhiên: cây cỏ, hoa lá, các hiện tượng tự nhiên. 
Cách học trắc nghiệm trực tiếp này rất thích hợp với trẻ lứa tuổi mầm non và là một 
trong những nhiệm vụ của công tác đổi mới giáo dục mầm non hiện nay.
 Thông qua việc cho trẻ làm các thí nghiệm, đòi hỏi trẻ phải sử dụng tích cực các 
giác quan. Chính vì vậy sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích, so 
sánh tổng hợp nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ nhanh nhạy, chính xác, những biểu 
tượng, kết quả thu nhận được trở nên cụ thể và sinh động, hấp dẫn hơn. Qua đó khơi 
dậy cho trẻ tính tò mò tự nhiên và tạo cơ hội cho trẻ khám phá về đặc điểm nổi bật và 
ích lợi của cây cối, điều kiện sống của cây và một vài mối liên hệ đơn giản giữa cây 
với môi trường sống, cách chăm sóc và bảo vệ chúng, đồng thời trau dồi óc quan sát, 
so sánh, nhận xét và phán đoán của trẻ, hình thành ở trẻ tình cảm, thái độ đúng đắn đối 
với cây cỏ, hoa lá... Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời là một môi trường hấp dẫn 
và lôi cuốn trẻ nếu chúng ta biết nắm bắt và tận dụng tất cả những yếu tố có sẵn trong 
thiên nhiên, tác động vào chúng qua các trò chơi, quan sát, tìm hiểu sự vật xung quanh 
trẻ trong các tình huống. Những câu hỏi như: Vì sao? Làm thế nào?... và sự tò mò ham 
hiểu biết của trẻ, sẽ giúp giáo viên hình thành hành vi đẹp, thói quen tốt cho trẻ.
 Khi tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm khoa học, tôi luôn tuân thủ những yêu 
cầu sau: Đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ, lựa chọn hình thức phù hợp với lứa tuổi, 
cho trẻ quan sát kết quả thí nghiệm logic.
 Với yêu cầu trên tôi đã cho trẻ làm các thí nghiệm khoa học vào các hoạt động 
trong một ngày như sau:
 14/30