SKKN Giải pháp nâng cao kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 5-6 tuổi C thông qua hoạt động hàng ngày tại Trường mầm non Vĩnh Nguyên 1, Nha Trang

 Nhận xét, xếp loại
- Nhận xét: ...............
......
......
.........
.........
......
..........
..........
..........
..........
......
..........
......
..........
.........
.........
......
..........
..........
......
..............
.........
..................
 - Xếp loại: 
 Ngày . tháng . năm .
 THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Sự cần thiết của đề tài
 Như Bác Hồ đã từng dạy “ Tuổi nhỏ làm việc nhỏ tùy theo sức của mình”. 
Đúng như vậy chúng ta cần dạy trẻ ngay từ những việc nhỏ nhất để phục vụ bản 
thân mình. Trong những năm trở lại đây, việc để trẻ tự phục vụ bản thân là một 
trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành học mầm non, cũng như gây rất nhiều 
ý kiến tranh luận trái chiều trong các bậc phụ huynh có hay không khi trẻ tự phục 
vụ mình
 Trong cuộc sống, khả năng tự phục vụ là một phẩm chất nhân cách vô cùng 
quan trọng của con người. Nhờ vào khả năng tự phục vụ mà con người có khả 
năng tự hoạt động, tự cố gắng tham gia và hoàn thành công việc trên cơ sở năng 
lực của bản thân. Khả năng tự phục vụ phát triển từ thấp đến cao, bắt đầu từ tuổi 
thơ. Như vậy, giáo dục khả năng tự phục vụ cho trẻ là một nhiệm vụ cần thiết, trẻ 
em mầm non là tương lai của đất nước, là chủ nhân tương lai của xã hội trong thế 
kỉ mới - thế kỉ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thế kỉ của một nền văn hóa thông 
tin với khoa học công nghệ - thế kỉ đòi hỏi những con người mới, hiện đại, độc 
lập và tự chủ. Nếu người lớn, mà nhất là giáo viên mầm non và phụ huynh sớm 
biết được khả năng tự phục vụ của trẻ, tôn trọng những biểu hiện tự lập của trẻ, đi 
đôi với những biện pháp tác động đúng đắn thì sẽ tạo điều kiện phát triển khả năng 
tự lập của bản thân trẻ, hình thành những phẩm chất quý báu cần thiết cho trẻ 
trước ngưỡng cửa bước vào cuộc sống
 Ngày nay, tình trạng trẻ em thụ động, không biết ứng phó với nguy cấp, 
không biết cách tự bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm, luôn luôn ỷ lại vào 
người lớn, tìm sự giúp đỡ, chưa có nhiều kỹ năng trong giao tiếp ứng xử, trẻ chưa 
biết làm một số công việc tự phục vụ bản thân chứ không nói đến một số công 
việc nhẹ nhàng vừa sức để giúp đỡ người lớn, trẻ tự động làm theo ý mình, chưa 
biết hợp tác chia sẻ đang diễn ra khá phổ biến trong xã hội hiện nay. Những ngày 
đầu đến lớp, mặc dù trẻ đã 5 tuổi nhưng khi cha mẹ đưa đến lớp, vẫn còn nhiều 
trẻ cha mẹ bế trên tay, vẫn còn quá nhút nhát và quấy khóc. Khi ở lớp, trẻ rất ít 
vận động và chưa biết làm những công việc tự phục vụ bản thân như: Lấy và cất bản thân là một trong những kỹ năng quan trọng thúc đẩy trẻ hoàn thiện mình một 
cách tốt nhất. Đây còn là cơ hội vàng giúp trẻ chuẩn bị kỹ các kỹ năng tự phục vụ 
cho trẻ vào lớp 1 và nhanh chóng khôn lớn, trưởng thành trong cuộc sống. Tôi đã 
tham khảo một số tài liệu nói về “ Khả năng tự lập, tự lao động, tự phục vụ, tự 
hình thành kỹ năng sống cho trẻ ” và tôi đã tổ chức được một số hoạt động “Bé 
làm nội trợ”, “Bé lao động trực nhật”... tôi đã tự hỏi: “Tại sao mình không tìm 
hiểu kỹ xem đề tài nào phù hợp với trẻ và những kỹ năng, thao tác nào phù hợp 
với trẻ lớp mình và tạo thành các hoạt động khám phá trải nghiệm, tự làm, tự phục 
vụ, cho trẻ Mẫu Giáo 5 – 6 tuổi”
 Giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mầm non sẽ mang lại cho các cháu rất 
nhiều lợi ích về mặt sức khỏe, giáo dục và cả văn hóa xã hội, giúp các cháu sớm 
có một cơ thể cường tráng, lành mạnh về trí tuệ cũng như thể lực, sớm có ý thức 
và khả năng thích nghi với cuộc sống, làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng 
đến những điều lành mạnh cho chính mình cũng như cho cộng đồng
 Muốn vậy, người lớn không chỉ cho trẻ học trên sách vở mà còn cho trẻ học 
kiến thức thực tế ngoài đời và kỹ năng tự chăm sóc bản thân phù hợp với lứa tuổi, 
phải tạo điều kiện để trẻ học kỹ năng sống ngay từ nhỏ, tạo cho trẻ tính tự giác, tự 
lập, tự tin, tinh thần tập thể, đây là một trong những kỹ năng quan trọng thúc đẩy 
hoàn thiện nhân cách trẻ một cách tốt nhất, giúp trẻ nhanh chóng khôn lớn và 
trưởng thành trong cuộc sống. Nhưng trên thực tế, trong xã hội hiện nay, các gia 
đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến phát 
triển các kỹ năng cho trẻ, đặc biệt là kỹ năng tự phục vụ bản thân. Các bậc cha mẹ 
thường luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ, khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan 
tâm đến người khác và các kỹ năng tự phục vụ bản thân trong cuộc sống còn rất 
nhiều hạn chế.
 Thực tế đối với trẻ lớp 5-6 tuổi C- Trường mầm non Vĩnh Nguyên 1, lớp 
tôi đang phụ trách kỹ năng tự phục vụ bản thânnêu cụ thể một số kỹ năng mà 
trẻ chưa làm được còn hạn chế.. còn hạn chế và chưa có ý thức tự giác làm một 
số việc còn phải nhắc nhở nhiều Bản thân tôi được nhà trường cử đi học chuyên đề kỹ năng sống do Phòng 
giáo dục tổ chức
 Được sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh trong lớp, phụ huynh phối hợp 
với giáo viên để giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao
 1.2. Khó khăn
 Khả năng tự bảo vệ về sức khỏe và bản thân của trẻ chưa cao, trẻ còn được 
sự quan tâm và chở che của bố mẹ quá nhiều
 Giáo dục chưa đồng bộ, thiếu thống nhất giữa gia đình và nhà trường. Phụ 
huynh chưa thấy sự cần thiết hình thành khả năng tự lập của trẻ
 Không ít trẻ mầm non vì quá được cưng chiều, cha mẹ làm thay hết mọi 
việc nên trẻ có thói quen ỷ lại và chỉ biết trông chờ người khác phục vụ. Thiếu 
kỹ năng tự phục vụ sẽ dẫn đến hệ lụy trẻ lười biếng, thụ động và khó khăn khi 
tham gia vào các hoạt động của tập thể. Với vai trò làm cha làm mẹ, các bậc phụ 
huynh nên coi đây là mộat yêu cầu cần thiết đối với việc hình thành nhân cách trẻ 
ngay từ những bước đi chập chững đầu tiên. Thực tế đã cho thấy không chỉ có trẻ 
mầm non mà ngay đến cả học sinh khi đã ngồi trên ghế cấp tiểu học cũng có nhiều 
khoảng trống trong kỹ năng tự phục vụ
 Thông thường cha mẹ thường lo lắng tìm cách cho trẻ học mà quên mất 
việc giáo dục trẻ có thêm kỹ năng tự phục vụ cho chính bản thân. Chính vì thế 
hơn ai hết các bậc phụ huynh cần có ý thức và hiểu biết trong vấn đề này. Không 
chỉ biết cách tự phục vụ, chúng ta phải dạy cho trẻ biết cách phục vụ người khác 
mà trước hết là ông bà cha mẹ trong nhà. Trước khi đến trường phải biết lấy nón 
mũ, đi giày dép, mang ba lô; đến bữa ăn phải biết lấy chén đũa, lấy nước lấy tăm 
mời người lớn. Những việc làm này còn giúp trẻ có thêm niềm vui, mở rộng tình 
nhân ái nhanh chóng đẩy lùi tính ích kỷ chỉ biết đến bản thân mình
 Trong giai đoạn đổi mới như hiện nay, giáo viên hầu hết đã xác định được 
sự cần thiết về giáo dục khả năng tự phục vụ cho trẻ. Tuy nhiên, họ sử dụng các 
biện pháp nhằm mục đích hình thành và rèn luyện khả năng này mới chỉ mang 
tính tình huống, nhất thời, không ổn định, không có có hệ thống. Hầu hết mới chỉ Trong lớp, tôi phân công công việc cho từng thành viên để trẻ hiểu rằng mỗi 
người đều có trách nhiệm với công việc và hình thành thói quen làm việc. Khi tổ 
chức vào giờ ăn tôi cho trẻ phụ giúp cô: Lấy ghế, lấy khay và khăn ăn, giúp cô kê 
bàn, chia chén muỗng, tự bê đồ ăn cho mình và cho bạn. Luyện cho trẻ một số 
thói quen vệ sinh, hành vi văn minh trong ăn uống như biết chào mời và không 
nói chuyện trong khi ăn. Trong giờ ăn tập nhai kĩ, ăn uống gọn gàng, tự xúc ăn, 
ăn xong trẻ tự bỏ chén muỗng vào mâm quy định 
 Tôi dạy trẻ kĩ năng sử dụng đồ dùng trong ăn uống đúng cách như: Cách sử 
dụng ca, tô, ly, thìa, đĩa, bình rót nước, Ví dụ cầm ca uống nước bằng tay phải, 
rót nước chỉ hơn nửa ly, không nên rót nước đầy ly sẽ bị đổ ra ngoài hoặc không 
uống hết nước sẽ lãng phí Tôi dạy trẻ cách chia thức ăn, rót, đong, đếm thức ăn 
theo khả năng của trẻ
 Tôi tập cho trẻ một số thói quen nề nếp vệ sinh, hành vi văn minh trong ăn 
uống như: Biết rửa hoa quả trước khi ăn, biết cùng bạn chuẩn bị bàn tiệc nhân 
ngày sinh nhật, lễ tết
 Dạy trẻ ăn đồ chín, uống nước sôi để phòng tránh bệnh tật. Biết 1 số bệnh 
liên quan tới ăn uống như: Bệnh tiêu chảy, chân tay miệng
 Dạy trẻ ăn uống các thực phẩm tăng sức đề kháng để phòng chống dịch 
bệnh covid 19, cách sử dụng các dụng cụ trong ăn uống, không tiếp xúc trực tiếp 
với người đang mắc bệnh, uống nước ấm thường thường xuyên...
 Trẻ tự xếp chăn nệm gối khi ngủ dậy, chải tóc khi rối, tự cởi, mặc quần 
áo, tự vệ sinh cá nhân 
 Trẻ tự lấy nệm và gối theo đúng kí hiệu cá nhân khi đi ngủ, xếp ngay ngắn 
theo vị trí giáo viên đã phân công. Khi xếp nệm gối của mình không đùa giỡn, 
không dẫm lên gối nệm của các bạn khác. Trước khi đi ngủ cô nhắc nhở trẻ đi vệ 
sinh, tuyệt đối không được ra ngoài khi không được phép của cô giáo. Sau khi 
ngủ dạy trẻ tự cất nệm gối nơi quy định
 Nếu trẻ không biết mang đôi tất, mặc bộ quần áo cho chính mình thì trẻ 
cũng sẽ không biết làm điều đó cho người khác. Dạy cho trẻ khả năng tự chăm 
sóc mình, ngoài việc tốt cho bản thân trẻ, trẻ tự chăm sóc mình cũng là cách giúp 2.2. Biện pháp 2: Kỹ năng tự phục vụ của trẻ thông qua hoạt động giáo 
dục
 Hoạt động giáo dục của trẻ tại trường mầm non bao gồm hoạt động học, 
hoạt động chơi, hoạt động lao động và ngày lẽ ngày hội
 Hoạt động học
 Hoạt động học là hoạt động sẽ cung cấp các kiến thức kỹ năng cơ bản cho 
trẻ thông qua các lĩnh vực khác nhau. Mỗi lĩnh vực sẽ có những bài học ỹ nghĩa 
cho trẻ, các câu chuyện, bài thơ, các buổi học trải nghiệm, thực hành các kỹ năng 
cơ bản sẽ giúp trẻ dần dần hình thành các kỹ năng tự phục vụ riêng cho từng trẻ. 
Bên cạnh đó trẻ được thực hành thường xuyên sẽ tạo thành thói quen, kinh nghiệm 
cho trẻ. Bài học trẻ tích lũy thành kinh nghiệm. Kinh nghiệm nối tiếp, kế thừa 
nhau sẽ giúp trẻ tự giải quyết các tình huống xẩy ra trong cuộc sống và bảo vệ 
được mình
 Trước hết tôi lên kế hoạch cho theo từng tháng, lựa chọn các kỹ năng tự 
phục vụ phù hợp với từng tháng, từng chủ đề để dạy trẻ. Có tháng chúng ta không 
tổ chức riêng biệt kỹ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua hoạt động học mà ta cần 
lồng ghép vào hoạt động vệ sinh chăm sóc. Ví dụ như chủ điểm bản thân thì ngoài 
việc trò chuyện ở mọi lúc mọi nơi về lợi ích của việc giữ gìn vệ sinh cá nhân thì 
ta có thể lồng ghép vào tổ chức cho trẻ lau mặt, rửa tay, chải tóc... Bên cạnh đó 
có chủ điểm chúng ta có thể day cho trẻ các kỹ năng. Như chủ điểm “ Gia đình” 
thì tại lĩnh vực tình cảm kỹ năng xã hôi chúng ta dạy trẻ “ Bé giúp mẹ”, qua đó 
hình thành các kỹ năng cho trẻ. Không chỉ là qua lời nói mà trẻ có thể bằng hành 
động thực tế là trẻ có thể giúp mẹ khi ở nhà những việc đơn giản, vừa sức với trẻ.
 Hoạt động chơi
 Chơi ở các góc chúng ta dạy trẻ được nhiều kỹ năng tự phục vụ, nếu như 
hoạt động học cung cấp kiến thức cho trẻ thì hoạt động chơi là mảnh đất màu mỡ 
để trẻ thực hành các kỹ năng mình đã lĩnh hội được. Trẻ tự lấy cất đồ dùng đồ 
chơi đúng nơi quy định, trẻ giữ gìn đồ chơi không bị hư hỏng, trẻ tự lựa chọn góc 
chơi, đồ chơi, nội dung chơi, vai chơi. Thông qua chơi các góc trẻ tái hiện lại cuộc 
sống thu nhỏ đời thường của mình nên trẻ sẽ thực hiện được nhiều kỹ năng. Việc