SKKN Giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động khám phá, trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi B tại Trường Mầm non Hoa Hồng qua tận dụng hoàn cảnh tình huống thật

 2
nhận thức và trải nghiệm những kiến thức, kỹ năng, thái độ mà trẻ đã có hoặc 
chưa có trong cuộc sống. Qua đó trẻ được tìm tòi khám phá thế giới xung quanh 
bằng các giác quan, bằng sự cảm nhận của tư duy của ngôn ngữ và đặc biệt là 
thông qua quá trình trải nghiệm tích cực của chính bản thân trẻ.
 Trong giáo dục mầm non, tình huống thường xuyên xảy ra và muôn màu, 
muôn vẻ: khi thì do mâu thuẫn giữa trẻ và điều kiện sống, khi thì do mâu thuẫn 
giữa đòi hỏi của người lớn xung quanh với khả năng và tính nết của trẻ, có khi 
lại do mâu thuẫn giữa chính trẻ với nhau trong hoạt động. Giáo viên biết lợi 
dụng tình huống để giáo dục, có thể coi là phương pháp đặc trưng của giáo dục 
mầm non. Vì trẻ trước tuổi đến trường chưa thể tiếp thu những điều kiện răn dạy 
theo bài bản của người lớn, chính trong hoàn cảnh tự nhiên trẻ lại càng dễ dàng 
tiếp nhận tác dụng giáo dục của người lớn và việc càng diễn ra tự nhiên bao 
nhiêu thì hiệu quả giáo dục càng cao bấy nhiêu. Tình huống trong giáo dục mầm 
non vô cùng phong phú và đa dạng bởi sự phát triển của trẻ rất khác nhau. Mỗi 
trẻ một tính nết riêng, một khả năng riêng, tình huống xảy ra trong những thời 
điểm và không gian khác nhau. Không thể có một giải pháp nào chung chung 
cho mọi đứa trẻ vì mỗi trẻ là một con người riêng biệt. Tình huống thường gặp 
trong đời sống của trẻ hết sức sinh động cho nên cách giải quyết cũng phải thật 
linh hoạt, tùi cơ ứng biến, không thể rập theo một các khuôn định sẵn, cứng 
nhắc. Việc tận dụng hoàn cảnh tình huống thật cho trẻ hoạt động, đặc biệt là trẻ 
mẫu giáo 5 - 6 tuổi được tham gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm trong 
trường mầm non là việc làm vô cùng cần thiết. Qua đó giúp trẻ lĩnh hội được 
những kiến thức trong cuộc sống gần gũi với trẻ và ở xung quanh trẻ, về những 
mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên, 
những ngành nghề trong xã hội, những kiến thức khoa học đơn giản về con 
người, về động vật, thực vật, và thế giới tự nhiên.... Giáo dục theo hướng trải 
nghiệm luôn đòi hỏi trẻ phải chủ động, độc lập, sáng tạo sử dụng kiến thức, kỹ 
năng, kinh nghiệm đã có để giải quyết các vấn đề do tình huống thực tiễn đặt ra. 
Vậy làm thể nào để vận dụng hoàn cảnh thật cho trẻ hoạt động trải nghiệm có 
hiệu quả, tạo ra nhiều cơ hội để thể hiện khả năng, năng lực thực tiễn của trẻ là 
điều mà luôn thôi thúc tôi lựa chọn đề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng tổ 
chức hoạt động khám phá, trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi B tại trường 
Mầm non Hoa Hồng qua tận dụng hoàn cảnh tình huống thật” với mong 
muốn giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức trong cuộc sống gẫn gũi với trẻ và 
ở xung quanh trẻ.
 2. Thực trạng về tổ chức hoạt động khám phá, trải nghiệm cho trẻ 
mẫu giáo 5-6 tuổi B trường Mầm non Hoa Hồng qua tận dụng hoàn cảnh 
tình huống thật
 Có thể nói tận dụng hoàn cảnh tình huống thật cho trẻ hoạt động, trải 
nghiệm là cả một nghệ thuật và là vấn đề khoa học. Tuy nhiên đứng trước thực 4
 - Khả năng xử lý tình huống và sự sáng tạo của bản thân còn hạn chế, 
chưa hướng trẻ đưa ra cách giải quyết vấn đề, ngược lại cô giải quyết thay trẻ và 
yêu cầu trẻ làm theo cô
 Trẻ ở lớp cùng một độ tuổi nhưng tính tích cực, cách tiếp nhận và mức độ 
hoạt động của mỗi trẻ khác nhau khiến giáo viên gặp khó khăn trong quá trình 
định hướng và tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá, trải nghiệm qua các tình 
huống xảy ra ra tại lớp.
 Bên cạnh đó, việc phối kết hợp với cha mẹ trẻ tận dụng hoàn cảnh tình 
huống thật cho trẻ hoạt động khám phá, trải nghiệm còn gặp nhiều khó khăn, vì 
nhiều phụ huynh không nắm được đặc điểm tâm sinh lý, cũng như phương pháp 
giáo dục trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm, chỉ bắt trẻ làm theo ý mình.
 III. NỘI DUNG GIẢI PHÁP 
 1. Mục tiêu của giải pháp 
 Trên cơ sở nghiên cứu để làm rõ đề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng tổ 
chức hoạt động khám phá, trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi B tại trường 
Mầm non Hoa Hồng qua tận dụng hoàn cảnh tình huống thật”. Thông qua hoạt 
động thực hành khám phá, trải nghiệm sẽ khơi gợi sự hứng thú, ham học hỏi của 
trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện 5 mặt: đức, trí, thể, mỹ và tình cảm xã hội; tạo 
cơ hội cho trẻ thể hiện khả năng, năng lực thực tiễn của trẻ; phát triển kỹ năng 
trong cuộc sống. Bên cạnh đó, giúp giáo viên có những định hướng phù hợp 
trong công tác dạy và học cho trẻ; mở rộng vốn kiến thức cho giáo viên tổ chức 
tốt các hoạt động khám phá, trải nghiệm cho trẻ. 
 2. Mô tả bản chất của giải pháp 
 Hoạt động trải nghiệm là một cách học thông qua thực hành, với quan 
niệm việc học là quá trình tạo ra tri thức mới trên cơ sở trải nghiệm thực tế, dựa 
trên những đánh giá, phân tích trên những kinh nghiệm, kiến thức sẵn có của trẻ. 
Trẻ được trải qua quá trình khám phá kiến thức và tìm giải pháp, từ đó giúp phát 
triển năng lực cá nhân và tăng cường sự tự tin. Việc tận dụng hoàn cảnh tình 
huống thật cho trẻ hoạt động khám phá, trải nghiệm giúp cho việc học trở nên 
thú vị hơn với trẻ giúp giáo viên chủ động sáng tạo khi giải quyết các tình huống 
trên lớp. Trong các hoạt động trải nghiệm, giáo viên mầm non có vai trò định 
hướng, hỗ trợ, đánh giá, uốn nắn, sửa sai cho trẻ. Tùy thuộc vào từng hoạt động 
trải nghiệm, giáo viên đưa ra các tình huống có vấn đề để trẻ trải nghiệm với các 
tình huống đó. Vì vậy đây là giải pháp tổ chức công việc.
 2.1. Phương pháp tổ chức công việc
 - Bố trí, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi các góc, các khu vực chơi phù hợp; 
Tạo môi trường trong và ngoài lớp cho trẻ hoạt động khám phá, trải nghiệm...; 
Tổ chức các hoạt động chuyên môn của bản thân, các hoạt động giáo dục theo 6
 Ví dụ: Vào đầu năm học, tôi tận dụng tình huống thật khi trời thu nắng 
nhẹ, suối nước trong mát giữa vườn cổ tích giàu vẻ đẹp và thơ mộng của trường 
được tôi vận dụng trở thành nơi trải nghiệm thú vị cho những bạn nhỏ lớp tôi. 
Nơi đó, trẻ được hòa mình vào nắng, gió, nước; được ngắm nhìn, nâng niu và tự 
khám phá trên đôi bàn tay nhỏ những sinh vật sống trong môi trường nước như 
cá
 Trẻ khám phá nước ở vườn cổ tích
 Các chủ đề giáo dục theo hướng trải nghiệm rất đa dạng và mang tính tích 
hợp cao. Với việc lựa chọn các chủ đề hấp dẫn, gắn với môi trường tự nhiên, 
cuộc sống xã hội gần gũi với trẻ sẽ tạo môi trường để trẻ được tự do trải nghiệm, 
qua đó phát triển hài hòa các mặt nhận thức, thể chất, tình cảm xã hội, ngôn ngữ, 
đảm bảo cho sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Việc lập kế hoạch đưa ra các 
hoạt động theo hướng trải nghiệm cho trẻ mầm non phong phú, được tổ chức ở 
nhiều địa điểm khác nhau và thường gắn với các hoàn cảnh thực tiễn của cuộc 
sống nên luôn tạo ra sự hấp dẫn, mới mẻ đối với trẻ, gây được sự tò mò, mong 
muốn khám phá để thõa mãn nhu cầu nhận thức, cũng như tạo cơ hội cho trẻ 
luyện tập các kỹ năng và hình thành thái độ tích cực của trẻ. Qua trải nghiệm, 
kinh nghiệm của trẻ được tích lũy, kiểm chứng, điều chỉnh và phản hồi thông 
qua những kiến thức và hiểu biết mới tiếp thu từ những trải nghiệm thực tế. Đó 
là quá trình trẻ được hành động, suy ngẫm, nhận xét, từ đó rút ra những kết luận 
và vận dụng vào những tình huống khác nhau. Trẻ được tham dự và sử dụng các 
giác quan để tiếp xúc với sự vật, hiện tượng trong thực tiễn để tích lũy các kinh 
nghiệm, từ đó khái quát thành hiểu biết theo cách riêng của mình. Trẻ sẽ được 
nhìn, nghe, sờ, ngửi, nếm trực tiếp, giao tiếp, tương tác cùng bạn bè và giáo 
viên, do vậy, có thể huy động tính tích cực của trẻ ở các khâu của quá trình giáo 
dục.
 2.2.2. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động khám phá, trải nghiệm
 * Tạo môi trường hoạt động trải nghiệm ngoài trời:
 Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động 
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Môi trường giáo dục phải 8
sự phát triển của cây.
 Trẻ chăm sóc vườn rau 
 Trong buổi dạo chơi ngoài trời, vừa quan sát trẻ chơi, vừa hướng dẫn trẻ 
biết cách chơi an toàn như: cách trèo lên xuống thang, cách cầm chắc xích đu 
khi chơi, khi có bạn đang chơi xích đu thì không được đứng gần phía trước sẽ 
rất nguy hiểm, cách quay đu không quá nhanh, hướng dẫn trẻ biết kiên trì chờ 
đợi đến lượt mình chơi, tuyệt đối không xô đẩy, tranh dành đồ chơi, chỗ chơi 
với bạn.
 - Xây dựng góc “Thư viện của bé” trong đó có: Góc sách của bé, các trò 
chơi học tập của bé, giá sách truyện, qua đó trẻ được khám phá về thế giới xung 
quanh qua sách, ảnh; các nhân vật cổ tích qua những câu chuyện, bài thơ; từ đó 
trẻ có những nhận thức đúng đắn về đạo đức, về kỹ năng sống của con người.
 Trẻ chơi ở góc thư viện 10
như vậy mới kích thích trẻ tích cực hoạt động trải nghiệm ở các góc chơi trong 
lớp học.
 Trẻ chơi ở góc phân vai
 - Sắp xếp đồ chơi đa dạng phù hợp với chủ đề kết hợp với các nguyên vật 
liệu mở tại các góc chơi. Sau khi đã sắp xếp các góc chơi một cách hợp lý, cung 
cấp và làm đồ dùng đồ chơi và các nguyên vật liệu mở thì việc sắp xếp đồ dùng 
đồ chơi và các nguyên vật liệu mở tại các góc chơi là một khâu tiếp theo trong 
việc tôi tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Đây là bước cuối cùng để tạo cho trẻ 
có góc chơi hoàn hảo nhất giúp trẻ hoạt động trải nghiệm một cách tích cực 
hứng thú và say mê trong hoạt động. Việc sắp xếp đồ dùng đồ chơi một cách đẹp 
mắt, có đủ đồ chơi và đồ dùng kết hợp với nguyên vật liệu mở ở các góc chơi sẽ 
là động lực thúc đẩy trẻ vào hoạt động trải nghiệm qua các góc chơi, trải nghiệm 
qua đồ chơi, trải nghiệm qua các nguyên vật liệu mở để từ đó tính tích cực của 
trẻ sẽ được phát huy rất nhiều trong quá trình hoạt động trải nghiệm tại góc chơi. 
Bản thân tôi cũng xây dựng những tiêu chí khi sắp xếp đồ chơi tại góc của lớp 
mình khác với trước đó là những đồ chơi đã cũ tôi để cùng với những đồ chơi 
mới và cùng trên một giá đựng, như vậy trẻ sẽ không kén chọn đồ chơi mà cũng 
không thắc mắc hay chán với những đồ chơi cũ. Những nguyên vật liệu mở thì 
để tập trung ở đầy đủ các góc và góc nào trẻ cũng được trải nghiệm với nguyên 
vật liệu mở. Có như vậy trẻ mới tạo cho trẻ sự tò mò khám phá và trải nghiệm 
với các nguyên vật liệu mở mà không bị nhàm chán khi chơi ở bất kỳ góc chơi 
nào và tích cực chủ động hơn trong hoạt động trải nghiệm ở các góc chơi mà trẻ 
thích.
 Tôi nhận thấy quá trình xây dựng môi trường lớp học theo hướng mở,