Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại Lớp Lá 2 Trường Mầm non Ea Na

 Một sô biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tôt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 - Lý do lý luận:
 Trẻ em sinh ra vốn đã có tính tò mò và thích khám phá những điều mới mẻ 
xung quanh, ví dụ khi lần đầu tiên nhìn thấy trời mưa thì trẻ hỏi cha, mẹ hoặc những 
người xung quanh mình “vì sao lại có nhiều nước từ trên cao rơi xuống như thế?” 
Trẻ rất muốn chạy ra ngoài trời mưa để nếm thử xem nước mưa có vị gì? Thắc mắc 
tại sao khi mưa to lại kèm theo những tiếng sấm, sét như vậy... Nhà tâm lý học Jean 
Piaget đã giải thích tính ham hiểu biết của trẻ đó là do “quá trình tự điều chỉnh hay 
còn gọi là sự cân bằng”.
 Trẻ từ 3-5 tuổi quá trình tư duy có nhiều thay đổi từ giai đoạn cảm giác - vận 
động đến giai đoạn tư duy tiền thao tác, kèm theo tư duy tượng trưng để trẻ tìm hiểu 
các sự, hiện tượng xung quanh. Trẻ tích cực tham gia hoạt động thăm dò, khám phá, 
tìm hiểu tự nhiên. Đó là quá trình quan sát, so sánh, phân loại, thử nghiệm, dự đoán...
 Hoạt động Khám phá khoa học chính là chìa khóa để mở ra cánh cửa giúp trẻ 
đón nhận những kiến thức cơ bản nhất về thế giới xung quanh, mang lại nguồn biểu 
tượng vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động, đầy hấp dẫn với trẻ thơ, từ môi trường 
tự nhiên, đến môi trường xã hội nhất là đối với trẻ Mẫu giáo 5 tuổi. Khám phá khoa 
học là phương tiện để giao tiếp và làm quen với môi trường xung quanh, để giao lưu 
và bày tỏ nguyện vọng của mình, nhận thức sự vật, hiện tượng xung quanh và giáo 
dục thái độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên, với xã hội cho trẻ. Thông qua hoạt 
động này hình thành cho trẻ kĩ năng quan sát, tư duy, phân tích, tổng hợp, khái quát. 
Chính nhờ có vốn hiểu biết phong phú về thế giới xung quanh dưới dạng những biểu 
tượng, nhờ có tư duy trực quan, ngôn ngữ của trẻ ở tuổi mẫu giáo phát triển và vào 
lớp một trẻ tiếp thu dễ dàng những tri thức khoa học mang tính khái quát ở trường 
tiểu học.
 - Lý do thực tiễn:
 Trong những năm gần đây nền giáo dục nước ta có nhiều chuyển biến, việc 
giáo dục đang được quan tâm ở hầu hết các cấp, các ngành trong toàn xã hội, đặc 
biệt là bậc học Mầm non cũng có những chuyển biến lớn về chương trình chăm sóc 
và giáo dục trẻ. Đổi mới giáo dục mầm non nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy 
và học để đáp ứng được nhu cầu mà nền giáo dục đặt ra trong đó đặc biệt chú trọng 
đến việc triển khai thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung 
tâm” giai đoạn 20162020 trên địa bàn huyện của phòng giáo dục và đào tạo huyện 
Krông Ana, thực hiện xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo 
dục trẻ, xây dựng môi trường vật chất, môi trường xã hội trong và ngoài lớp học theo 
quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, từ đó đổi mới hoạt động chăm sóc giáo 
 Trang 2
 Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Một sô biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tôt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
quanh, giúp trẻ phát âm đúng sự vật, hiện tượng, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, cung 
cấp những kiến thức, kĩ năng sống cho trẻ trước khi vào lớp 1.
 Trẻ phát triển trí nhớ, tư duy và ngôn ngữ, khả năng cảm thụ cái hay, cái đẹp 
của mọi vật xung quanh trẻ.
 Trẻ có thái độ đúng đắn trước các sự hiện hiện tượng, mạnh dạn, tự tin trong 
giao tiếp, thích tìm hiểu, khám phá môi trường xung quanh.
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lí luận của vấn đề
 Sinh thời Bác Hồ đã dạy “Vì lợi ích mười năm thì trồng cây vì lợi ích trăm 
năm thì phải trồng người”. Lời dạy ấy không những đánh giá cao vai trò của giáo 
dục mà còn chỉ ra cách thức phương pháp của giáo dục: Giáo dục là trồng người, 
mà đã trồng thì phải ươm mầm, chăm bón, săn sóc từ nhỏ mới có thể gặt hái kết 
quả tốt đẹp vì “Mẫu giáo tốt mở đầu cho nền giáo dục tốt”, giáo dục phải chú trọng 
ngay từ công việc ươm mầm ban đầu, phải chú ý động viên, khuyến khích, chăm 
sóc thế hệ mầm non. Ngày nay, theo nghị quyết số 29- NQ/TW của Ban chấp hành 
trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ quan điểm 
chỉ đạo “ Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà 
nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi 
trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội” và mục tiêu cụ 
thể đối với giáo dục mầm non là “Phát triển giáo dục mầm non dưới 5 tuổi có chất 
lượng phù hợp với điều kiện của từng địa phương và cơ sở giáo dục”.
 Năm học 2018-2019 là năm học thứ ba thực hiện chuyên đề giáo dục lấy trẻ 
làm trung tâm, dựa theo công văn số 25/KP- PGDĐT của phòng giáo dục và đào 
tạo huyện Krông Ana để thực hiện tốt chuyên đề này ban giám hiệu trường mầm 
non Ea Na đã tăng cường xây dựng môi trường vật chất môi trường xã hội trong và 
ngoài lớp học một cách đa dạng, phong phú giúp trẻ tích cực tham gia các hoạt 
động đặc biệt hoạt động Khám phá khoa học dựa trên nhu cầu và hứng thú của trẻ. 
Đây cũng là hoạt động giúp trẻ phát triển nhận thức và là một trong những nhiệm 
vụ quan trọng nhất ở trường Mầm non.
 Tham gia vào hoạt động Khám phá khoa học, trẻ không những nắm được 
những đặc điểm đặc trưng, chính xác, cần thiết về các sự vật, hiện tượng xung 
quanh mà còn phát triển các kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội và hình thành cho 
trẻ thái độ sống tích cực, trong đó mục tiêu phát triển kỹ năng là mục tiêu cơ bản, 
không nhấn mạnh vào việc cung cấp những kiến thức, kỹ năng đơn lẻ mà theo 
hướng tích hợp, coi trọng việc hình thành và phát triển các năng lực, kỹ năng khám 
phá. Để’ đạt được các mục tiêu nêu trên rất cần sự tổ chức, điều khiể’n, hỗ trợ 
đúng lúc và phù hợp từ phía giáo viên.
 Hoạt động Khám phá khoa học tạo điều kiện để trẻ tích cực tìm tòi phát hiện 
về các hiện tượng sự vật xung quanh, qua đó trẻ hiểu biết về đặc điểm, tính chất, các 
 Trang 4
 Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Một sô biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tôt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
 Trẻ có khả năng so 
 2 sánh, phân loại các 16/35 45 19/35 55
 đối tượng khám phá
 Trẻ Phát hiện cái mới 
 3 lạ và có thái độ hành 15/35 43 20/35 57
 động phù hợp
 Hứng thú tham gia 
 4 hoạt động Khám phá 14/35 40 21/35 60
 khoa học
 Xuất phát từ tình hình thực tế của lớp là giáo viên chủ nhiệm tôi thấy bản 
thân cần thay đổi cách dạy của mình, cách nhìn của cha mẹ trẻ, cách học của trẻ. Để 
trẻ học tốt môn Khám phá khoa học tôi sử dụng các biện pháp một cách nhẹ nhàng 
linh hoạt, dạy đón đầu sự phát triển của trẻ và phân loại trẻ dạy theo nhóm để từ đó 
phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Làm đồ dùng đồ chơi đẹp, phong phú đa 
dạng, tuyên truyền cho cha mẹ trẻ hiểu rõ tầm quan trọng của việc cho trẻ tham gia 
hoạt động Khám phá khoa học từ lứa tuổi mầm non.
 Tổ chức các hoạt động Khám phá khoa học đạt hiệu quả cao, trước hết phải 
xây dựng kế hoạch giáo dục và tổ chức các hoạt khám phá khoa học phù hợp với 
khả năng, nhu cầu, kinh nghiệm sống của trẻ và điều kiện thực tế của lớp, của địa 
phương. Xây dựng môi trường trong và ngoài lớp hấp dẫn, làm đồ dùng đồ chơi 
phục vụ các hoạt động từ các nguyên vật liệu mở kích thích sự sáng tạo của trẻ hình 
thành các kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh, phân loại, phát triển tư duy cho trẻ 
giúp trẻ yêu thích và hào hứng khi tham gia các hoạt động khám phá khoa học.
 Phối hợp các phương pháp hợp lý, giáo viên sử dụng các phương pháp một 
cách linh hoạt tùy vào từng để tài sao cho trẻ khám phá một cách có hiệu quả nhất.
 Xây dựng môi trường cho trẻ khám phá phong phú, đa dạng, gần gũi với trẻ 
để’ tăng cường tích chủ động tích cực của trẻ giúp trẻ khám phá mọi lúc mọi nơi mà 
vẫn đảm bảo trẻ “học bằng chơi, chơi mà học” từ đó có tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm 
các hoạt động khám phá khoa học và giúp đỡ những trẻ yếu kém tiến bộ. Tích hợp 
với các hoạt động hàng ngày của trẻ một cách nhẹ nhàng, linh hoạt rèn luyện cho trẻ 
những năng lực cảm giác, tri giác, trí tưởng tượng, quan sát... để’ trẻ đón nhận những 
điều mới mẻ về thế giới xung quanh. Gây hứng thú cho trẻ bằng cách sử dụng truyện 
kể’, thơ, ca dao, tục ngữ, câu đố, bài hát vào hoạt động Khám phá khoa học và giúp 
cho hoạt động trở lên sinh động hơn, trẻ tích cực tham gia vào hoạt động.
 Giúp cha mẹ trẻ hiể’u được tầm quan trọng của các hoạt động giáo dục, đặc 
biệt với hoạt động khám phá khoa học, phát huy tính tích cực của cha mẹ trẻ khi 
tham gia các hoạt động.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
 Trang 6
 Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Một sô biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tôt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
 + Việc lập kế hoạch giáo dục sẽ hướng giáo viên vào việc cung cấp cho trẻ 
những kĩ năng, thao tác để khám phá các đối tượng chứ không phải nhấn mạnh vào 
việc cung cấp cho trẻ kiến thức gì.
 + Tùy vào địa phương mà giáo viên lựa chọn những đề tài gần gũi, dễ sưu 
tầm những vật thật có sẵn ở địa phương và gần gũi với trẻ như: rau, củ, quả, con vật 
nuôi, đồ dùng trong gia đình... giúp trẻ quan sát, tìm tòi, khám phá và hoạt động với 
đồ vật thật, tạo hình ảnh trọn vẹn về đối tượng trẻ được khám phá, từ đó gây được 
hứng thú cho trẻ.
 Ví dụ: Trong chủ đề một số loại rau, giáo viên chọn đề tài khám phá một số 
loại rau củ quả có sẵn ở địa phương như: dưa leo, cà chua, đậu ve ... những loại quả 
thật giúp trẻ nhận biết chính xác về màu sắc, có thể sờ, nếm để biết vị, trẻ còn có thể 
tự thao tác khám phá các đốì tượng như cắt vỏ ra, lấy tay tách hột... giúp trẻ quan sát 
kĩ, nắm đầy đủ các đặc điểm của đối tượng, sẽ giúp trẻ so sánh tốt và phân loại 
nhanh.
 ọn đe tai gdn rư; 'a co
 giúp trẻ được khám phá trên vật thật thay vì phải quan sát trên tranh ảnh.
 - Xây dựng môi trường cho trẻ khám phá khoa học:
 Tạo môi trường trong và ngoài lớp để trẻ khám phá khoa học.
 + Môi trường trong lớp: Xây dựng góc “Bé yêu khoa học” ở đó giáo viên treo 
tranh, ảnh, bài thơ câu truyện về các đối tượng được khám phá, những thí nghiệm 
khoa học, các giá treo tranh truyện, giá đựng các dụng cụ thí nghiệm được đánh dấu 
để trẻ dễ lấy, dễ cất dọn. Qua các góc chơi ở hoạt động góc, giáo viên chuẩn bị những 
đồ dùng tự tạo liên quan đến chủ đề trẻ đang khám phá
 Ví dụ: Chủ đề quê hương đất nước bác hồ giáo viên tận dụng những nguyên 
vật liệu mở để tạo ra những đồ dùng đẹp trong hoạt động góc giúp trẻ khám phá về 
những đồ dùng có ở địa phương như gùi, quần áo thổ cẩm, đồ đan tre...
 Trang 8
 Người thực hiện : Trịnh Thị Phương