Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm, giáo dục trẻ 5 tuổi bảo vệ môi trường

 em hiểu biết ban đầu về môi trường sống của bản thân nói riêng và con người nói 
chung, biết cách sống tích cực với môi trường, nhằm bảo đảm sự phát triển lành 
mạnh về cơ thể và trí tuệ”. 
 Để “Hình thành cho trẻ những hiểu biết đơn giản về cơ thể, về môi trường 
sống của bản thân nói riêng và con người nói chung, biết giữ gìn sức khỏe bản thân, 
có hành vi ứng xử phù hợp để bảo vệ môi trường, sống thân thiện với môi trường 
nhằm đảm bảo phát triển lành mạnh về cơ thể và trí tuệ”.
 Ngày 21 tháng 4 năm 2006 Vụ giáo dục Mầm non đã có công văn hướng dẫn 
thực hiện chỉ thị 02/2005/BGD&ĐT về việc “Tăng cường công tác giáo dục bảo vệ 
môi trường trong trường Mầm non giai đoạn 2010- 2020”. Công văn xác định rõ 
nhiệm vụ, nội dung và cách thức thực hiện công tác giáo dục bảo vệ môi trường và 
đề ra nhiệm vụ cụ thể cho các cấp, các cơ sở giáo dục mầm non tham gia vào công 
tác giáo dục bảo vệ môi trường ....
3. Cơ sở thực tiễn:
 “ Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai” câu nói đó mang ý nghĩa phải giáo dục 
trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình 
thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Hay “Sức khoẻ trẻ em hôm 
nay là sự phồn vinh của đất nước ngày mai”, sức khoẻ ảnh hưởng đến sự phát triển 
của thể lực, của trí tuệ, là yếu tố quyết định đến sự phát triển của trẻ. Sức khoẻ là 
một yếu tố không thể thiếu của con người. Để trẻ được khoẻ mạnh, thông minh, 
sáng tạo có thể đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước trong thời kỳ công nghiệp 
hoá, hiện đại hoá thì việc nuôi dạy trẻ là yêu cầu rất lớn.
 Xã hội càng hiện đại mang đến cho cuộc sống con người nhiều tiện ích từ sự 
phát triển của xã hội. Tuy nhiên, mặt trái của sự tiện ích đó lại tiềm ẩn nhiều mối 
nguy hiểm, hệ lụy trong cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Điều 
này đòi hỏi mỗi trẻ đều phải có những kỹ năng để tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho 
chính bản thân mình. Trẻ luôn muốn tìm tòi, khám phá sự vật hiện tượng xung 
quanh cuộc sống, nó được coi là cơ hội để trẻ mở rộng kiến thức nhưng đồng thời nó 
có thể là mối nguy hại khôn lường đối với trẻ. Việc trang bị cho trẻ những kỹ năng 
bảo vệ và đảm bảo an toàn cho bản thân sẽ giúp trẻ tự tin hơn để khám phá cuộc 
sống muôn màu muôn vẻ. Bởi ở giai đoạn này, trẻ thích khám phá nhưng lại chưa có 
những kỹ năng cơ bản để tìm hiểu thế giới. Vì vậy, trang bị một số kĩ năng bảo vệ 
bản thân trước một số nguy hiểm cho trẻ sẽ giúp các con tránh được những tình 
huống nguy hiểm cho bản thân từ đó nâng cao ý thức tự bảo vệ bản thân của mình
 II. Mục đích nghiên cứu: 
Hình thành thói quen và kỹ năng cần thiết trong độ tuổi của trẻ, để trẻ có thể tự bảo 
vệ bản thân trước những mối nguy hiểm thường trực xung quanh trẻ. Đồng thời trẻ 
biết được điều nên làm và không nên làm phù hợp với hoàn cảnh để giúp bản thân 
mình an toàn.
 Trẻ cảm thấy tự tin, có phản ứng nhanh để vượt qua các mối nguy hiểm trong 
cuộc sống.
 Có phương pháp giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho trẻ hiệu 
quả, từ đó làm tiền đề cho việc giáo dục những kỹ năng sống khác. PHẦN II: NHỮNG PHƯƠNG PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Những nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu: 
 Kỹ năng tự bảo vệ và bảo đảm an toàn cho bản thân không phải là những gì 
quá cao siêu, phức tạp. Việc giáo dục kỹ năng bảo vệ cho trẻ em bao gồm những nội 
dung hết sức đơn giản, gần gũi với trẻ, là những kiến thức tối thiểu để các em có thể 
tự bảo vệ bản thân trước mối nguy. Đối với các cháu lứa tuổi 5-6 tuổi sự hiểu biết về 
các mối nguy hiểm còn rất hạn chế cho nên để tập được những kỹ năng đó thì cần có 
mối quan hệ mật thiết giữa giáo viên với nhà trường và cha mẹ các cháu, từ đó có 
thể biết được hoàn cảnh gia đình, người thân của bé. Việc hình thành những kỹ năng 
bảo vệ phải trải qua quá trình lâu dài chứ không thể hình thành trong một sáng một 
chiều, nên giáo viên có thể lồng ghép nội dụng rèn luyện kỹ năng bảo vệ bản thân 
trong các tiết học. Giáo viên cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng 
bảo vệ bản thân cho các con là hết sức cần thiết.
 Là giáo viên mầm non phụ trách lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi tôi đã nhận thức rõ 
được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho 
trẻ, tôi đã luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và đảm 
bảo an toàn cho trẻ không phải là nói cho trẻ biết thế nào là đúng, thế nào là sai như 
ta thường làm. Các phương pháp cổ điển như bài giảng đi theo những chuẩn mực, cô 
hỏi trẻ thụ động trả lời sẽ hoàn toàn thất bại vì chúng chỉ cung cấp thông tin, mà từ 
thông tin và nhận thức đến thay đổi hành vi thì khoảng cách còn rất lớn. Giáo dục kỹ 
năng tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho trẻ là giúp trẻ nâng cao năng lực, ý thức, giải 
quyết các tình huống khi xảy ra.
II . Khảo sát thực trạng:
1.Thuận lợi: 
 Trường Mầm non Thuần Mỹ nằm trên địa bàn của thuộc xã Thuần Mỹ, thuộc 
khu vực phía nam của Huyện Ba vì. Là nơi người dân sống chủ yếu là kinh doanh 
buôn bán, trồng trọt, chăn nuôi, Với những đặc điểm như vậy cho nên nhà trường 
có rất nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn cụ thể như sau:
 - Nhà trường luôn quan tâm tới công tác xây dựng môi trường giáo dục và 
giáo dục trẻ bảo vệ môi trường đến các lớp tại các khu lớp.
 - Trang thiết bị đồ dùng day học ngày càng được tăng cường, đầu tư đến từng 
lớp 5 tuổi .
2. khó khăn:
 Do diện tích lớp học hẹp, chưa xây dựng được theo thiết kế hoàn chỉnh. 
phòng chức năng như phòng Âm nhạc, Thể chất còn chưa có, sân chơi tập hẹp, ít 
cây xanh bóng mát, vườn hoa cây cảnh nghèo nàn do dự án đang giai đoạn chờ xây 
dựng
 Ở một số gia đình ý thức bảo vệ môi trường của người lớn chưa tốt, do đó đã 
ảnh hưởng đến ý thức thực hiện của trẻ về bảo vệ môi trường ở trường mầm non 
cũng chưa tốt.
 Vì vậy giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, đó là một nội dung và là nhiệm vụ vô 
cùng quan trọng. Để thực hiện tốt nội dung và là nhiệm vụ này không chỉ ngày một 
ngày hai, không phải chỉ nói là trẻ làm được, mà phải thực hiện dần dần thông qua Để thực hiện tốt chuyên đề giáo dục trẻ bảo vệ môi trường nhằm giúp trẻ có 
những hiểu biết ban đầu về môi trường sống của con người, mối quan hệ của động 
vật, thực vật và con người với môi trường sống, trẻ biết giao tiếp yêu thương những 
người gần gũi quanh mình, biết chăm sóc bảo vệ vật nuôi cây trồng. Mặt khác hình 
thành cho trẻ có thói quen sống gọn gàng ngăn nắp, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi 
trường sạch sẽ, tích cực tham gia các hoạt động giữ gìn bảo vệ môi trường ở lớp 
học, gia đình, nơi ở .v.v với những công việc vừa sức với trẻ, và có những phản 
ứng với các hành vi không đúng của con người như: Vứt rác bừa bãi, chặt cây bẻ 
cành, hái hoa.v.v đồng thời để tạo cho trẻ có một cơ thể khỏe mạnh thông minh 
nhanh nhẹn, hình thành nhân cách lành mạnh làm nền tảng cho các giai đoạn phát 
triển sau này chúng ta cần xây dựng bảo vệ môi trường sống của trẻ và giáo dục cho 
trẻ biết yêu quý bảo vệ môi trường.....
 Hướng dẫn tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trong quá trình 
chăm sóc giáo dục trẻ
 Thiết kế hoạt động chăm sóc giáo dục có tích hợp nội dung giáo dục BVMT. 
Xây dựng tiết mẫu đánh giá rút kinh nghiệm.
 Đối với trẻ 5-6 tuổi chúng tôi tích hợp thêm nội dung giáo dục trẻ về tài 
nguyên và môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục như: Khám phá khoa 
học: Nhận biết biển đảo Việt Nam. Du lịch biển Việt Nam. Trò chuyện về môi 
trường biển bị ô nhiễm... vào chủ đề Quê hương đất nước và trong các hoạt động 
khác. Đối với việc trang trí lớp cũng cần làm nổi bật nội dung chuyên đề giáo dục 
bảo vệ môi trường, đây cũng chính là một hình thức tuyên truyền tốt nhất đến phụ 
huynh và học sinh, bằng các góc mở, tôi có thể thay đổi các hình ảnh minh hoạ về 
công tác bảo vệ môi trường cho trẻ như tranh: Bé quét nhà, bé chăm sóc cây, con 
vật, bé nhặt rác bỏ vảo thùng rác, bé giữ cho đôi bàn tay sạch  Để hàng ngày trẻ 
có thể nhìn thấy dễ dàng. Qua đó giáo dục trẻ có ý thức về hành vi bảo vệ môi 
trường ngay từ khi còn nhỏ
 Hình ảnh tuyên truyền Hình ảnh tuyên truyền 
 môi trường sạch đẹp Các bước rửa tay Vì vậy việc chỉ đạo xây dựng môi trường thiên nhiên vừa góp phần tạo nên cảnh 
quan môi trường xanh, sạch, đẹp trong nhà trường vừa có tác dụng giáo dục trẻ đạt 
hiệu quả. Các hoạt động của trẻ ngoài trời không những mở rộng hiểu biết về thế 
giới tự nhiên mà còn hình thành ở trẻ lòng yêu mến thiên nhiên, giáo dục tình cảm 
thái độ bảo vệ môi trường xung quanh.
 Góc thiên nhiên lớp 5 tuổi 
 Để tạo môi trường thiên nhiên phong phú có giá trị sử dụng cao trước hết 
chúng tôi bố trí sắp xếp lại đồ chơi ngoài trời vào những vị trí thuận tiện cho việc 
chơi của trẻ và nơi có bóng mát, dành một phần sân cho trẻ hoạt động thể dục sáng 
 Hoạt động học lồng ghép giáo dục môi trường cho trẻ 5 tuổi
 Ở hoạt động vui chơi đây là hoạt động mang tính tích hợp cao trong quá trình 
giáo dục trẻ, tôi phải tổ chức đáp ứng nhu cầu của trẻ thì việc lồng ghép giáo dục 
bảo vệ môi trường mới có hiệu quả.
 VD: các trò chơi phân vai trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của người 
lớn như: Chơi “xây dựng công viên”. Trẻ biết bố trí hợp lí các khu vực ao cá, vườn 
thú, trồng cây xanh xen kẽ, chăm sóc cây, thu gọn rác, xử lí các chất thảihoặc 
thông qua các trò chơi học tập, trẻ được tìm hiểu các hiện tượng trong môi trường, 
biết so sánh, phân tích các hành vi tốt, hành vi xấu đối với môi trường v.v
 Tổ chức các hoạt động thực tiễn, coi trọng công tác cho trẻ thực hành trải nghiệm
 Thực hiện đúng chế độ sinh hoạt hàng ngày, xây dựng môi trường bằng hành vi 
phù hợp để cho trẻ noi theo như: Không khạc nhổ bừa bãi, vứt rác đúng nơi qui định 
tắt điện khi ra khỏi phòng .v.v. ngoài ra bố trí sắp xếp các đồ dùng ngăn nắp gọn 
gàng thông thoáng phòng để gió và ánh sáng chiếu vào, vệ sinh phòng nhóm hàng 
ngày và cuối tuần tổng vệ sinh chung. 
 Giáo dục trẻ biết lao động tự phục vụ, Tổ chức các buổi lao động vừa sức với 
trẻ như lao động, chăm sóc vật nuôi cây trồng, đây chính là những việc làm tốt cho 
môi trường như: Tuới cây, xới đất cho cây, cho cá ăn, lau chùi đồ chơi, dọn đồ dùng 
ngăn nắp, nhặt rác thu gom lá ở sân trường .v.v.. Thông qua các hoạt động lao động Các bé 5 – 6 tuổi đang quan sát và chăm sóc hoa.
 Để việc thực hiện có hiệu quả mỗi nội dung giáo dục được đưa vào từng chủ 
đề cụ thể: 
4. Biện pháp 4: Công tác phối kết hợp giữa gia đình, các tổ chức xã hội và địa 
phương .
 Ngoài việc tham mưu về cơ sở vật chất nói chung, với chuyên đề này, tôi chú 
trọng đến vấn đề dùng nguồn nước sạch hàng ngày như: Dùng nước máy làm nước 
nấu ăn cho trẻ, nược lọc tinh khiết cho trẻ uống, đề nghị mua thùng đựng rác thải 
hợp vệ sinh không ảnh hưởng đến học tập, vui chơi của trẻ. Phối hợp cùng ban giám 
hiệu nhà trường, tham mưu với chính quyền địa phương, tu sửa lại đường ống thoát 
nước để thuận tiện cho việc khơi thông hàng ngày.
* Phối hợp với phụ huynh học sinh.
 Xác định được việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường là một chuyên đề vô cùng 
quan trọng vì vậy việc tuyên truyền, phối kết hợp với các cấp lãnh đạo địa phương, 
các tổ chức quần chúng trong xã hội, và các bậc phụ huynh là việc làm cần thiết. 
Ngay từ đầu năm học, với buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đã đưa ra ý kiến của