Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tạo môi trường cho trẻ 5 tuổi làm quen với Toán

 §Ò tµi: " Mét sè biÖn ph¸p t¹o méi tr­êng cho trÎ 5 tuæi lµm quen víi to¸n"
ph©n biÖt ®­îc ®Æc ®iÓm kh¸c nhau cña chóng. §Æc biÖt, ë løa tuæi nµy trÎ rÊt hiÕu 
®éng vµ thÝch t×m tßi kh¸m ph¸ vÒ c¸c sù vËt hiÖn t­îng. ChÝnh v× vËy cho trÎ lµm 
quen víi to¸n lµ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi trÎ. Nã mang l¹i cho trÎ sù 
høng thó vµ gîi lªn trong t©m hån trÎ nh÷ng c¶m xóc thó vÞ, chÝnh ho¹t ®éng lµm 
quen víi to¸n gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch toµn diÖn cho trÎ.
 Do vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra cho mçi ng­êi gi¸o viªn mÇm non lµ cÇn ph¶i lµm thÕ nµo 
l«i cuèn sù tham gia tÝch cùc cña trÎ vµo ho¹t ®éng nhËn thøc ë tr­êng mÇm non thËt 
tèt ®Ó lµm tiÒn ®Ò cho trÎ b­íc vµo häc phæ th«ng.
 II. c¬ së thùc tiÔn:
 Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc cho trÎ lµm quen víi to¸n ®­îc BGD&§T, SGD&§T 
Qu¶ng B×nh vµ Phßng GD&§T LÖ Thñy triÓn khai réng r·i vÒ c¸c tr­êng häc, ®Õn tËn 
tõng gi¸o viªn víi nhiÒu gi¶i ph¸p tÝch cùc.
 Qua nhiÒu n¨m thùc hiÖn ®Õn nay ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ. Song ®Ó 
®¸p øng nhu cÇu n©ng cao chÊt l­îng cho trÎ lµm quen víi to¸n ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i 
sù linh ho¹t, s¸ng t¹o vµ ®æi míi trong c¸ch gi¶ng d¹y víi quan ®iÓm d¹y häc lÊy trÎ 
lµm trung t©m, ®å dïng ®å ch¬i ®­îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c cèt lái lµ:
 + TrÎ thu nhËn ®­îc kiÕn thøc trªn c¬ së ®­îc trùc tiÕp tr¶i nghiÖm vµ trong c¸c 
ho¹t ®éng t­¬ng t¸c víi c¸c ®å dïng, ®å ch¬i.
 + §å dïng ®å ch¬i, t¹o m«i tr­êng cho trÎ ho¹t ®éng nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn 
cña trÎ dùa trªn høng thó vµ nhu cÇu cña trÎ. ®Æc biÖt lµ viÖc x©y dùng m«i tr­êng ®Ó 
l«i cuèn trÎ vµo giê ho¹t ®éng lµm quen víi to¸n.
 V× vËy, trong qu¸ tr×nh x©y dùng m«i tr­êng ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i t×m tßi, linh 
ho¹t, s¸ng t¹o ®Ó t¹o sù hÊp dÉn, kÝch thÝch l«i cuèn trÎ vµo ho¹t ®éng lµm quen víi 
to¸n tèt h¬n.
 III. thùc tr¹ng t×nh h×nh:
 N¨m häc 2009-2010 t«i ®­îc nhµ tr­êng ph©n c«ng d¹y líp 5 tuæivµ thùc hiÖn 
ch­¬ng tr×nh GDMN míi, ®©y lµ n¨m ®Çu thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh GDMN míi, t«i b¨n 
kho¨n lo l¾ng "Lµm thÕ nµo ®Ó x©y dùng m«i tr­êng häc tËp cho trÎ lµm quen víi 
to¸n" ®­îc tèt. Khi b­íc vµo ®Ò tµi nµy t«i thÊy cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n sau:
 1. ThuËn lîi:
 §­îc sù quan t©m cña ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng ®· t¹o ®iÒu kiÖn mua s¾m 
trang thiÕt bÞ vÒ c¸c ®å dïng ®å ch¬i phôc vô cho m«n to¸n nh­: m¸y tÝnh, m¸y chiÕu 
®a n¨ng, bé ®å dïng d¹y vµ häc to¸n cho c« vµ trÎ vµ mét sè ®å dông kh¸c... §­îc 
ban gi¸m hiÖu chØ ®¹o s©u s¸t trong viÖc x©y dùng m«i tr­êng vµ lµm ®å dïng ®å ch¬i 
d¹y häc.
NTH: NguyÔn ThÞ Hång Thu - Tr­êng MN Xu©n Thuû Trang:2 §Ò tµi: " Mét sè biÖn ph¸p t¹o méi tr­êng cho trÎ 5 tuæi lµm quen víi to¸n"
 2. Cung cÊp ®å dïng ®å ch¬i, tµi liÖu:
 Chóng ta còng ®· biÕt t­ duy l« gÝch, t­ duy s¬ ®å míi chØ b¾t ®Çu h×nh thµnh ë 
cuèi ®é tuæi mÉu gi¸o lín. V× vËy trÎ ë ®é tuæi mÉu gi¸o nµy lÜnh héi kiÕn thøc kü 
n¨ng ph¶i trùc tiÕp qua ho¹t ®éng víi ®å vËt. TrÎ cÇn ®å dïng ®å ch¬i còng nh­ trÎ 
cÇn cã b¹n vËy, hiÖu qu¶ gi¸o dôc sÏ nh­ thÕ nµo nÕu nh­ nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng c« 
truyÒn thô cho trÎ chØ qua lêi nãi mµ kh«ng cã gi¸o cô trùc quan. §Ó cho trÎ lµm quen 
víi to¸n cã hiÖu qu¶ th× ë c¸c gãc ho¹t ®éng ph¶i cã ®ñ ®å dïng ®å ch¬i. V× vËy t«i 
lµm thªm nhiÒu lo¹i ®å dïng ®å ch¬i víi nhiÒu chÊt liÖu kh¸c nhau ®ã lµ nh÷ng 
nguyªn vËt liÖu th«ng dông, nh÷ng phÕ liÖu dÔ t×m kiÕm nh­ mót, len, xèp, v¶i, l¸, b×a, 
vá hép rau c©u dùa trªn kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra t«i lµm c¸c ®å dïng ®å ch¬i phï hîp víi 
môc ®Ých gi¸o dôc, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau cña trÎ. C¸c ®å dïng ®å 
ch¬i nµy ph¶i dùa trªn c¸c nguyªn t¾c an toµn, bÒn, ®Ñp, ®a n¨ng, g©y ®­îc sù chó ý 
cña trÎ.
 * VÝ dô: ë gãc to¸n t«i s­u tÇm c¸c lo¹i hét h¹t, que tÝnh, ngao sß...lµm c¸c c©y 
hoa, nhµ cao thÊp, t¹o nhãm... råi nhiÒu ®å ch¬i s¸ng t¹o. Nh÷ng ®å dïng nµy kh«ng 
chØ phôc vô cho gãc to¸n mµ cßn cã thÓ sö dông vµo c¸c m«n häc kh¸c, c¸c ho¹t ®éng 
kh¸c. §å dïng phôc vô cho ho¹t ®éng chung vµ ho¹t ®éng gãc t«i lµm theo néi dung 
cña tõng chñ ®iÓm nh­ c¸c ®å dïng c¸ nh©n, c¸c ®å ch¬i cho chñ ®iÓm "tr­êng MÇm 
non"; quÇn ¸o, c©y, hoa l¸... cho chñ ®iÓm "Gia ®×nh" vµ chñ ®iÓm "Nghµnh nghÒ". 
C¸c con vËt cho chñ ®iÓm "ThÕ giíi ®éng vËt"...
 Ngoµi nh÷ng ®å dïng trªn t«i cßn t×m tßi suy nghÜ ®Ó lµm ra nhiÒu ®å ch¬i 
s¸ng t¹o trÎ ch¬i theo nhãm, c¸ nh©n ë gãc nh­: b¶ng h×nh ghÐp ®«i, tr­íc sau, b¶ng 
nhËn biÕt mµu, h×nh... Chóng ta biÕt r»ng sù ph¸t triÓn cña trÎ lµ mét qu¸ tr×nh ®i tõ 
møc ®é nµy ®Õn møc ®é kh¸c do ®ã cÇn cã sù bæ sung thay ®æi ®å dïng ®å ch¬i 
th­êng xuyªn, thÝch øng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, phï hîp víi néi dung tõng chñ ®iÓm, 
phï hîp víi høng thó nhu cÇu cña trÎ vµ khi môc ®Ých gi¸o dôc ®· ®¹t ®­îc. V× vËy t«i 
th­êng xuyªn thay ®æi bæ sung ®å dïng ®å ch¬i theo chñ ®iÓm vµ ngay trong c¶ mçi 
chñ ®iÓm.
 * VÝ dô: Trß ch¬i xÕp h×nh lóc ®Çu trÎ xÕp c¸c h×nh, c¸c con vËt, c¸c lo¹i 
ph­¬ng tiÖn giao th«ng m« h×nh b»ng que tÝnh khi trÎ ®· nhµm ch¸n, c« thay que tÝnh 
b»ng c¸c h×nh häc c¬ b¶n nh­: Tam gi¸c, ch÷ nhËt, h×nh vu«ng, trßn... cïng trÎ ch¬i 
xÕp h×nh nµy ph¶i cho tõ dÓ ®Õn khã, lóc ®Çu c« vÏ mÉu gîi ý cho trÎ xÕp sau ®ã c« cÊt 
mÉu ®Ó trÎ tù xÕp theo trÝ t­ëng t­îng cña m×nh.
 Nh­ vËy, nhu cÇu vÒ ®å dïng ®å ch¬i ®èi víi trÎ kh«ng bao giê cã ®iÓm dõng. 
NÕu nh­ mét m×nh c« gi¸o lµm th«i th× sÏ khã mµ ®ñ v× vËy chóng ta ph¶i biÕt tËn 
NTH: NguyÔn ThÞ Hång Thu - Tr­êng MN Xu©n Thuû Trang:4 §Ò tµi: " Mét sè biÖn ph¸p t¹o méi tr­êng cho trÎ 5 tuæi lµm quen víi to¸n"
chän ho¹t ®éng cho m×nh dùa trªn nh÷ng g× trÎ quan s¸t d­îc ë c¸c gãc. T¹i gãc trÎ cã 
thÓ kh¸m ph¸ vµ häc kh¸i niÖm míi, luyÖn tËp nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng ®· cã, rÌn cho 
trÎ thãi quen häc tËp tÝnh kiªn tr× ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®Õn cïng.
 §Ó cã sù thu hót trÎ vµo ho¹t ®éng LQVT ng­êi gi¸o viªn ph¶i lu«n t¹o ra c¸i 
míi, c¸i hÊp dÉn, nh­ vËy gi¸o viªn kh«ng chØ bæ sung ®å dïng ®å ch¬i mµ cßn ph¶i 
trang trÝ, s¾p xÕp l¹i c¸c gãc, viÖc s¾p xÕp trang trÝ nµy cßn phô thuéc vµo néi dung 
cña c¸c bµi trong ngµy, trong tuÇn, trong chñ ®iÓm. Cã nh­ thÕ míi ®¹t ®­îc môc tiªu 
gi¸o dôc ®Ò ra.
 4. Phèi kÕt hîp cïng phô huynh ®Ó bæ sung ®å dïng ®å ch¬i s¾p xÕp m«i 
tr­êng cho trÎ häc to¸n. 
 Sinh thêi B¸c Hå ®· tõng c¨n dÆn:
 "DÔ tr¨m lÇn kh«ng d©n còng chÞu
 Khã v¹n lÇn d©n liÖu còng xong"
 Nh­ vËy mäi viÖc dï khã kh¨n ®Õn ®©u mµ ®­a ra d©n cïng trao ®æi tháa thuËn 
th× viÖc ®ã sÏ trë nªn dÔ dµng vµ ¾t sÏ thµnh c«ng. HiÓu c©u nãi ®ã cña B¸c nªn nh÷ng 
vÊn ®Ò g× cÇn sù gióp ®ì cña phô huynh t«i ®Òu trao ®æi bµn b¹c vµ hä ®Òu tù nguyÖn 
lµm v× con em m×nh. C« gi¸o vµ phô huynh ®Òu mong ­íc, ®Òu cïng môc ®Ých ch¨m 
sãc gi¸o dôc cho trÎ nªn ng­êi. V× vËy ngoµi nh÷ng ®å dïng ®å ch¬i trang thiÕt bÞ 
tr­êng trang cÊp vµ c« gi¸o tù lµm, t«i cßn ®éng viªn phô huynh mua s¾m thªm nh÷ng 
®å dïng cÇn thiÕt cho trÎ nh­: Vë häc to¸n, mét sè ®å ch¬i víi to¸n nh­ xÕp 
h×nh...mçi khi thay ®æi chñ ®iÓm, t«i l¹i trao ®æi víi phô huynh lóc ®ãn tr¶ trÎ, qua 
gãc tuyªn truyÒn ®Ó bæ sung s­u tÇm nh÷ng ®å dïng ®å ch¬i cßn thiÕu, nh÷ng häc 
liÖu, phÕ liÖu nh­: n¾p chai, vá hép rau c©u, s­u tÇm nh÷ng cuèn lÞch cñ ®Ó d¹y trÎ 
biÕt thêi gian, c¸c ngµy...Qua ®ã ®å dïng ®å ch¬i cña trÎ t¨ng dÇn. Qua c¸ch lµm ®ã 
phô huynh n¾m b¾t phÇn nµo nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng cÇn cung cÊp, «n luyÖn cho trÎ 
®Ó cïng kÌm cÆp gióp ®ì trÎ, qua nh÷ng viÖc lµm ®ã chÊt l­îng trªn trÎ t¨ng dÇn lªn.
 5. TËn dông m«i tr­êng s½n cã:
 M«i tr­êng cho trÎ häc to¸n bao gåm c¶ m«i tr­êng s½n cã, m«i tr­êng do cña c« 
gi¸o, trÎ t¹o ra, cßn m«i tr­êng s½n cã lµ m«i tr­êng cã kho¶ng kh«ng gian réng, c¶nh 
quang tù nhiªn hÊp dÉn trÎ, v× vËy c« gi¸o ph¶i biÕt vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o 
nh÷ng kho¶ng c¶nh vËt hiÖn cã ®Ó t¹o m«i tr­êng cho trÎ.
 * VÝ dô: Qua trß ch¬i "T×m c©y cho l¸" trÎ t×m ®­îc c©y råi vµ so s¸nh c©y cao 
h¬n, thÊp h¬n. HoÆc trÎ c­ìi ngùa «, xÝch ®u, c« cho trÎ x¸c ®Þnh c¸c phÝa tr­íc- sau, 
tay ph¶i, tay tr¸i.
NTH: NguyÔn ThÞ Hång Thu - Tr­êng MN Xu©n Thuû Trang:6 §Ò tµi: " Mét sè biÖn ph¸p t¹o méi tr­êng cho trÎ 5 tuæi lµm quen víi to¸n"
n¨m häc 2009-2010, c« vµ trÎ ®· x©y dùng m«i tr­êng cã ®Çy ®ñ ®å dïng ®å ch¬i vµ 
cho trÎ lµm quen víi to¸n, t«i ®· thu ®­îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng phÊn khëi: 
 100% trÎ ®­îc trang bÞ ®ñ bé ®å dông häc to¸n, c« gi¸o cã ®ñ ®å dïng lªn líp, 
qua ®ã còng t¹o cho gi¸o viªn chñ ®éng khi lªn líp, lóc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng (ho¹t 
®éng gãc, ho¹t ®éng ngoµi trêi). 
 TrÎ lµm quen víi to¸n thùc sù tho¶i m¸i, say mª, trÎ ham thÝch t×m hiÓu, gi¶i 
quyÕt vÊn ®Ò ®­a ra, qua ®ã qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña trÎ tÝch cùc h¬n, trÎ nhanh 
nhÑn chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng. ChÝnh v× vËy mµ chÊt l­îng gi¸o 
dôc trÎ còng t¨ng lªn nhÊt lµ ®èi víi m«n to¸n. 
 Cô thÓ: Tæng sè trÎ trong líp 36 ch¸u, trong ®ã sè trÎ ®¹t kh¸ giái 25/36 69,4%, 
t¨ng so víi ®Çu n¨m 47,2%. Sè trÎ ch­a ®¹t chØ cßn 3/36 tû lÖ 8,3%, gi¶m so víi ®Çu 
n¨m 19,4%.
 Tõ nh÷ng viÖc lµm trªn niÒm tin yªu cña phô huynh dµnh cho tr­êng líp, c« gi¸o 
ngµy cµng t¨ng. Phô huynh tin t­ëng vµ yªn t©m g÷i con tr­êng, thÊy con m×nh vui 
ch¬i häc tËp trong m«i tr­êng Êm ¸p t×nh yªu th­¬ng cña c« gi¸o b¹n bÌ, trong m«i 
tr­êng cã ®ñ ph­¬ng tiÖn, b¶o ®¶m c¬ së vËt chÊt cho con m×nh sinh ho¹t häc tËp.
 VI. Bµi häc kinh nghiÖm:
 Qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn, víi b¶n th©n t«i rót ra bµi häc kinh nghiÖm: 
 1. Lµ gi¸o viªn mÇm non tr­íc hÕt ph¶i yªu nghÒ mÕn trÎ, gÇn gòi víi trÎ xem trÎ 
nh­ con cña m×nh. §Æc biÖt lµ lu«n t¹o m«i tr­êng ®Ó trÎ c¶m nhËn tr­êng MÇm non 
nh­ ng«i nhµ thø hai cña trÎ ®Ó trÎ høng thó tham gia häc tËp.
 2. Gi¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c néi dung ch­¬ng tr×nh, biÕt c¸ch tæ chøc cho trÎ theo 
h­íng ®æi míi. Trªn c¬ së ®ã v¹ch ra kÕ ho¹ch xem m×nh ph¶i lµm nh÷ng g×? Lµm 
nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých yªu cÇu cña c¸c néi dung gi¸o dôc trÎ. 
 3. §Ó cã mét m«i tr­êng cho trÎ häc to¸n thùc sù hÊp dÉn th× c« gi¸o ph¶i biÕt 
vËn dông tÊt c¶ nh÷ng nguyªn vËt liÖu dÔ t×m, dÔ kiÕm vµ lu«n ®Æt c©u hái nã sÏ lµm ra 
c¸i g× ®Ó phôc vô cho trÎ? C« lÊy trÎ lµm trung t©m, mäi c¸i ®Òu b¾t ®Çu tõ trÎ nªn ph¶i 
hiÓu trÎ cÇn g×, thiÕu g× ®Ó lµm cho trÎ, lu«n khuyÕn khÝch tÝnh tÝch cùc sù t×m tßi 
kh¸m ph¸ cña tõng c¸ nh©n trÎ. 
 4. Gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña trÎ, lu«n suy nghÜ t×m tßi 
c¸ch t¹o m«i tr­êng thËt hÊp dÉn ®Ó l«i cuèn sù trÎ vµo giê häc.
 5. Th­êng xuyªn thay ®æi m«i tr­êng häc tËp b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, tr¸nh 
sù nhµm ch¸n cho trÎ, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ®å dïng, ®å ch¬i nhiÒu mµu s¾c hÊp dÉn, x©y 
dùng m«i tr­êng trong vµ ngoµi líp phong phó ®Ó t¹o niÒn say mª häc häc tËp cña trÎ.
NTH: NguyÔn ThÞ Hång Thu - Tr­êng MN Xu©n Thuû Trang:8