Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát huy tích cực chủ động sáng tạo cho trẻ 5-6 tuổi

 2
 * Ưu điểm:
 Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng chuyên 
môn nghiệp vụ cho giáo viên nâng cao hiểu biết, kiến thức về chăm sóc và giáo 
dục trẻ, có thêm kỹ năng về quản lý nhóm lớp và kỹ năng rèn luyện cho trẻ.
 Bản thân là một giáo viên trẻ năng động, đã có kinh nghiệm ở lớp độ tuổi 
5- 6 tuổi nên tôi hiểu được đặc điểm, tâm sinh lý của trẻ ở giai đoạn này. Giáo 
viên hiểu và lên kế hoạch phù hợp cho trẻ trong việc phát huy tính tích cực chủ 
động, sáng tạo cho trẻ 5-6 tuổi. 
 - Trẻ đi học đều và được giáo dục từ lúc còn ở độ tuổi nhà trẻ, các giáo 
viên trường tôi luôn thực hiện nghiêm túc và đầy đủ chương trình theo kế hoạch 
đề ra. Trẻ mạnh dạn ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung 
quanh trẻ.
 - Phụ huynh rất nhiệt tình trong công tác phối hợp giữa gia đình và nhà 
trường, lớp về chăm sóc giáo dục trẻ, cung cấp hỗ trợ nguyên vật liệu, phế liệu 
để phục vụ giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi cho các cháu hoạt động, quan tâm 
đến chất lượng học và chơi của con em mình.Phụ huynh nhận thức được tầm 
quan trọng đối với bậc học mầm non, tích cực hỗ trợ nhà trường, lớp về tinh 
thần cũng như vật chất để xây dựng môi trường trong và ngoài lớp cho trẻ học 
tập.
 * Khó khăn, hạn chế:
 - Một số trẻ trong lớp còn phát triển chậm về khả năng nhận thức, một số 
trẻ còn hiếu động. Nhưng khi cô đặt câu hỏi hay tình huống thì trẻ lại im lặng, 
không trả lời.
 - Các bạn nam trong lớp đa số rất hiếu động, không tập trung, một số bạn 
nữ lại quá nhút nhát, chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia vào các hoạt 
động, điều đó ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục của lớp.
 - Với xu thế hiện nay nhiều gia đình chiều chuộng con thái quá, trẻ được 
chiều chuộng và bao bọc qua nhiều nên sự chủ động, tích cực sáng tạo của trẻ 
còn hạn chế, trẻ còn rập khuôn có thói quen ỉ lại. Trẻ chưa chủ động, chưa tự 
giác trong các hoạt động.
 III. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến
 III.1. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến
 Cùng với yêu cầu tổ chức cho trẻ hoạt động trong chương trình Chăm sóc 
- giáo dục Mầm non hiện nay lấy trẻ làm trung tâm, trẻ phải tự giác phát huy 
tính tích cực chủ động sáng tạo của mình. Tính tích cực chủ động sáng tạo của 
trẻ không phải là thuộc tính sẵn có, mà nó là "sản phẩm" của một quá trình giáo 
dục và nuôi dưỡng trong một môi trường đặc biệt, đó là môi trường giáo dục 4
trả lời của bạn và qua việc trực tiếp được trải nghiệm.Trẻ được tự suy ngẫm và 
đánh giá hiểu biết kỹ năng của mình. Ngoài ra, thông qua trò chơi trẻ được củng 
cố lại hệ thống kiến thức mà trẻ đã học nhằm khắc sâu cho trẻ kiến thức cần 
cung cấp mà không bị nhàm chán và lặp lại. .
 Để phát triển ở trẻ tính tích cực, sáng tạo tôi cho trẻ tự nêu ý kiến của 
mình, tự mình nêu ý tưởng, chú ý đến từng cá nhân trẻ tức là để cá nhân trẻ được 
tham gia trả lời ý kiến của mình. Trong bất cứ hoạt động nào, tôi cũng cho nhiều 
trẻ được đóng góp ý kiến, ý tưởng, đặc biệt chú ý nhiều hơn và thường xuyên 
khuyến khích những trẻ rụt rè, nhút nhát đứng lên phát biểu ý kiến, trả lời các 
câu hỏi của cô giáo.
 Ở giải pháp này, tôi thường nêu ra những câu hỏi kèm theo những ví dụ 
minh hoạ để trẻ sáng tạo. Đặc biệt khi cho trẻ hoạt động thường cho trẻ được 
khám phá, liên hệ với thực tế trong môi trường xung quanh để hình thành nên 
những hiểu biết của bản thân, khai thác khả năng hoạt động của trẻ, tạo mọi cơ 
hội để trẻ phát triển khả năng khám phá tìm tòi, trải nghiệm những đối tượng 
nhận thức. Tôn trọng đồng cảm với nhu cầu của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ thích ứng 
hòa nhập với cuộc sống xung quanh. Kích thích động cơ bên trong của trẻ, gây 
hứng thú lôi cuốn trẻ vào các hoạt động, tạo tình huống có vấn đề cho trẻ hoạt 
động đặc biệt là hoạt động nhận thức. Khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào 
các hoạt động trải nghiệm, tự hoàn thiện, tôn trọng sự suy nghĩ sáng tạo của trẻ, 
chống gò ép, áp đặt làm trẻ thụ động. Phối hợp hợp lý các phương pháp khi tổ 
chức các hoạt động của trẻ.. 
 Khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động trải nghiệm, tự 
hoàn thiện, tôn trọng sự suy nghĩ sáng tạo của trẻ, chống gò ép, áp đặt làm trẻ 
thụ động. Phối hợp hợp lý các phương pháp khi tổ chức các hoạt động của trẻ. 
Phối hợp các hoạt động cá nhân và hoạt động theo nhóm đồng thời phối hợp 
đánh giá thường xuyên của cô giáo và tự đánh giá của trẻ. 
 Giải pháp 3: Lựa chọn nội dung hoạt động phù hợp với yêu cầu giáo 
dục, dựa trên hứng thú và kinh nghiệm của trẻ.
 Trẻ phát triển tốt về mọi mặt khi được tham gia các hoạt động. Trẻ hoạt 
động càng tích cực thì sự phát triển của trẻ cả về thể lực lẫn trí tuệ càng nhanh. 
Thông qua hoạt động trẻ được cuốn hút vào sự tự lực tìm tòi khám phá, trải 
nghiệm để chiếm lĩnh các các tri thức, kĩ năng của cuộc sống. Nhờ có hoạt động 
chức năng sinh lý của trẻ được phát triển, các giác quan được hoàn thiện, kiến 
thức trở nên phong phú và chính xác hơn.
 Giáo viên phải tìm hiểu khả năng của trẻ bằng cách cho trẻ được trao đổi 
trò chuyện, thảo luận, tự thể hiện và đưa ra ý kiến của mình, giáo viên theo dõi 
lắng nghe nắm bắt ý tưởng, nhu cầu, nguyện vọng của trẻ để đưa vào nội dung 6
lại “thỏ là động vật sống trong rừng”. Từ đây có thể nêu vấn đề: “Tại sao lại nói 
thỏ là động vật nuôi hay thỏ là động vật sống trong rừng”.
 Giáo viên động viên trẻ suy nghĩ, cùng tham gia xây dựng, bàn phương 
án tự tìm lấy câu trả lời hoặc cách giải quyết vấn đề. Khi trẻ đặt câu hỏi, giáo 
viên nên đưa thêm các câu hỏi dạng: “Vậy con nghĩ như thế nào? Chúng ta cùng 
nghĩ xem cần phải làm gì? ” nhằm thu hút trẻ trò chuyện để cùng nhau tìm kiếm 
câu trả lời.
 Giải pháp 5: Tổ chức hoạt động khám phá, trải nghiệm để trẻ tự giải 
quyết vấn đề
 Tạo cơ hội cho trẻ tự khám phá, trải nghiệm là cách kết nối kiến thức, kỹ 
năng với thực tiễn cuộc sống phong phú, sinh động mà trẻ em đã và sẽ trải qua 
trong cuộc sống. Hoạt động trải nghiệm không chỉ giúp hình thành kiến thức 
mới mà quan trọng hơn là tạo cho trẻ có niềm say mê tìm hiểu, thích khám phá 
và biết cách lĩnh hội những kiến thức mới, cách hình thành kỹ năng mới. Ngoài 
ra, nó còn giúp trẻ biết được ý nghĩa của sự lao động, sáng tạo khi làm ra một 
sản phẩm nào đó. Bên cạnh đó tôi luôn khuyến khích, tạo cơ hội cho mọi trẻ 
được tham gia giải quyết các tình huống và có những trợ giúp phù hợp khi trẻ 
gặp khó khăn nhưng vẫn đảm bảo trẻ là chủ thể giải quyết. Và dựa trên khả năng 
của trẻ, Tôi tăng dần độ khó của tình huống và khuyến khích trẻ tham gia giải 
quyết ở mức độ cao hơn.
 Gây hứng thú, kích thích sự tò mò, hồi hộp, chờ đợi của trẻ đối với hoạt 
động khám phá. Trên cơ sở kích thích kinh nghiệm sống của trẻ, lần lượt đưa ra 
các câu hỏi đại khái như: Điều gì có thể xảy ra khi..? Cháu có thể nói gì về..? 
 Cung cấp cho trẻ đủ điều kiện gồm: thời gian, địa điểm, phương tiện, để 
tiến hành hoạt động khám phá và cho phép trẻ tự do sử dụng. Cho trẻ quan sát 
và trẻ được tự lựa chọn đối tượng để quan sát xem xét. Kích thích trẻ trao đổi ý 
kiến, chia sẽ kinh nghiệm cho nhau và nói lên cảm nhận của mình. Giáo viên 
bày tỏ sự hứng thú đối với tất cả những ý kiến nhận xét, thừa nhận những phát 
hiện của trẻ, khen ngợi khi trẻ đưa câu hỏi hay hoặc ý tưởng sáng tạo. Cho trẻ 
thực hiện các thí nghiệm: 
 + Trước khi làm thí nghiệm cho trẻ quan sát hiện trạng ban đầu của đối 
tượng, thí nghiệm và cho trẻ tự nêu lên phán đoán của mình về kết quả thí 
nghiệm. 
 + Trong quá trình thí nghiệm cho trẻ sử dụng các giác quan. 
 + Giáo viên hướng dẫn trẻ ghi lại kết quả khám phá bằng hình vẽ, mô 
hình biểu đồ, kết hợp với các câu hỏi gợi ý để trẻ so sánh kết quả thí nghiệm với 
trạng thái ban đầu. Cho trẻ chơi với các nguyên liệu thiên nhiên và tạo ra các sản 
phẩm từ những nguyên vật liệu đó. 8
 Trong quá trình áp dụng giải pháp trên bản thân đã rút được nhiều kết quả:
 *Đối với giáo viên: Tích cực chủ động tìm tòi, học hỏi, sưu tầm các 
nguyên vật liệu khác nhau để xây dựng môi trường học tập cho trẻ sạch, đẹp, an 
toàn, thân thiện nhằm thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non mới và 
phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
 - Tổ chức tốt cho trẻ hoạt động với môi trường học tập trong lớp và ngoài 
lớp học.
 - Xây dựng được mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên và giáo viên, giáo 
viên và trẻ; đoàn kết, gắn bó với phụ huynh trong việc tuyên truyền phối hợp 
nâng cao chất lượng chăm sóc - giáo dục trẻ và hỗ trợ lớp về vật chất cũng như 
tinh thần trong các hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ.
 - Tổ chức các hoạt động tập thể gần gũi vui tươi lành mạnh cho trẻ.
 *Đối với trẻ:
 Hình thành những mối quan hệ tốt với trường lớp, với gia đình, bạn bè và 
xã hội; phát triển kiến thức về môi trường xung quanh và những kinh nghiệm 
trong đời sống; đảm bảo an toàn về thể chất, tâm lý và đáp ứng nhu cầu trẻ.
 Trẻ đã có thái độ hứng thú chú ý và lắng nghe sự hướng dẫn của cô giáo. 
trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động.Trẻ phát triển trí tưởng tượng, năng 
động, mạnh dạn, tự tin, nhanh nhẹn, có thói quen lao động tự phục vụ, chủ động 
hơn trong mọi hoạt động, trong giao tiếp, trong ứng xử với bạn bè, cô giáo.Tự 
nêu lên các ý tưởng của mình trong các hoạt động, luôn tự khám phá, tìm tòi 
dưới sự quản lý bao quát của cô giáo..
 Trong quá trình thực hiện giáo viên đã tạo điều kiện cho trẻ phát huy tính 
tich cực chủ động, sáng tạo là tiền đề tốt cho trẻ và góp phần hình thành nhân 
cách con người mới trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa của trẻ sau này.. 
Sáng kiến: “Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ 5- 6 tuổi ở trường 
mầm non” áp dụng có hiệu quả tại lớp 5 -6 tuổi trường Mầm non Vinh Quang và 
có thể vận dụng được cho tất cả các trường học trên toàn huyện. 
 III.4. Hiệu quả, lợi ích thu được từ sáng kiến:
 a. Hiệu quả kinh tế
 Các giải pháp đã phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo được thực hiện 
lồng ghép trên các hoạt động hàng ngày. Chính vì vậy không tốn kém về kinh tế 
nhiều. Mặt khác để hình thành tính mạnh dạn tự tin cho trẻ phụ thuộc nhiều vào 
người lớn nên giáo viên và phụ huynh phải là tấm gương cho trẻ noi theo.
 Giúp cho trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non luôn mạnh dạn, tự tin trong 
cuộc sống, sáng tạo trong công việc hàng ngày, trẻ biết phối hợp với bạn bè 
cùng tham gia trong công việc mình làm, nhận thức được việc mình làm là có 
ích hay có hại. 10