Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen chữ cái trong trường mầm non

 + Phạm vi: Trẻ 5 - 6 tuổi đang theo học tại Trường mầm non , năm học 2019
- 2020.
4. Phương pháp nghiên cứu:
 + Phương pháp quan sát. + Phương pháp đánh giá- tổng hợp.
 + Phương pháp thực hành. + Phương pháp đàm thoại.
 + Phương pháp trao đổi với phụ huynh.
5: Kế hoạch nghiên cứu:
- Biện pháp này được thực hiện từ tháng 09/2019 đến nay.
 II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1.Nội dung lý luận.
 Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của xã hội loài người. Nhờ có 
ngôn ngữ mà con người có thể hiểu được nhau. Và ngôn ngữ là công cụ hữu hiệu để trẻ em 
có thể bày tỏ nguyện vọng của mình để người lớn có thể chăm sóc, điều khiển, giáo dục trẻ 
vì thế ngôn ngữ là một điều kiện quan trọng để trẻ tham gia vào mọi hoạt động, đặc biệt là 
trong hoạt động hình thành nhân cách trẻ.
 Công cụ để phát triển tư duy, trí tuệ chính là ngôn ngữ. Vì vậy ngôn ngữ giữ vai trò 
quyết định sự phát triển của tâm lí trẻ và phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non là một nhiệm 
vụ vô cùng quan trọng. Phát triển ngôn ngữ nhằm rèn luyện, phát triển các kỹ năng Nghe - 
Nói - Đọc - Viết. Đó là các kỹ năng cần thiết để giao tiếp với mọi người xung quanh và cũng 
là kỹ năng ban đầu cần phải trang bị cho trẻ trước khi vào lớp 1. Hoạt động làm quen với 
chữ cái giúp trẻ bước đầu nhận biết 29 chữ cái Tiếng Việt. Từ đó phát triển ở trẻ khả năng 
quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp để trẻ nhận biết, phân biệt và phát âm đựơc chuẩn 29 
chữ cái trong tiếng Việt... Ngôn ngữ phát triển khi trẻ đã thuộc và phát âm chuẩ’n, nhận biết
đặc điểm của các chữ cái thì trẻ sẽ dễ dàng làm quen với cách tô và sao chép chữ để chuẩn 
bị cho việc tập viết chữ khi bước vào lớp 1.
2. Thực trạng vấn đề.
Trước khi thực hiện tôi đã tiến hành khảo sát 41 trẻ của lớp và thu được kêt quả như sau:
 TT Đạt Chưa
 Nội dung
 đạt
 1 Kỹ năng phát âm chuẩ’n 32=78% 9=22%
 2 Nhận biết mặt chữ 35=85% 6=15%
 2 /12 3.1. Biện pháp 1: Tạo môi trường chữ trong và ngoài lớp.
* Tạo môi trường chữ trong lớp học:
Như chúng ta đã biết, với trẻ mầm non lớp học chính là ngôi nhà thứ hai của trẻ. Khi đến 
lớp phản xạ tự nhiên của trẻ là nhìn xung quanh xem có những gì đặc biệt, có gì mới lạ, có 
đẹp không? Chính vì vậy, môi trường giáo dục trong lớp có tác dụng tốt đến quá trình giáo 
dục trẻ. Để trẻ được làm quen với chữ cái ở mọi góc trong lớp tôi luôn cố gắng tạo môi 
trường chữ viết thật đẹp và thể’ hiện được những mẫu chữ cho trẻ làm quen, phát âm để’ 
cuốn hút trẻ.
 Góc học tập:
 Với trẻ mẫu giáo thì những gì đẹp mắt, mới lạ, hấp dẫn là gây được sự chú ý của trẻ. 
Vì thế tôi chọn vị trí của góc chính giữa đúng trung tâm của lớp, chỗ trẻ dễ quan sát nhất.
 Trong góc học tập tôi dán chữ “Bé học chữ cái”, ở đó tôi tạo những mảng mở cho trẻ 
hoạt động như: Tìm chữ cái bé đã học, các kiể’u chữ cái (Chữ viết thường, in thường, in 
hoa), in và tô màu chữ, xếp theo chữ mẫu, bé tìm chữ theo yêu cầu, bé tập ghép từ, bù chữ 
còn thiếu...Cho trẻ tìm chữ còn thiếu trong từ, sau đó nối với từ dưới các hình ảnh có sẵn 
hoặc nối chữ cái theo yêu cầu có trong từ dưới hình ảnh có sẵn với các chữ cái in đậm.Ngoài 
ra, tôi còn chuẩn bị những chiếc hộp đựng hột hạt có dán chữ (tên hột hạt như hạt ngô, hạt 
gấc), bảng con để’ cho trẻ sử dụng hột hạt xếp chữ cái đã học. Không chỉ có vậy, tôi còn in 
các bài thơ, bài ca dao, đồng dao rồi dán vào bìa lịch để cho trẻ tìm và gạch chân những chữ 
cái đã học trong đó. Trước khi cho trẻ tìm tôi hướng dẫn trẻ để không bỏ sót chữ nào, trẻ 
phải tìm lần lượt từ trên xuống dưới, từ trái sang phải. Việc tạo môi trường chữ trong góc 
học tập đã giúp trẻ được rèn luyện các kỹ năng tô, xếp, in, đồ chữ,.. .Qua đó giúp trẻ nhớ 
được mặt chữ, phát âm chính xác. Không chỉ ở góc học tập, ở các góc khác, các bảng biểu 
hay đồ dùng được trang bị tôi đều dán chữ để trẻ dễ dàng quan sát các chữ cái đã học.
 Góc xây dựng:
Tôi sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, mỗi loại tôi đều in tên gọi và gắn bên 
cạnh, tôi hướng dẫn trẻ cách đọc từ, trẻ ghi nhớ. Sau khi trẻ đã chơi xong phải cất đồ chơi 
đúng theo tên gọi của nó như: Đèn giao thông, ô tô.
*Tạo môi trường chữ ngoài lớp học:
 Trẻ đến trường ngoài những hoạt động với môi trường trong lớp, trẻ còn được hoạt 
động với môi trường bên ngoài như: Góc thiên nhiên, khu vực để đồ dùng cá nhân của trẻ, 
sân trường. Đây là nơi trẻ thường xuyên hoạt động nên có tác dụng ôn tập củng cố chữ cái 
 4 /12 được những tình huống hợp lý nhằm giúp trẻ đựơc ôn luyện một cách thường xuyên. Một 
trong những tình huống cô có thể tạo ra một cách tự nhiên và đạt hiệu quả là lồng ghép chữ 
cái vào các hoạt động khác.
* Hoạt động giáo dục âm nhạc: Tôi không chỉ dạy trẻ hát đúng nhạc, rõ lời mà còn chú ý 
rèn cho trẻ phát âm chuẩn.
* Hoạt động làm quen với toán: Tôi cho trẻ hoạt động dưới dạng trò chơi giúp cho trẻ 
luyện các chữ mà trẻ đã học.
* Hoạt động phát triển vận động: Ôn chữ i, t, c, l, n, m.
 Trò chơi: “Bật qua 4 -5 vòng” ôn chữ l, n, m
+ Luật chơi: Trẻ nhảy bật qua vòng và đọc chữ cái trong vòng
+ Cách chơi: Cho 3 đội thi đua nhau xem đội nào bật qua vòng liên tục. Vừa bật, vừa đọc 
được các chữ cái trong vòng l, n, m.
* Hoạt động làm quen văn học: Lồng ghép các trò chơi, bài hát để luyện phát âm l, n, m 
- b, d, đ.
Ví du: Luyện phát âm l, n, m qua các bài thơ
* Giờ hoạt động góc: Các góc chơi đều có môi trường chữ cho trẻ tự tìm hiểu như làm các 
bài tập gắn, đính, viết và gài chữ theo mẫu, in đồ chữ v.v...
* Giờ hoạt động ngoài trời: Tôi thường tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian có đọc 
đồng dao như trò chơi “Rồng rắn lên mây” trong lúc đọc các từ “Rồng rắn, lúc lắc.” trẻ phải 
uốn cong lưỡi lên vì có chữ “l và r”. Qua đó trẻ sẽ phát âm chuẩn hơn. Hoặc chơi trò chơi 
“Bật qua các ô”...bật vào ô nào thì đọc to chữ cái trong ô đó lên. Hoặc giờ hoạt động ngoài 
trời tôi cho trẻ xếp sỏi, hột, hạt thành các chữ, xếp chữ từ lá cây, hay chơi xếp chữ theo tổ, 
nhóm, viết bằng phấn trên sân.
 * Giờ vệ sinh - ăn trưa - ngủ trưa: Khi trẻ vệ sinh rửa tay cho trẻ ngồi bàn đọc các 
bài vè hoặc đồng dao để’ trẻ luyện cách đọc các chữ cái. Ăn trưa xong trước khi ngủ trẻ 
được đọc sách, truyện có các hình ảnh và chữ kèm theo ở góc thư viện.
 * Giờ hoạt động chiều: Cho trẻ chơi các trò chơi với chữ cái để’ ôn luyện củng cố 
như đố chữ, in chữ, cắt chữ trong sách báo làm album.. .Nhờ việc làm quen với chữ cái mọi 
lúc mọi nơi như vậy giúp trẻ được củng cố nhận biết, phát âm chữ cái, trẻ nhớ lâu hơn, việc 
làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao.
3.4. Biện pháp 4: Thiết kế, sưu tâm một sô trò chơi chữ cái.
 Trẻ mầm non “Học mà chơi, chơi mà học”, lứa tuổi này vui chơi là hoạt động chủ đạo. 
 6 /12 quen với chữ cái. Tôi đề nghị các bậc phụ huynh cần quan tâm tìm hiể’u cách giáo dục ở 
trường để tìm ra phương pháp hiệu quả kết hợp cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ.Lên 
kế hoạch, thông báo chương trình dạy trẻ, ghi rõ nội dung dạy vào bảng tuyên truyền ngoài 
cửa lớp để phụ huynh theo dõi, kiểm tra kiến thức cho các con ở nhà. Tôi thường xuyên trao 
đổi với phụ huynh qua giờ đón và trả trẻ về vấn đề học chữ và tô chữ của trẻ trong chương 
trình của lớp để’ phụ huynh nắm được để’ rèn thêm cho trẻ ở nhà về nhận biết chữ, cách 
cầm bút, cách tô, cách phát âm, cách nói mạch lạc đồng thời sửa ngọng cho những trẻ còn 
ngọng. Từ việc tuyên truyền, phối kết hợp tốt với phụ huynh nên đa số phụ huynh của lớp 
đã hiể’u và nắm được tầm quan trọng của việc dạy trẻ làm quen chữ cái. Phụ huynh đã quan 
tâm nhiều tới con mình như xem kế hoạch hoạt động học, trao đổi với cô xem cháu nhận 
biết, phát âm chữ cái, kỹ năng cầm bút, mở vở có tốt không, đã mạnh dạn tự tin chưa, dạo 
này cháu có chú ý học bài không và cùng cô giáo rèn trẻ phát huy tiến bộ ngày càng càng 
cao hơn. Do vậy đã nâng cao được chất lượng trong hoạt động làm quen chữ cái giúp trẻ 
nhận biết đúng 29 chữ cái, biết phát âm đúng, biết cách cầm bút, tô chính xác.
 III.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 1.Kết luận.
Qua thời gian áp dụng “Một sô biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi 
làm quen chữ cái trong trường mâm non”, bản thân tôi rút ra bài học kinh nghiệm sau:
 Tao môi trương hoc tâp phong phu 'hâp dân, làm đồ dùng đồ chơi tự tạo sinh động, 
hấp dẫn, luôn luôn lam mơí cac goc theo chu đê, sự kiện.
 Giáo viên tích cực thiết kế, sưu tầm các trò chơi sáng tạo, mới lạ phù hợp.
 Giáo viên phải tận tâm, tận lực với nghề luôn luôn học hỏi sáng tạo thay đổi hình thức 
hoạt động sao cho thật linh hoạt, phong phú, hấp dẫn và phù hợp với điều kiện thực tế của 
lớp. Phải có kế hoạch cụ thể’ cho từng thời gian, từng cá nhân trẻ, phải theo dõi đánh giá kết 
quả để có sự điều chỉnh cho phù hợp. Phải tạo cơ hội cho trẻ được giao tiếp nhiều trải nghiệm 
kiến thức của mình ở mọi lúc mọi nơi và trong mọi hoạt động.
Phải phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường để thống nhất trong việc giáo dục trẻ.
 Với lòng nhiệt tình say mê nghề nghiệp, lòng yêu nghề mến trẻ, tôi đã nghiên cứu và 
áp dụng một số biện pháp như trên vào các hoạt động để từ đó giúp trẻ nhận biết, phát âm 
29 chữ cái chính xác, rõ ràng.. Trẻ biết cách cầm
sách, giở sách, hướng đọc sách và biết giữ gìn sách. Đặc biệt là kỹ năng ghi nhớ và sao 
chép chữ.
 8 /12 Góc ngôn ngữ Góc học tập Góc xây dựng
Biên Pháp 2:Gây hứng thú cho trẻ trong hoạt động làm quen chữ cái
 Hình ảnh: Gây hứng thú cho trẻ trong tiết dậy chữ cái
Biên pháp 4 : Thiết kế,sưu tầm một số trò chơi chữ cái
 10 /12