Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi trải nghiệm thực hành cuộc sống thông qua giờ học kỹ năng

 hành cuộc sống thông qua giờ học kỹ năng” một vấn đề đang được quan tâm 
 trong giáo dục Mầm non hiện nay.
 Ở lứa tuổi mầm non ,việc hình thành kĩ năng thực hành cuộc sống cho trẻ 
mầm non là việc rất quan trọng, giúp trẻ có kinh nghiệm trong các trải nghiệm 
cuộc sống, biết điều nên làm, điều gì không nên làm, khả năng xử lí tình huống, 
khả năng sáng tạo tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện ở những bậc học tiếp 
theo.
 Vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ luôn được cấp trên quan tâm và chỉ 
 đạo sát sao. Căn cứ vào công văn số 463/BGDĐT-GDTX ngày 28 tháng 01 năm 
 2015 của Bộ GDĐT về việc hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục kỹ năng 
 sống tại các cơ sở GDMN, GDPT và GDTX.
 Thực tiễn đã chứng tỏ việc giáo dục kĩ năng sống trong giáo dục và dạy học 
 sẽ giúp phát triển những năng lực giải quyết những vấn đề phức tạp và làm cho 
 việc học tập trở nên có ý nghĩa hơn đối với học sinh. Giáo dục kĩ năng sống là 
 một trong những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của người học, 
 giúp đào tạo những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các 
 vấn đề của cuộc sống hiện đại. Nhiều nước trong khu vực châu Á và trên thế 
 giới đã thực hiện giáo dục kĩ năng sống trong dạy học và cho rằng quan điểm 
 này đem lại hiệu quả nhất định.
 Trong quá trình công tác giảng dạy tại trường Mầm non 1-6 tôi nhận thấy 
 việc hình thành kĩ năng thực hành cuộc sống cho trẻ mầm non chưa thực sự 
 được chú trọng, đa số giáo viên và cha mẹ chỉ chú tâm vào giáo dục các kiến 
 thức khoa học trí tuệ mà quên đi những kĩ năng sống, những kĩ năng về suy nghĩ 
 xét thấy đơn giản không cần dạy cũng biết cũng thực hiện được. Họ không biết 
 rằng chính những điều đơn giản đó ta cũng cần phải dạy phải hình thành ở trẻ để 
 góp phần phát triển toàn diện cả về nhân cách lẫn trí tuệ. Cụ thể tại lớp 5 tuổi 
 A3 - tôi đang chủ nhiệm tôi nhận thấy đa phần các cháu chưa có kiến thức và kỹ 
 năng trong việc thực hành trải nghiệm thực tế, chưa mạnh dạn trong giao tiếp và 
 nhiều trẻ ứng xử chưa phù hợp với độ tuổi trẻ còn thụ động trong giao tiếp và 
 trong mọi hành vi, một số trẻ chưa có tính tự lập còn ỷ lạilí do vì sao, lỗi 
 không phải ở trẻ mà do người lớn chúng ta hoặc là quan tâm thái quá cung 
 phụng trẻ không cho trẻ làm bất kì chuyện gì, hay do hoàn cảnh gia đình nên 
 thời gian ba mẹ dành cho con cái chưa đủ, nguyên nhân sâu xa chính là do 
 người lớn chúng ta chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của việc cho trẻ được trải 
 nghiệm cuộc sống.
 2. Mục đích nghiên cứu nhận thức và phát triển tình cảm xã hội đặc biệt là việc hình thành kĩ năng sống, 
 kỹ năng thực hành cuộc sống cho trẻ mầm non.
 Kỹ năng thực hành cuộc sống là lĩnh vực đặc trưng không thể thiếu trong 
 môi trường hiện tại và rất quan trọng. Vì đơn giản trẻ nhỏ đặc biệt bị thu hút 
 mãnh liệt đối với các hoạt động xung quanh mình. Thông qua các hoạt động đó, 
 trẻ học cách thích nghi với cộng đồng. Từ đó, phát triển những kỹ năng vận 
 động, khả năng tập trung, tự lập. Với các hoạt động thực hành cuộc sống sẽ giúp 
 trẻ có thể tự làm những công việc đơn giản hàng ngày để tự chăm sóc bản thân 
 hoặc thậm chí là giúp đỡ bố mẹ những công việc nhỏ. Đơn giản là những việc 
 như tự rót nước, gấp quần áo, cài cúc áo, dùng đũa gắp
 Các giáo cụ thực hành cuộc sống phải mang tính thực tiễn, công cụ thật. Hệ 
 thống giáo cụ là bao gồm những vật dụng hàng ngày mà trẻ tiếp xúc như cốc 
 thủy tinh, cốc sứ, bát, thìa, đũa, bàn chải, khănKhi trẻ có thể tự làm được 
 những việc trong cuộc sống thường nhật để tự chăm sóc bản thân, một trong 
 những điều quan trọng mang đến cho trẻ cơ hội phát triển kỹ năng toàn diện.
 Giáo dục kỹ năng thực hành cuộc sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non là hết 
 sức cần thiết, bởi lẽ nhận thức cũng như hành động của trẻ ở lứa tuổi này là một 
 tờ giấy trắng, nên việc gieo vào đó các kỹ năng các kiến thức ban đầu nền tảng 
 đóng vai trò vô cùng quan trọng và một trong những nhiệm vụ để thực hiện 
 chương trình giáo dục mầm non có hiệu quả là chú trọng giáo dục kỹ năng sống 
 cho trẻ làm quen và thực hành các hoạt động có liên quan đến nhiều mặt trong 
 cuộc sống. Để rèn luyện kỹ năng thực hành cuộc sống cho trẻ mầm non bản 
 thân mỗi giáo viên cần hiểu và nắm được bản chất của vấn đề. Giáo viên không 
 dạy trẻ phải làm thế này thế kia, mà nhiệm vụ của giáo viên là giám sát, theo dõi 
 các hành vi và cách thức tiếp cận, học hỏi của bé. Qua đó kỹ năng thực hành 
 cuộc sống của trẻ được hình thành và theo trẻ đến suốt cuộc đời.
 2. Cơ sở thực tiễn
2.1 Thuận lợi
- Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện cho tôi được tham gia các buổi tập huấn, 
lớp học ngoại khóa nâng cao chuyên môn và cũng như các buổi chuyên đề về 
phương pháp Steam, Montessori, các hoạt động trải nghiệm .
- Lớp học được ban giám hiệu đầu tư tương đối đầy đủ về cơ sở vật chất, thuận lợi 
trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
- Ở lớp tôi có 2 cô giáo phụ trách đạt trình độ trên chuẩn
- Số lượng trẻ đảm bảo 33 trẻ . Trước khi tiến hành nghiên cứu, tôi đã tiến hành khảo sát thực tế để nắm bắt tình 
hình và lựa chọn, đưa ra những phương pháp cho phù hợp
 Phụ lục 1: Kết quả khảo sát thực trạng đầu năm (Tháng 9/2022)
 NỘI DUNG KHẢO SÁT Kết quả
 (Trẻ có kỹ năng tham gia Số trẻ Tỉ lệ %
 hoạt động thực hành trải 
 nghiệm)
 Tốt 3/33 9,1%
 Khá 9/33 27,3%
 Trung bình 13/33 39,4%
 Yếu 8/33 24,2%
 Trong quá trình khảo sát tôi nhận thấy trẻ có kỹ năng tham gia các hoạt động 
trải nghiệm mức tốt chỉ có 3/33 trẻ đạt chiếm 9,1% ; Trẻ đạt mức khá có 9/33 trẻ 
chiếm 27,3%; Mức trung bình có 13/33 trẻ chiếm 39,4%; Mức yếu có 8/33 trẻ 
chiếm 24,2%. 
Dựa vào những khó khăn thuận lợi với trước thực trạng trên cùng vốn kiến thức đã 
học và tiếp thu học hỏi những kinh nghiệm tôi đã đề ra những biện pháp sau:
 3.Những biện pháp thực hiện .
 * Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch nội dung kỹ năng sống theo từng chủ đề - 
 bước đầu hình thành nhân cách cho trẻ.
 * Biện pháp 2: Tổ chức tốt các tiết kỹ năng sống - tạo cơ hội cho trẻ được 
 thực hành trải nghiệm.
 * Biện pháp 3: Xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động trải nghiệm - là điều 
 kiện để trẻ thể hiện kỹ năng thực hành cuộc sống.
 * Biện pháp 4: Xây dựng các bài tập cho trẻ trải nghiệm thực hành cuộc 
 sống thông qua phương pháp Montessori - là con đường giúp trẻ được trải 
 nghiệm, kích thích tiềm năng trí tuệ.
 * Biện pháp 5: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh để giáo dục kỹ 
 năng thực hành cuộc sống - tạo niềm tin, sự gắn kết giữa phụ huynh với giáo 
 viên - Biết chào hỏi lễ phép khi có khách đến
 Tháng 2 Động vật Cách xử lý khi bị muỗi, côn trùng đốt.
 - Cách phòng tránh một số con vật hung dữ.
 - Phân nhóm động vật hung dữ, hiền lành.
 Tháng 3 Nước và - Thực hành gấp quần áo
 các hiện 
 - Thực hành lựa chọn trang phục phù hợp theo thời tiết.
 tượng tự 
 nhiên - Bỏ rác đúng nơi quy định.
 - Bé không chơi gần nơi có ao, hồ.
 Tháng 4 Giao thông - Thực hành đội mũ bảo hiểm đảm bảo an toàn
 - Bé thực hành đi theo tín hiệu đèn giao thông.
 - Rèn kỹ năng cắt dưa chuột
 - Làm bánh trôi
 Tháng 5 Quê hương - An toàn khi đi du lịch.
 đất nước 
 - Có tâm thế sẵn sàng khi vào lớp 1.
 Trường 
 - Dạy trẻ về lòng biết ơn.
 tiểu học
 - Dạy cháu biết thích nghi với môi trường sinh hoạt mới.
 Để tích hợp tổ chức nội dung giáo dục kĩ năng sống có hiệu quả, bên cạnh 
việc lựa chọn nội dung phù hợp với từng chủ đề, từng hoạt động bản thân tôi 
cũng nhận thấy rằng cần phải chú ý đến việc thiết kế từng hoạt động cho nội 
dung giáo dục kĩ năng sống đó. Bởi nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ tuy 
là những kiến thức sơ khởi ban đầu nhưng giúp cho trẻ thích ứng với cuộc sống 
nên nó gắn liền với tất cả các hoạt động cụ thể trong ngày và không thể tách rời.
 Và khi thiết kế hoạt động cho từng nội dung khi đưa vào tổ chức, tôi luôn 
quan tâm đến việc tạo sự hứng thú, kích thích được tính tò mò của trẻ. Đây cũng 
là một vấn đề cần được chú trọng khi xây dựng nội dung giáo dục kĩ năng sống 
vào các chủ đề. Vì theo bản thân tôi sẽ quá nhàm chán, đơn điệu nếu chỉ trò 
chuyện đàm thoại, mà phải có sự kết hợp với những hoạt động khác như xem 
tranh, đọc thơ, hát, đóng kịch, vẽ, cắt dán, tô màu, thí nghiệm, thực hành.
 Với biện pháp này giúp cho giáo viên biết xây dựng kế hoạch tổ chức tốt các 
nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, giúp trẻ có một số hiểu biết sơ đẳng Minh chứng 2: Trẻ phản kháng với người lạ
 - Hay trong vận động phát triển thể chất. Tôi đã xây dựng tiết vận động cơ 
 bản“Bật qua vật cản’’để trẻ tự lắp ghép vật cản từ ống , cút nước nhựa tạo ra 
 vật cản. Trẻ đã rất hứng thú tham gia hoạt động và thực hành , áp dụng kỹ 
 năng lắp ghép trong bài học.
 Minh chứng 3: Trẻ thực hiện kỹ năng lắp ghép qua bài tập vận động.
 Ví dụ: Với chủ đề “Nghề nghiệp” - tiết dạy “Thực hành làm bánh trôi’tôi tiến 
 hành thực hành các bước cho trẻ xem. Sau đó, cho trẻ thực hành lại quy trình 
 làm bánh. Qua thực hành, trẻ rất hứng thú, biết chờ đợi kết quả do chính mình 
 tạo ra.
 Minh chứng 4:Trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động thực hành làm bánh trôi
 * Tóm lại: Với biện pháp này giúp trẻ được thực hành thông qua giờ học kỹ 
năng sống. Qua đây giúp cho giáo viên truyền tải nội dung đến trẻ một cách nhẹ 
nhàng, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhanh chóng, gần gũi và ghi nhớ tốt 
hơn các bài học.
 4.3 Biện pháp 3: Xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động trải nghiệm - là 
 điều kiện để trẻ thể hiện kỹ năng thực hành cuộc sống
 Giai đoạn đầu đời đối với trẻ được coi là giai đoạn “Vàng” để trẻ phát triển 
 toàn diện về nhân cách và trí tuệ. Để hỗ trợ trẻ nhỏ, chúng ta phải tạo ra một 
 môi trường mở cho phép nó phát triển tự do. Môi trường phong phú về động 
 lực, có thể khơi dậy sự hứng thú hoạt động và mời gọi trẻ nhỏ tự có trải nghiệm 
 của riêng mình.
 * Xây dựng môi trường trải nghiệm thực hành cuộc sống ngoài trời:
 Khi tạo môi trường cho trẻ trải nghiệm thực hành cuộc sống ngoài trời chúng 
 tôi đã phác thảo sơ đồ bố trí môi trường trải nghiệm giúp trẻ dễ định hướng nội 
 dung các hoạt động. Để nhằm đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ, tạo điều kiện cho 
 trẻ “Chơi mà học, học bằng chơi”. Bản thân tôi đã cùng đồng nghiệp trong 
 trường tham khảo từng vị trí sau đó tạo ra những môi trường phong phú hấp dẫn 
 cho trẻ trải nghiệm thực tế. Với môi trường hoạt động trải nghiệm ngoài trời 
 chúng tôi đã tận dụng hết mọi khoảng không gian để xây dựng một cách khoa 
 học cụ thể tôi cùng đồng nghiệp đã tạo ra một số công trình như sau:
 - Tôi đã cùng giáo viên tham mưu với Tổ trưởng chuyên môn tổ Mẫu giáo, 
 Ban giám hiệu nhà trường vận động nguồn thu tự nguyện tổ chức các hoạt động 
 trải nghiệm ngoài sân trường như; Tết trung thu, trợ quê ngày tết, đón giáng 
 sinh..