Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi có kỹ năng bảo vệ bản thân

 2
 PHẦN I:ĐẶT VẤN ĐỀ
Tên đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi có kỹ năng bảo vệ bản thân”
1: Lý do chọn đề tài:
 1.1.Cơ sở lý luận:
 Là một nhà giáo tôi luôn ghi nhớ lời dạy của Bác " Vì tương lai của con em 
ta, dân tộc ta, mọi người, mọi ngành phải có quyết tâm chăm sóc và giáo dục các 
cháu bé cho tốt". Chính vì vậy Đảng và Nhà nước luôn coi trọng con người, chú 
trọng đến giáo dục đặc biệt là cấp học mầm non được coi là nấc thang đầu tiên 
trong hệ thống giáo dục quốc dân.
 Đặc biệt chương trình giáo dục mầm non 2020 đã đưa ra nội dung giáo dục 
an toàn cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Trong đó một số mục tiêu được đưa ra để đánh 
giá trẻ "Biết một số nguy cơ không an toàn và phòng tránh". 
Mục tiêu 15: Biết bàn là, bếp điện, bếp lò đang đun, phích nước nóng...là những vật 
dụng nguy hiểm khi đến gần, không nghịch các vật sắc, nhọn. 
Mục têu 16: Biết những nơi như: hồ, ao, bể chứa nước, giếng, bụi rậm là nguy 
hiểm và nói được mối nguy hiểm khi đến gần.
 Mục tiêu 17: Nhận biết được nguy cơ không an toàn khi ăn uống và phòng 
tránh: Biết: cười đùa trong khi ăn, uống hoặc khi ăn các loại quả có hạt dễ bị hóc 
sặc,.... Biết không tự ý uống thuốc. Biết: ăn thức ăn có mùi ôi; ăn lá, quả lạ dễ 
bị ngộ độc; uống rượu, bia, cà phê, hút thuốc lá không tốt cho sức khoẻ.
 Mục tiêu 18: Nhận biết được một số trường hợp không an toàn và gọi người 
giúp đỡ. Biết gọi người lớn khi gặp trường hợp khẩn cấp: cháy, có bạn/ người 
rơi xuống nước, ngã chảy máu...Biết tránh một số trường hợp không an toàn: 
Khi người lạ bế ẵm, cho kẹo bánh, uống nước ngọt, rủ đi chơi... Không ra khỏi 
nhà, khu vực trường, lớp khi không được phép của người lớn, cô giáo... Biết 
được địa chỉ nơi ở, số điện thoại gia đình, người thân và khi bị lạc biết hỏi, gọi 
người lớn giúp đỡ.
Mục tiêu 19: Thực hiện một số quy định ở trường, nơi công cộng về an toàn: 
Sau giờ học về nhà ngay, không tự ý đi chơi. Đi bộ trên hè; đi sang đường phải 
có người lớn dắt; đội mũ an toàn khi ngồi trên xe máy...Không leo trèo cây, ban 
công, tường rào
Modum 30: Lồng ghép giới trong giáo dục mầm non.
 Xã hội phát triển, kinh tế phát triển, khoa học công nghệ ngày một hiện 
đại hơn chính vì vậy mà con người cũng cuốn theo sự phát triển đó, nhiều bậc 
cha mẹ mải lo làm ăn kinh tế mà không có thời gian chăm sóc con, thay vì trò 
chuyện cùng con, dạy con những kỹ năng cơ bản thì bố mẹ lại cho con chơi điện 4
 Là một giáo viên mầm non, bản thân luôn nhận thức được vai trò, tầm 
quan trọng của việc giáo dục kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ trước thực trạng 
xã hội hiện nay. Vì vậy tôi đã chọn đề tài " Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi 
có kỹ năng bảo vệ bản thân" để nghiên cứu nhằm góp phần vào việc hình thành 
và rèn luyện các kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ
2.Mục đích nghiên cứu của SKKN.
 Đề tài này tôi thực hiện với mục đích đưa ra một số phương pháp nhằm 
giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trang bị cho mình những kỹ năng bảo vệ bản thân.
 Một đứa trẻ khi được trang bị đầy đủ các kỹ năng bảo vệ bản thân, sẽ biết 
cách ứng phó, xử lý những tình huống xảy ra đối với mình, trẻ biết cần làm gì để 
bảo vệ bản thân và tránh xa những mối nguy hiểm. Hơn nữa tôi mong các bậc 
phụ huynh hiểu được thông điệp " Theo sát con không bằng dạy con những kỹ 
năng đối phó với tai nạn" và nhận ra sự cần thiết của việc trang bị cho trẻ những 
kỹ năng tự bảo vệ bản thân ngay từ nhỏ. Hãy bên trẻ nhiều hơn, cùng trẻ vui 
chơi, học tập dạy trẻ những kỹ năng không phải ép trẻ làm những gì người lớn 
muốn.
3. Đối tượng nghiên cứu:
 “ Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi có kỹ năng bảo vệ bản thân ”
4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
 Lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A2 trường mầm non 1-6
5. Phương pháp nghiên cứu:
 Phương pháp trải nghiệm, thực hành.
 Phương pháp thống kê.
 Phương pháp kiểm nghiệm
 Phương pháp đánh giá.
 Phương pháp nêu gương.
6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
 Phạm vi: Lớp mẫu giáo 5-6 tuổ A2 trường mầm non 1-6.
 Kế hoạch nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 4 năm 2021.
 PHẦN II:NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lý luận của vấn đề:
 Kỹ năng bảo vệ bản thân là gì? Là những hiểu biết của một người về 
những sự việc xung quanh mình cũng như cách để hành động đúng, an toàn đối 
với sự vật đó. Trẻ có kỹ năng bảo vệ bản thân sẽ biết cách làm thế nào để tránh 
xa những mối nguy hiểm hoặc khám phá thế giới trong phạm vi an toàn.
 Bác Hồ kính yêu đã từng viết " Dạy trẻ như trồng cây non. Trồng cây non 
được tốt sau này cây sẽ lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành người 6
 Một số trẻ ở nhà được bố mẹ nuông chiều và chưa quan tâm đến việc rèn 
kỹ năng cho trẻ nên kỹ năng bảo vệ bản thân khi gặp nguy hiểm còn hạn chế. 
Một số trẻ trong lớp còn thụ động ít giao lưu trong các hoạt động.
 Trong lớp có trẻ còn nói ngọng, nói lắp, rối loạn hành vi, khả năng kiềm 
chế hành vi, cảm xúc kém.
 Chương trình giáo dục kỹ năng bản vệ bản thân chưa được đặt ra như một 
yêu cầu bắt buộc của chương trình giáo dục nên chưa được chú trọng còn xem 
nhẹ việc giáo dục kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ.
 2.3. Khảo sát chất lượng đầu năm:
 Từ những khó khăn, thuận lợi trên, trước khi áp dụng các biện pháp mới tôi 
đã tiến hành khảo sát thực tế các kỹ năng bảo vệ bản thân của trẻ 5-6 tuổi A2 
trường mầm non 1-6 như sau:
 ( Bảng thống kê khảo sát đầu năm -1)
3. Biện pháp thực hiện:
 Biện pháp 1: Thường xuyên sưu tầm tài liệu tham khảo, tìm hiểu, nghiên 
cứu các biện pháp hình thành kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ.
 Biện pháp 2: Lồng ghép tích hợp kỹ năng bảo vệ bản thân thông qua một 
số hoạt động trong ngày.
 Biện pháp 3: Giáo dục kỹ năng bảo vệ bản thân qua bài tập trắc nhiệm và 
video tình huống.
 Biện pháp 4: Sử dụng trò chơi học tập, đóng vai cho trẻ được thực hành 
các kỹ năng tự bảo vệ.
 Biện pháp 5: Tạo cho trẻ được thực hành, luyện tập giao tiếp với mọi 
người xung quanh.
 Biện pháp 6: Tạo các biển cảnh báo tại lớp, khuyến khích trẻ nhận xét, 
đánh giá bạn và tự đánh giá bản thân.
 Biện pháp 7: Phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục kỹ 
năng bảo vệ bản thân cho trẻ.
4. Biện pháp thực hiện từng phần:
 4.1.Biện pháp 1: Thường xuyên sưu tầm tài liệu tham khảo, tìm hiểu, 
nghiên cứu các biện pháp hình thành kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ. Xác 
định kỹ năng cần giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi
 Để tìm ra được các biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi có kỹ năng bảo vệ bản thân 
tôi đã đi sâu nghiên cứu, tìm tòi, sưu tầm nhiều tài liệu sách báo sao cho phù hợp 
và vận dụng linh hoạt có kết quả cao. Tôi thường xuyên lên thư viện của trường 8
trượt, chạy nhảy vấp ngã trên sân trường, các ổ điện, đồ chơi trong lớp, đâu là đồ 
vật an toàn, đồ vật không an toàn,... Để giúp trẻ phân biệt, nhân thức được tôi đã 
đưa nội dung " Nhận biết đồ dùng, đồ chơi nguy hiểm quanh bé trong chủ đề " 
Trường mầm non", " gia đình"
Ví dụ: Trong hoạt động khám phá đồ dùng gia đình, sau khi cho trẻ làm quen, 
nhận biết các đồ dùng trong gia đình như đồ dùng nhà bếp, phích nước, ổ điện, 
bếp ga... Tôi cho trẻ phân loại đồ dùng nguy hiểm và đồ dùng không nguy hiểm.
Ví dụ: Ở chủ đề "Trường mầm non" trong hoạt động ngoài trời, trước khi cho trẻ 
chơi đồ chơi ngoài trời, tôi cần nhắc nhở trẻ chơi thế nào cho an toàn, không nên 
chơi ở chỗ nào.
 * Kỹ năng tránh bị xâm hại cơ thể.
 Tôi thường xuyên trò chuyện với trẻ về giới tính của bản thân, trang phục 
thường dùng cho các bạn nam, bạn nữ. Tôi hỏi trẻ, có biết vùng kín của bản thân 
mình ở đâu không? 100% lớp trả lời là không biết, tôi liền phân tích cho trẻ 
hiểu, phần kín là chỗ mà chúng mình mặc đồ lót,... Sau khi nghe tôi phân tích 
100% lớp tôi đã biết đâu là "vùng kín".
 Các bạn nữ thường hay mặc váy, nhất là trẻ mầm non bố mẹ thường 
không để ý nên hay cho con mặc váy ngắn. Tôi đã thường xuyên trò chuyện vào 
hoạt động trò chuyện buổi sáng, giáo dục trẻ không nên mặc váy quá ngắn, 
không tự ý vén váy hay cho bất kỳ ai vén váy của mình. Khi ngồi tôi nhắc trẻ 
khép đùi lại để giữ lịch sự. Đặc biệt là không cho ai sờ vào chỗ mặc đồ lót. Khi 
thay đồ ở nhà hay ở trường cần thay ở trong phòng. Nếu như có ai đó có hành 
động sờ vào vùng mặc đồ lót, các con hãy tránh và kể cho bố mẹ và cô giáo 
nghe.
Ví dụ: Ở chủ đề " Bản thân" tôi cho trẻ tìm hiểu khám phá các bộ phận trên cơ 
thể bé, giáo dục trẻ những bộ phận không được ai động đến ngoài bố mẹ, bà, bác 
sỹ khi có bố mẹ. Trẻ trả lời chính xác các bộ phận trên cơ thể, việc trả lời thuật 
ngữ " Vùng kín " chính xác cũng là một cách để bảo vệ trẻ.
 ( Tranh minh họa bộ phận nhậy cảm trên cơ thể trẻ)
Ví dụ: Trong giờ ngủ: Tôi cho trẻ lớp tôi ngủ nam một dãy, nữ một dãy, việc 
này vừa giáo dục giới tính cho trẻ và hình thành kỹ năng an toàn cho bản thân.
 ( Hình ảnh trẻ nằm ngủ )
 Ngoài ra tôi còn dạy trẻ học cách bảo vệ bản thân theo" quy tắc 5 ngón 
tay" vô cùng đơn giản và dễ thuộc.
 - Ngón cái gần nhất tượng trưng cho những người thân ruột thịt trong gia 
đình như; Ông bà, bố mẹ, anh chị em ruột. Bé có thể ôm thơm hoặc cho họ ôm, 10
một số người có vai trò quan trọng trong việc điều hành giao thông, cách sang 
đường hay cách đi qua ngã ba, ngã tư.
Ví dụ: Trong hoạt động ngoài trời, tôi cho trẻ thực hành tham gia giao thông, 
qua trò chơi này hình thành cho trẻ kỹ năng an toàn khi tham gia giao thông, trẻ 
luôn ghi nhớ đèn đỏ thì dừng, đèn vàng chờ đợi, đèn xanh mới đi, khi đi bộ đi 
trên vỉa hè và làn đường dành cho người đi bộ đặc biệt không chơi đùa ngoài 
lòng đường.
 Lồng ghép vào hoạt động trò chuyện, hoạt động ngoài trời, hoạt động học 
dạy trẻ đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe máy, và không thò đầu, thò tay ra 
ngoài khi đi ô tô, tàu thuyền.
Ví dụ: Trong hoạt động làm quen văn học. Tôi cho trẻ đóng kịch truyện " Qua 
đường" để giáo dục trẻ 
 4.3.Biện pháp 3: Giáo dục kỹ năng bảo vệ bản thân qua bài tập trắc 
nhiệm và video tình huống.
 Trẻ mầm non chưa biết đọc nên hình ảnh trực quan là cách trẻ tiếp cận với 
vấn đề một cách nhanh nhất và ghi nhớ lâu cũng được hình thành. Vì vậy việc 
tạo ra các bài tập trắc nhiệm bằng hình ảnh, video trực tiếp để trẻ tư duy, suy 
luận tìm ra cách giải quyết là vô cùng cần thiết đối với trẻ 5- 6 tuổi.
Ví dụ: Ở chủ đề " bản thân " tôi cho trẻ làm bài tập trắc nhiệm như sau: Con hãy 
nhìn và gạch chéo những hành động gây nguy hiểm cho bản thân hay con hãy 
khoanh tròn những hành động đúng. Sau khi trẻ thực hiện tôi hỏi trẻ tại sao lại 
gạch chéo hành động đi theo ném cát vào mặt nhau, ngậm bút vào miệng, dùng 
que gậy đánh nhau và tại sao các con lại khoanh tròn hình ảnh trẻ đến gặp chú 
công an khi bị lac, không đi theo người lạ, không cho bạn sờ vào vùng kín... Mỗi 
trẻ đều có cách giải thích riêng của mình nhưng tôi rất vui khi các con đã giải 
thích đúng, qua đó tôi thấy trẻ lớp mình đã hiểu nên làm gì để bảo vệ bản thân 
và không có những hành động gây nguy hiểm cho bản thân và người khác.
 Để trẻ khắc sâu hơn tôi cho trẻ xem các đoạn video có các tình huống sau:
 + Video 1: Quay lại đoạn video có 1 trẻ đang chơi ngoài cổng có người lạ 
xuất hiện cho kẹo, bánh và rủ trẻ đi cùng. Bạn nhỏ đã từ chối không lấy, bất ngờ 
người lạ tiến đến và kéo tay bạn nhỏ đi. Bạn nhỏ sợ quá hét lên " Cứu con với, 
cứu con với" người nhà liền chạy ra và người lại lên xe đi mất.
Sau khi cho trẻ xem tôi cho trẻ nhận xét về cách giải quyết của bạn nhỏ trong 
đoạn video. Nếu là các con, các con sẽ xử lí như thế nào?
 ( Hình ảnh không nhận quà từ người lạ)