Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

 MỤC LỤC
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
 I Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 3
 II Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 6
 III Đối tượng nghiên cứu................................................................................. 6
 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I Cơ sở lý luận.............................................................................................. 7
 II Cơ sở thực tiễn.............................................................................................. 7
 1 Thuận lợi..................................................................................................... 7
 2 Khó khăn..................................................................................................... 8
 III Các biện pháp thực hiện: 
 1 Biện pháp 1: Giúp cho trẻ có môi trường giao tiếp tốt . 11
 2 Biện pháp 2: Động viên khích lệ để trẻ có kỹ năng giao tiếp tốt .. 14
 3 Biện pháp 3: Dùng các tình huống cú trong thực tế để giúp trẻ trải 15
 nghiệm và học kỹ năng sống .
 4 Biện pháp 4. Rèn kỹ năng sống thông qua sử dụng đồ dùng dạy học ... 17
 5 Biện pháp 5: Giáo viên phối kết hợp với phụ huynh  21
 IV Kết quả ..................................................................................................... 24
 PHẦN III. KẾT LUẬN
 I BÀI HỌC KINH NGHIỆM ... 25
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
 I. Lý do chọn đề tài: 
 Kỹ năng sống là một tập hợp các kỹ năng mà conngười có được thông qua giảng dạy 
hoặc kinh nghiệm trực tiếpđược sử dụng để xử lý những vấn đề, câu hỏi thường gặp 
trong cuộc sống hàng ngày của con người
 Tổ chức Y tế thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là”khả năng thích nghi 
và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách 
thức của cuộc sống hàng ngày. Cũng theo WHO, kỹ năng sống được chia thành 2 loại 
là kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng cá nhân, lĩnh hội và tư duy, với 10 yếu tố như: tự 
nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp, ứng xử với người khác, 
ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư duy bình luận và 
phê phán, cách quyết định, giao tiếp hiệu quả và cách thương thuyết. Trước những cơ hội và thách thức đó đất nước đang cần có những con người mới, 
xã hội chủ nghĩa với những cá tính thông minh, năng động, sáng tạo.
 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một phần quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ, 
đó là khâu đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ đặc biệt là lứa tuổi mầm non.
 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ đang được ngành giáo 
dục triển khai và thực hiện khá tốt trong trường mầm non .Tùy theo lứa tuổi, các cháu 
sẽ được bắt đầu làm quen với các kỹ năng như giao tiếp, thích nghi, khám phá thế giới 
xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng tạo niềm vui, tự bảo mình, kỹ năng 
làm việc nhóm, và kỹ năng tự quyết một số tình huống phù hợp với lứa tuổi.
 Những bài học với những yêu cầu khác nhau sẽ được các cô giáo thực hiện ở từng 
lứa tuổi để các cháu có thể tiếp thu và thực hiện. Ví dụ ở lứa tuổi trẻ mẫu giáo sẽ được 
học các kỹ năng chào hỏi, lễ phép với người lớn, biết cám ơn và xin lỗi. Một số kỹ năng 
tự phục vụ như tự xúc ăn, tự uống nước, tự mặc áo quần và một số kỹ năng vệ sinh cá 
nhân đơn giản như rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Kỹ năng 
khám phá thế giới như nhận biết và cách gọi tên đồ dùng cá nhân, đồ dùng trong gia 
đình, cách nhận biết sự việc, các mối quan hệ gần gũi với trẻ trong cuộc sống.Lớn lên 
thêm một chút, các cháu được học về kỹ năng bảo vệ mình như tránh xa các nơi nguy 
hiểm, bảo vệ môi trường, vệ sinh răng miệng, cơ thể, kỹ năng tự phục vụ mình như tự 
mặc quần áo, xếp áo quần và để đúng nơi qui định Các kỹ năng làm việc nhóm và giải 
quyết các tình huống đơn giản trong cuộc sống. Lý thuyết luôn đi đôi với thực hành 
thông qua nhiều hoạt động hỗ trợ được tổ chức theo một thời khóa biểu nhất định hàng 
tuần trong chương trình giáo dục, khiến cho trẻ cảm thấy hứng thú với bài học theo 
phương pháp học mà chơi, chơi mà học.
 Kỹ năng sống là một yếu tố quan trọng điều khiển ý thức và hành vi của con người. 
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non sẽ mang lại cho các cháu rất nhiều lợi ích về 
mặt sức khỏe, giáo dục và cả văn hóa xã hội, giúp các cháu sớm có một cơ thể cường 
tráng, lành mạnh về trí tuệ cũng như thể lực, sớm có ý thức và khả năng thích nghi với 
cuộc sống, làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến những điều lành mạnh cho 
chính mình cũng như cho cộng đồng.
 Giáo dục 3 năm đầu đời, đặc biệt là lứa tuổi 5- 6 tuổi có ý nghĩa cho cả cuộc đời. 
Giáo dục mầm non là những viên gạch đầu tiên có ý nghĩa hết sức quan trọng cho những 
năm tiếp theo và cả cuộc đời của bé. 
 Vì vậy, trong mục tiêu giáo dục đào tạo ghi rõ hình thành cho trẻ những cơ sở ban 
đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển - Nhà trường đã tạo điều kiện cho tham gia các lớp bồi dưỡng về kỹ năng sống, kỹ 
năng giao tiếp cho giáo viên
 - Được sự giúp đỡ của tổ chuyên môn và đồng nghiệp cùng lớp đã giúp chuyên môn 
của tôi vững vàng hơn.
 - Giáo viên nắm được đặc điểm sinh lý trẻ, và phương pháp để dạy trẻ.
 - Giáo viên có khả năng về giao tiếp
 - Trẻ đồng đều về độ tuổi, đa số đó học qua mẫu giỏo nhỡ
 2. Khó khăn:
 - Trẻ mẫu giáo của lớp còn ở trong nhiều hoàn cảnh gia đình khác nhau,nhà gần 
chợ, gần hàng nước, một số trẻ còn hiếu động.
 - Phụ huynh nhiều người ở nhiều môi trường khác nhau, trình độ dân trí không đồng 
đều nên nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế, có phụ huynh thì chiều con quá 
mức thích gì có nấy, cũng có phụ huynh do công việc bộn bề kiếm sống, có điều kiện về 
kinh tế nên giao hẳn việc chăm sóc giáo dục con cái cho người giúp việc. 
 Việc đưa trẻ đến trường mầm non chưa được chú trọng còn để trẻ ở nhà chơi tự do, 
tiếp xúc với môi trường chưa lành mạnh mà trẻ mầm non trẻ đang ở độ tuổi tập ăn,tập 
nói...
 Trẻ mầm non ban đầu trẻ chưa biết kính trọng, thưa gửi lễ phép còn trả lời trống 
không với người lớn tuổi với bạn bè với cô giáo.
 *Trước thực trạng đó là một giáo viên mầm non, người trực tiếp chăm sóc, giáo dục 
trẻ, tôi không thể không suy nghĩ và nhận thấy rằng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 
mẫu giáo hiện nay đang là vấn đề bức xúc, là việc làm cần thiết có vai trò to lớn trong 
việc giáo dục toàn diện cho trẻ mẫu giáo. 
3. Khảo sát : Những kỹ năng cơ bản đầu tiên của trẻ MN là : 
Nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non rất đơn giản và gần gũi. Đó là: 
 v. Sự hợp tác, tự kiểm tra, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao 
 tiếp.
 v. Học cách có được những mối liên kết mật thiết với các bạn khác trong lớp, 
 biết chia sẽ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày và diễn đạt được ý của mình trong 
 nhóm bạn. - Chào ba mẹ - chào ra sao?
 Hoặc KN giao tiếp: trẻ chưa biết xưng hô như thế nào đối với người mới gặp chẳng 
qua là chào hỏi qua lệnh của người lớn
 3)Trong quá trình “sai vặt” trẻ;
 Nên giao việc vặt cho trẻ từ khi trẻ bắt đầu vào năm học
 * Hạn chế:
 - Một số GV làm sẵn cho trẻ
 - Chia cơm, kê bàn ghế sẵn hoặc bé nào làm được GV gọi mãi.(VD)
 *Thông qua thực tế, tôi đã tiến hành khảo sát như sau: 
 Số TT Nội dung khảo sát Đạt Chưa đạt
 1 Tự tin 15 trẻ (37,5%) 25 trẻ (62,5%)
 2 Hợp tác 17 trẻ (42,5%) 23 trẻ (57,5%)
 3 Tò mò 20 trẻ (50%) 20 trẻ (50%)
 4 Giao tiếp 19 trẻ (47,5%) 21 trẻ(52,5%)
 5 Thực hành 16 trẻ(40%) 24 trẻ (60%)
 II.CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
 *Biện pháp 1: Giúp cho trẻ có môi trường giao tiếp tốt: 
 - Tạo môi trường giao tiếp và dạy cho trẻ biết chào hỏi ngay từ khi mới đi học biết 
chào cô giáo và chào ông bà bố mẹ.
 - Dạy cho trẻ biết cảm ơn và xin lỗi khi có bạn hay người lớn giỳp trẻ 
 Có nghĩa là trong tất cả mọi hoạt động của trẻ, mỗi giáo viên MN luôn phải dùng 
nhiều tình huống để đưa trẻ vào các hoạt động và dạy trẻ kỹ năng ứng xử phự hợp.
 Ví dụ: Trong lớp, “Có bạn Đỗ Đức Anh khi tới lớp không chào cô và cô đã mời một 
bạn rất ngoan biết chào cô to khi vào lớp để minh họa cho Đức Anh,cô giáo còn khen 
bạn đó trước lớp và dạy bạn Đức Anh cũng sẽ chào cô khi vào lớp giống bạn để được 
cô và các bạn khen.
 Ta có thể nhận thấy rằng việc học kỹ năng sống là quá trình gồm: nghe, nói là một 
thể không tách rời và được bắt đầu từ khi trẻ mới sinh ra. Do đó mà việc sử dụng ngôn 
ngữ để giao tiếp với trẻ cũng có ý nghĩa lớn đối với việc phát triển kỹ năng sống ở 
trẻ.Trong cuộc sống, người lớn đôi khi đã sử dụng nhiều câu nói và hành động không 
tốt để cho trẻ bắt chước,và đôi khi trẻ còn học lẫn nhau. VD: Khi người lớn đi về mà 
không chào hỏi người già trong gia đình thì đấy cũng là một lần trẻ nhìn thấy và bắt 
chước. Hay như bạn trong lớp nói bậy và trẻ học theo rất nhanh. Như ở lớp tôi đầu năm Tạo môi trường cho trẻ làm quen với các kỹ năng biểu diễn Trẻ học kỹ năng lễ giáo: Đưa và nhận bằng hai tay
Trẻ thảo luận về kỹ năng tôn trọng, chăm chú nghe người đối diện 
 Trẻ học nói lời cảm ơn khi được nhận quà
 Kỹ năng chia sẻ, hòa mình với các bạn
 Việc dạy hành động cho trẻ quá đơn giản: nhặt một cọng rác, nói một câu xin 
lỗi, một câu cám ơn, nhận biết những hành động, nơi chốn và con người có thể gây 
nguy hại cho trẻNhưng để trẻ hiểu được ý nghĩa của các hành động trên và thực 
 Kỹ năng phân biệt hành vi đúng- sai qua tranh ảnh.
 Thực hiện hành vi đúng khi đi thăm vườn hoa
 Các tranh, ảnh đưa ra để trẻ quan sát các tình huống phải to rõ ràng và phải đẹp và 
là tình huống gần gũi với trẻ. 
 Thực hành kỹ năng ngồi trên xe an toàn
 * Biện pháp 5: Giáo viên phối kết hợp với phụ huynh :
 - Thông qua bảng tuyên truyền để cha mẹ trẻ nắm được các nội dung giáo dục kỹ 
năng sống ở lớp từ đó cùng giáo viên thường xuyên giáo dục trẻ tại nhà.
 - Thường xuyên trao đổi tình hình học tập, vui chơi của trẻ tạ lớp với cha mẹ trẻ, 
thông qua giờ đón, trả trẻ và nắm bắt tình hình của trẻ tại gia đình để từ đó phụ huynh 
cùng cô giáo rèn trẻ một số kỹ năng còn yếu.
 - Động viên phụ huynh cho trẻ tham gia vào các hoạt động tham quan, dã ngoại do 
nhà trường tổ chức như; Thành phố hướng nghiệp Kisd City, Bưu điện Hà Nội, Làng 
gốm cổ truyền Bát Tràngđể trẻ có cơ hội thể hiện các kỹ năng sống trong các hoạt 
động nhóm, giao lưu với các bạn lớp khác, với các em bé trong trườngcũng như cách 
xử lý các tình huống xảy ra trong suốt buổi tham quan như:
 + Trời mới mưa, sân tượng đài Lý Thái Tổ còn ướt, chẳng may một em bé bị ngã, 
trẻ nhìn thấy đã chạy lại đỡ em dậy và lau giúp em 
 + Trước khi xếp hàng chụp ảnh, cô đưa ra tình huống: Lớp mình có nhiều bạn cao, 
thấp khác nhau, muốn không bạn nào bị che lấp thì làm thế nào? Trẻ biết trả lời: Nhường 
cho bạn thấp hơn đứng trước, bạn cao hơn đứng sau.
 + Khi bỏ thư vào hòm thư, lớp có bạn An thấp, không với tới được, một số bạn cao 
hơn đã xung phong giúp đỡ bạn