Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục Âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

 Một số biện pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non
 PHẦN A : ĐẶT VẤN ĐỀ
 Bạn thử hỏi mọi người xem hồi mẫu giáo cô dạy bài hát gì? Chắc chắn câu 
trả lời sẽ là: Ba thương con, Bà ơi bà, Con cò bé bé hay Bé bé bằng bông...Mặc dù 
tên bài hát có thể không chính xác nhưng lời ca và giai điệu thì không thể nào khác 
đi được. Điều đó chứng tỏ rằng những ca khúc được học trong trường mầm non 
luôn in đậm trong ký ức mỗi người mà không bao giò phai nhạt. Và với bản thân 
tôi, những ca khúc đó có lẽ trong suốt cuộc đời tôi cũng không thể quên. Tôi mới 
nhận ra rằng, những ca khúc đi cùng năm tháng không chỉ có ca khúc cách mạng 
thời chiến, mà còn có cả những khúc ca hồn nhiên trong trẻo, chứa đầy kỷ niệm 
tuổi thơ. Những tình cảm yêu thương giữa những người thân trong gia đình, giữa 
con người với con người trong từng bài hát theo ta một cách thầm lặng mà gắn bó 
sâu sắc. Và giờ đây khi đã là một giáo viên mầm non tôi mới biết âm nhạc là một 
phần không thể thiếu trong tâm hồn trẻ thơ.
 Qua nhiều năm học tập và chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, đặc 
biệt là chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo lớn, tôi nhận thức sâu sắc âm nhạc là một 
trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực cảm xúc, tưởng tượng, sáng 
tạo, tập trung chú ý, khả năng diễn tả hứng thú của trẻ. Khác với các loại hình nghệ 
thuật khác như hội họa, văn học, điện ảnh,, âm nhạc không hoàn toàn xác định 
rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, 
cường độ, nhịp độ, hòa âm, tiết tấu cùng với thời gian đã thu hút, hấp dẫn, làm 
thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. Âm nhạc là phương tiện nhận thức thế giới 
xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm
 Qua nhiều năm chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, đặc biệt là chăm 
sóc giáo dục trẻ mẫu giáo lớn, tôi nhận thức sâu sắc âm nhạc là một trong những 
loại hình nghệ thuật phát triển năng lực cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, tập trung 
chú ý, khả năng diễn tả hứng thú của trẻ. Khác với các loại hình nghệ thuật khác 
như hội họa, văn học, điện ảnh,, âm nhạc không hoàn toàn xác định rõ những 
hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp 
độ, hòa âm, tiết tấu cùng với thời gian đã thu hút, hấp dẫn, làm thỏa mãn nhu cầu 
tình cảm của trẻ. Âm nhạc là phương tiện nhận thức thế giới xung quanh, phát triển 
lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm.Ở lớp mẫu giáo lớn của tôi, đa số trẻ 
biết cảm nhận và thể hiện đúng với giai điệu của bài hát song khả năng còn bị hạn 
chế. Trong chương trình học có các bài vận động, có các bài múa minh hoạ yêu cầu 
trẻ phải làm theo mẫu của cô, vì còn bị hạn chế trong việc thể hiện cảm xúc của 
mình nên trẻ vận động chưa tốt, chưa đạt yêu cầu. 
 Thực tế hiện nay, địa phương là nơi có kinh tế phát triển mạnh, là một 
trung tâm kinh tế lớn của Huyện Gia lâm. Vì vậy, trẻ được tham gia các trò chơi 
điện tử trên máy tính, được tiếp xúc với nhiều nét văn hóa hiện đại, đó là một thực 
tế cần quan tâm. Nhân dân địa phương chủ yếu tham gia kinh doanh nên việc chăm 
sóc giáo dục con cái chưa thực sự được quan tâm, trẻ được giao cho các bà, các cô 
 2 Một số biện pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non
 PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I/NỘI DUNG LÝ LUẬN:
 Âm nhạc là loại hình nghệ thuật xuất hiện rất sớm trong lịch sử loài người, 
nó gắn bó với con người và trở thành nhu cầu không thể thiếu. Âm nhạc phản ánh 
cuộc sống con người bằng những hình tượng âm nhạc. Âm nhạc còn phản ánh niềm 
vui, nỗi buồn, khát vọng, ước mơ của con người.
 Đối với trẻ mầm non, âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng. Âm nhạc là 
phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ 
giao tiếp, trao đổi tình cảm, âm nhạc của trẻ là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Trẻ có 
thể tiếp nhận âm nhạc từ lúc còn trong nôi. Những lời ru của bà, của mẹ, những câu 
hát mộc mạc, gần gũi đã nuôi lớn tâm hồn trẻ thơ của trẻ. Tình yêu gia đình, quê 
hương cũng lớn lên từ tiếng hát, lời ru đó. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, ngây thơ trong 
sáng nên rất dễ tiếp xúc với âm nhạc. Thế giới âm nhạc muôn màu, muôn sắc tạo 
điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện: thể chất, trí tuệ, tình cảm, đạo đức, thẩm 
mĩ,...
 Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Âm nhạc tác động 
đến con người ngay từ khi còn nằm trong nôi khi được nghe tiếng ru à ơi của bà 
của mẹ. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm 
nhạc là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ. Âm nhạc được coi là công cụ hữu hiệu, 
một phương tiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Âm nhạc phản ánh cuộc sống 
con người bằng những hình tượng âm nhạc. Âm nhạc còn phản ánh niềm vui, nỗi 
buồn, khát vọng, ước mơ của con người. 
 Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ 
môn nghệ thuật hết sức gần gũi đối với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là 
nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết 
thực cho các hoạt động khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời 
với công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
 Giáo dục âm nhạc cho trẻ trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu 
âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: 
ca hát, vận động, nghe nhạc, chơi trò chơi...Đặc biệt với trẻ 5 tuổi, giáo dục âm 
nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc dần hình thành 
trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước đầu giúp 
trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn 
giản.
 Thực tế cho ta thấy rằng: Trẻ em ở lứa tuổi Mẫu giáo rất nhạy cảm đối với âm 
nhạc. Trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động có âm 
nhạc. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức thẩm mỹ cho 
trẻ, là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Giáo dục âm 
nhạc còn hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con 
người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể: Đó là 
 4 Một số biện pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non
nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động ( vỏ nguyên vật liệu phế thải, tranh ảnh, bìa lịch, 
vải vụn), thường xuyên trao đổi với cô về việc học tập, vui chơi của trẻ
 Bản thân tôi thường xuyên được dự những buổi tập huấn, kiến tập hơn nữa 
đã nhiều năm được phân công dạy khối lớn liên tục, được trải nghiệm thực tế trên 
lớp với trẻ, đồng thời được tham gia học hỏi kinh nghiệm qua bạn bè, đồng nghiệp 
nên tôi đã học được một số kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy.
 Tôi và giáo viên cùng nhóm là giáo viên trẻ, năng động, đạt chuẩn, nắm 
vững phương pháp các bộ môn, có khả năng thiết kế các giáo án điện tử, biết khai 
thác tài nguyên mạng.
 Bản thân có tinh thần học hỏi và yêu nghề mến trẻ.
 b. Khó Khăn:
 Diện tích phòng học còn chật chội nên chưa đủ không gian cho trẻ hoạt 
động.
 Khả năng ghi nhớ của trẻ nhanh nhưng cũng nhanh quên.
 Thời gian học ngắn, một năm chỉ có 35 tiết, mỗi tuần chỉ có 1 buổi 30-35 
phút học 
 Tuy trẻ cùng trong một lứa tuổi nhưng nhận thức, kỹ năng lại không đồng 
đều.
 Các hình thức tổ chức tiết học và trò chơi củng cố kiến thức kỹ năng cho trẻ 
còn nghèo nàn, chưa thu hút được trẻ tích cực tham gia hoạt động
 Vẫn còn một số phụ huynh chưa thật sự coi trọng ngành học mầm non nên 
chưa kết hợp với giáo viên để rèn trẻ....
 Đứng trước những thuận lợi và khó khăn như vậy, để thực hiện tốt nhiệm vụ 
giáo dục trẻ nói chung và yêu cầu của hoạt động học làm quen với âm nhạc nói 
riêng, ngay vào đầu năm học khi học sinh đã ổn định, tôi tiến hành khảo sát học 
sinh để nắm bắt khả năng nhận thức về các kỹ năng âm nhạc của trẻ trong lớp. 
 3. Khảo sát thực tế:
 Ở lớp mẫu giáo lớn của tôi, đa số trẻ biết cảm nhận và thể hiện bài hát song 
khả năng còn bị hạn chế. Tai nghe nhạc của trẻ chưa chuẩn nên hát còn nhầm từ, 
sai từ, lệch giai điệu hoặc nhịp điệu. Khi vận động trẻ thường nhầm lẫn giữa các 
loại tiết tấu. Kỹ năng chơi trò chơi của trẻ còn chậm. Trẻ chưa mạnh dạn tự tin khi 
tham gia biểu diễn. Trong chương trình học có các bài vận động, có các bài múa 
minh hoạ yêu cầu trẻ phải làm theo mẫu của cô, vì còn bị hạn chế trong việc thể 
hiện cảm xúc của mình nên trẻ vận động chưa tốt, chưa đạt yêu cầu. Qua khảo sát 
trẻ tôi thấy được kết quả như sau: tổng số 35 cháu
 Số trẻ đạt Số trẻ chưa đạt
 Các tiêu chí
 SL % SL %
1. Khả năng cảm thụ âm nhạc 15 43 20 57
2. Kỹ năng biểu diễn tác phẩm âm nhạc 15 43 20 67
 6 Một số biện pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non
 thể hiện cá tính cũng - Dạy trẻ một số bài hát ngoài chương trình 
 như năng khiếu của mọi lúc mọi nơi để trẻ có nhiều cảm nhận 
 bản thân. khác nhau đối với từng thể loại âm nhạc.
 - Ôn luyện các kỹ năng đã học mọi lúc mọi 
 nơi.
 Trẻ có nề nếp , kỹ - Dạy trẻ cách biểu diễn đối với từng thể loại 
 năng ổn định. Năng âm nhạc.
 Giai đoạn 3: 
 động hơn trong các - Cho trẻ làm quen với một số loại nhạc cụ 
 tháng 12, 1
 hoạt động học và thông qua các trò chơi âm nhạc.
 chơi.
 Trẻ có kỹ năng - Tổ chức cho trẻ được chơi nhiều trò chơi 
 thành thục đối với âm nhạc để rèn luyện kỹ năng cũng như 
 Giai đoạn 4: 
 các môn học, biết củng cố năng lực biểu diễn cho trẻ.
 tháng 2, 3
 làm theo cách riêng 
 của mình.
 Trẻ đã hình thành ổn - Tổ chức cho trẻ được ôn luyện các kỹ năng 
 định kỹ năng hát, đã học, tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ 
 vận động, trò chơi. trong những giờ ngoài hoạt động chung. 
 Giai đoạn 5: 
 Có sáng tạo riêng Cho trẻ được tập một số bài dân vũ đơn giản
 tháng 4, 5
 trong thể hiện, có sự 
 biểu cảm đối với 
 người xem.
 Với việc lập ra cho mình kế hoạch chi tiết cụ thể như trên tôi cảm thấy việc 
phân bố thời gian dành cho dạy âm nhạc cho trẻ đồng đều hơn, không bị chồng 
chéo trong rèn kỹ năng âm nhạc cũng như kỹ năng các môn học khác. Vừa tạo điều 
kiện cho việc dạy của cô, vừa giúp trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng hơn và đầy đủ 
hơn. Nó còn giúp tôi có thời gian hợp lý rèn luyện kỹ năng các môn học khác cho 
trẻ.
 1. 2 : Lựa chọn đề tài phù hợp với từng chủ điểm giáo dục ở trường 
mầm non
 Với trẻ mẫu giáo lớn khả năng âm nhạc tốt hơn so với những trẻ ở lứa tuổi 
khác vì vậy những đề tài âm nhạc đưa vào dạy trẻ có thể phong phú và khó hơn. 
Việc này đồng nghĩa với việc các hình thức thể hiện của trẻ khi tham gia học và 
chơi sẽ hấp dẫn hơn. Qua việc khảo sát trẻ tôi thấy kết quả đạt được là chưa cao. 
Do vậy tôi cần có nhiều biện pháp cụ thể sát thực hơn để dạy trẻ. Đề tài đưa vào 
dạy trẻ cũng rất quan trọng, vừa phải đảm bảo tính đa dạng trong tác phẩm, vừa 
phải đảm bảo mức độ tiếp thu của trẻ. Tôi đã nghiên cứu và chọn lựa một số tác 
phẩm âm nhạc, trò chơi, ...vừa sức với trẻ nhưng cũng đảm bảo yếu tố mới mẻ và 
hấp dẫn. Những tác phẩm tôi lựa chọn có ngôn từ và giai điệu trong sáng phù hợp 
với lứa tuổi của trẻ, đồng thời có tác dụng giáo dục trẻ tình yêu quê hương, yêu gia 
 8