Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào Lớp 1

 “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”
lớn trong xã hội phát triển. Vì thế mà giáo dục có nhiệm vụ cốt lõi trong việc 
bảo đảm chất lượng và đòi hỏi việc giáo dục phải đáp ứng được nhu cầu ngày 
càng cao của xã hội. Các nhà giáo dục của nước ta đã đặt ra mục tiêu rằng: phải 
đào tạo nhân lực và nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội. Đó là con 
người phát triển toàn diện, có năng lực và trí tuệ. Cấp học đầu tiên trong hệ 
thống quốc dân là cấp học mầm non phải chuẩn bị đầy đủ cho trẻ trước khi bước 
vào trường tiểu học. Từ lúc lọt lòng cho đến 6 tuổi là một quãng đời có tầm quan 
trọng đặc biệt trong quá trình phát triển chung của trẻ em. Đúng như L.N. Tôi đã 
nhận định khi nhấn mạnh ý nghĩa của thời kỳ đó, rằng “Tất cả những cái gì mà 
đứa trẻ sẽ có sau này khi trở thành người lớn đều thu nhận được trong thời thơ 
ấu. Trong quãng đời còn lại những cái mà nó thu nhận được chỉ đáng một phần 
trăm những cái đó mà thôi”. Vào lớp 1 là một bước đi quan trọng trong đời 
sống của đứa trẻ. Từ chơi tự do, thoải mái ở tuổi mầm non, nay bước vào lớp 1, 
trẻ như bước sang một giai đoạn hoàn toàn mới. Nó được xem như là một cột 
mốc quan trọng cuộc đời của trẻ mà cụ thể hơn là một cột mốc ý nghĩa trong 
những năm tháng trẻ ở trường tiểu học. Trẻ sẽ bước sang một chế độ học tập 
hoàn toàn bắt buộc, chặt chẽ và nghiêm khắc. Đây chính là một bước ngoặc đầy 
thử thách với trẻ. Nhận thức được vấn đề trên, các trường mầm non cần phải 
chuẩn bị cho các cháu tâm thế, trí tuệ, khả năng giao tiếp, kỹ năng học tập... tạo 
điều kiện thuận lợi cho các cháu khi bước chân vào lớp 1. Sự thành công hay 
không từ những bước đầu tiên ở lớp một thực sự có ảnh hưởng lớn đến việc học 
tập sau này của trẻ. Nếu không chuẩn bị cho trẻ thích ứng với những thay đổi 
mới ở lớp 1 thì việc học tập của trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn, trở ngại, sẽ trở nên 
nặng nề hơn và không đạt được kết quả như mong muốn. Từ những lí do trên, 
tôi thiết nghĩ cần phải tìm hiểu thực trạng về việc chuẩn bị cho trẻ đến trường để 
tìm hiểu sâu hơn về việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Chính vì lý do ấy tôi đã 
chọn đề tài: “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1".
 Trong những năm được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn tôi đã nghiên 
cứu, tìm hiểu từ đó tôi rút ra một số biện pháp cụ thể để áp dụng vào thực tế lớp 
mình nhằm giúp trẻ có một tâm thế vững vàng bước vào lớp 1. Trẻ cần được 
chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đi học hay còn gọi là “độ chín mùi” một cách hoàn 
thiện nhất 
 2. Mục đích nghiên cứu:
 Mục đích tôi nghiên cứu: "Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 
tuổi vào lớp 1" nhằm giúp cho trẻ 5 tuổi được học một cách bài bản, đúng 
chương trình, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi để giúp các em tự tin, 
vui vẻ, có hứng thú, ham thích đi học. Nâng cao nhận thức cho bản thân, đồng 
 2/21 “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”
 PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận.
 Trong mỗi giai đoạn phát triển trẻ đều mang những đặc điểm đặc trưng 
Việc chuyển từ giai đoạn này sang giai đoạn khác là một sự chuyển biến mang 
tính nhảy vọt có sự biến đổi cả về chất và lượng. Sự phát triển ở một giai đoạn 
nhất định vừa là kết quả của giai đoạn trước đó vừa là tiền đề cho bước phát 
triển của giai đoạn tiếp theo. Nếu trẻ được phát triển tốt ở giai đoạn này cũng 
chính là sự chuẩn bị tốt cho giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên không phải trẻ em 
nào cũng dễ dàng thích nghi được vào bước ngoặc này là một sự kiện quan trọng 
khiến các bậc cha mẹ và các nhà giáo dục cần phải quan tâm. Một mặt là để giúp 
trẻ hoàn thiện những thành tựu trong suốt thời kỳ mẫu giáo, mặt khác tích cực 
chuẩn bị cho trẻ có đủ điều kiện để thích nghi với cuộc sống ở trường phổ thông 
với hoạt động chủ đạo là hoạt động học tập.
 Để vào lớp 1, trẻ cần phải được chuẩn bị tâm lý sẵn sàng. Bởi vì đối với 
trẻ mầm non đang từ cuộc sống thoải mái về thời gian cũng như tinh thần, 
chuyển sang giai đoạn mới- nơi học tập được xem là hoạt động chủ đạo là một 
việc không hề đơn giản với trẻ. Nhiều trẻ sẽ bỡ ngỡ, gặp không ít khó khăn với 
sự thay đổi này. Vì vậy nhiều phụ huynh đã chọn giải pháp là trang bị cho con 
thật nhiều tri thức cho việc đọc, viết, làm toán để khi nhập học hạn chế việc con 
mình không theo kịp các bạn. Mà họ đâu biết rằng trang bị cho con như thế 
tưởng chừng là có lợi nhưng thực ra là ngược lại. Vì vậy giải pháp đúng đắn và 
cần thiết nhất để chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là chuẩn bị toàn diện cho trẻ về các 
mặt: phát triển thể chất, trí tuệ, ngôn ngữ, một số kỹ năng cần thiết.
 2. Cơ sở thực tiễn:
 Bộ giáo dục đã ban hành chương trình giáo dục mầm non và phổ cập giáo 
dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, đó chính là sự chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Dù 
trường mầm non và tiểu học có nhiều khác biệt nhưng trẻ đến trường mầm non 
đã quen với giờ giấc, thực hiện các hoạt động theo quy định, hướng dẫn của giáo 
viên. Qua quá trình thực hiện, với vai trò là giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi 
nhận thấy mình phải tìm biện pháp cụ thể để chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 nhằm 
thực hiện mục đích đầu tiên là chương trình giáo dục mầm non và hoàn thành 
chương trình phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi là rất cần thiết.
 Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công tác giảng dạy, tôi nhận thấy một 
số giáo viên chưa thật sự đầu tư vào bài dạy, chưa bám sát chương trình giáo 
dục mầm non. Các hoạt động trong ngày chưa được tổ chức đều đặn,  làm ảnh 
 4/21 “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”
 Nhiều phụ huynh vẫn còn quan niệm sai lệch, họ cho rằng chuẩn bị cho 
con vào lớp 1 là chuẩn bị cho con biết đọc, biết viết, biết làm toán,Nhiều phụ 
huynh vì quá nôn nóng, lo lắng đã cho con đi học thêm chương trình lớp 1. Họ 
chưa thấy được tầm quan trọng của việc chuẩn bị những kiến thức, kỹ năng cần 
thiết để giúp trẻ vào lớp một một cách vững vàng, tự tin, chưa phối hợp cùng với 
cô giáo trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp một.
 * Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài.
 Qua điều tra thực tế của trẻ trong lớp tôi, tôi nhận thấy kết quả khảo sát 
trước khi thực hiện đề tài như sau:
 Bảng 1: Số liệu khảo sát lần 1
 Đạt Chưa đạt
 TT Số trẻ Nội dung Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
 Trẻ % Trẻ %
 1 Trẻ hứng thú đi học 23 76,7 7 23,3
 2 Khả năng về ngôn ngữ 14 46,7 16 53,3
 3 Khả năng về nhận thức 12 40 18 60
 4 Khả năng về thể lực 14 46,7 16 53,3
 5 Khả năng về thẩm mỹ 10 33,3 20 66,7
 N = 30
 Có một số kỹ năng cần thiết 
 6 15 50 15 50
 trong sinh hoạt, học tập
 Khả năng định hướng trong 
 7 11 36,7 19 63,3
 không gian, thời gian
 Hiểu biết về thế giới xung 
 8 15 50 15 50
 quanh
 Từ kết quả khảo sát và đánh giá thực trạng như trên, là một giáo viên 
mầm non biết được nội dung và yêu cầu học tập của học sinh ngày càng cao và 
căng thẳng hơn .Vì vậy việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp một là vô cùng quan trọng, 
tạo cho trẻ một tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp một một cách tự tin 
và tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả nhất.
 Xuất phát từ những lý do trên, với nhiều năm liên tục dạy lớp mẫu giáo 5 
tuổi, tôi đã rút ra một số biện pháp để áp dụng vào thực tế lớp đang giảng dạy 
nhằm giúp trẻ có một tâm thế để bước vào lớp một một cách hoàn thiện nhất. Vì 
vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào 
lớp 1”
 6/21 “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”
từ trước xuống dưới ra sau đồng thời chân hơi khuỵu gối dùng sức của cơ thể 
ném túi cát về đích. Hoặc các vận động trong các giờ học khác tôi còn rèn cho 
trẻ sự khéo léo của đôi bàn tay của các giác quan như trẻ tự xỏ quai dày, tự cài 
nút áo hay thông qua các trò chơi vận động như: mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, 
kéo co ....
 Hình ảnh trẻ đang tập thể dục buổi sáng và chơi trò chơi vận động
 Hoạt động lao động tập thể cũng góp phần cho trẻ làm quen đến những 
ảnh hưởng của cá nhân với tập thể, tính tập thể rất cần thiết khi trẻ lên lớp 1.
 Ví dụ: Ở lớp tôi dạy trẻ thói quen khả năng tự phục vụ bản thân như: trẻ tự 
xúc cơm ăn, tự rửa tay, tự rửa mặt, tự mặc quần áo, tự gấp chăn khi ngủ dậy, tự 
kê bàn ghế ... các thói quen này rất có ích cho trẻ, từ đó hình thành ở trẻ tính 
độc lập, không phụ thuộc ỷ lại người khác. 
 Tôi thấy rằng: Làm được tất cả các điều trên là ta đã chuẩn bị cho trẻ tốt 
về mặt thể lực. Trẻ được vận động hợp lý, ăn ngủ tốt sẽ có một thể lực tốt, trẻ 
khỏe mạnh, tăng cân đều, vận động tốt, ít ốm đau sẽ hạn chế được các bệnh 
truyền nhiễm và đặc biệt quan trọng là trẻ sẽ có một tinh thần tốt, rất tích cực 
tham gia vào các hoạt động mà cô giáo tổ chức. Có như vậy thì mới trang bị cho 
các cháu có một thể lực tốt để bước vào lớp 1.
 4.2. Biện pháp thứ hai: Chuẩn bị về mặt phát triển trí tuệ cho trẻ.
 Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm 
thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ làm quen với những sinh hoạt gần gũi 
với hoạt động học tập.Vì vậy trẻ cần phải có sự rèn luyện về các thao tác trí tuệ, 
có sự hiểu biết vể bản thân, gia đình, môi trường xung quanh, các biểu tượng 
định hướng về thời gian, không gian đồng thời có kỹ năng thực hiện hoạt động 
trí óc như biết so sánh, phân tích, tổng hợp.
 Trí tuệ ở đây là những hiểu biết nhất định của trẻ về các sự vật, hiện tượng 
xung quanh như nắng, mưa, nóng, lạnh, thứ bậc trong gia đình, được thực hiện 
thông qua các hoạt động như: hoạt động học tập (qua các hoạt động: văn học, 
 8/21 “Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”
 * Định hướng trong không gian:
 Cuối tuổi mẫu giáo phần lớn trẻ đã định hướng được trên- dưới, trước- 
sau, trái - phải nhưng lớp tôi vẫn còn nhiều trẻ nhầm lẫn, chưa phân biệt bên trái, 
phải. Vì vậy trong quá trình tổ chức cho trẻ chơi, học tập tôi thường xuyên rèn 
luyện cho trẻ tập sử dụng tay trái, tay phải để giải quyết nhiệm vụ chơi, học tập. 
Vì nếu trẻ không phân biệt được vị trí trong không gian thì sẽ khó khăn hơn 
trong việc tiếp thu kiến thức ở các hoạt động học khác.
 Ví dụ: Chữ cái p, q, d, b chỉ khác nhau về vị trí các nét, các chữ cái trong 
không gian. Nếu trẻ nào xác định vị trí trong không gian tốt sẽ đọc, viết dễ dàng 
mà không bị nhầm lẫn.
 Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, tổ chức trò chơi, tiết học tôi luôn 
đặt ra nhiệm vụ mà trẻ phải dựa vào một vật chuẩn nào đó để giải quyết nhiệm 
vụ, đồng thời tăng dần độ khó, phức tạp để phát triển khả năng định hướng trong 
không gian của trẻ.
 Ví dụ: Cho trẻ so sánh chiều cao của 2 hay 3 đối tượng trẻ đã diễn tả được 
mối quan hệ cao hơn, thấp hơn, dài nhất, ngắn nhất hay phía trên bên phải cái tủ 
có gì? Phía dưới bên trái cái bảng có gì,
 * Định hướng về thời gian:
 + Dạy trẻ biết các thời điểm trong ngày: sáng - trưa - chiều- tối -đêm. 
 Ví dụ: buổi sáng mặt trời mọc, mọi người chuẩn bị đi làm.
 + Dạy trẻ biết các ngày trong tuần: trẻ biết được một tuần có 7 ngày, bắt 
đầu là thứ 2 và cuối cùng là chủ nhật. 
 Ví dụ: Tuần này trẻ hoạt động học làm quen với toán đề tài: “Một tuần của 
bé”, sau giờ học tôi cùng trẻ thực hiện góc này: cùng trẻ gắn thứ tự các ngày 
trong tuần: Thứ hai- thứ bachủ nhật.
 + Dạy trẻ biết đặc điểm nổi bật của các màu trong năm dựa vào đặc điểm 
thời tiết. Ở miền Bắc có 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Ở miền Nam có mùa khô và 
mùa mưa.
 + Cung cấp cho trẻ một số ngày đặc biệt trong năm: Tết nguyên đán, Tết 
trung thu, ngày Quốc tế Thiếu nhi, ngày khai giảng, ngày sinh nhật Bác,
 + Biết ước tính quá khứ, hiện tại và tương lai tức là biết được “bây giờ”, 
“lát nữa”, “hôm qua”, “ngày mai” “năm ngoái”, “năm nay” “sang năm"...
 + Dạy trẻ một số hiểu biết về môi trường gần gũi xung quanh như nắng, 
mưa, nóng, lạnh, thứ bậc trong gia đình,....
 Ví dụ: Qua chủ đề sự kiện "gia đình của bé" trẻ nhận biết mình là con thứ 
mấy trong gia đình và biết được gia mình có bao nhiêu người. Trẻ hiểu được gia 
đình có mấy người trở lên là gia đình đông con....
 10/21