Sáng kiến kinh nghiệm Giúp trẻ 5-6 tuổi yêu dân ca hơn qua hoạt động giáo dục Âm nhạc

 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài:
 Như tất cả chúng ta đều thấy âm nhạc là một trong những loại hình nghệ 
thuật xuất hiện rất sớm trong lịch sử phát triển nghệ thuật của nhân loại, nó 
được truyền miệng từ thế hệ này qua thế hệ khác cùng những thăng trầm của 
lịch sử với những lời ru, câu hát mộc mạc, đơn sơ nhưng chứa đựng biết bao 
tình yêu thương,đoàn kết, gắn bó keo sơn giữa con người với con người 
trong xã hội. Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, hay khi chào đời mỗi con 
người chúng ta đã có thể cảm nhận được những lời ru, tiếng hát ngọt ngào 
của bà, của mẹ. Vì thế hát dân ca là thể loại nhạc rất phong phú và quan 
trọng đối với môn âm nhạc, đặc biệt là âm nhạc mẫu giáo. Hơn nữa, âm 
nhạc là nghệ thuật phản ánh cuộc sống bằng hình thức đặc biệt của nó. Cơ sở 
của âm nhạc là những lời ca, tiếng hát có liên quan với quá trình lao động, sự 
quan sát thiên nhiên và những ấn tượng cảm nhận được từ thế giới xung 
quanh, những lời ca đó được cách điệu hoá nghệ thuật.
 Dạy âm nhạc cho trẻ mầm non sẽ góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, tình 
cảm, làm giàu đẹp đời sống tinh thần như dòng sữa mẹ nuôi dưỡng trẻ thơ. 
Khi trẻ chập chững bước vào đời, vào trường học đầu tiên ở trường mẫu 
giáo, dạy trẻ hát múa sẽ giúp trẻ hướng tới cái đẹp, hình thành nhân cách và 
khả năng linh hoạt của trẻ.
 Trong Âm nhạc nói chung thì âm nhạc dân tộc nói riêng còn quan 
trọng hơn gấp bội đối với trẻ. Những cái hay, cái đẹp, nét đặc sắc của dân tộc 
từ đời này sang đời khác làm cho làn điệu dân ca phong phú, hun đúc cho trẻ 
tâm hồn của người Việt. Mỗi một quốc gia, mỗi một dân tộc đều có nét đặc 
thù và nền văn hoá riêng được lưu giữ và truyền từ thế hệ này sang thế hệ 
khác. Dân ca Việt Nam có nhiều luyến, láy, từ những làn điệu dân ca mộc 
mạc dễ thương đi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Khi trẻ được tiếp cận với 
các bài dân ca ở trẻ dần dần có biểu tượng và hình thành tình cảm yêu quê 
hương đất nước Việt Nam.
 tiết mẫu, Thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, cùng nhau 
trao đổi, bàn bạc, khám phá rút kinh nghiệm tìm ra những biện pháp thực 
hiện tiết học hay nhất, hiệu quả nhất.
 Bản thân giáo viên yêu nghề, mến trẻ, năng động ham học hỏi tiếp thu 
những cái mới, làm thêm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo, ứng dụng công nghệ 
thông tin và yêu thích dân ca.
 2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế.
 Ngoài những thuận lợi trên thì cũng có rất nhiều những khó khăn. Phụ 
huynh học sinh chủ yếu là công nhân, họ còn mải làm ăn nên trẻ chưa được 
quan tâm đúng mức, một số trẻ còn nhút nhát và sự giao tiếp chưa mạnh dạn.
 - Một số trẻ chưa hứng thú học bài.
 - Khả năng ngôn ngữ của một số trẻ còn hạn chế, trẻ nói ngọng nhiều
 - Chất lượng môn học âm nhạc còn thấp. 
 - Điều kiện phục vụ cho việc dạy và học còn hạn chế, đồ dùng đồ chơi 
chưa phong phú.
 - Trên tiết dạy hoạt động âm nhạc giáo viên chỉ dạy một cách thụ 
động, dập khuôn, máy móc. Vì thế chưa gây cho trẻ sự say mê, hứng thú 
trong giờ âm nhạc.
 - Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng nhận thức không đồng đều, một số trẻ 
nhận thức nhanh, cũng có một số trẻ nhận thức rất chậm.
 - Một phần nhỏ bậc phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về ngành học, 
chưa quan tâm nhiều đến trẻ.
 - Đối với bộ môn âm nhạc, đặc biệt là những bài dân ca chủ yếu là bài 
cô hát cho trẻ nghe, còn một số rất ít bài để dạy hát cho trẻ.
 Bản thân tôi nhận thấy những thuận lợi là cơ bản, khó khăn tuy còn 
nhiều nhưng đều có thể giải quyết. Vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra đề tài " Giúp 
trẻ 5-6 tuổi yêu dân ca hơn qua hoạt động giáo dục âm nhạc" giúp trẻ 
hiểu được tầm quan trọng của những lời ru, những làn điệu dân ca mượt mà, 
đằm thắm, giàu chất trữ tình, đậm đà bản sắc dân tộc. Quan trọng hơn, giúp 
trẻ ý thức được tình yêu quê hương, đất nước, thôi thúc trẻ có tinh thần, trách 
 Các dịp lễ, hội của nhà trường tổ chức đây sẽ là cơ hội để trẻ biểu diễn 
cho các bạn của mình xem và tất cả mọi người cùng thưởng thức. Thay vì 
chọn những bài hát, bài múa hiện đại cho trẻ biểu diễn thì tôi sẽ lựa chọn các 
bài dân ca để trẻ múa. Giáo viên cùng phụ huynh chuẩn bị trang phục, đạo cụ 
cho trẻ phù hợp với từng bản nhạc, từng giai điệu. Đây cũng là dịp để nhà 
trường và gia đình thể hiện sự quan tâm đối với trẻ, mang đến cho trẻ tuổi 
thơ hồn nhiên, đầy ắp tiếng cười.Ví dụ:
 - Ngày Nhà giáo Việt Nam( 20/11).
 Cô cho trẻ múa hát các bài như: "Cô giáo em" theo điệu "Cây trúc 
xinh" (Dân ca quan họ Bắc Ninh); Cô giáo em là hoa ê ban ( Dân ca 
Thái)...vừa có ý nghĩa biết ơn cô giáo vừa biết được nhiều bài dân ca của các 
vùng miền khác nhau.
 - Ngày hội truyền thống của địa phương.
 Cô cho trẻ múa hát các bài như: "Những cô gái trên quê hương quan 
họ", "Cây trúc xinh", "Trảy hội xuân", "Trống cơm", "Cây đa quán dốc"...
 Với những câu hát ngọt ngào cùng những điệu múa mềm mại, uyển 
chuyển kết hợp với những trang phục, đạo cụ phù hợp sẽ giúp cho thể loại 
nhạc dân ca không bao giờ bị phai mờ hay lạc hậu ngược lại nó sẽ càng 
phong phú và hấp dẫn hơn theo sự phát triển của xã hội hiện đại, giúp cho 
những người thưởng thức sẽ càng thêm yêu dân ca hơn, yêu những nét văn 
hoá đặc sắc khắp các vùng miền, yêu quê hương, đất nước.
 Giải pháp thứ 5:Lựa chọn trang phục, đạo cụ phù hợp để trẻ múa, 
biểu diễn các bài dân ca.
 Chỉ dạy cho trẻ hát được các bài dân ca thôi thì chưa đủ, mà điều quan 
trọng nữa là cần phải cho trẻ trải nghiệm bằng cách hoá thân vào những nhân 
vật trong các bài dân ca. Điều đó sẽ khắc sâu trong trẻ những hình tượng về 
con người của từng vùng miền trên đất nước Việt Nam.
 Khi cho trẻ hát, múa các bài dân ca Bắc Bộ tôi chuẩn bị trang phục: áo 
tứ thân, áo yếm,váy đụp, đầu vấn khăn và một số đạo cụ đi kèm tuỳ thuộc 
vào bài hát.
 “Kéo sẩy, kéo sàng” là một động tác sàng lúa, Bống dùng một cái sàng xoay 
tròn để những hạt lép rơi ra ngoài. Bài hát ca ngợi tấm lòng hiếu thảo của 
Cái Bống, tuy còn rất nhỏ nhưng Bống đã biết làm những việc đơn giản để 
giúp mẹ. Từ đó giáo dục trẻ tình cảm gia đình, người trong một nhà phải biết 
yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau, biết kính trọng ông bà cha mẹ. Bài “Bà còng 
đi chợ trời mưa” là bài hát được phổ từ bài ca dao cổ nói về một bà già lưng 
đã còng khi đi chợ do không cẩn thận nên đã làm rơi mất tiền. Cái tôm, cái 
tép nhặt được tiền rơi của bà còng đã trả lại cho bà.
 Qua bài hát giáo viên giáo dục trẻ biết kính trọng, giúp đỡ người trên, 
nhặt được của rơi trả người đánh mất.
 Chủ điểm: Quê hương đất nước 
 Tôi chọn bài “Inh lả ơi” hoặc “Cò lả” 
 Bài “Cò lả” nói về cảnh đẹp khác của đất nước Việt Nam, là vùng 
Đông Bắc Bộ trù phú với những cánh đồng cò bay thẳng cánh, ở nơi đó có 
những con người chịu thương chị khó mà ai đó đã gặp sẽ không bao giờ 
quên được.
 Bài “Inh lả ơi” là lời mời, gọi các bạn dân tộc Thái, bài hát ca ngợi núi 
rừng Tây Bắc xinh đẹp, ca ngợi mùa xuân đất nước muôn hoa tươi đẹp.
 Qua bài hát trẻ biết thêm vùng đất Tây Bắc của đất nước Việt Nam. 
Đó là nơi muôn hoa, lá khoe sắc màu, các bạn ở đó rất thân thiện và vui vẻ.
 Khi trẻ được tiếp xúc với các bài hát dân ca từ đó vốn từ của trẻ đựoc 
tăng lên rõ rệt, trẻ biết thêm được các từ của các vùng miền khác nhau. Từ 
đó sẽ giúp trẻ dễ dàng làm quen với văn học và chữ viết. Khi đọc thơ, truyện 
hay khi nói trẻ sẽ không bị ngọng và phát âm chính xác hơn.
 Giải pháp thứ 3: Cho trẻ tiếp cận với dân ca qua các hoạt động 
khác.
 Cụ thể:
 - Hoạt động góc, hoạt động ngoài trời.
 Khi tiến hành hoạt động góc, hoạt động ngoài trời tôi tổ chức cho trẻ 
chơi trò chơi dân gian, đọc các bài đồng dao như: Tập tầm vông, Nu na nu 
 Thái)...vừa có ý nghĩa biết ơn cô giáo vừa biết được nhiều bài dân ca của các 
vùng miền khác nhau.
 - Ngày hội truyền thống của địa phương.
 Cô cho trẻ múa hát các bài như: "Những cô gái trên quê hương quan 
họ", "Cây trúc xinh", "Trảy hội xuân", "Trống cơm", "Cây đa quán dốc"...
 Với những câu hát ngọt ngào cùng những điệu múa mềm mại, uyển 
chuyển kết hợp với những trang phục, đạo cụ phù hợp sẽ giúp cho thể loại 
nhạc dân ca không bao giờ bị phai mờ hay lạc hậu ngược lại nó sẽ càng 
phong phú và hấp dẫn hơn theo sự phát triển của xã hội hiện đại, giúp cho 
những người thưởng thức sẽ càng thêm yêu dân ca hơn, yêu những nét văn 
hoá đặc sắc khắp các vùng miền, yêu quê hương, đất nước.
 Giải pháp thứ 5:Lựa chọn trang phục, đạo cụ phù hợp để trẻ múa, 
biểu diễn các bài dân ca.
 Ví dụ: Bài “Cái Bống” tôi chuẩn bị những cái mẹt, cái sàng.
 Bài “Bà còng đi chợ trời mưa” tôi chuẩn bị mũ tép, mũ tôm, gậy.....
Khi cho trẻ múa hát về dân ca Nam Bộ thì cô cần chuẩn bị áo bà ba , khăn 
rằn.... Bài con cào cào tôi chuẩn bị mũ cào cào, mũ ong, mũ bướm trang 
phục áo xanh cho cào cào, áo vàng cho ong, áo hồng, tím cho bướm
 b/ Kết quả đạt được:
 Căn cứ vào nhiệm vụ năm học và sau khi sử dụng các biện pháp trên 
để “mang dân ca gần gũi hơn với trẻ mẫu giáo”. Tôi nhận thấy rằng trẻ đặc 
biệt thích thú và say mê với các bài hát dân ca, biết lắng nghe và cảm thụ âm 
nhạc. Mặt khác tôi còn nhận thấy trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát hơn trong các bộ 
môn khác.Trẻ nhận thức và học hỏi cho mình được rất nhiều điều mới lạ . Và 
qua khảo sát cuối năm tôi đã thu được kết quả như sau:
 Kết quả chuyển biến sau khi áp dụng những biện pháp trên:
 TT Nội dung khảo sát Tỉ lệ (%)
 1 Ngôn ngữ 26/30
 2 Khả năng nghe, cảm thụ âm nhạc(tiết tấu ,giai 25/30
 điệu....)
 biệt đối tượng ở đây là trẻ Mầm non. Chính vì vậy cô giáo phải có những kỹ 
năng trình độ chuyên môn nhất định về âm nhạc dân gian, biết cách làm cho 
giờ học dân ca trở lên gần gũi, vui vẻ tạo cho trẻ niềm say mê hứng thú.
 Giáo viên cần sáng tạo, lồng ghép dân ca trong các hoạt động khác để 
tạo cho trẻ niềm vui hứng thú và lòng tự hào khi được tiếp xúc, tìm hiểu các 
bài dân ca của chính quê hương đất nước mình.
 Việc cho trẻ tìm hiểu các làn điệu dân ca không chỉ dừng lại ở việc trẻ 
biết hát, biết tên bài hát, hát đúng cao độ.của bài mà cần phải làm cho trẻ 
hiểu được nguồn gốc xuất sứ cũng như nét đẹp tâm hồn cốt cách của người 
Việt Nam trong những làn điệu, bài hát mà trẻ được làm quen.
 Giáo dục toàn diện trong đó giáo dục tình yêu quê hương đất nước là 
một nhiệm vụ hết sức quan trọng là điều vô cùng quan trọng có vị trí hàng 
đầu của các nhà giáo dục nói chung và của giáo viên mầm non nói riêng cân 
phải quan tâm sâu sắc và thực hiện nghiêm túc.
 5. Kiến nghị với các cấp quản lý.
 Trang bị thêm các loại đàn, nhạc cụ âm nhạc dân tộc minh họa theo 
từng vùng miền cho trẻ quan sát. Tăng cường chọn lọc, bổ sung các bài hát 
dân ca vào chương trình của ngành học mầm non.
 Qua đề tài tôi muốn kiến nghị với các cấp lãnh đạo địa phương quan 
tâm hơn nữa tới bậc học mầm non, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm 
đồ dùng, trang thiết bị học tập, vui chơi cho trẻ để trẻ được hưởng nền giáo 
dục tốt nhất.
 Cần trang bị cho giáo viên mầm non những tri thức cơ bản về dân ca 
của các vùng miền khác nhau để từ đó giáo viên sử dụng, phối hợp các biện 
pháp phù hợp với trẻ ở từng độ tuổi.
 Cần mở thêm lớp học hát dân ca để cho các giáo viên có thể học hỏi 
và nâng cao về trình độ chuyên môn, năng khiếu của mình.
 PHẦN III: MINH CHỨNG VỀ HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP( 
phụ lục đính kèm).
 PHẦN IV: CAM KẾT.